Commentarivs in vtramqve epistolam Pavli ad Thessalonicenses

81쪽

hic tres rei ueneres gradus facit, Concia

Piscentiam, Affectum, foedum libidinis

actiim, quem fornicationis nomine designat. Concupiscentia innata aestuat Ais ctu perturbat rationem, ac uoluntaeem Plemini captiuat,ut sorde corpore Perperiretur, quod turpiter affectus imperat. Sic de aliorum peccatorum tres gradu sunt. Concupiscentia, Asseditis,quo dominatur Peccatum, S perpetratio. Hi gradus di ieri ponuntur ad Roman. . his VerbiS. Ne igitur regnet peccatum in mortali cor pote uestro ad obediendum ei in concu

piscentiis suis. Qitare primis initiis cmotibus, uigiliis 3 precibus iuxta consi lium Domini resistendum est , ne mente uicta affectus uoluntatem trahat ad Pa

Nequis opprimat aut frauo det in negotio fiatrem suum.

Sanctificationis S immunditiae alias quasdam partes attingit.Quemadmodum enim immundicis subiicit uiolentam Oppressionem, Mastutam fraudem, Ita Per Exτίλο ip sanctitatis partes intelligit hu-E manis

82쪽

EPI T. L AD Inanitatem, quae uiolentiae, Miusticiam in fronti actibus, quae fraudi opponitur. P nit autem hic duas partes iniuriae prori mi. Oppressionem uiolentares qualis Tyrannorum S potentium est qui inferiores iniustis exactionibus aut ali js illicitis modis premunt)Et fraudem qualis eorum est,qui quacunque ratione plus a proximo acci piunt quam iustum est. Nam graeca OA πλεονεκτει significat cupiditatem de studium, plus quam aequum est habendi. Quare hac uoce omnis auaritia, dolus, usura,S quicquid vergit in proximi dam

num notatur.

Propterea quod ultor est dominus de omnibus his, quemadmodum dic antea diximus uobis, & testati sumus.

Addit minas ut qui turpitudine rei a malo non abstinet,absterreatur saltem par nis, inui rei dignitate Sc pulchritudine non mouetur, praemi js saltem invitetur. Quemadmodum enim turpibus factis supplicia, Ita honestis laetis si modo ex fide Maia Praemia sim proposita. Non

iiii

83쪽

Non enim uocauit nos Deistis ad immundiciem,sed ad san.ctificationem.

Ratio es a fine uocationis sumpta, amplificata collatione contrariorum,ac si di ceret Antequam uocati sumus per Euan gelium, in regno tenebrarum , sordibus Peccatorum inuoluebamur, Nunc aliternilocati sumus per Euangelium, ut rentinciatis peccatis, quae mortis c damnationis causa fuere, ius iciae di innocentiae stude mus. Huc locus Pauli ad Tit: a pertinet. Apparuit enim gratia Dei salutaris omni-hus hominibus,erudiens nos,ut abnegata impietate 5 mundanis concupiscenti js, modeste, iuste ite uiuamus in praesenti seculo. Proinde quicunque peccatis indulget,immemorem suae uocationis se deci rat,d se adhiic in regno tenebrarum sub vexillo Satanae militare ostendit.

Quapropter qui reiicit non hominem re acit d Deum,qui 8 dedit spiritiuna suum sanoctum in uOS.

84쪽

Vt magis eos urgeat, autoritatem Dei allegat, simul celaris magnitudinem notat. Qui enim reiicit salutares admonitione a quocunque propositas,non reiicit hominem tantum,quod per se graue scelus est sed Deum ipsum aspernatur, S suam ingratitudinem ostendit, non obtemporando Spiritu sancto, in hoc a Deo dato, Ut excitet corda hominum ad obedienti am. Observetur emphasis in uerbo b ετ ,quod ita rem aliquam aspernari signi ficat, ut nullo in loco ponatur, nullaque eius ratio habeatur. Vnde tria collige per Petuo ob oculos statuenda .Primum quod contemptores Dei sunt quotquot eius sis. Iutaribus monitis per ministros uerbi aut alios propositis non ausculiant. Quemadmodum enim qui magistratus iussa detroci at,et US contemnit autoritatem, Ita Deo no obtemperans, diuinam mentem asper-riatur,quo scelere nihil est immanius.Nam inde prolabuntur homines in reprobam mentem, Ut Peccare non erubescant,iutata illud Protici biorum 8. Impius cum in prosundum peccatorum ueneris,contemnit. Deinde significatur, quod tales con temptorcs Dci a Deo quoque reiiciantur, iuxta illud: Qui me contemnit erit igno

hilis

85쪽

THESSALON. Bilis, seu Ignominia assicietur. Proinde cum non honoratur Dominus,ac timetur ab iis qui praeceptis ipsius non obediunt,

eos uicissim abiicit,4 sinit cumulare pec cata, donec mensuram peccatorum suo nim compleuerint. Tertio, admoneantur tales iudicii Dei, cuius Ultrices manus nequeunt contemptores Dei. Qti Propter dum manet tempus poenitentiae pergiscamur, Deumque rogemuS, Ut nos conuertat,di suo spiritu regat, quo ue re conuerti possimus, conuersionemque

nostram uero fidei fructu testemur. Consolatur de hic locus pios Euangelii naini siros, qui cum mundo contemnuntur de reiiciuntur,qudd non tam ipsi, quam De iis ipse, cuius legationes unguntur, reiici

tur.

De fraterna autem Charita, te non opus habetis ut scribam uobis. Ipsi enim uos a Deo dos dii estis, ut diligatis uos inuiticem . Etenim hoc lacitis erga fratres omnes, qui sunt in tota Macedonia.

86쪽

EPIST. AE ADPer occupationem addit Antithesin proximae praecedetuis sententiae de iliolenta oppressione 4raude uitandis Idque cum duplici ratione. Non opus est ut scri ham uobis de fraterna charitates quae in locum uiolento oppressionis fraudis succedere debet. Quia de ipsi diuinitus docti, scitis, quod mutua requiratur a UO his dilectio, d assectus ipse seu fructus, Osiram erga Fratres dilectionem declarat. Q iam in tota Macedonia eam experti sunt fratres Pori , εοδίδακ mi, hoc est, Deo docti, illi dicuntur, quorum comituo sensu uerbum praedicatum, per gratiam spiritus sancti penetrat, seu qui quod didice

runt per uerbi praedicationem,opere complare satagunt. Est enim certissimum in

dicium quod a Deo didiceris,si id quod

didicisti facias. iii autem nouit quid fieri debeat, ct non facit, non dum a Deo didicit secundum gratiam, sed secundum e-

rem, non secundum spiritum, sed secundum literam. Admoneamur itaque hoc loco a nobis non requiri ociosas specula

tiones de Deo de rebus diuinis, sed fidem per dilectionem esticacem.

87쪽

At rogamus uos atres ab . undare magis Menitti

Correctio est, quasi dicat Tametsi Vestra erga ratres charitas magna est,T mcn perpetuis incrementis indiget. Nemo enim diligere iuxta rationem praecepti satis potest. hiare perpetu progrediendum,enitendumque ut unusquisque se ipsum diligendo proximum superet. ξιλο-2 με no enim significat magno studio conari quippiam efficere. tiare Ambrosmum sequutus sum, qui hoc loco seu λοξι με oru niti reddidit. Vnde colligemus non rigidum quendam amoris aflectum a Christianis requiri, sed uiuidumis se Uentem, quo proXimi commodis non minus quam nostris studebimus.

Quiescerea agere propria, Moperari proprη manibus,

quemadmodum uobis praeceis PimuS.

Plures sanctificationis partes recitat, quae similiter per antithesin sunt exponendae. Nam

88쪽

E PQ s I. Ddae. Nam ut sanctificationis partes praecipiuntiir,Ita prohibentur immundiciae; iscum illis pugnant, atque hoc loco tria coniun it, quae fere eundem sensum habent. Qui Iscere, agere propria, MoperariorO-prias manibus. Quorum primum mini rum quiescere,curiositati opponitur, amscruχαJsp πολu ASαγμονδρ opponuntur,ut apud Isocratem in Oratione de pace, ubi dicit Duχία utiliorem ac commodio

hic commendatur Christianis modesta quies, Ita e contrario damnatur maligna curiositas Deinde hortatur ut propria mant, hoc est, ut quilibet in sua uocatione

L seduliis 3 fidelis, per αντι scrip dam' nat ociosos homines,qui quid sua uocatio efflagitet minime cogitat. Eodem pertinet. Quod addit,operari proprijs manibus,per quod intelligit necdochice diligentiam sedulam in omni uocationis genere. Neleia1m Omnes manuum labore angari uult Paulus,sed ut quae sui sunt muneriS,Unus quisque fideliter praestet incommunem tamutuam aedificationem.

Ut ambulatis decente erga extraneos S nulla re indigeatis.

89쪽

Proximo actoriationi duplicem tionem subiungit. Quarum prior a publica honestate,altera a propria utilitate sum pta est. Publica honestas est omans pro fessionem fidei honesto ac iusto labore uictum sibi parare: Cum contra turpe 5bi decorum sit ocio torpore,alienisque bonis inhiare. Propria utilitas est, ut ipse sine mendicitate honesto labore uiuas,alijsque egentibus OPem feras.

Caeterum nolo uos ignoratire Datres de his qui obdormiuearunt, ne doleatis quemadmos dum caeteri non habentes spem

Altera huius Capitis pars est, in qua

consolatur Thessalonicenses, qui ob mose rem amicorum nimium tristabantnr. Vbi Primum obseruandum est,quod mortuos ideo dormientes uocat, quia sicut illi qui dormiunt, suo tempore excitantur cita mortui in extremo die excitabuntur ad uitam immortalem. Quod autem de dormitione dicitur, non ad totum hominet, ,

sed ad partem, duntaxat nempe ad corpus reso

90쪽

reserendum est. Anima enim a corpore se parata uiuit immortalis Id quod plurima testimonia ueteris δ noui testamenti coi uincunt. Deinde discrimen inter dolorem piorum Ec impiorum consideretur. Illorum enim moderatus est, ut qui consol tione est mixtus, Hic immoderatus me omni spe di consolatione. Vt autem moderatus ille permittitur Ita Prophanus 6c Ethnicus dolor damnatur.

Si enim credimus qudd e.

sus mortuus est 5 resurrexit, sic& Deus eos qui obdormicarunt per Christum adducci cum ipso.

Ratio consolationis in morte amico rum , a causa communis resurrectionis. Quoties itaque aliquis amicorum morte tristatur, mortis Christi ac resurrectionis meminisse oportet. Nam ut mors Christi, nostrae mortis est uictrix, Ita eiusdem resurrectio uitae nobis causa existit. Est autem Pauli argumentum talidum non abeXemplo, non a particulari,sed a causa sufficiente donecessaria ad suum effectum no

pta si