장음표시 사용
551쪽
cum ad assumendae carnis fidem unigenitus deus in hominis specie, re ab Abra
ham adoratur,& cum Iacob colludiatus osteditur: cum ex Iuda princeps ueniens πατρια idem expectatio gentium nunciatur:cum in Abralaam semine omnes patriae gentium benedicendae sunt: cum ex David utero aeterni regni dominus praedicatur: cum secundum Esaiam, dominus tanquam ouis ad occisionem duetvS, nec ma Tillas ab alapis, nec faciem auertit a sputis cum secundum Hieremiam, hic deus
noster est, qui disciplinis omnibus Israel dilecto io traditis postea in terris uisus sit,& inter homines conuersatus sit: cum demo de aduentu eius omniu prophe tarum dicta conueniunt.Hscitam doctrins mensia uel hic uitalis cibi sermo di la queus,& captio, retributio, oc scandalum est, cum a nobis deus Iacob esse qui ab his sit crucifixus ostenditur.Haec enim est retributio tantae impietatis, ut quod nobis est dei uitetus,his scandalum sit. Nam cum illaqueati captist sint scriptis,in telligentiae tamen carent sensa, di ideo obscurati sunt oculis ne uideant, idest, ne
lumenintelligentiae contuerent ir,quia, secundum euangelium Omni habeti da/hitur,qui autem non habet, etiam quod habet, auseretur ab eo. Indigni uidelicet, qui intelligentiae sensum ae lumen acceperant, ideo euangelicae libertatis scientiam non adepti,perpetuo adhuc Iegis onere deprimuntur,ut serant quod istinere non possunt. Id enim in incuruando dorso per corporalissi operu speciem signi ficatur. Sed hanc eorum obcaecati cordis inscitiam alia etiam debitae ultionis pce na consequitur: Effunde siper eos iram tuam,& animatio irae tuae comprehendat s.Fiat habitatio eorum deserta, Zc in tabernaculis eorum no sit qui inhabi/tet. In ira dei pinnaecostitutionem, non motum animi ad uItionis uoluntatem exardescentis significari saepe traei auimus, quam non subito puniturus intende ret,sed in quam poenam dignus incideret. Mansit autem haec a prophetis omni bus huic genti impiae denunciata damnatio. Nam euersa mox ac diruta citritate
deleti sunt gloriosissimo illo templi cultu deleto ornatu* detracto. Et ideo habitatione deserta in tabernaculo eorum nullus habitabit. Verum adhuc secundu im Pietatis incrementa prophetia quo F poenae Sc ultionis extenditur: Quoniam quem tu percussisti persecuti sunt,& iuper dolorem uulnerum meorum addide runt. Appone iniquitatem super iniquitatem ipsbrum, Sc no intrent in iustitiam tuam.Deleantur de libro uiuentium,Sc cum iustis non scribantur.) Causam ap/ponendae iniquitatis super iniquitatem ipsorum,& repellendi eos ne in iustitiam intrarent,re delendis de uiuentium litwo no scribendisi , cum iustis eam esse de monstrans, quod quem deus percusserit, hi persecuti sunt, & super dolorem uul/. nerum suorum addiderint quod doleret. Et sorte no iniuste quem deus percusse ii persecuti esse uideantur. Ac de his quae percussa a deo sint, quid sentiri oporteat ante tractandam est,ut quatenus di haec percussio salutaris,ia illa percussio impia si possit intelli .Percussit dominus Sodomam di Gomorram uli1mis sceIOribus pollutas & abominatas: oc inuenio his ad misericordiae recociliationem,id quod percussae sunt pro ciste,cum tolerabilius his in die iudicii sit suturm quam his ciuitatibus,in quibus de apostolorum pedibus puluis excussus sit. Percusiam quom synagogam Dathan re Abiron plaga digni mina cognitum est, sed in ani
mis eorum ea,quibus maxime peccauerant iunctificata sint opera. Et ne per sin
gula quae sunt multa discurram cum & Apostolus in interitum carnis ad salutem spiritus tradat, minus ipse quid percutiens proficia ostedit dicens: Videte ui/dete quoniam obsum,& no est deus praeter me. Et ego interimam, & ego uiuis ficabo:percutiam 5 ego fanabo, ut percutiendi causam proficisci ex causa fiana/tionis ostenderet Percussitas ergo est domanus, peccata nostra suscipiens, & pro
nobis dolens,ut in eo uso ad intirmitatem crucis mortist, percusso sanitas nobis Per
552쪽
LXVIM PSALMUM ENARRATIO s' per restirro tionem ex mortuis redderetur. Percussiim autem se, ipse testatus est, commonefaciens discipulos dieii huius: Percuti am pastorem, de dispergcnt oues
gregis. Sed & Apostolus dicti huius significationem haud dissimiliter coiirmat, dicens: i filio suo dilectio no pepercit. Non pepercit itam dilecto filio suo, quere colonis itineae non ignarus quod occisuri eum essient,destinauit. Non pepercerat autem primo illi de terrs limo Ads,quem de paradiis post culpam,ne lignum
uitae attingens in sternitatem poenae maneret eiecit, ut naturam corporis eius Aydam eccetis 1 udus ad Limens,pari , morte percussus,eam rursus in uitam aeter
nam iam sine poenae aeternitate reuocaret.Hunc igitur ita a deo percu sum persocuti sunt,sia per dolorem uulnerum dolorem persecutionis huius addetes. Pro nobis enim secundum prophetam dolet, idcirco esse in doloribus ςstimandus est . Quod enim postea nominis mi odium susceperint,quatenus silentiu resurrectio nis pecunia emerint,quibus Apostolos terroribus iniuriis p uexauerint, cognitu est. Et quia haec super dolorem uulnerum addiderunt, apponetur super iniquita tem iniqtutas. Appositae autem iniquitatis poena est,ne intrent in iustitiam dei,id
est,ne concorporades 8c comparticipes Christo fiant, qui nobis secundum Apo/stolum iustitiae sanctificatio, ocredemptio a deo factus est Exclusi uero a iustitiae ingressu necesse est a libro uiuentium deleantur. Scripti enim erant in Abralis benedictionibus,cuius semen sicut stellae coeli, dc sicut arena ad oram littoris abui daret. A quo libro cum omnem populum deIeri Moses metueret,se primum deIeri deprecatus est,optan ut opinor, secundum Apostola anathema pro fiatribus siris esse. Et quia super dolorem uulnerum dolorem persecutionis addentes rura sum poenitentiae locum perdiderunt deleti de uiuentium libro, ne postea quidem scribi cum iustis meruerunt,ut intelligi posssit alius uiuentium, alius liber esse tu storum Nec ambiguum est eos in uiuentium libro esse, qui antea sine ulla Chii sti eognitione pie in lege uersati omnia praescripta legis impleuerint,de quibus secundum legem apostolus Paulus ita docuit: uia qui fecerit ea uiuet in illist. Scrihuntur autem in libro iustorum, quibus iustitia Christus est factus. Iustus enim ex fide uiuit. Quo de libro ad Apostolos dominus ita loquitur, dicens: Gaudetere exultate,quia nomina uestra scripta sunt in coelo.Et idcirco duplex significam tia delendorum de libro uiuentium, & non scribendorum in libro iustorum fuit, quia post librum uiuentium liber esset reliquus iustorum. Apostolis autem hine magnae gratulationis causa suggeritur,quia plus sit in libro scriptos esse iustor quam de uiuentium libro non esse deletos. Tenet autem in se eum consessionis modum quem in nobis esse oportet fidei,ut in eo tam natura hominis, quam n tura dei cognita sit. In forma enim serui ueniens, euacuauit se a dei forma. Nam in se a hominis existere,manens in dei forma potuit: aboleri autem dei sorma, ut tantum serui esset forma,non potuit. se enim est oc se ex forma dei inaniens, ec formam hominis assumens, quia nem euacuatio illa ex dei forma naturae coe testis interitus est,nem Hrmae seruilis assumptio, tanquam geminae originis con ditionis , natura est:cum id quod assumptum est, non proprietas interior sit, sed exterior accessio,quod ipsium cosequetibus docet,dicens : Pauper 8c dolens sum ego, re salus uultus tui deus suscepit me. Pauper est, qui secundum Apostolum cum esset omniu diues, seipstim ut nos ditesceremus paupertauit: dolens est, qui secundum prophetam pro nobis dolet. Sed hunc pauperem ac dolentem salus ea
quae uultus dei est,suscepit. rma 8c uultus 8c facies & imago non dister LIO ipsum enim in utro horum significari communis est sensus Hinc igitur paupe/rem in fialutem uultus det,qui forma dei est,suscepi id est, assumptum hominem unigenitus deus, qui imago inuisibilis dei est in aeternstatis suae uita, quae in deo
553쪽
fatus esse intelligit tir,collocauit. Omnis enim lingua confitebitur, quia dominus testis in gloria dei patris est,id est,sius eptiis homo in natura diuinitatis acceptuS. Esse autem in eo tinem legis,ec sacrificilini laudis euangelica confessio est, ita ut hostiarum Languine ex oblatione cessante lacrificium gratiae laudis 4. praelatum sit. Hoc enim isto paupere dc dolente in salutem uultus dei formae quae suscepta cotinuatur.dc sequitur: Laudabo nomen dei cum cantico,ec magnifica ecim in laude. placinit deo super uitulum nouellum cornua producentem dc ungu
Ias.) Hscitam laudatio nominis dei, laudis. ipsius magnificatio super uitulum
nouellum placebit.Talis enim ante in lege pro peccato offerchatur,cuiuS flatemper terrena ungularum ec cornuum incrementa significat. Placebit ergo super uitulum peccati honor laudis,secundum illud Sacrificium laudis honorificabit me, oc illic iter in quo ostendam illi salutare dei. Iter igitur ostendendi salutaris dei in Iaudis secrificio,dc ipsum in consequentibus psalmus ostendit. Nam post placituram magnificentiam laudis super uitulum nouellum, subiecit: Videant pauperes Ac laetentur, quaerite deum,θc uiuet anima uestra. QLioniam exaudiuit pauperem dominus,& uinctos suos non despexit.) Hoc scilicet tempus laetentur ut dentes,cuius Lacrificium in laude sit,quia illic ostendetur salutare dei. Et ideo de iis ab his ad iiita animae quaeret. Carnis enim Sc corporis timeri iudicem uetuit, quia animam in gehennam mittere solus potens sit deus. Qtiaeredi autem dei adtii tam animae ea causa est,quia exaudiuit deus pauperem,eum scilicet qui se paupertauit, ut nos ditesceremus, quem in salutem uultus sui suscepit, in quo nobis peccata donauit,rid spernens uinctos sivos,sive qui uincti sunt Christi, ut Paulus in uinculis gloriatur,sive quos fatanas peccatis uinctos ut armatus & praepotens obtinebat,secundum illud:Dirupisti uincula mea,tibi sacrificabo hostiam laudis. Laetentur ergo in his quae uident pauperes,quia sicripti im est:Beati pauperes sipi ritu,quia ipsorum est regnum coelorum. Et quia his qui pauperes spiritti sunt in celorum regno constitutis,creatura omnis congemiscens ec dolens in gloria fili/orum dei liberanda est, uanitati non sua sponte subiecta, nunc quom ob laetantes Pauperra uitamin quaerentes,exauditumφpauperem uinctos hon spretos ipsa
illa ad laudem dei expectas reuelationem gloriae, pauperum creatura aduocatur. Laudent eum coeli & terra mare,8c omnia repentia in eo. Sub hora elem erutorum commemoratione creaturarum omnium liberandaru sensum mentem*significans,ut dum coetu ec terra re mare dicitur, cognostatur domino Iesu Chri, sto coelestia ecterrestria ec inferna genu flectere. In his enim quς in mari repunt, cum tamen in aquatilibus natatus magis sit ex natura quam reptio, ea quae in inflseris degunt docentur,cum profundu maris sedem intelligamus inserni. Causam autem adhuc cur coelum re terra Θc mare deum laudent ostendit dicens: Quo niam dominus salvificatui Sion,& aedificabuntur ciuitates Iudς,& inhabitabunt in ea,ta haereditabunt terram. Et semen seruorum eius possidebit eam, & qui di ligunt nomen eius inhabitabunt eam. Laus uniuersia ex rerum admirabilitate prostcis itur. Tum enim aliquid laude dignum uidetur, cum opus ipsium ita ma/gnificum at* praeclarum est, ut 8c prudentiam ac uirtutem gerentis Θc gestorum decus usum. contineat Quod itam sensum ait opinionem ingenti communis excellat, id per admiratione sui meretur ad laudem. Coelum ergo quod tanto ora natu distinctum impletumq; est,tantos motus atm cursus incredibili constantia
ac uarietate conserua ut annum inter hyemem calorem* aestatis temperatis au tum ni Zc ueris temporibus moderetur re finiat, terra autem quae stipernis intim
hrata naturis, uel complexa in sese, ueI sumpta sinu semina oc contineat 8c alat, ec saecundet secundu uniuscuiuis generis natura, usu ac maturitate consoIaec
554쪽
LXVIII PSALMUM ENARRATIO mare autem quod uitae nostrae modo, nunc hausto spiritu, ni incresese animetur ec maneat,motuc, in tanta sui uarietate rationibus 1e lunaris incremeti detrimenti p moderetur, Sc profunda infinitam sui obice mentem humanae opinionis ex cedat,ut ne 3 qaid extra, quid intra sit sensu persiequente capiamus, in his tamen tantis tamq; admirabilibus rerum naturarumq; uirtutibus in deo, hoc quod Sion salua sit, ciuitates . Iadae s dificandae sint,coeli,terra maria laudabu Mama na utim opera oc caduca, oc ipso tempore ac uetustate coluenda. Quod si extru/ctas eas esse ut sint,laude sit dignum, nonne magis coseruatas eas ei se ne destra erentur proficeret ad laudem c Non ergo hae maximae uti P praestantissimaec, re rum omnium,hiel magis quibus uniuersae res contineantur alantur , naturae ma tis,terrae re coeli ad inanium poenae ac levium operum laudem adfrocatur, id est,
quia Sion salvificata fit,extructaec, Iudaeae ciuitates, quas post Babyloniora An tiochio uictoria bellum quom Romani regis absimeret. Dehinc ipsam hanc in opem impiamin sententia,rei quo communis scientia ec ratio coderimat. Nam ob id aediticari ciuitates Iudaeae propheticus sermo declarat, ut in ea quae laltra se cta st Sion inhabitet. Et quid hic secundum humanas extructiones ciuitatum fabricas intelligetiae loci est cum nem in aedificandis his Iaus ulla sit,quae sint po/stea destruendae,nel ratio ec natura patiatur aedificati ob id ciuitates, ut inhabi/tent ciuitatem.Est autem digna plane deo Iaus coeli ec terrae ac maris confessione tribuenda, quod illa silia Sion quae inuecta in Hierusalem tanto praeeuntium se quentium* comitatu salua per deum sit, in quam angeli concupiscum, in quam creatura omnis gemens dolensi, prospectat, in qua aeternitatis nostrae gloria Iati demi speculamur,in qua aedificatae ecclesiarum ciuitates manebunt. Sion en1m licet colliculus templo quod in Hierusalem suit iunctus sit,tamen secundum interpretationem ex Hebraeo in Latinum Graecum , sermonem speculatio dicitur. In hoc ergo corpore domini, quod resurrexit ex mortuis, quod a dextris uirtutis co sedit, quod in gloria dei patris est,sbem nostram uitam , speculamur. Et quia re uelationem nostrae in eo claritatis ec ipsis in eandem liberada creatura omnis ex pectat salutem huius Sion sub significatione coeli ec terrae ec maris laudat, quia omnia in coelis ec in terra pacificata ec reconciliata per eam deo sint, quia in restir tectionis gloriam,cuius spem in ipso ex mortuis resurgente speculamur, peccatu, mors,corruptio a uita ec immortalitate deuorata sint ec exhausta. Nam si super unius peccatoris poenitentia magnum in coelis gaudium est angelorum, quanto magis in totius mundi reconciliatione laetitia sit Et quia in finem pro his qui im mutabuntur est psalmus, Iudaeae etiam ciuitates,ut in Sion inhabitet, aedificandae esse laudantur. Et ciuitates ipsas conuentus hominum esse quis dubitet ecclesias uero ex conuentu plebium effici notum est. In hac ergo Sion,quae illam in se eu am primitivorum conscriptorum in coelis complexac, sit ciuitatem,liabitatio nostra perficitur,qui ut semen Abrahae,ita 8c semen Iudae manemus. Non enim qui in carne Iudaeus, sed qui in spiritu. Ob quod in his nostris conuentibus ciuitates quoi liidae simus. Ac ne sibi Israel impius ciuitatu Iudaeae gritiam eo quod se cundum carnem seruorum dei semen est uendicare eorum haereditatem, eorum habitationem in Sion esse demonstrat,qui nomen domini diligant, ut pietatis magis si non generis electio, quia praestet omnibus charitas dei, quae in Chri sto est:& Petrum nihil aliud quam utrum se amaret interrogat
dominus noster Iesus Christus dei filius,qui est benedictus in omnia secula se
555쪽
In finem psalmus David in remcmoratione, eo quod
saluum me fecit dominus. PsALΜVs LXIXOmine deus in adiutorium meu intende, domine ad adit mandum M N ime sinina. Confiindathar ecrevereantur qui quaerut anima meam. I ri Auertantur retrorsum ei erubescar,qui cogitat mihi mala.Auertanoe statim erubescentes, qui dicunt mihi euge euge.Exultent Oc lae rentur in te omnes qui quaerunt te, di dicant semper magnificetur dominus, qui diligunt salutaretvium. Ego uero egenus N pauper sum, deus ad iuva me. Adiutor meus ec Iiberator meus esto domin ne tardaveris.
Lius hic in rememoratione psalmus estniam trigesimoseptimo eadem inscriptio est Ex ipsa autem uerbi huius significatione usic, commii ni quod in rememoratione praescribi intelligendusit,edocemur. Nam rememorationis precatio ei competit, qui se incidere in obliuione eius a quo uel auxiliu uel ueniam expectat pertimescit, & aut sui ad falutem comme morationem fieri desiderat,aut eorum ad poenam,qui sibi semper infesti sint. Et quidem in anteriori superstriptionis ipsius psalmo de uenia dc salute tractatu est, qui totus ex persiona dolentis domini pro nobis portantis peccata nostra consi stit.In hoc uero necestitas poscedae ueniae no relicta est,quia iam superior di conflti gutis huic psalmus salvificatae Sion,edificatarum. ciuitatum Iliosae laude conclusius est. Sed in eo rememoratio in impios ultionis est, θc retributionis in san/ctos. Et quia no illi Daui sed in illu David psalmus in finem est secundu arditam
in anterioribus ex nominis proprietate rationem, ex per na domini tractabitur,
ut ipis psaImi fine nostetur: Domine deus in adiutoria meum intende. Piae confessionis haec uox est, adiutorium a domino & deo siperare,sed plus hic quam in deprecationibus sperandi auxilii solet esse sermo significat. Videri enim id po/test, ut qui in adiutorium positus sit superpotentem nunc in adiutorium in quod positus est,ut intendatur orare. Et quis hic sit no ambigitur ex psalmo,in quo in est talptum:Posui adiutorium meum super potentem, oc exaltavi electu de ple be mea,inueni David seruu meum.Et ne aliquid in illum David Iesie referri pose
set,adiecit: Et egoprimogenitum ponam eum, cessum super reges terrae. At ne
quodpsimogenitus est,ad primitias indulti ei a deo regni trahi posset,id quod selidomino Iesu Christo proprium esset ostendit dicens: Et sedes eius sicut Qt in conspectu meo, re sicut luna persecta manet in aeternu, testis in coelo fidelis. Nunc ergo qui adiuersium potentem positus sit adiutorict qui intendi in adiutorium su/um precatur, poenam in eos qui sibi aduersantur expostulat, dicens: Consun dantur re revereantur qui quaerunt animam meam. Auertantur retrorsum ec erabescant,qui cogitant mihi mala. Auertantur statim erubescentes,qui dicunt mihi euge euge.) Ex uerbis loquelae sermonis nostri diuinus sermo pendedus est.Puedor Sc confusio ex dedecore est,auersio ex repulsa est. Reditus uero in noua Iocamans Φ in ea unde digressio est Qui quaerut animam sancti huius,qui in adiutorium suum orauit dominum cos indentur,post etiam auertentur no in alia,sed in eadem.Et idem est dictorum ordo qui re rerum. Confundetur iusti animam quaerendo,quem cum peremerin cient quoniam deus uitae ct resurrectionis est do minus. Ac deinde avertetur,ne occurrat cum sanctis obuia Christo in nubibus rapti.Postremo auersi no ibunt in aliena Ioca. Surgetes enim impii ex mortuis ,ruratium detrudentnr in infima terrae unde emerserat. Nam, ut Apostolus ait: Omnis quide caro resurget,sed no omnis demutabitur.Resurget aute, quia in carne siue bona siue mala egerint recipere constitutu est.Ergo & quaerentes anima iusti, e ceuge
556쪽
CXVIII PsALMUM EMARRIPTI . s 9 euge et ge dicentes, ecco fundentur&reuertentur in resilirrecitone,cofundentii rinqvia ad iudicium reuocari. Euge euge aute iusto dixiste constat, qui dixerunt: Salvos fecit alio se ipis saluare no potest.Sed post hanc maloru poenam, quia rememorationis erat psalmus, pro sanctora quom fuit spebus orandum. Sequitur enim: Exultent eclaetetur in te omnes qui querulte redicat semper,magnificetur deus,qui diligunt salutare tuum. Vt confusio Sc reueretia iusta anima qua, rentibus, ta exultatio di laetitia quaerentibus deum, quia secundu prophetam re surgent alii in cGissionem, alii in laetitiam . Et ut retrorsum erubescentes auerten cur, qui mala cogitat,qui dicunt euge euge,ita qui salutare dei diligusiadessessionem magnis centiae dei proficiunt, ut ex gratia indultae sibi a deo exultationis,laudis conseisio atrgeatur.Non enim aliquo deus qui idem at aeternus est indiget aut quicquam in rerum naturis ei mentiu opinionibus est quod expectet. Quod enim incremento demutabile est, id detrimento iape mutatur. Deus autem qui idem origo re causa gignetibus est,ad aeternae beatitudinis naturam sibi ipse sis siciens,nihil extra uel ultra quod sibi desit ne aliunde expetat,dereliquit. Magni ficatur autem per beneficiorum suorum incrementa nobisicum,cum magnificen tia eius ec commodorum nostrorum sensita ac iocuditate*reserendae gratiae, laude cumulatur Ergo quotiest Φ magnificatur dominus, toties aut optandi no bis a deo muneris uota sunt, aut sumpti percepti , confessio est, magnificentiae eius laude nobiscum per commodorum nostrorum incrementa nas ente. Opor tuit autem psalmum qui rememorationis in finem est, digno rememorationis si ne concludi.Sequitur enim: Ego aute egenus Sc pauper fiam, deus adiuva me. Adiutor meus re liberator meas es tu domin ne tardaveris. diem regis digni/tati neque regni summae paupertatis atm inopiae prosessio congruit,sed eius uox est, qui ut nos ditesceremus pauperem se praestitit, cui ne ad supremam quidem coenam, nisi quaesita ec aliena domus fuerit. Auxilium pro nobis ita rogat. Informa enim serui,obediens uiis ad mortem factus est. Citum quom auxilium ut liberetur orat, in quo nullius morationis tarditas sit, qui ec ipsas passionis moras non ferens,proditori dixerit: Fac quod facis cito,memorari in se susceptae carnis infirmitatem,ut liberetur paterni numinis uirtute sestinat PSALMVs CXVIII M Aleph
quaque. Qui ad doctrinam rationalis oc perseetae prudentiae prs
parant ,ab ipsis statim literarum elementis docendi fiunt, ut persectam ueram , rationem tinnin ab exordio primae ins Initionis con
sequantur. Sciens istud sanctus Paulus apostolus eam sola ueramat 3 utilis doctrinae esse prudenti quae ab aetatis initiis at* ab infantiae ipsius in choaretur exordiis, haec ad Timotheum inter magna at 3 praeclara fidei studem praeconia in secunda epistola scribit:Tu uero permane in his quae didicisti & credidisti, & sciens a quibus didicisti, oc quod ab infantia sacras literas nosti,quae te possunt instruere in fialutem. Hoc propter praesentem psalmum ita dictum sit,in
quo cum cognitio ueritatis ad eruditione humanae ignorantiae esset aedenda per ipsa literarum at 3 elementoram initia,doctrinae ordo est dis ributus. Secundum enim Hebreoru literas singulis octonis uersibus singulae litere prssersitur Est aut omnis numerus uerisi in centum septuaginta octo uersibus. Nam cum ex uiginti duabus literis omnis Hebreus sermo coiremat, ec octonos uersus liters singule explicent,riumerus iste uersuu octonis partibus multiplicatus expletur. Hanc igitur extitisse causam existimo, ut per literas totius istius psalmi ordo decurreret ut
sicut paruuli & imperitiαad legendu imbuendi,haec primum per que sibi Derba
557쪽
D. II I L A R I I IN contexta sunt literarum elementa cognoscerent, ita di humana ignoratio ad in
res, ad distiplinam,ad cognitionem dei per hunc singularum literarum octonari um numerum ipsis ueluti infantulis doctrins initiis erudiretur.arduu enim re dissicillimum est hominem per se ipsum ui per seculii doctores rationem praeceptorum coelestium coiequi:nec naturae nostrs recipit infirmitas, diuinis institutis ni/si per eius gratiam quae haec ipsi dederit,erudiri.Nanm qiii simpliciter ea quae in ter manus sibi inciderint legunt,existimant nihil differentiae in uerbis,nihil in ta minibus nihil in rebus existere. Sed si istud comunis colloquii sermo no patitur, ut sub diuersis rerum nuncupationibus, nisi diuersa significata esse intelligatur,nimquid dei eloquia tam imperita oc tam colata esse credimus, ut aut inopia uerhorum,quibus iterantur laborauerint,aut distinctionum genera nescierint C Plu res enim cum audiunt legem, iustificationem, praecepta, testimonia,iudicia,quae omnia Moses sub diuersa uniuscuiusty generis uirtute disposuit, unu at* idem esse existimant ignorantes aliud legem, aliud iustificationem, aliud praeceptum, aliud testimonium,aliud esse iudicium,quae multum a se differre di discrepare testis nobis est octauus decimus psalmus, quo continetur proprietas uniuscuius
re nuncupationis 5c generis Lex enim immaculata conuertens animas,testimo nium domini fidele erudiens paruulos . Iustitiae domini recte laetificantes corda, Praeceptu domini lucidum illuminans octilos.Timor domini anctus permanens
in secula seculi iudicia domini uera iustificata in semetipsa. Sunt ergo distantiae in singulis quibus ch rebus: oc prudentis atm intelligentis uiri est, in quae sicriptasiint discernere,ubi te ubi praeceptum, ubi testimor tu, ubi iustificationes, ubi ia/dicia constituta sint,ne illa Atiae sermo propheticus mirabili uniuscuius P proprietate distinxit,ea ignoratiae nostrae infirmitas indocta imperitiae opinione constindat. Iram per litetas singulas haec om nia maximus θc ultra caeteros copiosissimus psalmus iste discreuit,ut per haec uerborum eIementa credendi Zc uiuendi & eru/diendi in domini doctrina ratio distinctio doceretur.Plures autem arbitratur,simplicitatem fidei ad absolutam aeternitatis Mem possie sufficere, tan* innocentiae, secundum iudiciam seculi studium doctrinae coelestis no egeat institutis.Et quia aliter se res habe idcirco nunc uiuendi in deo innocenter,& in innocentia religiose manendi cognitio multa cum copia prophetici sei monis exposita est, quia difficile est quenΦ per semetipsum,id At,per seculi instituta,hanc innocentiae religiosae cognitionem ad uerum usum uitae piae ec innocentis adipisci. Nouit etiam in firmam per se esse humana naturam Apostolus ad hanc uiuedi scientia capessen/dam.Nam cum de charisinatum Θc muneru dei donis doceret, cum primum sera monem sapientiae praetulisse statim sermonem scientiae subiecit.Hoc enim scientiae, post sapientiae sequens a deo donum dei est, quia usus sapientiae in usu sciemtiae persectus est. Occurrit aute in praesenti psalmo etia ea nobis difficultas,quod cum duos tanta psalmos acceperimus per literas Hebraeas coucriptos, id est,cen tesimum undecimum atm duodecimii,ita ut prima uis uigesima secundam se/cundum Hebraeos litera uersuum numerus cdueniret,uersus c. singuli a singulo/rum clementorii initiis inchoaretur, in hoc nuc psalmos octonos uersus elementa singula obtineret. Sed cum omnia uiuedccredendi ec placendi deo praecepta conog i, tinerentur in psalminin eo numero omnia literam initia cotinentur, qui maxime secundu plena di religiosiam eiusdem numeri uirtute primus Omniv couenientiuin se undim partiti aequalitate perfectus est Primum etenim per duas in se partes ex partibus coequalis,tum deinde per quatuor aeque partes conuenit. Et virtutes psalmoru,a in hoc numero uel singulari uel multiplicato collocati sunt,docet mi/meri huius esse sancta dc religiosam plenitudine. Hic aut numerus etiam in te sanctus
558쪽
CπVIII PIALMUM EMARRATro systanetus est.sussum enim est ut qui natus esset,in Oetauo signu circi incisionis acciperet. Haec etiam in circi incisione domini ratio seruata est, re in hoc dierum nurmero cum ipse circuncisione non egeret,oblatus in templo est, ut in corpore rius humans carnis recideretur infirmitas.Hic etia numerus Omnia genera pecudum
ut digna sacrificiis habeantur, enunciat, o flava enim die iubentur offerri. Et in hoc numero diluuii diebus origo rursum humanae generationis eligitur. Comm/matio igitur nunc doctrinae N eruditionis nostrae sub persecti huius numeri abis Iutione per singula eIementa concluditur, antequam nem mundi deo hostia fuit, nem in generis familia quis cessante circacisione scisceptus est, di ex quo Hirsium iterandae generationis coepit exordiu.Primae igitur literae hi uersus sunt: Beati immaculati in uia, qtii ambulant in lege domini. Beati qui scrutantur testimonia eius,in toto corde exquirunt eum.) Dictora ordo non negligedus est, qui si non diligenter a nobis cognoscitur,nel dispositae quidem beatitudinis ordine conse qaemur Non enim primu beati scrutantes testimonia,sed primsi beati immaculaeti in uia.Prius enim est cofirmatis moribus,ex in innocentiae studiis ex communi probitatis honestate compositis uiam ueritatis ingredi, siequens deinde est scrutaeri dei testimonia,Oc expurgato emundatoc, animo ad inuestiganda adesse.Ordi/nis autem huius& alius propheta no immemor est,dicens: Setite in iustitia uos, metipsos,& metite uos in frui id uitae,& illuminate uos in Iumine scientiae. Non illuminatio primu, sed fatio nostra praeceptu est,re cum ante nosmetipsos, id est, uitae nostrae tisum in spem fructuu seuerimus.Deinde cum quae sata sunt messue rimus,tunc nos lumine scientiae illuminemur.Tenendus igitur hie ordo est satio nis, messis N illaminationis. Plures enim nostru illuminari se priust serere ac metere festiirat cum satio at messis quaeda cosequendi Iuminis praeparatio sit. Pri ma igitur haec beatitudo est, beatos esse qui immaculati in uia sint. Sed no in uia fortuitauincerta Zc in erratica, sed in uia in qua in lege domini ambuIM. Plures enim utilem dc necessaria uiam esse se ingressos existimat, sed immaculati in uia non erunt, quia no in lege domini ambulatiSed uia haec non solu ineunda est, sed etiam peragenda est. mo enim dum in uia est, id ad quod per uiam tendit obtinuit.Beatus Paulus ait: Non quod iam acceperim aut persectus si m, sequor autesi apprehendam,in quo & apprehensus sitim a Christo. Ergo adhuc ille pergebat, ea quae retro sunt obliuiscens,in his aut quae in priora sunt se extendens. Itam ui am hanc agens beatus est, qui cum oblitiione prsteritoru in suturoru spem extenditur.Et quae uia sit in qua unusqui ambulas beatus sit,dominus docet dicens: Ego sum uia.Quisquis igitur in praeceptis eius institerit,hic beatus est,dum uitia carnis coercet, dum animi petulantia edomat, dum auaritiae famem uincit,dum terrenorti honorum gloria evitat. Quisquis ergo in his manserit, hic est immacu/latus in uia,N in lege domini ambulans. Adiectio autem ea qua dictu est,in lege domini,no est ociofa.Est enim et peccati lex de qua ait beatus Apostolus: Video aliam Iege in mebris meis contramissitante legi mentis mes, re captiuu me ducentem in legem peccati. Ergo quia θc lex peccati esset, idcirco domini Iex dicta est. Nisi enim & lex exterio non cum adiectione proprietatis legem domini propheticus sermo dixisset.Sequens deinde uersus est primae Iiterae: Beati qui strutantur testimonia eius, in toto corde exquirunt eum. In primo aeri est: Qui am/hulant in lege domini. in secundo: Qui scrutantur testimoni eius.In quarto,quia tertius supplementa dedit,secundo de mandatis ait dicens: Tu mandasti man data tua custodiri nimis.) In quinto de iustificatione:Vtinam inrigatur uis meae ad custodiendas iustificationes tuas.) In sexto rursum demandatorum effecti bus: n confundar cum reiicio in mandata tua. In septimo de iudiciis: Con
559쪽
stebor in directione cordis in eo quod didici iudicia tua. In octauo de iustilleat,one iustificationes tuas domine custodiam, non me derelinquas usquequa. ni/mis. Si ergo aliud te aliud praeceptum,aliud iudictu, aliud iustificatio aliud te/stimonium,necessarium est ab eo qui haec omnia constituit di condidit,intelligentiae gratiam nos oc munus orare.Totum autem hoc in se habet Iegis nuncupatio, nem. Quid ergo est lex umbra scilicet ut Apostolus ait) suturoris .Quod de citeris scriptum nunquam est,sui ut futuroru umbra sit,aut iustificatio, aut testimonia, aut mandata, sed tantum legi id proprium est ut Apostolus in pluribus do/cet non secundum literae intelligentiam legem esse tractandam,sed secundu spiritalem doctrinam futurorum in ea umbram esse nostendam. Ait enim:Non obtrurabis os bovi trituranti. Et adiecit:Nunquid pecudum deo cura est An non pro/Pter nos dicta scriptam sunt. Et rursum:Legem legentes non audistis quod Abra ham duos filios habuit,unum ex ancilla,& unum ex libera Sed qui ex ancilla,se cundum carnem natus est qui autem ex libera,secundu repromissionem: ec quia lex futurorum umbra est,adiecit,quae sunt.Haec enim sunt duo testamenta. Ergo quaecunm doctrinarum spiritalium umbra complexa est, haec lex esse dic eda est, quia Iex & spiritalis ec umbra est futurorum.Mandatu autem domini est, in quo obse uatio praeceptorum re custodia continetur,ut illud: n occides, non min chaberis,& caetera horum similia. Et quia haec simplicia di splendida sunt, nosmin uerum Iumen per obseruantiam sui diligentia, idcirco ita dictum est: Praecoptum domini lucidum,illuminas oculos. De lege aute non coirenerat ista dixisse quae per umbram futurorum aucta est, re animas per futuroru cognitionem con LIertens,mandatum autem per obseruantiam ii illuminans.Ergo quia beati sunt
scrutantes testimonia dei,&aliud legem,aliud mandatrialiud testimonia esse, si/cut caetera dirimus, quae haec sint dei testimonia nostendum est. Legis enim tollaus liber sub testimoniis datus est.Coelum nan re terra Moses librum testamen ii traditurus in testimonium aduocauit. Sunt & pIurima in causa testimoniorum constituta,cum Iacob ait:Testimonium erit uobis collis iste, di testimonium erit lapis iste,& in Iesu scriptum est: Duodecim lapides tollite,ut sint hi in testimoni um fit is uestris.Curato etiam leprose dominus ait: Offer munus tuu in testimo/nium quod constituit Moses illis. Apostolus plura ad Timotheum per epistolam loquens denunciat sub testibus dicens: In cospectu multorum testium denuncio tibi,& in cospectu dei uiuisicantis omnia, oc Iem Christi ec electoru angelorum, ut haec custodias. Plura igitur ec innumerabilia sunt dei testimonia, quae si quis
scrutari per cognitionem legis,prophetarum, ostolorum,euangeliorum uellet,
in beatitudine permaneret, nem uelut vacuo ec statuario orbe uiuens sciret se nisi sub teste peccare.Plena sunt enim omnia diuinis testimontis, ec omne hoc uaci iam quod putatur, repletum est angelis dei, nihil , quod non haec diuinorum mi/nisteriorum frequentia incolat.Horum ita cognitionem per doctrina quis ade ptus,scit se sub testibus uiuere. Et cum natura humanae infirmitatis procliuis ad uitia est, refugit tamen uel sub teste peccare,quod ipsum docet nos comunis con suetudinis ratio.Quis enim furari sub teste non metuit Quis ad scelus nisi secretum elegit quis ad adulterae non aut siolitudinem aut noctem optatuit Et si quando incalescentibus uitiis iam ad crimen animus promptus est, tamen furor insa
nientis uoluntatis occursu testis coercetur,di in sese abruptam humanae petulan tiae naturam nonunquam intercessio repentina reuocauit. Si ergo metu interces
sionis iam praeimptum animo lacinus demoratur, quid Christianum hominem agere coveniet, cientem se tot undissi spiritalium uirtutum testimoniis,non dico operum suoru, sed ipsius tantu voluntatis obsessium c Nonne cum in aliqua rur
560쪽
XVIII. PSALII VAI ENARRATIO. ynhidae affectionis uolutatem infirmitatis nostrae aculeis commouemlr, metuimus
adsistentes undit nobis choros angelorum, Oc plenu ministeriis coelestibus mimdums Si enim angeli particulorum patrem nostrum quotidie uident, qui in coelis est,possumus testimonia eorum metuere,quos ec uobiscum manere,& deo qtio tidie scimus adsistere. Quinetiam ipsum diabolicu illum, per quem ipsis 1lla uitiorum nostrorum incentiva praebentur,stiosque omnes testes metuere debe mus,
Puneto temporis omnem amplitudinem mundi huius obeunte. Cui dulce est peccare nos,ut peccatorii nostrorum testimonio glorietur. Est enim eius haec propria calliditas,instigare ad peccandum, arguere peccates dictum est enim An nescitis quia adest diabolus accusator fratrum uestrorum,&quia hae sunt aduersariae nobis uirtutes In testimonio cum caeteris permanetes,de iunctis tantum prophe tam meminisse dignu fuit dicentem: Beati scrutantes testimonia tua no at enascilicet,sed illa quae dei sunt.) Non negligens autem testimoniorum dei oporte, rei esse scrutatio,ob quod dictum est In toto corde exquirat eum. Non pro Parte studium coelesti doctrinae adhibendum est, sed toto corde dei testimonia inquirenda sunt,ut quia sunt realia quae dei non sunt,ea quae dei discimus esse,non auocato in alia negotia corde haec scrutemur. Succedit deinde hic uersius: Non enim qui operantur iniquitatem,in Liqs eius ambulauerunt. In primo uersii singula/riter uia commemoratur,in hoc tertio plures: ex qtro intelligedum,est per multas
uias ad unam perueniri,in qua qui immacuIatus sit sit hic,beatus est. De pluri/ Diuerse uia mis autem iiijs atin una Hieremias paria testatus est dicens:State in usis ec intera domini. rogate uias domini aeternales,&quaerite quaesit uia hona. In plurimis ergo uiis standum est,ta plurimae interrogandae sunt, re hae quidem plures domini sentre aeternales, re in his cernendum est quae sit uia optima. Viae plures sunt,ec plurima dei manrita, plures prophetae per quos omnes in unam uiam pergitur, sed in his operarii iniquitatis non ambulauerunt. Nam si in eis mansissent, iisque ad optimam illam noui testamenti uiam peruenirent. Est uia per Mosen, est per losum,est per David, est per Esaiam, est per Hieremiam, est per Apostolos,per has omnes ad eum necessse est peruenire, qui dixit Ego stim uia, di nemo uenit ad patrem nisi per me. mile quiddam sub margaritae nomine dictum esse intelligen
dum est.Multarum enim margaritarum negociatorem oportet ut unam marga
ritam multi prech consequatur. De margaritis uero cum sit sermo, sufficit ad ho/norem earum quod margaritae sint nuncupatae. Vna autem illa margarita quae
reperta est, magni esse prech dicitur.Ita cu de viis plurimis prophetatur, quod& domini ec aeternales sunt dictae. Cum autem in his uiis quaerit cir quae sit utilis
uia, quae reperta est optima praedicatur. Ergo quamuis uel illae Lilae aeternales sint,vel margaritae ipsae suo nomine honorabiles sint,in multis uiis standum est, ut bona uia reperiatur,ec uendendae omnes margariis fiant, ut ea quae multi prech est reperta ematur: Dehinc cosequitur hic uersus: Tii madasti mandata tua custodiri nimis. Superius comemorauimus aliud significare mandata aliud Ie gem. Et de lege,quantum arbitror,Apostolus nobis testis fuit, quia umbra sit si turorum,in qua sipecies ueritatis tan* corpus in umbra destribiti ir. Mandatum uero est,quod per obieruantiam implendum est,ut illi id Non moechaberis,& no occides.Non enim in eo sipecies futurae imaginis continetur, sed praesentem Ope/rationis habet effectum .d a mandasti madata tua custodiri valde. Nihil igitur dissoluto animo,nihil inchirioso agendum est, sed illicitos atm anxios curam mandatorum dei exequi nos oportet,ut id quod agimus, in prosectu fidei nostrae, in re λuerellam eius cuius negoctu agimus exequamur. Ceterum si aliquid remissa uoluntate ec occupata in res alias cogitatione egerimns, officia quidem corporis in Aa agendo