장음표시 사용
511쪽
goricstrum praescriptione cessanae, deus uiuae intelligentisq; hodie sit laudibus 11onorandiis. SubIecit enim: Sicut adipe di pinguedine repleatur anima mea, ec Iahia exultationis laudabbint noment vim.) Nem illa quasi abominanda condem/nat, s d haec ut magis expectata confirmans, cum sicut adipe ei pinguedine, quae sacrificiorum primitte habebantur, repleri animam sitam exultationis laude deposcat. Verum haec non tam uerborum olficia quam mentis sitnt,ut sacrificium lau/dis ex operum sanissitate descendat.Itam continuo subiecit: Si memoratus sunt tui supra stratum meum in matutinis meditabor in te. Meditatione matutinam recordatio nocturna c5summat,sc idcirco deduce ad deum uigilat, quia ex strati, id est,ex lectuli puritate,ec fiduciadi conscientia orationis est matutinae.Obrepentes itam stib secreto noctis cogitationes dei recordatione compressit, sese* aduerasim carnis incentiva luctante,metus nominis dei iuuit. Sequitur enim: Quia fuisti adiutor meus,in uelamento alarum tuarum siperabo. Dei se meditatione perquam sibi adiutor est protegente. Non enim ei alia Φ placendi deo cura est,cuius tantii in strato meminit In eo quoin in matutinis ex nocturna recordatione mediaetatur,quia adiutor suus est,& stib uesamento alaru eius exultat,id est,tegmine protegentis est tutus. Sed horu omni u hinc profectus est,hinc causa est quia sequitur: Adhaesit anima mea post te, me suscepit dextera tua. Amoris haec uis est,ut his quos amamus etiam si absentes sint haereamus, dum affectum insitum nequaγqugm aut locus diuellit, aut tempus. Adhaesit ergo deo propheta no hIandimenti seculi, non corporis uit is amorem suum ab eo charitatem retrahentibus , quia secundam apostolum adhaerens deo, unus est spiritus cum eo Et dominus pro di scipulis orauit: Pater sicut nos unum sumus, ut ec illi unum sint in nobis. Rohar
rens ergo deo susceptus a dei dextera est, id est, per iiirtutem dei quae significatur in dextera, ab eo qui deiWuirtus ec sapientia ec uerba caro est factus, assumptus est conformis gloriae corporis iam futurus. Et qui susceptus a dei dextera metum omnem a se qui ab inimicis suis este possit abiecit,siduciae suae non tacuit securita tem nem iusti iudicii dei ignorat seueritat dicens: Ipsi autem in uanum quaesierunt anima mea introibunt in inferiora terrs, tradentur in manus gladii,partes uulpium erunt. In vanum itam anima si iam quaesierint.Secundu enim euangelium homo cum corpore animam non perimit, ei misericordia dei melior super uitas est,&hic iam sitsceptus a dextra dei est Teres aute inferiora introibunt,quia chao
inuio separantur a sanctis,& in manus gladii tradentur, quia sectidum ditiitem potestas poenae, quae in ore glad 3 significatur,in impios ex retur. Partes etiam uiae pium erunt, fallacium bestiolarum s dem adepturi: quia & Herodes est vulpes, ec uineam 43onsi exterminant vulpes, refoueam sibi filio hominis caput suum nusquam rcclinante in impiorum cordibus condiderunt:&daemonum in his significatas esse nequitias non dubium est, quibus cum principe eorum praeparatus ignis gehennae est. Sed inter haec audi laetitiam eius,qui humanae salutis gaudium fienquenter ad patrem exultauit. Rex autem Iaetabitur in deo,&laudabitur omnis qui iurat in eo, quoniam obstructum est os loquentium iniqua.) Causam cur rex Iaetetur significat,quia quisquis in eo iurabit in deo sacramenti huius reliνgione laudabitur, qui stiat stilicet regem Christum Iesum, qui etiam deum super omnia qui secundum Paulum testetur magni dei saluatoris aduentum, qui secundam Esaiam iurans iurauit in deum uerum. Obstructum enim est os loquentium iniqua, quia prNicetur ex lege,5 ex prophetis, atm ab Aposto,in eo nos ante constitutionem mundi, elegisse pater,ct benedixisse doceatur,ec ipse nos excitaue rit ec cullocauerit a dextris dei in celestibus &cia uidebui eum in maiestate sua ia dicare de uiuis mortuis. Per l,sc ital obstruetur os loquentiu iniqua. Ipse enim
512쪽
LNIII. PSALMUM ENARRAT io FQs est rex in aeternum,&m nomine domini Iesu omne genu flectetur,coelestium, reterrestrium,oc infernoru,ec omnis Iingua confitebitur, quia dominus Iesus in glistia est dei patris,qui est benedictus in secula secillorum. Amen.
Pi almus LY111.In finem psalmus David.
Xaudi deus orationem meam cum precor ad te, a timore inimici et pe animam meam. Protexisti mea contrentu malignantium,a multitudine operantium iniquitatem. Quia exacuerunt ut gladium ii, guam suam,intenderunt arcum rem amaram,ut sagittent in occuItis immaculatu Subito sagittabunt eum,li non timebunt,firmauerunt
sibi sermonem nequam. Disputauerunt ut absiconderent laqueos, dixerunt, quis uidebit eos Scrutati sunt iniquitates, desecerunt scrutantes scrutinio. Accedet homo ad cor altum,& exaltabitur deus.Sagittae paruulorum faeiς sunt pIagar min, oc infirmatae sunt contra ipsbs linguae eoru. Conturbati stini omnes qui uidebat eos,ec timuit omnis homo.Et annuntiauerut opera det,ec laeta eius intellex sit.
Laetabitur iustus in domino & sperabit in eo, ec laudabunt omnes reclii corde. ENARRATIO PSALMI Salmi supersciptio historiam non continet. Simplex prophetali spiritu aeditus, tantum per id qubd:In finem praestritur, res no sui, sed temporis quo scriptus est continere testatur.Sed quaerendu est,
ex qua pertana sit di sus,quid ue ex se intelligendu enunciet. Namine dubio elie sipiritalis est opinandus. Cu enim ipsi illi psalmi qui
secundum titulorum inscriptionem res gestas continere credantur, in plurimis a
tituli sui Sc rerum ac persenarum proprietate disientiant, magis , per aeditiones nominum, at 3 gestorum spiritalium operationum significet effectus, quid de eo erit intelligendum,in quo simplex tantum psiaImi, in linem intelligendi inscriptio continetur,nisi quod spiritalis in eo doc strinae forma sit constituta Este autem plures memini, qui omnia quae in libris psalmorum scripta sunt ad personam domini nostri unigeniti filii dei existiment esse reserenda, nihilip in eis aliud, quam quod ei sit proprium contineri. Quae eorum opinio argui non potest. Omnis enim ex affecta religiosae mentis hic sensus est,& caret culpa propensiori studio,omniari per quem ipsa omnia sint, aptare. uanquam enim idipsum interdum imperite fiat, tamen per id quod ad eum cuneia reseruntur, necesse est ut ea qiuae ei sunt
propria, uere ac fideliter praedicentur. Cauendam autem est,ne dum omnia con uenire in eum aequaliter opinamur, per assertionis huius studiosam intentionem
plurimum Sc diuinitatis suae dignitati, oc corporationis sacramento, re operatio num potestati, Sc passionis uirtuti, Sc resurro bonis gloriae detrahatur. Tenen das igitur modus est: diligenter ac caute constituendum est, quid de diuinitatis suae natiuitate, quς ei a patre est,fuerit prophetatum,quando eius hominis quemasiumpsit perina tra fitetur,ubi operatio,passio,ec resurrectio praedicetur. uiduero ancul* tempori congruat,quando fides gentium nuncietur, quando peccata anterioris populi arguantur quando doctrina timoris dei 5c consessionis eruditio ex prophetae oratione praestetu In his enim prophetiae spiritalis ordo cosistit. Et si dominus praedicatu prosectus scientiae huius ad fidem utilis est.Si ad tim rem Sc confessionem eius docemur,domino formamur, prosicimus, acquirimur, ut per pastionem eius redempti,itae eidem per doctrinae suae instinua placituri.Esese autem in praesenti psalmo quaedam intelligo,qus ei homini quem dominus as/sumpsit aptari posse uideantur,ubi dicitur: Per scrutati stantiniquitates,desecersit scrutantes scrutinio.Significari enim sorte in eo existimabitur Iudaeoru conspi Allegoria Dcet iis tamese probaur
513쪽
ses D. H I L A R I I IN lio ea testimonia,quibus argui posset quaeruntur,nec per Intur,&omnia scrimiantium ingenia deficiunt.Dehinc quod sagittis par utilorum, id est,do 'ruiis A/postolorum uulnerentur, aduersum quos nullam cautam it istae persecutionis ii, uenerint,ec ideo defecerint contra ipsos linguae eoru.Haec quidem non tanquam
improbabilia praemittimus, sed quaedam alia in psalmo sunt quae ordinem intelli/gentiae huius impediant. Non longe tamen ab his sermo expositionis nostrae disesentiet.Existimamus enim non modo Apostolorum qui primi suerunt sed cuius que sancti in domino sperantis cosessionem praesenti psalmo contineri. Inter ma rimas enim seculi tempestates,& grauissimas humani generis in deum impietast tres sumus constituti cuius fidelem per nos,ec ueram consessionem nunc philoso phia irrideasinunc haereticorum furor incurset, nunc auaritis studia condemnent, ni ambitionis fauor inquieteri ibus omnibus dissimulandis,tolerandis,uitandis, re coarguendis mens nostra nisi per deum erudita no sufficit. Quantis enim di quam molestis disputationum aculeis dei prouidentiam de principalem,atque ininitiabilem in creato abeo mundo dominatu eius philoisphia impugnat: nunc
aquis,nunc terrae,nimc atomis, nunc coelo dei nomen indulgens.Quam uero in
genioso calliditatis usu fidei doctrinam haereticus mentitur: quanto deinde audi entium periculo opum gloriam auarus affirmat:quanto quo I continentiae exci/dio gaudia corporis uoluptatum assertor exequitur,quam pestifera autem ambi tiosorum in honoris adhortatione facundia est. Quibus omnibus peruigil cura, pernox oratio, re aeterna ad deum confessio repugnabit. Ob haec igitur fidei no/strae ecaeternae salutis excidia propheta orare intelligitur in psalmo, ex per nasua quatenus in deum sperare nos conueniat ostendens. Ait enim: Exaudi deus
Orationem meam,cum tribulor, a timore inimici eripe animam meam. Ingruentibus his quae superius memorauimus,per qus fides nostra re spes periclitatur,acleum qui solus mederi his potest: refertur oratio. Metus est enim,ne infirmam per naturam Sc consbrtium carnis animam undi subrepentium illecebrarum aestus abibrbeat. Adsunt nam quotidie ec pugnant blandimentis Lllacibus, quasdam machinas excidii admouentes. Ita per doctrinam coelestis eruditionis peruigi/lem curam fidei impendere admonemur: timere insidiantem semper hostem, ne incautam securitatem nostram ipse in speculis positus incurset. Vigilandum er go in oratione dei est, semper orandum, utcumlatigari anima ec affligi subropentiam illecebrarum aculeis coeperit deus semper oratus exaudiat,nos , ab his quae timemus eripiat. Ait enim: A timore inimici eripe anima meam. Deus enim non tantum tum orandus est, cum quae timentur ingruerint, sed timenda ea sunt quaec tum coeperint adesse, dominantur.& semper atque indefessis precibus orandus est, ut nos a timore eorum quorum dominatum timemus eripiat. Scriptum
enim in prouerbiis est: Cum uocarem non exaudistis Sc cum extenderem uerba non intendistis, sed inania secistis. Et ego perditionem uestram irridebo. Eriter go cum inuocabitis me, Sc ego non exaudiam. Propheta ergo licet prior tem pore, non tamen eorum quae postea dicerentur ignarus est, sed impendentibus semper tribulationibus anxius, & ad omnem timorem inimici ilicitus deum orat, ob ea quae timet, ut secum in tribulatione sit, & ut exaudiat deprecatur Neque enim dei misericordiam meciis noster, sed fides promeretur,'ringar praeparationis documento opus est, ut mereamur audiri. Meminit ergo prophe ta ab his se omnibus precantem liberati, ec docet orationem suam non ex domi/natu eortim quae timuerit, sed ex merito esse fidei exauditam. Alterum: Pro/texisti me a contrentu malignantium, re a multitudine operantium iniquitatem.
Qui e tacuerunt ut gladium linguas suas,intenderunt arcum rem amaram,ut gittent
514쪽
LπIII ps ALMUM ENARRATIO nitent in obscuro immacuIatum. Non hic propheta arma bellica, nec en ses, aut iacula, aut tormenta arcuum pertimescit. Omnis enim in lingua tu mor est: huius gladios spicula metuit, ab his quidem fide sua tutus. Ait enim 'Protexisti me a conuenta malignantium. Sed arcus homicidae Iinguae semper intentus est,ec acumen gladii in lingua eius praesto est. Volant autem letalescius sagittae,5 no ambiguum est quid esticiant,scilicet ut sagittent in obscuro immaculatum Et proprietas uerbi intelligenda est. Non fanctum, non fide Iem, non iustam, sed immaculatum sagittant eum, cui perfacramentum baptismi sordes
re maculae ueterum criminum recens ablutae sunt, nondum tamen firmatae fidei, nondum doctrinis spiritalibus eruditum,nondum contra haec pugnacis linguae arma cenantem,sed simplicem re ex nouae natiuitatis infantia tenerum .Hunc ergo sne meta contradictionis alicuius,intento iampridem a re perrerit ignorantiam in obscuro positum uulnerabunt. Ait enim: Suhito sagittabunt eum,ec non α mebant. Naturam simplicem, di immaculatam nouitate imperitam. Plancenim fallunt,huic occuItos laqueos prs tendLint,insidiarum secretis latentibus gloriantes.Sequitur enim: Firmauerunt sibi uerbum malum,disputauerunt ut ab
sconderent laqueos.Dixerunt quis uidebit eos ) Tempus discerniturae inserendi uulneris, ec consilii firmati.Nam cu dicitur:subito sagittabunt, suturi te poris
opus docetur,cum autem: firmauerunt uerbum malum, iam ex praeterito consi
lium firmarae pridem uoluntatis ostenditur.Semper enim excidia aduersus fidem praesto sunt,ec occultis ac fallentibus insid is pestiserae adhortationis doli adiaces, quos a raris quibus p conspici opinantur. Et ideo dictum est: Absconderunt l, queos dixerunt: quis uidebit eos Si enim haereticus peruenere fidem tentet, incredibile est quantis eam dolis subuertere contendat. Si spem aeternitatis no strae philosephus impugnet, mirum in modum omne bonum praesentis uitaem net in corpore, omni ingenii sui alacritato ea, qtubus doctrinae coelestir institutio
subrui possit uter v scrutantes.Sed quid ad deum humana peruersitas Quid a
uersius opificem operis ingeniumrExquirant licet omnibus argumentationis is quaestiunculis excidium ueritatis,deficiet tamen in iteritatis diiunctione lalsitatis assertio. at 3 ideo subsequitur: Per scrutati sunt iniquitates,defecerunt scrutan lex scrutinio. Desectio scrutantium defectionem superuacuae contra deum adhortationis ostendit. Qtiae enim non labefactabuntur ingenia contracinioni uerritatis intenta Rimentur licet omnia naturaliu causarum secreta,periti cacii, sturdiorum suorum uigore ipsa coelestium motuum interna scrutentur, in ipsa tamen operis sui intentiotie deficient doctrinis spiritalibus refutati. Quicuim fortuitis
motibus agi omnia docent,audient a nobis aeternae uirtutis deum non in fortuitis manere,sed esse mundi creatorem, indesinestae ut essentiae,ita retrimitis Ipsum a nemine sed ex eo omnia, moderantem ea ipsa omnia ct continentem Qui uero praedicabit animae cum corpore occasum, audiet animam non esse terrenam, seclex afflatu dei ortam, elementis corporis admisceri: mortem autem non interitum esse,sed discessionem eius a corpore. Qui autem resurrectionem carnis abnega hitsciet non difficilem eius instaurationem futuram e cui inchoatio prima sitfa cilis. Porro qui curam humanae conuersationis deo auferet, cognoscet aeterni re
gni deum iudicem: net hominem idcirco tantum conditum ut esset quid enim esse hominem deo utile fuit sed ut in cognitionem dei aeditus, prosectum sita exopiscis sui cognitione speraret.lam si fidem haereticus destruet dei siIium semper esse cognoscet nullo a patre interuallo temporis separatum, ipsum esse uerbum, uirtutem,sapientiam dei: hunc mundi opificem fuisse, hunc& hominis condito
irin hunc prima mundi crimina diluuio abluisse:huc Moysi Iegem dedisse: hunc
515쪽
menta cecinisse: hunc in corpore res irgentem caducae carni claritatem spiritalis gloriae intulisse, ec in naturam diuinitatis suae terrenae corruptionis absorbuisieprimordia. Deficient igitur aduersum ista strutantes, ec per uirum doctrina deieri idi im, & in altum humilitatem cordis sui erigentem, haec diuinae Opcrationis Praeconia proferentur, ita ut haec eminentia dei eorum ipsorum, qui haec audiant
confessione laudetur. Atm ideo ita sequitur: Perscrutati sunt iniquitates, de se cerunt scrutantes scrutinio. Accedet homo ad cor altum, exaItahitur deus. Cognita enim strutantium desectione, ec accedente homine cordis alti, magnisi centia diuinae bonitatis agnoscitur. Quantus autem fiet doctrinae spiritalis proseeias Nam quis non magnificabit deum quem mundi huius cognouerit conditorem,quis non metuet quem iudicem sciet Quis non renasci in innocentiam uo tet,cum peccati remistionem sacramentum nouae natiuitatis indulgeat; Quis noa peccato desinat iam renatus, & in innocentia uelit paruuli permanere, cum ta lium sciat regnum eta coelorum Haec professio nostra serutantium ingenia deflbilitat: haec doctrinae lpicula quae per regeneratorum exordium Mittae sunt par suulorum stultas disputationes,ec ridicula de deo dogmata uulnerat. His aduersari profanae linguae contradictio non potest,ad horum omnium disputationum, oc hortationum nostrarum fidem,ec trepidatio abnuentium Sc metus est audien tuum. Annunciatis enim operibus dei tunc incipiet facta eius intelligi tunc in his laetabitur iustus, tunc eum omnes recti corde laudabunt. Et hoc ipsum psalmus ita edocet: Accedet homo ad cor altum & exaltabitur deus. Sagittae paruulora factae sunt plagae eorum, oc nihil habuerunt contra ipsos linguae eorum. Contula sati int omnes qui uidebant eos, di timuit omnis homo.Et annunclauerunt opera dei, ec facta eius intellexerunt Laetabitur iustus in domino,ec sperabit ine eclaudabuntur omnes recti corde ) Aduersus uulnerantes sagittas paruulorum loqui aliquid aduersantium lingua non habuit, qui uidebant paruulos sagittan tes conturbantur ec metuunt:cum in se errores istos recognoscunt: cum diem ia/dicij θc retributionem actae uitae in corpore agnoscunt cum opera dei audiunt,ae
facta eius intelIigunt. In his est laetitia tinctorum, in his spes firmissima. Ob haredeum qui recto corde sunt laudant,scientes esse remissionem peccatorum,moriis peremptorem,ec diaboli debellatorem iudicem secuti,aeternitatis largitorem deure dominum nostrum qui est benedictus in secula seculorum. Amen.
Psalmus L π1nt. In finem psalmus David.
Edeeet domine i innus deus in Sion, tibi reddetur uotum in
Hierusalem. Exaudi deus orationem meam, ad te omnis caro uenit ei. Verba iniquorum praeualuerunt super nos,&impietatibus ti stris tu propiciaberis. Beatus quem elegisti di assumpsisti, inhabis i tabit in tabernaculis tuis. Replebimur in bonis domus tuae,sanctu est temptu tuum,mirabile in aequitate.Exaudi nos deus saltataris noster, spes omenium finium terrae, ec in mari Ionge. Praeparans montes in uirtute tua accinctus potentia. Qui conturbas profunda maris sonum fluctuu eius. Turbabuntur gentes,& timebunt omnes qui habitant fines a signis tuis,exitus matutini 5 uespere delectxtionis Visitasti terra&inebriasti eam,multiplicasti locupletare eam. Homen dei repletum est aquis,parasti cibum ilIorli,quoniam ita est prsparatio eius. Rivos eius inebria, multiplica generationes eius, instillicidiis eius laetabitur ex riens.Benedices coronam anni benignitatis tu re campi tui replebuntur ubertate.Pinguescentsines deserti, ec exultatione colles accingentur .induti sunt arietem ovium
516쪽
Pportune superiorem psalmum hic qui subiacet consecutus est.Est autem & ipse,in finem, congregationem gentium,quae dominu Iaudaturae sunt nunciat,& ipse huius interpretationis nostis fidem reddet. In exordio autem eius secundum consuetudinem suam propheta orationem omnem ad deum dirigit. Omnis enim nobis regat in sermo cum consessione dei ineundus est. Sed sciens propheta plures pro di uersitate rerum ac studioru in superuacuis demorari specialem Sc proprium dei a nobis honorem requirit,dicens: Te decet hymnus deus in Sion. Sion mons quidem HierusaIem adiacens est. Sed montem hunc eiusq; nomen,aim etiam urshis ipsius ecclesia, quae corpus est Christi,nuncupatam semper accepimus in psalmis,domino dicente: Ego aute constitutus stim rexab eo super Sion monte sanetum eius. Et ne in regno eum collis huius constitutu arbitraremur, in prophe
tis,ati ν etiam in Evangelijs dictum est: Gaude ualde filia Sion,praedica filia Hi
rusalem. Ecce rex tuus uenit tibi. 5 apostolus:Ea autem que fiuctum est Hierusa lem libera est,quae est mater nostra.Hymnus ergo hic deo condecet,qui si in Sion spiritali re ecclesiastico cantico innocens,& dei laudibus dulcis. Omnia autem saperstitionum genera ρος extra religionem dei sunt condemnat.Plures enim sunt in diuersissimo erroris profundo Iocati, qui doctrinae suae peruersitatem quadam ananis laboris probitate comendent.Cernimus nam nudis philosophos corporibus algere: ib etiam coniugiorum usu magistri abstinent: haeretici sicco panis ci Hretici ho uiuunt Ned qui tandem ociosi huius propositi prosectus est Totum hoc ina/neatm ridiculum est, eccum ipsis superstitionis causis miserabile. Deo ergo uo/ Uota qualia uenda sunt, contemptus corporis, castitatis custodia, ieiunii tolerantia. Ait ideo debeant clieait: Et tibi reddetur uotum in Hierusialem. Vota enim tantu ecclesiasticae relimonis utilia sunt quaecum ec dignis deo cantionibus, propositae in ecclesia ol, sic ruantiae studio probantur: tum digni erimus pro quibus deum sanctus spiritus interpellet.Idein nam per prophetam loquitur,*docet. Ipse autem secundum apostolum pro nobis inenarrabilibus gemitibus interpellat at* ideo hic ita dicta est Exaudi orationem,non enim stibsequitur meam,ut dicentis Persisna possit in/telligi Licet enim multi tanquam hoc deesset addiderint, no tamen in authenticis extat. Propheta ε nim no suo sensu,sed inspiratus iraec loquitur: Exaudi oratione: sicquitur ut quorum oratio sit exaudienda demonstret, nec longe expectationem nostram differt. Subiecit enim: Omnis caro ad te ueniet. Humani generisDniuersitatem seriptura sub carnis nomine designat. In lege scriptum est, ec dixit deus:Non permanehit spiritus meus in hominibus istis,quoniam caro sunt. 8c in
cadem Quoniam corrupit omnis caro uiam eius .ec in propheta dominus: Et eo fundam de spiritu meo super omnem carnem. in Evangelio: Et uerbum caro factum est,ta habitauit in nobis. Huius igitur humani generis orationem exaudiet deus,quod uanis inso licium stiperstitionum doctrinis tenebatur, cum praecepta gentilia omnes eos ad studium impietatis imbuerent, deum in lignis, re saxis, metallis praedicando, & mundi opificem, atin animae nostrae parentem intra ina nem materiam collocando.Hinc igitur errorem gentes fatentur, quod eos philosophiae facundia detinuerit in errore scientes tandem iretera delicta siua, re antiquae
impietatis crimina deo propicianda esse per Christum Ipse enim secundum Apostolum nostra placatio est. ait namin: Quem proposuit deus placationem per si dem in suo sanguine.Ea iterum: Ipse est placatio pro peccatis nostris . Veniet er go ad eum omnis caro,dicens: Verta iniquorum praeualuerunt super nos, ec im/V 3 pietateS
517쪽
pietates nostras tu propicistis. Sed qui tandem propitiationis assiectiis est,tiel quid proderit errorem gentilem reliquisse,& doc trinam impiam spreuisse Et id ipscim no dissimulauit,dicens: Beatus quem elegisti & asi Limpstiti,ut inhabitet in taberna Lilis tuis.Omnis quidem caro ueniet.) Id est, ex omni hominu genere congregabuntur.Sed beatais est quisquis stierit electus.Multi enim secundum NMangelium uocati sunt, sed pauci electi. Electi autem sunt nuptiali ueste conspi/cui,pum at 3 integro nouae naticlitatis corpore splendidi. Ital non res indisicret iudicii electio est, sed ex meriti delectu fac 'a disicretio est. Beatus ergo quem ele git deus.Beatus ob id quia electione sit dignus. Scire autem nos conuenit hic heatas in quam rem fuerit electus,stilicet ad id quod sequiturunhabitabit in tabernaculis tuis. Omnis perfectio honorum in habitationis coelestis est requie . Multas
mansiones dominus in coelis esse testatur, sed patrem orat, ut apostoli ubi & ipse sit maneant,dicens: Pater quos mihi dedisti,uolo,ut ubi ego sum ibi de illi sint mecum .Ex plurimis mansionibus, apostolis suis eam quae sibi est propria communicat.Scit propheta quanta beatitudo sit in tabernaculis dei esse,alio loco dices:Cocupiscit ec deficit anima mea in atria domini.Sed ob id honorum coelestium sipes adimitur, si non omnes ad cohabitationem dei eligentur. Plures enim mansiones diueris dignitati habitantium praeparantur. Sed licet diuersa sit dignitas: dissertenim stella stellae in gloria, tamen quotquot habitationibus uarijs licet digni habebuntur,stdei fructum oc honorem coelestis gloriae sortientur. Post enim Masitudinem eius, qui ad habitandum in tabernaculis dei fuerit electus, hoc sequitur: Replebimur in bonis domus tuae: sanctum est templa tuum mirabile in aeqtu tate.) His ergo bonis domus dei replebimur, quia in tabernaculis dei beatus hilahit. quidem interim bona domus qus sint possumus aestimare ecclesiae scilicet munera, quae ei secundum multiplicem fiuctoen Christus indulsit,quia & τὸ sa secundum Apostola domus dei est. Vt siuas, inquit,quemadmodum oporteat in domo dei diuersari quae est ecclesia dei uiui,columna, ec firmamentum uetitutis. Haec ergo habet tricesimium sexagesimum centesimum cs fructum . His ergo honis domus dei fides credentium explebitur, quae interim donorum diuisioni has adornatur,sicut scriptum est: Huic enim datur sermo sapientiae alii uero scientiae, ali j sides in eodem spiritu,alii dona sanationum,alii genera linguarum, alii in
terpretatio sermonum. Vedium sunt ec alia plena re persecta domus dei munera, nequa* naturis carnalium sensivum aestimanda.Nouit iis c usin ad tertium coela Apostolus raptas,dc praedica dicens: Quod oculus non iudit,nec auris audiuit, nec in cor hominess asiaendit, quae praeparavit deustus, qui diligunt eum. His igi/tur domus dei bonis replebimur, ec meritum percipiendorum horum fructuum docet,dicens:Sanctum est templum tuum mirabile in squitate. Omnia nam
credentium corpora templum dei esse Apostolus docet,dicens: An nescitis quod templum dei estis,ec spiritus dei habitat in uobis c Si quis templum dei corrupe rit,corrumpet 8c hunc deus. Templum enim dei sanctum est. Ornanda ergo hoc templum dei est sanctitate rim iustitia ut bonis domus dei repleatur,ut aequitatis ac fidei operibus mirabile sit. Domum autem dei etiam ipsum assiumptum a dei filio hominem intelligere erit promptum, quia ineo habitat omnis plenitudo diui/nitatis, & per naturae proprietatem in eo pater habitat, bonis eius, id est, uirtutis, moriae,aeternitatis unumqueno replendo qui se templum deo sanctum Zc mirabile in aequitate seruauerit. nium stam nostrum spes ista est,ut bonis domus dei repleamur, ut sanctum re mirabile templum illius simus. Beati quidem sitiit qui iam a deo ad habitandum in tabernaculis eius electi sunt. Sed sestinare nos in consortium huius beatitudinis congruum est, operationibus id orationibus e
518쪽
LXIIII. PsALMUM ENARRATIO si a petenteet ob quod ita sequitur: Exaudi nos deus salutaris noster, spes omnium linitim terrae,& in mari longe. Non competit haec oratio Iudaeo. Et quanquam hic liber legis sit, prophetia tamen non est gentis unius. Spes enim haec omnium finium terrae est,&quacunt se habitabiIis mundi huius temperies extendit, om nibus Christus in sipe est. Qtiinetiam interni at' externi mai is insuls in huius nominis uirtute requiescunt.bpes enim omnium finium, terrae S in mari longe est. Sed spem oportet non ex inani esse praesumptam, ne magis sit incertorum prae suiNpuo,q am expediatio cognitorum. liat, cur in eostes omnium sit in consoquentibus docet, dicens: Praeparans montes in uirtute tua accinctus potentia, qui conturbas profundum maris sonum fluctuum eius. Ad terrenorum montiunaturam sermo iste non pertinet,firmati enim sunt non praeparati.Praeparatio au tem suturae operationis est coeptu. De hinc memoratoru montibim praeparatio in accinctu potentiae ac uirtute est. Terra autem omnis ex nihilo est iussa subsistere,
resi, ea potentiae no eguit accinctu,quae ex iubendi facilitate pendebat. Vtile est autem cognoscere sicubi in scripturis montia facta est mentio. Ait nanim propheta: Audite populi omnes, oc attendat terra di omnes habitantes in ea. Et erit υ his dominus deus in testimonium, dominus de domo sancta sua. Piopter quod ecce dominus descendet de Ioco si io, & destendet super excelsa terrae, conteret montes subtiis se,ct italles liquestent tanquam cera a lacte ignis propter impieta tem Iacob. Haec omnia propter peccata domus Israes. Et rursum: Et commota est ec contremuit terra, fundamenta montium conturbata sunt oc commota sunt, quoniam iratus est his. Astendit fumus ab ira eius, ec ignis a facie eius exarde
stet,carbones succensi sunt ab eo,inclinauit coelum,& descendit,di caligo sub pe/dibus eius. Et in consequentibus: Misit sagittas suas re dispersit eos, & fuIgura
multiplicauit &conturbauit eos.Et in his quantum lectio docet,desicensionem domini de coelo per prophetam sipiritussanctus ostendit,motum terre, montium tre pidationem, ob id quia his dominus iratus sit sumo de ira eius exorto, igne dein ceps de conspectu eius accendendo In fumo qui astendit praeteriti tempotis res est.In igne autem accendendo futuri significatio cotinethir.De hinc nequicquam de natura hebeti ec immobili dictum existimaretur. hos montes lagittae mittae di/spergunt,& fulgura multiplicata conturbant. In hoc igitur montium nomine omnem supereminentem uirtutem intelligi oportet,quq se contra deum exaltans at que efferens irae dei subdidit. Destendens igitur deus uerbum assi impiam sibi hominem potentia accingens, primum h3ec cacumina montium depressit, diaboli scilicet & suorum contumacem excellentiam protriuit, quos per hanc primae ob tritionis potestatem poenae aeternae iudicii praeparauit. Seruauit autem hanc ean dem propheta rationem,dicens: Astendit sumus ab ira eius, Zc ignis a conspectu eius ardeseel. Fumus enim eos interim arsuri ignis inuoluit, atque ob id in prae senti psalmo ita scriptum est:Preparans montes in uirtute tua accinctus potentia. Accinctio potentiae ei quod indigebat corpori coaptatur.Non enim u1rtus accin gitur sed in uirtute dei potentia homo quem dominus aisumpsit accingitur.con templandum autem est, quid praeparationem montium subsequatur. Qtii conturbat fundum maris sonum fluctuu eius.) Conturbat non mare sed maris iura eum ne* fluctus eius sed sonum fluctuum. Mare aute ut prophetiae sermo edo/cet, pro seculo nuncupatur ut ait: Superinducet dominus machaeram terribilem&magnam super draconem serpentem prauu-perimet draconem qui in mari est.Et iterum: Mare hoc magnu re Iatum, ibi requie stet draco quem figurasti ad ludendum ipsum, uel certe illud ab lutius: Veni in altitudine maris,& tempe/stas demersit me. Montes igitur,id est, aduersariae omnes supereminentesi, uir ita V tes Pine
519쪽
ies poenae iudicii praeparamur,& maris sundamenta turbantur. In laaru enim ini micarii uirtutu fiducia secula consistebat,& hec in inuisibilibus seculi huius pro fundis latebant.Sonus aute fluctuu cu fundo maris perturbat. Turbato enim dia lo,omnia terroris sui ministeria turbantur, di ipse in quo gentes pavebant, ad uersantium potestat si senus trepidat.Recordemur uatu murmura, ec inconditos bacchantiu fremitus, Sc nonnunΦ confvis audientiu sensu incertu nescio qu1d uinuIacrorum aera sonuisse,omne deni prophano cerimoniaru cantu mundii rosultantem. Nunc uero domino Christo praedicato silere omnia cosutata di trepi da,cu hi templora re gentiu dii uirtute fidelia subqciuntur ad poenam,cu creden,
tium uerbis torquentur,laniantur,uruntur,& inuisibiles nobis at incompreliensibiles nature uerbo cotinentur, puniuntur,abigunt,cu uates silent,cu muta sunt
templa. Per haec itam iam iudicio praeparanti& prsparatio ista quid proficit proficiat nam : TLubabunt gentes,timebui.) Cernentes scilicet deos suos mutos ec tantu ad impositione manuu nostraru pinnae suae uocibus ingemiscentes. Sed post turbatione gentiu alii timebat imore enim erit illatura turbatio Nunquid omnes qui ec turbabuntur timebut No uti omnes qui turbabuntur timebun
Qui ergo timebunt Qui inhabitant fines.) Non subiecit scriptura ut astale0 Mnes teres Non enim hic de teres finibus loquebatur,dehinc sermonis ratio no pG titur at ita dictu existimemus. Ait enim: qui inhabitant fines. Nunquid θc gentesquς intra fines sunt no timebunt re terraru tantu extima deum metuent, ab eius metu ceteris , in medio habentur alienis Finis aut in no res ipsa,sed rei extim Extimum uero est,in quo res ipsa deficiet. Qui ergo fines inhabitanti' scilicet qui in carne possiti,nel in totum adhuc secundu carnem agunt, nem iam omnino si/nem peccati per desinendi a peccatis consuetudinem tenent,sed uolentes desin re,nec penitus desinentes, ec sinem etiamnum, id est, quandam proximam dese/cstionem peccat carne habitantes,nec a carne absunt, nec in totum interna carnis exercent. Apostolus autem cum in corpore fit,peregrinatur a corpore: Apostolus cum in uitae sit,quotidie tamen moritur:uiuit autem iam non ipse,uiuit uero in eo Christus.Omnes ille fines ambiguae uoluntatis excessit, etiam extra fines corpo
ris peccatic, habitat peregrinando a corpore dum in corpore est, quotidie mo riendo deo uiuit, ec iam non ipse in se uiuendo, sed Christus. Caeterm timentium trepidatio ex ambiguae habitationis incerto est,m adhuc habitando fines timent, nondum penitus quod iam habitatum sit transeundo. Et tamen desinendi volu tate in sine iam habitent desinendi.Sed uideamus, hi qui fines habitant cur time hiant,&unde illis metus ingruat. Nem id occultum est Sequiturnamin: Etti mebunt qui inhabitat fines . signis tuis Metus ergo omnis a signis es Sed qus haec erunt signa Exitus matutini & uesbere delectationes. Visitasti terram ecinebriasti eam,multiplicasti locupletare eam. Rumen dei repletum est aqua,parasti cibum illorum,quoniam ita est praeparatio tua.) Ab his igitur signis metus oratus est.Est enim magnum in singulis quibus* eorum signum. Nam post prς parationes montium in accinctu potentiae dc conturbationem maris scindi, ec sonitus filictuum eius progressus ecclesiae in matutinum dc uespertinorit hymnorum delectationes maximii misericordiae dei signum est. Dies in orationibus dei inchoa/tur, dies hymnis dei clauditur, secundum quod dictum est: Stiauis ei sit laudatio mea. Et rursum: Eleuatio manuum mearum sacrificium uespertinum. Succedit igitur ex hoc seq iens signum : Vistasti terram oc inebriasti eam , multiplicasti locupletare eam. Terra haec qua utimur non Iocupletatur, sed ex fructuum suo/rtam ubertate locupletat Non ergo in eam sermo conueniet, quae ec locupIetandi
se caret sensu,ta cuius id est ut locupletet officium. Visitauit autem deus terram, id est,
520쪽
LXIIII PsALMUM, ENARRATIO id est immani genesis natiuitatem,eat, uisitata I deo multiplicatis gratiarum muneribus ditescit, Apostolo dicente: in omnibus ditati estis in ipso, in omni uerbo ec scientia. His enim bonis replemur, ec sine cessatione potandi quotidie hono rum coelestium munus haurimus, pleni diuiniS copiis atque ebr i. Locupletati enim ostesta est esse ea quae superius nuncupabatur ebrietas,& locupletationis at que ebrietatis huius fiuctus est contuendus. Et qtu hic tandcm sit non tacetur: Sumen dei repletum est aqua parasti cibum illorum, quoniam ita praeparatis suae. Et de flumine ambigendi locus nullus est. Ait enim propheta: Fluminis impetus laetificat ciuitatem dei. Et ipse dominus in Evangelijs ait: Qui hiberit ex aqua 'quam ego dedero, flumina de uentre eius fluent aqtrae uiuae salientis in uυ tam aeternam. Et iterum: Qui crediderit in me sicut scriptum est flumina de uentre eius extent. Hoc autem dicebat de spiritusaneto quem accepturi erant credentes in eum. Hoc ergo flumen dei aqua repletur. Spiritus enim sanctii muneri bus mundamur, Zc in nos ex illo uitae fonte fluuius dei aqua repletus insundi tur. Habemus etiam ec cibum paratum. Et quis hic cibus est Ille scilicet a quoad dei contortium praeparamur, per communionem sancti corporis in commu/nionem deinceps sancti corporis collocandi. Id enim prae siens psialmus significat dicens: Parasti cibum illorum, quoniam ita est praeparatio sua. Quia cibo illo
quamvris in praesens fatuemur, tamen in posterum praeparamur. Seruat autem consuetudinem suam propheta, ut tempora de quibus loquitur distinguat.Suprarior namque sermo tanquam de praeterito fuit, quae autem adhuc gerenda erant, se rendorum sidere scientia tanquam iam gesta memorauit. Ut autem ea omniaei ituri temporis doceret esse ait: Rivos eius inebria, multiplica generationes eius, in stillicidiis eius laetabitur cum exorietur.) Omnis hic orantis est sermo, Ut ea quae commemorata sunt deus expleat deprecantis.Terra autem uisitata ine.
hriata est. Et quomodo nuc riui eius inebriantur. Sed meminisse debemus, quoasi qui ex aqua domini potauerit flumina de uentre eius effluent. Ergo potatione aquae opus est ut flumina fluant. Inebriamur autem ipsi, cum spiritum sanctum qui fluuius est nuncupatus accipimus. De hinc, quia ex nobis diuersi gratiarum riui emanant, orat propheta ut hos eosdem dominus inebriet, ut his inebriati re dono diutini muneris perfusis generationes nostrae muItiplicentur, terea sicilicet bona secundum Euangelicam comparationem, uerbi semen excipiens sevctu tris gesimo ec sexagesimo ec centesimo ditestat. Est autem nobis per sacramentum haptisini renatis maximum gaudium, cum quaedam in nobis spiritussancti initia sentimus, eum subeat nos secramentorum intelligentia, prophetiae scientia, ser mo sapientiae, sipei firmitas, sinationum charismata, re in daemonia subiecta do/minatus.Hec enim tanquam stillicidia nos penetrarat,qus paulatim coepta Ducta multiplici exuberant.In his ergo stillicidiis cum exorietur terra laetabithar.Sed stiblicidia multiplicantur ut rivi sint, riui autem inebriantur ut flumina sint. Cons quens autem est ut omnem expectationem nostram propheta confiirmet, Zc doce. at quid montium praeparatio, fundi maris turbatio, terrae uisitatio ec eius inebriatio,& fluminis plenitudo cosummationis habitura sint. cetitam in his quae co. sequuntur dices: Benedices coronam anni benignitatis tua re campi tui repleAb tur ubertate.Pinguescent fines deserti,di exultatione colles erigentur. Induti sunt arietes ouisi,& convalles abundabin frumento, etenim clamabut 8c hymnadicent.) Annu benimitatis dei ex propheticis atm Apostolicis doctrinis cogniuimus. Dictum est enim expersona domini:Spiritus domini super mNropterea
unxit m euangelizare pauperibus misit me. Predicare captiuis remissione re egeis uisione, care annu domini acceptu, di die retributionis annu aeterni ec beati illi ull