장음표시 사용
41쪽
3- DE TRINITA TRmihi.Verbis breuibus de paucis omne opus officii & dispensationis ex εposuit, nihilominus fidei ueritate aduersum omne inspiratione diabolicae fraudulentiae comuniens. Curramus ergo per singulas sermonis sui uitiu/tes. Ainriter,uenit hora clarifica filiu tuum,ut filius tuus clarificet te. Notidiem,non tempus, sed horam uenisse dicit. In hora diei portio est, re quae haec erit hora nempe illa de qua in tempore passionis discipulos firmas locutus est:Ecce uenit hora,ut filius hominis clarificetur.Hsc ergo hora est Ab εμο in qua se a patre clarificari orat,ut patre ipse clarificet.Sed quid est ' istudet clarificati se clatificaturus expectati Sc honorem redditurus expostulat, echoc eget quod rursum impartiati H hic occurrant sophistae mundi de sepuollogismi entes Graeciae, Bd syllogismis suis ueritatem irretiant, quo modo dc unde α ςμli Rςt causae sit quaerant,&cu haeserint audiat: Quia stulta mundi elegit de/. per stultitia nostram intelligimus haec inintelligibilia sapientibus muli.Dixerat dominus: Pater,uenit hora:hora passionis ostenderat:nam lis lub momento eo loquebatur.Deinde adiecit: Clarifica filiu tuum.Sed quo modo clarificandus erat filius nam natus ex uirgine,a cunis ait in tantia usi ad consummatu uenerat uiru per somnu,famem,sitim lassitudinem,lachrymas hominem egerat,etiamnu conspuendus, flagellandus,crucifigendus erat. Quid ergocnobis selu hominem in Christo haec erant c5 testatura Sed no confundimur cruce, no flagellis praedamnamur, no spu tisjBrdidamur.Clarificat pater filium,quo modo tandem: sussigitur cruci:
deinde quid sequitur bl non occidit,sed refugit. Sed quid refugisse dico
no receptus in nube est, sed de cursu operis defecit, οἱ interitum suum cum eo reliqua mundi elementa senserunt:& ne huic facinori illae coelestes ope/rationes interessent intercessionis huius necessitate quadam sui abolitione earuerunt. Sed terra quid fecit ad onus domini in ligno pendentis intromuit, eum qui moriturus erat intra se contestata non capere. Nunquid εο portionem suam rupes ec saxa concedunt sed rupta dissiliunt, εἰ naturam tuam perdunt, caesam , ex se arcam incontinentem condendi corporis confitentur. Quid ad haec proclamat quot centurio cohortis Zc crucis custoscVere dei filius erat iste.O creatura intercessione huius piaculi liberatur,fir mitatem dc uirtutem saxa non retinent. Qui cruci affixerant,uere dei filum confitentur.Praedicationi consentit effectus. Dominus dixerati Clarifica fi/lium tuum,non solum nomine contestatus est esse se filium, sed te proprie christra perii tale qua dicitur tuum.Multi enim nos filij det,sed no talis hic filius est. Hieliari modo enim dc uerus οἱ propius est filius origine,non adoptione: uetitate,n5 num fili eupatione: natiuitate, non creatione. Ergo post clatificationem eius, uerb- Φη - consessio eonsecuta est, nam uerum dei filium centurio confitetur, nequis credentium ambigeret, quod unus persequentium non negasset.
Sed sorte ea clarificatione creditur eguisse filius quam orabat, de infirmus
42쪽
reperitur,dum clarificationem potioris expecta Et quis patrem no potio/rem confitebitur,ut ingenitum a genito,ut patrem a filio,ut eum qui mise/rit ab eo qui missus sit, ut uolentem ab ipso qui obediat'ipse nobis erit testis:Pater maior me est Haec ita ut sunt,intelligenda fiunt: sed cauendum obvio&Mest ne apud imperitos gloriam fit 3 honor patris infirmet, nec infirmari se lius elam ede patitur haec ipsa clarificatio postulata:ad id enim quod dictum esti Pater clarifiea filium tuum sequitur de illud: Ut filius tuus clarificet te. Non ergo infirmus est filius, uicem clarificationis ipse cum clarificandus sit, reddit tus Sed si non infirmus, quid postulabat I Nemo enim nisi hoc quo eget postulat. Aut nunquid infirmus est dc pater I Aut eoru quae habet ita proνissius est, ut ei clarificatio fit reddenda per filium I Sed net hic eguit, nesille desiderat,& tamen alteri alter imperiit. Ergo expostulatio clarificati nis dandae, uicissimi reddendae, nec patri quicquam adimit, nec infirmat filium, sed eandem diuinitatis ostendit in utroque uirtutem,cum 8c clariis cari se filius a patre oret, re clarificationem pater non dedignetur a filio,sed haec in patre dc filio uirtutis unitatem per uicissitudinem dandae de referent clarificationis ostendunt. Sed clarificatio haec quae sit,ic ex quibus sit, noscendum est. Non opinor demutabilis deus est, neque in aeternitatem cadit aut uicium, aut emendatio, aut profectus, aut damnum, sed quod est, semper est. Hoc enim deo est peculiare, quod semper est, habere albquando in natura non poterit ut non sit. Quomodo ergo clarificabitur quod suo non eget, neque a se deficit, neque quicquam sit quod in sese re
cipiat, neque amiserit ut resumat et Haeremus, moramur Sed intelligentiae
nostrae infirmitatem Euangelista non deserit,qui quam clarificationem patri filius es et redditurus ostendit dicens: Sicut dedisti ei potestatem om/nis carnis,ut omne quod dedisti illi det ei uitam aeternam. Haec est autem uita aeterna, ut cognoscant te solum uerum deum, dc quem misisti Iesum
Chiistum. Clatificatur ergo per filium pater, in eo quod sit a nobis per fi/lium intelligendus. Clatitas autem haec erat, quod ab eo filius potestatem
omnis carnis acceperata Caro enim factus ipse,uitae aeternitatem erat indu cis re corporeis re mortalibus redditurus. Vitae autem nostrae aeternitas nooperationis erat, sed uirtutis effectus, cum aeternitatis gloriam non iam
molitio noua, sed sola dei esset cognitio sumptura. Ergo non claritas deo additur: net enim decesserat ut adderetur,sed per filium clarificatur apud nos imperitos refugas,sordidos,fine iritu emortuos sine lege tenebro/ως,6 clarificatur per id quod ab eo filius potestatem omnis carnis accepe/tit, uitam ei aeternam daturus. Per haec igitur filii opera clarificatur pater. Ital cum omnia filius accepit, clarificatus a patre est: εἰ contra clarificatur Pater,cum fiunt uniuersa per filium. Et claritas accepta sic redditur,ut quos
claritatis in filio est,id totum claritas patris sit: quia a patre accepit omnia,
43쪽
quia honor famulantis in honore mittentis est, ut honor gignentis in ho/Ali, D nore nascentis est.Sed in quo tandem aeternitatis uita est,ait ipse: Vt co/t im gnoscant te solum uerum deum,di quem misisti Iesium Christu. Quae hie difficultatum quaestiones sunt Sc quae pugnae uerborum c Vita est,uerum deum nosse. Sed nudum hoc non facit uitam. Quid ergo connectitur IEt quem misisti Iesum Christu. Debitus patri a filio honor redditur, cum di est:Te solum uetum deum. Non tamen se filius a dei ueritate secernit cum adiungiti Et quem misisti Iesum Christum. No habet interuallum consessio credentium, quia in utrol spes uitae est. Nec deus uerus ab eo defecit, qui in coniunctione succedit Cum ergo dicitur,ut cognoscant te solum uorum deum,dc quem misisti Iesium Christum, sub hac significatione, id est, mittentis dc missi,non patris N filii ueritas de diuinitas sub aliqua aut signi/ficationis aut dilationis diuersitate discernitur, sed ad gignentis de geniti confessionem fides religionis instruitur. Ergo absolute patrem filius clarifi
cat in eo quod sequitur: Ego te clarificaui super terram opere cosummato,
quod dedisti mihi ut faciam. Laus patris omnis a filio est, quia in quibus laudabitur filius, laus erit patris. Consummat enim omnia quae pater uo luit.Dei filius homo nascitur, sed dei in partu uirginis uirtus est. Dei filius Ad extitit homo cernitur, sed deus in operibus hominis existit. Dei filius crucifigbtur, sed in cruce hominis mortem deus uincit. Christus dei filius moritur, sed omnis caro uiuificatur in Christo.Dei filius in insemis est,sed homo resertur ad coelum.In quantum haec laudabuntur in Christo tanto plus lasdis ex quo Christus deus est consequetur. His igitur modis pater filiu cla/rificat super terra Rursum* filius ignorationi gentium de stulticiae sic,
li, per uirtutum suaru opera eum ex quo est ipse clarificat. H haec quidem clarificationis uicissitudo non pertinet ad diuinitatis profectum.sed ad ho/norem eum,qui ex cognitione ignorantiu suseipiebatur. Quo mim pater non abundabat, ex quo sunt omnia et Vel quid filio deerat, per quem sunt omnia,in quo complacuerat omnem plenitudine diuinitatis habitarer Edigo clarificatur pater in terra,quia opus eius quod mandauit cilicitur.Videamus quid filius a patre clarificationis expectet,& absolutum est. Nam in consequentibus est: Ego te clarificaui super terram,opus cosummaui quod dedisti mihi ut faciam, & nunc clarifica me tu pater apud temetipsum ea claritate quam habui, prius quam mundus esset, apud te. Manifestaui no/men tuum hominibus. Operibus ergo filii clarificatus est pater dum deus esse intelligitur,dum dei unigeniti pater manifestatu dum ad salutem nos stram filium suum etiam ex uirgine natu esse hominem uoluit. In quo ex/plentur ea omnia in passione,quae de partu uirginis coepta sunt. Ita quia dei filius ex omni qua est parte perfectus,ec ante omne tempus in diuinitatis plenitudinem natus, nunc a carnis suae origine homo consummabatur
44쪽
ad mortem, clarificari se apud deci postulat, ficut patrem ipse clirificabat
in terris,quia tam dei uirtutes ignoranti secato clarificabatur in carne.Nuc
autem quid est quod apud patrem clarificationis profeetum expectet APexpetito Nempe hoc quod habuit apud patrem, prius in mundus esset,habuit plonitudinem diuinitatis, atq; habet. Nant dei filius est:sed qui erat dei filuus, dc hominis coeperat este filius.Erat enim uerbum caro factum: no ami/serat quod erat,sed coeperat esse quod no erat.Non de suo destiterat, sed quod nostrum est acceperat,profectum ei quod accepit, eius claritatis ex/postulat,unde non destitit.Ergo quia filius est uerbum, de uerbum caro factum est & deus uerbum,& hoc in principio apud deum, & uerbum ante constitutionem mundi filius: filius nunc caro factus orabat, ut hoc patrica ro inciperet esse quod uerbam, ut id quod de tempore erat, gloriam eius, quae sine tempore est,claritatis acciperet ut in dei uirtutem de spiritus incorruptionem transformata carnis corruptio absorberetur. Haec ital oratio
ad deum est,haec ad patrem confessio fit 3 est,haec carnis deprecatio est , in qua eum iudic' die compunctum ,αde cruce recognitu uniuersi uidebui, in qua prae uratus in monte est,in qua eleuatus ad coelos est, in qua deo assedit a dextris,in qua uisus a Paulo est, in qua honorificatus ab Stepha no est.Manifestato ital nomine patris hominibus,hoc postulat.Sed quo nomine Nuquid nomen dei ignorabatur Hoc Moyses de rubo audiuit,
hoc Genesis in exordio creati orbis nuciauit,hoc lex exposuit,hoc prophetae praetulerunt,hoc homines in his mundi operibus senserunt, hoc gentes etiam mentiendo uenerat s sunt.Non ergo ignorabatur dei nomen,sed deus plane ignorabatur:nam deam nemo noscit, niR confiteatur ec patrem, patrem unigeniti filii,& filium non de portione,aut dilatione, aut emissio ne sed ex eo natum inenarrabiliter incomprehensibiliter, ut filium a patre plenitudinem diuinitatis, ex qua, ec in qua natus est obtinentem, uerum de
infinitum de persectam deum:haec enim dei est plenitudo.Nam si horum aliquid deerit,iam non erit plenitudo,quam in eo habitare coplacuit. Hoea filio dei praedicatur,hoc ignorantibus manifestatur, sicut clarificatur per filium pater,cum pater filh per filium talis agnostitur. Volens ita filius huius natiuitatis sus fidem facere, factorum suorum
nobis posuit exemplum,ut per inenarrabilem gestorum siuorum essicient bam de uirtute natiuitatis inenarrabilis doceremur, cum aqua fit uinu,cum quini panibus saturatis quin milibus uirorum,excepto sexu de aetate reliqua,replent fragmentis cophinos duodecim,cum res cernitur ec nescitur, fit 5c non intelligitur: ratio non apprehenditur,effectus ingeritu Stultum est autem, calumniam in eo inquisitionis intendere,in quo comprehedi id unde quaeritur, per naturam suam non potest. Vt enim inenarrabilis est pater in eo quod ingenitus est, ita enarrari filius in eo quod unigenitus cst, a nou
45쪽
AI'Habuetr M.Ego lege dis arbitror hebueras, hoc
non potest,quia ingeniti est imago, qui genitus est. Tum enim sensu at
uerbis imaginem apprehendamus necesse est, cum eum cuiuS imago est, consequemur.Sed inuisibilia persequimur,& incoprehensibilia tentamus. quibus intelligentia ad conspicabiles res de corporeas coartatur. Non eru/bescimus stulticiae non nosmetipsos irreligiositatis arguimus, dei arcanis, dei uirtutibus calumniantes Quomodo filius,dc unde filius, dc quo dam, no patris, uel ex qua sit portione natus,inquirimus. Haereas in exemplo operationum,ut crederes deum efficere poste, quorum intelligere efficien/tiam non possis. Quaeris quomodo secudum spiritum natus sit filius. Ego
te de corporeis rebus interrogo, no quaero quomodo natus ex uirgine fit.
An detrimentum sui caro perfecta ex se carnem generans perpessa sit, decerte non suscepit quod aedidit,sed caro carnem sine elementorum nostro/rum pudore prouexit, dc perseetum ipsa de siuis non imminuta generauit. Et quidem fas esse no impossibile in deo opinari, quod per uirtutem eius trossibile fuisse in homine cognoscimus. Sed te, quisquis es, ininuestigabi/ia sectantem,& diuinorum secretorum ait uirtutum grauem arbitru consulo ut mihi imperito, eg tantum de omnibus deo ut sunt ab eo dicta cre/denti rationem saltem facti istius afferas.Dominum audio, & quia his credo quae scripta sunt,scio iam post resiurrectionem frequenter uidendum se
in corpore praebuisse multis non credentibus:credo Thomae,non nifi comtreetatis eius uulneribus credituro sicut ait:Nisi uidero in manibus eius mgaram clauoram Sc misero digitum meum in locum clauorum, &mittam manum meam in latus eius,no credam.Dominus ad omnem se intelligen/tiae nostrae imbecillitatem accommodans, dubitationi infidelium satisfacturus,arcanu invisibilis uirtutis operatur, facti rationem quisquis eris coe/lestium rerum scrutator,expone.Erant discipuli incluse, de secreto post pas/sionem domini congregati consederant.Dominus Thomae fidem propo sitis conditionibus confirmaturus assistit, palpandi corporis & contrectandi uulneris obtulit facultatem:& utit qui compunctus recognoscedus fit, necesse est ut corpus in quo est copunctus attulerit. Quaero ergo per quas clauis domus partes sese corporeus intulerit.Diligenter enim Euangelista expressit dicens: enit Iesus ianuis clausis, Jc stetit in medio discipulorum litorum. An constructa parietum penetrans,&solida lignorum naturam
impenetrabilem transcurritzStetit nant corporeus,non simulatus aut fablax.Sequantur ergo oculi mentis tuae penetratis ingressum,&cum eo clam
sam domum intelligentiae tuae uisus introeat . Integra sunt omnia de obses rata sed ecce assistit medius, cui per uirtutem suam uniuersa sunt peruia. In/uifibilibus calumniaris ego a te uisibiliu exposco rationem. Nihil cedit ex
solido, nem per naturam iam aliquid tanquam lapsu insensibili ligna de Iapides admittunt. Corpus domini a sesse non deficit, ut sese resumat ex tib
46쪽
hilo, de unde qui assistit in medio est et Scdit ad haec & sensusessermo, de
cxtra rationcm humanam est ueritas faeti. Idcirco ergo ut de natiuitate
domini fallimur, ita S de ingressu domini mentiamur. Dicamus factum non fuisse quia intelligentiam facti non apprehendimus,& cessante sensis nostro laeti ipsius cesset effectus. Sed mendacium nostrum faeti ipsius Ddes uincit, assistit dominus clausa domo in medio discipuloria, dc filius est natus cx patre.Noli negare quod steterit, quia per intelligentiae infirmita/tem, consistentis non consequaris introitum.Noli nescire, quod ab ingeni to dc perfecto deo patre unigenitus persectus filius deus natus sit, quia sensium,sermonem humanae naturae uirtus generationis excedat. Et omnia
quidem insuper mundi opera adesse nobis in testimonium possent,ne ambigere de dei rebus alis uirtutibus fas crederemus. Sed in ipsam ueritate infidelitas nostra procurrit, S uiolenti in excidium dei potestatis irrumplamus.Si liceret de corpora de manus in coelum leuaremus, solem astra. caetera annui cursus suis limitibus perturbaremus, permisceremus discessus o/ceani εο accessus: fluenta etiam sonitu inhiberemus, dc naturas fluminum refrenaremus: concuteremus sundamenta terrae, dc toto in haec opera dei parricidio des uiremus. Sed bene est, quod nos intra hanc modestiae nocessitatem natura corporum detinet. Certe non fallimus,quid si liceret essemus acturi.Nan quia non possumus, prophana uoluntatis audacia na/turam ueritatis conuellimus,& bellum dictis dei comparamus.Filius dixit: inter manifestaui nomen tuum hominibus. Quid ad haec calumniamurcquid aestuamus patrem tu negassAtqui hoc maxima opus filii fuit,ut pa/trem cognosceremus. Negas plane, quando secundum te filius non ex eo natus est:& cum filius dicitur factus pro uoluntate, quasi caetera, admirari deum possum conditorem mundi Christum creantem: dc digna deo viratus est,ut effectorem archangelorum N angelorum, uisibilium θ inuisibi/lium,coeli ait terrae dc uniuersae huius creationis effecerit. Sed non hic laybor domini est,ut omnia in creandis rebus deum posse tu sentias sed utas deum patrem esse eius fit a qui loquitur. Virtutes in coelo plures sunt,5 efficientes,& aeternae,sed unus unigenitus est filius,non a caeteris sola disse renS potestate,quia per eum creata sunt,sed quia uerus unus est filias, non fiat aegener,ut natus ex nihilo fit. Audis filium,quia filius est crede. Audis patrem, memento quia pater est. Quid istis nominibus suspicionem mali clam,audaciam interseris Secundum naturae intelligentiam nomina diui/nis rebus aptata sunt. Quid adfers uim uerborum ueritati Audis patrem de filium ne ambigas esse quod nuncupatur. Summa disipensationis est fi/lio ut noueris patrem. Quid irritum iacis opus prophetam uerbi incarna tionem,uirginis partum,uirtutem operationum crucem Christi Tibi hse omnia impense,tibi praestita sunt,ut per haec manifestus de pater tibi esset,
47쪽
de filius. Supponis nunc uoluntatem, creationem,adoptionem: inspice de militiam ec stipendium Christi Nempe proclamat:Pater manifestaui no/men tuum hominibus. Non audis,creatorem coelestium creasti.Non au
dis,effectorem terrestrium effecisti. Sed audis: Pater manifestaui nomen tuum hominibus.Utere saluatoris tui munere: scito patrem esse qui genu it, filium esse qui natus est. Natum ex eo patre, qui est ex veritate naturae. Memento non tibi patrem manifestatu esse quia deus est,sed deum munifestatum esse quod pater est. Audis:Egoic pater unu sumus. Quid disecindis 5e distrahis filium a patre Vnum sunt stilicet is qui est,nihil habens
quod non fit etiam in eo a quo est. Cum audis filium dicentem: Ego & pa/ter unum sumus, personis rem accommoda, gignenti &genito professio/nis suae permitte sententiam. Sint unum, ut sunt qui genuit & qui genitus est,quur naturam excludis quur ueritatem interimismudis: Pater in me est,& ego in patre.Et hoc de patre dc filio fit 3 opera testantv Non ut cor . pus per intelligentiam nostram corpori immittimus, net ut aquam uino infundimus, sed eandem in utrol uirtutis similitudinem εἰ deitatis pleni/tudinem confitemur.Omnia enim filius accepit a patre,& est dei forma,&imago substantiae eius.Eum enim qui est ab eo, qui est imago substantiae, tantum ad subsistendi fidem, non etiam ad aliquam naturae dissimilitudi/nem intelligendam discernit, patrem autem in filio,ic filium in patre esse, plenitudo in utroque diuinitatis perfecta est. Non enim diminutio patris est filius nec filius imperfectus a patre est Imago sola non est, de similitat/do non sibi est.Deo autem simile aliquid esse,nifi quod exdeerit, non po/test.Nel enim aliunde est,quod in omnibus simile est: net diuersitatem duobus admisteti alterius ad alterum, similitudo pcrmittit.Ne similia per mutes,nem sibi ex uetitate indiscreta disiungas. Quia qui dixit: Faciamus Ad-hominem ad imaginem dc similitudinem nostram, inuicem esse siui simules:in eo quod similitudinem nostram dicit,ostendit:Ne contigeris,ne contrectaueris,ne corruperis.Tene naturς nomina,tene filii professionem.Nolo aduleris,ut filium de tuo laudes: bene habet,ut 's quae sunt scripta con tentus sis. Non est autem in tantum confidendum in prudentia humana, ut perfectum se quis putet sapere quod sapiat lc in eo arbitretur absolutae rationis summam contineri,qubd ipsa pertractans, aequabili undiq; apud
se existimet ueritatis opinione constarc. Non enim concipiunt imperfe/cta perfeci um, ne i quod ex alio subsistit, absolute uel autoris sui potest intelligentiam obtinere, uel propriam: se quidem in eo tantum quod est, sentiens, caeterum ulterius sensum suum quam sibi costituta fit natura pontendens. Motum enim suum non sibi debet sed autori, ec idcirco id quod aliud ex aut ore subsistit,imperfectum sibi est, dum constat aliunde, dc ne cesse est,ut in quo se perfectum putet sapere,desipiat,quia naturae suae non
48쪽
nis contineri, falsis iam sapientiae nomine gloriatur, quia sapere sibi ultra sensus sui non liceat potest atem, dc quam infirmus subsistendi est uirtute tam sensu fit. Atl ob id imperfectae naturae substitutio, perfecti sensus sa/pientiam obtinere se glorians , stultae sepientiae irridetur opprobrio Apo stolo dicente: Non enim misit me Christus baptizare, sed euangelizare, non in sermone sapientiae ne inanis fiat crux Christi: uerbum enim crucis pereuntibus stultitia est ijs autem qui saluantur, uirtus dei est. Scriptu est enim:Perdam sapientiam sapientium, de intellectum intelligentium repro
habo. Vbi sapiens ubi scriba ubi conquisitor huius seculi Nonne stultam fecit deus sapientiam huius mussic Quoniam quidem in sapientia dei nota
cognouit mundus per sapientiam deum,decreuit deus per stultitiam prae dicationis saluare credentes Quoniam Iudaei signa petui, Sc Graeci sapien/tiam quaerunt. Nos autem praedicamus Christum Iesium crucifixum, Imdς is quidem scandalum,gentibus autem stultitiam ipsis autem uocatis Iudaeis di Graecis,Christum dei uirtutem de dei sapientiam. Quia quod infirmum dei est, fortius est hominibus: dc quod stultum est dei, sapientius est hominibus. Omnis itaque infidelitas stultitia est,quia imperfecti sen/sus siti usa sapientia, dum omnia infirmitatis suae opinione moderatur,putat effici non posse quod non sapit. Causa enim infidelitatis de sententia est infirmitatis, dum gestam esse quis non putat, quod geri non posse
definiat,& idcirco Apostolus sciens naturae humanae imperfectam cognitionem, hoc solum putare in ueri ratione esse quod saperet, ait: Non in sex mone se sapientiae praedicare, ne praedicationis suae inanis esset assertio, ac ne stultitiae esse praedicator existimaretur, adiecit: Verbum crucis stubtiliam esse pereuntibus, quia eam solam infideles prudentiam crederent
esse quam saperent, dc cum nihil nisi intra infirmitatis suae saperent natu/ram,ram quae sola dei persecta sapientia est, putarent esse stultitiam, per quod ea ipsa infirmi sapientiae suae opinione desiperen Ergo quicquia pereuntibus stultitia est,hoc is qui saluantur dei uirtus est,quia nihil naturalis sensus sui infirmitate moderantur, sed diuinae potestatis efficientiam socandum infinitatem coelestis uirtutis expendunt, & ideirco sapientiam sa/pientium 8c intelligentiam intelligentium deus improbat,quia per opinionem stultitiae humanae credentibus salus tribuitur, dum S intadeles quae extra sensum suum sint stulta esse decernunt,dc fideles potestati ac uirtuti dei omnia largiendo sibi salutis suae sacramenta permittui. Non ergo sunt stulta quae dei sunt,sed humanae naturae insipiens prudelia est, quae a deo suo aut signa aut sapientiam ad fidem postulet, ec Iudaeorum quidem est postulare signa, quia in dei nomine per legis familiaritate non admodum
rudes, crucis scandalo commouentur. Graecorum autem est, sapientiam
49쪽
poscere,quia gentili ineptia humanai, prudentia rationem sublatim cru/cem dei quaerunt. Quae quia secundum sensum naturae infirmis occulta iasacramento fit fit stultitia infidelibus,cum quod namraliter mens imper se et a non concipi id extra prudentis causam esse decernat Sed ob hanc imprudentem mundi sapientiam, quae per dei sapientiam deum ante nescivit,id est,per hanc magnificentiam mundi, ac tam sapienter instituti opifi/cij ornatum, creatoris sui non est uenerata sapientiam, placuit deo praediscatione stultitiae salvos facere credentes,id est, crucis fide aeternitatem mortalibus prouenire, ut confusa humanae sapientiae opinione, ibi salus repe/riretur,ubi creditur esse stultitia.Christus enim qui stultitia gentibus,& Iudaeis scandalum est,dei uirtus deii, sapientia est, quia quae sensu humano infirma in dei rebus de stulta existimantur, haec prudentiae uirtuti , terre nae,3c sapientiae dc potestatis ueritate praecellunt. Nihil igitur in diuinis ese
fectibus humanae mentis opinione tractandum est, neque decreatore suo opificq ipsius maletia decernat. Assumenda autem nobis est stultitia, ut sapientiam sumamus, non in prudentiae sensu, sed naturae nostrae con/scientia, ut quod cogitationis terrenae ratio non concipit, id nobis rursum ratio diuinae uirtutis insinuet. Cum enim recognita stultitiae nostrae intel/Iigentia imperitiam naturalis in nobis imprudentiae senserimus, tum per diuinae sapientiae prudentiam addet apientiam imbuimur, cum fine modo uirtutes dei ac potestatem metiamur, cum naturae dominum non intra
naturales leges cohibeamus,cum hoc solu de deo bene credi istelligamus, ad quod de se credendum ipse sibi nobiscum de testis dc autor existit.
EPISCOPI, DE TRINITATE LIBER Q V A R T V s
Vanquam anterioribus libellis, quos pridem construpsimus, absolute cognitum existimamus, fidem nosta confessionem patrises fit 3 S spiritus sancti ex euangelicis atq; apostolicis institutis obtinere, net quic nobis cum haereticis posse esse commune, quippe illis diuinitatem domini nostri Iesiu Christi fine modo de
ratione dc metu abnegantibus, tamen etiam his libet lis quaedam necessario fuerunt compre hendenda ut omnibus fallaci js eo/rum S impietatibus aeditis absolutior fieret cognitio ueritatis. Et primum cognoscendum est,quae doctrinae eorum temeritas sit, quod , irreligiosi/tatis periculum. Deinde quid aduersiam apostolicam fidem, cui nos con gruimus, habeant sententiae quid ue soleant dicere e contrario, quas, ueraborum ambiguitate simplicitatem audientium illudant. stremo qua inflterpretationum
50쪽
LIBER Q V A R T V s Φ3terpretatIonum suarum arte ueritatem diuinoruin dii horum uirtutemi, corrumpant.Non ignoramus autem, ad res diuinas explicandas, neq; ho/minum eloquutionem,neq; naturae humanae comparationem posse suffi/cere. Quod enim inenarrabile est, id significantiae alicuius finem dc modunon habet, quod spirituale est, id a specie corporaliu exemploΦ diuer, sum est. Tamen cum de naturis coelestibus sermo est, illa ipsa quae sensumentium continentur, usu communi 8c naturae N sermonis sunt eloquen/da,non uti dignitati dei congrua,sed ingentj nostri imbecillitati necessaria,rebus scilicet uerbis* nostris ea quae N sentimus N intelligimus loquu/turi. Atis haec ficut primo libello testati sumus,nunc quoq idcirco a nobis
commemorata sunt,ut cum aliquid ex humanis comparationibus proferimuS,non secundum naturas corporales de deo sentire credamur,nec passuonibus nostris spiritualia comparare, sed potius rerum uisibilium speciem ad intelligentiam inuisibilium protulisse. Aiunt nant haeretici,non ex deo esse Christum,id est, filium no ex patre natum, net deu ex natura, sed ex constitutione esse, adoptione scilicet eius esse in nomine,quia sicut plures deo fit 3,ita eg hic filius sit Dehinc liberalitatem in dignitate,quia sicut d 3 plures sunt ita de hic deus sit 'Indulgentiore tamen in eo adoptionis de nuncupationis affectu, ut ec prae csteris fit adoptatus,& adoptiuis at is maior ipse sit filius: excellentius cunctis na turis creatus creaturis ipse caeteris praestet. Aiunt etiam quidam eorum dei Omnipotentiam confitentes,in similitudinem eum dei creatum, dg ex nihi/lo,ut caetera,in aeterni illius creatoris fiat imaginem constitisse.Verbo uid
licet de non extantibus iussum esse subsistere, deo potente similitudine sui ex nihilo cooptare. Quin etiam id adflciunt, cum unius substantiae patrem de filium esse audiunt,ab anterioribus esse episcopis praedicatum, ut id stubtiliter per speciem haereticae opinionis infirment, dicentes eos uerbi huius significatione,id est unius substaliae,quod Graece dicitur homoufion, hoe sensu usurpare ait eloqui,tanΦ ipse sit pater qui 3c filius, ex infinitate ui/delicet sua protensus in uirginem,ex qua corpus assumens sibi in eo corpore quod assumpsit, filii nomen addiderit.Et haec quidem de homousio eo/rum falsitas prima est. Sequens illa est,qubd affirment id enunciationem homousion significare quod rei anterioris ait alterius communio sit duobus,3c tan* prior substantia uel usta materiae alicuius extiterit, quae paribcipata duobus,dc in utrol consumpta, utrunt illum S naturae anterioris, eg rei esse testetur unius. Atque idcirco improbare se homousti aiunt con sessionem,quod enunciatio eius neque filium a patre distinguat, dc postoriorem patrcm materia,quae sibi cum filio sit communis, ostendat. Tertio quoque hanc improbandi homoush causam comminiscuntur,qubd secundum uerbi huius significationem, ex diuisione paternae sebstantiae esse