장음표시 사용
641쪽
orat,ea scilicetperseueralia,quia uicioru serui in dominantibus sbi uiciis demo rant illa cerrimma bonora aeternorum spe,di perfectae in se misericordiae fiducia perseuerat.Sequie uero,ut stipencimero cognouimus, hanc fideliu spe grauis iniquorum obtrinatio & mo sta malignoru insectatio. I iistitia enim a nobis praedicari iniquus odit. Pudicitiam si laudamus,impudicus offenditur. Execratur in notas ieiunia ebrietas. At uero cum ad liberalitatem cohortamur, insipientiam no stram auarus accusat. Cum Christum deum praedicamus crucifixum,religionem Iudaeus ec omnis ex gentibus persecutor exprobrat. Cum iudicium dei expecta mus,offenduntur seculi reges,ec deum arbitrum uitae ab unoquoque actae recti fanti Cum resurrectionem annunciamus, mortua cum uiciis suis infideIiu corpora contradicunt,fidem quom nostram a lege re prophetis di euangeliis & apollo lis susceptam omnes haereti cocum falsitates coarguunt. Caedimur, maledicimur, fugamur,necamur serro,nammis,prostmdo,desaeuitur in nostram uerecundiam, destiuitur in corpora, lor nobis est ex iniuriis nostris. Et quia iniuriae nostrae his qui eas inferunt mors est, lor nobis ex misieratione pereuntium est. Ideoc, post geminam precationem qua dixerat,miserere nobis domine miserere nobis, adie cit: Quia multum repleti sumus aspernatione, quia multum repleta est anima nostra.) Deo solo aduersum haec opitulari potente,ut ab aspernatione atque contemptu eximat usque in finem misericordiae in se semper intentum. Et quia donec sibi deus misereatur intentus est.idcirco gemina oratione misericordiam dei sibi precatur. Quia sit ipse atque anima sua repleta aibernatione,misericordia dei ut diximus,tantum potente in multa aspematione misereri,neque solum in id potente,sed potente etiam introuersum omnia retorquere, & quandam uicissitudisnein praestare patienti.Testis nobis est 5c pauper in Abrahae sinu quiescens,& diues perustus in poena. Illo enim posito in aggesta diuitiarum, ad ianuam eius fa/me tabidus pauper,ulcerum sanie defluens sederat, nibus uulnera ditatuta limgentibus. Sed haec erat militia corporis,haec aduersum seculum pugna:interius tamen anima eius perfide invulnerabilis, oc ad omne telu uoluptatis ac uicia inuicta,& idcirco ab angelis post carnis dis lutioncin beata in Abralis sinum sertur.
Ille uero cui omnis erat uestitus in purpura,cui totius ciuitatis nobilitas graui dominatu subdita famulabatur,cui aeris terr maris copiae in usum conuiuii congerebatur, uni uentri eius officiis elementorum omnium seruientibus,qui huic paci Peri ianuam clauserat,micas de mensa excidentes negauerat, di tanquam conturmesiam suam occursum eius exprobrauerat, excedens hoc quo male usus erat corpore, impenetrabili a fanctis chao separatur omni poenarum ministerio excipitur, dolet, uexatur, uritur, erorari se ac refrigerari minimo digito requiescentis insinu Abrahe pauperis deprecatu Cui Abraham respondit: Fili recordare,quia recepisti bona in uita tua,& Lazariis similiter mala. Nunc autem hic consiolatur, tu uero cruciaris.Fit alterna conuersio,& demutatur laetitia in moerorem,& minror in gaudium .Et videamus an idipsum quod euangelium exposuit,nunc quom propheta significet. Ait nanque: Opprobrium abundantibus,& asbernatio i
perbis. Post superbas quas commemorauimus insectationes regum, gentium, Iudaeorum,haereticorum, atm etiam ispe nostrorum, facta hic quom est euangelica conuersio,ut abundantibus sit opprobrium,& superbis asipernatio.Superbia in cotemptum,oc copia mutatur in inopiam. Rursumc, inopia in copiam,*contemptus demutatur in superbiam, propheta utrumque istud per uerba eade monstrant rica dicit: Opprobrium abundantibus, re aspernatio superbis. Sive quod modo opprobriu ferat qui postea in regno dei abundabunt, quod nuc in aspernatione sint,qui postea per fidei considentia superbiat: siue quod iudicii tempore opprobrium
642쪽
.opprobrium N aspernatio in eos qui nunc in seculo abundet ac superbiant reuer: tantur.Pauliis in infirmitatibus re in angustiis suis gloriatur,iudicem quo* eIigi. Lentium ex contemptibilibus ecclesiae praecepit. Mutuam sibi legem ille ec Pe cras instituunt, in meminissent egenori, eorum , curam facerent sesicite. Minsemorii angeli deum quotidie uident, humilis exaltabitur, re optimu sacrisiciti deo est cor contrita di humiliatu.No ergo abiiciamus humile, non cotemnamus pauperem,non traseamus indigente,ne prosundo ab cliao separemur, ne refrigerarenos minimo digito suo dedignetur, quia opprobriu abundatibus, et aspernatio G perbis sit. Demutabilis est ista conuersio, ec digna in bonos ac malos uicissitudo, quam in euange Iiis ostendit, dicens: Beati lugentes, quoniam ipsi: cosoIabuntur. tat rursum Vs uobis qui ridetis,quoniam flebitis, ait dominus noster Iesus Chris Rus,qui est benedictus in secula seculoruri. Amen. Canticum graduum PSAL cxπHI Ttulit magnum nobis compendium palmus anterior. Ab eo enim in hunc scanditur.Oculi nanip mentis nostrae intenti in deum strerutus p ad misericordiae finem, multis undi in aspernationibus di opprobriis circustantibus. Post qus misericordiam c5secutos,& de Oppro brio in abundantiam ec de aspernatione in superbia collocatos,quid agere ac loqui nos oporteat propheta demonstrat,dicens: Nisi quod domitius erat in nobis dicat nunc Israel,nisi quod dominus erat in nobis. Cu exurgerent homines in nos,forte uiuos deglutissent nos.) Et quidem sermo ipse talis est, ut in telligatur propheis esse instruetis quid dici a caeteris oporteat. Primum enim res
ipsa dicta est, dehinc qualiter sit dicenda m5stratur. Eth1c fuit ordo, ut quid ageridum dehinc quatenus agendu esset ostenderetur. Nisi qubd dominus erat in liq/his dicat nuncis ael.Dictu est ergo quid dici ab Israel oporteret de Israel. Isines frequenter admonuimus eum existimandu esse,qui deunt mentis oculis contemplatus sit.Nunc ergo secundum propheticam doctrina cognito quid dicere debeat Istari loquitur,nisi qubd dominus erat in nobis. Cum insurgeret homines in nos, sorte uiuos de ut libent nos.Hoc ergo Israel ille exemplum accipiens a propheta dicit,quia audiuit,nisi qubd dominus erat in nobis,dicat nunc Israel. Non est aut leue mandatum illud, quod necesse suit praeeunte quodam prophetae praeconio demonstrari.In his nanque rebus quae difficiles sunt, desideratur exemplum.Omnis enim natura hominum insolens ad es secadas est,& imbecillitatis siuae imme mor inconsulte in prosperis iactans est, quod ab homine doctrina dei erudito ab Esse oportet. Qtiis enim reIictus est nobis gloriandi lacus, recordantibus omnia ex deo esse Si nos nobis uitam inseruimus, debemus Sc nobis corporum specie: si ipsi pluuias aetasm moderates,ex nostro esse prouentus sevctuum gloriemur: si no in omnibus opus est dei misericordia, etia omnia nobis tant ex nostro sintuendicemus. Nuquid fortis sorte se gloriabitur, quem corporis aegritudo efficiet infirmum Nunquid diues in opibus gloriabitu cui haec omnia sorte fur, praedo, tyrannus abripiet Nunquid nobilitas gloriabitur, effecta nonnun* indigna remiserabilis seruitus Nunquid sapiens gloriabitur, incertus quid in momento sibiaceidat Sed si inlid horum sine molestiae alicuius interpellatione utimur, delecta naucessierimur Ut si ex aliqua tristicia in gaudiu reuertamur, huius ipsius uix ad epti gavd 3 incapaces ultra sensu humanae imbecillitatis extollimur,immemores dicti huius: N5 gloriet sapies in sapietia sua, nem fortis in sortitudine sua,nem dioes in diuiciis suis sed in eo glorietur,qui gloriat intelligere se*cognoscere quoniam ego sum dominus.Ergo nos de c5siletudinis nostre uitio insuetes quodam
prescripto cofessionis p eta formauit,ec ad honore deo reddendu,*in eo gis
643쪽
I MD . H I L A R I Irianda exemplo ammonitionis edocuit, dicens: Nisi quod dominus erat in nobis dicat nuc Israel. Audistis igitur a propheta quς dicere nOS Oportet,dicamus di nox nisi quod dominus erat in nobis. Cum exurgerent homineS ita nos, fori euiuos deglutiisent nos. Perpesis natam hominum insectatio S,regum implagconstitutiones, conciliatorum illecebrosas adhortationes: cum in fide manea γmas,cum in timore dei resideamus, cum in spe honorum aeternorum immore/mur, adiuti dei misericordia scientes fidelem eum, qui dixit: Ecce ego uobiscum sum omnibus diebus, usque ad consummationem seculi. Ad hunc habitan κtem in nobis gaudia nostra reseramus,huic si quid in nobis est debeamusamu lo beato docti, tulisi nostrum existimandum,di cete: Quid autem habes,quod noaccepisti Si autem accepisti,quid gloriaris quasi non acceperis A sancto uero Iacob patrearcha modestiam referendae gratiae cognoscentes,cum dicit: Deus qui nutrivit me a iuuentute mea,re angeIus eruens me ex omnibus malis.No est aut in usu hominu,ut uiuos alios vorent, neque uis ad carnes glutiendas odia procedunt.Sed net nunc de eruto a morte corpore gaudium est,sed de anima a Peccato conseruari,ato a peccatorum consortio liberata.Idcirco ait, forsitan uiuos de glutiendos fuisse,scilicet in corpore adhuc p esitos, a morte peri QS,at v a pCc alo comestos.Haec uiuorum mors est, uiuere IuXui, semno, Lacrilegiis, adi ille iis .caedibas.Deo ergo gratiae agendae sunt manenti in nobis,qubd per fidem eius doctrinam F uiuentes non de utimur ab istis .Fit ergo hic in gratulatione ordo,qui est in iniquitatibus. Natim ab insurgentibus primum aduersus nos desuliti non erimus: sed ne postea quidem irascentibus eorum animis ab aqua domino prote gente absorbemur. Ait enim: In eo, cam irasceretur animus eorum aduersus nos,forsitan aqua abibinuisiet nos.) Sed quid hoc est: animi hominis irastuntur,ec aqua nos abir t Nunquid ad motus mentium incitatarum ultrices aquae assistunt,aut animales stuat ut AsbrbeanzEnecari aqua qui demersi sunt possunt: absorbere autem id quod inanimale est non potest: quaerendum ergo nobis est, quid hic intelligi oporteat.Et meminisse eorum locorum necessarium est, in quisbus aquae laeta sit mentio.Et quidem in exordio libri Genesis ita scriptum est: Et spiritus dei serebatur super aquas. Et rurium enebrae erant super faciem abyssi. Et iteru:Dixit deus: Fiat firmamenta in medio aqvaeo sit diuidens inter aquamqus est sciti firmameto,8 inter aqua quae est super firmamentis.Et rursum:Aquaquς sua coelos est,Iaudet nomen domini. Et rursu : Viderut te aqus deus, indemigc timuerui.Ergo quia lex spiritalis est,re fides historis no periclitat,si rebus emectis inesse connexa sibi extrinsecas significantia existimemus, uidem iis ec aquas esse super quas sit spiritus dei, 8c aquas esse quae super coelos sint, esse & quae in terris sint,& aquas esse quae Iaudet,ec aquas esse quς timeat. Per quas recite significari nationes intelligemus,M ubus sint spirituales, sint tenebrota, sint coelesses,
sint terrestres,sint gloriosum aduentu domini laudatur sint & timetes.Har ergo sunt trepidς,terren tenebrota, absorbere nos uoletes animis cocitatis in ira , dctoto diabolici furoris impetu comotis,tanΦ maximς hyemis tepestates torrenti bus,re P praeceps ruetibus Atm ita in ordine cossessionis nostrae ad dominu adie cit propheta: Torrente pertrasiuit anima nostra,forsitan pertransisset anima nostra aqua immensam.) Ecce diaboli re suorum irruentes impetus, ct ex turbidis motibus concitatos furentesi, procursus tempestates temporaris torrentes. Sed haec intolerabilis aqua animam non transit, in qua deus habitat . IntoIerabilis autem est deo vacuis. His autem in quibus deus est, torrens repenti nus est, post paululum uero ad transeundi lacultatem aridas ec exhaustus. Atque ut nullus
hic de aquis sensus esset, consequitur: Benedictus dominus,qui non dedit
644쪽
CπXIIII. ps ALMUM ENARRATIO σ3τnos in captionem dentibiis eorum. Et qui sum torrentium dentes Sunt Plane ad laniandum apprehendendum , uehementes, ira,cupiditas, lasciuia,Odium, gal auaritia. Hi sunt dentes mali re tenaces. Per haec enim in nos captos laniatosin dominantur,dum uitiorum suorum aut ministros aut consortes esse nos faciunt. quibus no carnes nostrae,sed animae,nisi deus in nobis esset, manderetur. Ait em: Anima nostra sicut passer erepta est de laqueo uenantium.) Laqueos qui ue nantur occultae Θc fallentes praetendunt, aut abscon S uallibus,aut herbis conte clios, aut cibis obliteratos, nubibus concolores. Et haec qiride ad bestias atm aues Geteras,nobis uero aduersiis animam haec parantur. Est enim nobis laqueus oci um,pecuma,ambitio,lasciuia. Haec praetenduntur,haec blandiuntur,haec fallunt: sed ab his omnibus uoluntas nostra est refrenanda. Omnibus enim hi laquei praetenti sunt,sicut scriptum est: Non enim iniuste in terram praetenduntur retia aui/hus:persecta enim gloria est, ab his laqueis qui praetesi sunt evolare. Denim psel/mus ita dicit: Anima nostra sicut passer erepta est de laqueo uenatoru. Non uti uenantium,sed eorta quibus in uenatione tensi sunt laquei. Non enim cum quis in Iaqueum incideri tunc fiet peccator:sed cum omnibus tendantur, ille tantum qui iam sit peccator in laqueo est,sicut scripta est: Oculus meretricis,laqueus est peccatoris .Ergo a peccatis omnibus abstinendum est, ne incidamus in laqueum. Spirituales enim sumus, evolamus ut passeres.Passer auis domestica, re aedis, ciorum incola,non momentanea, non temporaria, sied sine demutatione ulla aut temporis obseruatione consistens. s ergo sine uicissitudine temporum ecclesi/am incolentes,abstineamus a peccatis,ut a laqueis evolemus. Laqueus enim per deum in nos habitantem conteritur, quia ita sequitur: Laqueus contritus est, ecnos liberati sumus. Adiutoreum nostri1 in nomine domini, qui secit coelum ecterram. Hoc adiutorio laqueus conteritur, hoc adiutorio liberamur in nomine mini, qui fecit coelii re terram,quod est scilicet super Omne nomen,in quo om/ne genu flectitur,coelestium,terrestrea ec insemores, ec omnis lingua cofitebitur,
quiadns Iesus in gloria est dei patris,qui est benedictus in secula secutoruo Ame. Canticum graduum. Psalmus C xx IIII
Vi confidunt in domino sicut mons Sion. Faciunt nobis plerique obscuritatem, uoIentes sicripturas propheticas solo aurium iudicio aestimare,& non aliud in his intelligere, quam quod sub singulis rorum quarumcuno uocabulis audiatur. 1aod cum uolunt, ne v nobis quod intelligamus relinquunt, ιδ prophetas no dico coelestia, sed ne terrena quidem rationabiliter dixisse constituunt. Quid enim ain a nobiς congrue tractabitur,aut ab illis recite dicitum existimabitur, cum aquas laudates, uidentes, timentes re plaudentes manibus audiemus, nisi ex autoribus sciiptura rum earunde sub aquaru nomine aliud significari quod aIterius sit generis momstremus Id scilicet quod sit uiuum ac sentiens, & ad rei uniuscuius iudiciu suo se motu sensu* semper mouens, quod esse homo intelligitur laudans,uidens, i/mens, plauden iudicans.Nec enim humanae affectionis genera in aquis esse ser/mo pheticus aedidit quorum quia in aquas natura non conuenit nec propheta de aquis dixerit nec nos de aquis die um intelligamuS. Haec propter ea quae in prae senti psalmo sunt retractari conueni quae talia sunt: Qui confidunt in domino sicut mons Sion,non commouehitur in aeternam qui habitat in Hierusalem,montes in circuitu eius. Nomen montis Sion,ec habitatio in Hierusalem,& montes circum eam, si nullam interioris intelligentiae habent causam, inanis est psalmus,
ec medaae propheta,in quo spiritus sanctus loquutus esse credar.
645쪽
e 3s D. H I L A R I I IN Sion ciuitati Hierusialem imminens,est eadem ciuitas, circa qtasi extrinsectus piti res sunt montes. Qui ergo considit in domino,quem profectum habebit, ut sit mcuti mons Sion Ex rationabili homine fieri faxiim,arborem,cespitem,S de natura animali in natura inanimalem reserni: Iam uero quomodo fidelis hic sermo sit, non commouendum eum in aeternum,qui habitat in Hierusalems Nunqud Hie/rusalem ipsa sanctificatione habitatibus afferebat, ut habitatio eius firmitas esset aeterna, cum illic sacrilegia,caedes prophetarum, iudicitim mortis in deum,fuga apostolorum,crucis scandalum sit Habitantes autem in ea quoties captiui, quo
tues perempti Ad ultimum urbs ipsa funditus diruta est, ec qui uastationi eius residui erant,iam capti at dispersi si int, propheta hoc impietatis eius excidium ira
antea ni inciante:Terra uestra deserta, ci itates uestrae igni crematae, regione ue/stram in consipectu ues ro exteri comedent, ec desolata ec subuersa P populis ex
traneis derelinquetur filia Sion,ut tabernaculu in vinea, & sicut casa custodiaria in cucumerario.Iam ergo inanis est sermo,maius est prophetia quae addiderit: Montes in circuitu eius,ec dominus in circuitu populi sui ex hoc nunc θc usmin seculum.) Hierusalem euersa est populi eius extincti sunt, reliquiae eius dissi patae sunt,hodie in ea non habitat non sacerdos, non propheta, non princeps, ted ipsa obtrita,deserta,sine fructu est.Et quomodo habitator eius non commouehi tur in aeternum C ec dominus in circuitu populi eius ex hoc uis in seculum c Er go non potest de ea prophetatum uideri, a qua prophetiae ueritas dissidebit. Se/quens igitur est,ut quaeramus in quos dictorum ratio conueniat. Et quidem pri
mum animaduertendum est,non alterius montiS Φ Sion factam mentionem 1 e
simus enim montem esse domini Chore usi ad quem primum Moses cum multa obisset,accessit Esse Sc montem domini Sina in quo populo lex sic ripta sit. Est & Sion mons supereminens Hierusalem,sed quia in hunc montem prophetis nullus est fructus, uidendum est quid in monte intelligi oporteat, oc habemus op/timum intelligentiae ducem Esaiam. Nam cum superius montem domini exceIκ sum significasset, ad quem gentes uenturae essent ait: Propter hoc sic dicit domi
nus Ecce mitto in fundamenta Sion lapidem praeclaru, eiectum,angularem pre ciosium in sandamenta eius,& qui credit in eum non confundetur. Et non ambiis
guum est Apostolum fundamentum Christi significasse, per quod beata illa do
minici corporis ecclesia cuius fundamenta est christus, si gnificari uidet in moti tem,quam idem Apostolus re Hierusalem nuncupat,dicens: Qtiae nunc est Hie rhi alem,ec sertiit cum filiis suis. Ea autem quae sursum est Hierusalem,libera est, quae est mater nostra.Habemus ergo monte Sion domini, habemus 3c cutitatem dei Hierusalem Et nominis Sion interpretatio est speculatio. Sic ergo monte do mini in Daniele accipimus ex monte in lapidem,& rvrstim ex lapide in montem: exinanivit enim sie in forma dei constitutus,& sormam serui accepit,& per pestiuonem suam mulo cum superstitionibus suis terroribusin prostrato, in gloria dei patris est, & deus super omnia est propter infirmitatem carnis ex monte in lapi dem exinanitus, propter gloriam passionis ex lapide rursum effectus in montem, mons super minens re excelsius, in quo ipsi nosmetipsbs per assumptionem car nis nostrae corporisin speculamur. In eo enim imus resurrectio in resurrectione nostri, in eo nobis est corporis contemplatione speeuIatio. Est enim Sion mons. Loquinir interpretatione hanc Hebraica lingua, qua dictu est, mons Sion mons speeulationis est.Loquatur ec PauIus & dicat: Nostra autem conuersatio incce Iis est. Unde& saluatorem nostrum expectamus dominum Iesum Christum, qui transformabit corpus humilitatis nostrae,con*rmatu corpori gloriae suae. Dicatec rursum:Et cum essemus mortui peccatis, uiuificauit nos simul cum Christo,ec
646쪽
CXXIIII. PSALMUM ENARRATIO excitauit 5c collocauit in coelestibiis. Dicat & euange Iium: Quomtior aut receperunt et im,dedit eis potestatem filios dei fieri. Dicat ergo nunc & prophe. ta: in confidunt in domino sicut mons Sion, non comouebitur in aeternum qui habitat in Hieritialem.Seqtiamur Apostolum,si tiamur euangelium,sequamur Prophetam.Confidamus in domino,ut conformes corporis gloriae dei simus. Habitemus rumcecclesiam coelestem Hierusalem, ut non moueamur in sternum.In
hac enim habitates habitabimus re in illa,quia hec illius serma est.Ex parte enim cognoscimus,& ex parte prophetamus.Et nunc videmus per speculu in aenigmat tunc autem facie ad faciem. Sed θc haec coelestis, Zc illa coelestis, & haec Hieru/salem,illa quidem ecclesia angelorum multitudine stequentium. Sed est ecclesia primitivorum, di est ecclesia spirituum in domino fundatorum. Fundandi ergo sumus in sipirit Sc in hac habitantibus standum est,no disicurrendum,sicuti Moesi dictum est ii autem hic mecum sta.Non simus procursibus vagi,necv viis in
certi, nessi inanis doctrinae uento euolantes.In aeternum enim manenda est, si si ne commotione steterimus.Sed nem desunt stare uoletibus sanctorum custodiae,nem angetarum inanitiones. Dicitur enim: Montes in circuitu eius,5 dominus
in circuitu populi sui ex hoc nunc re uis in seculum .Hos ergo secundum superi ora exempla montes esse existimabimus,liumilitatem terrae excedetes, firmos ec cesses immobiles. Cum enim re montem significari ecclesiam, id est, domi nam in corpore legimus, ec inuenimus mores dei exultare at 3 laetari Scriptum est enim: Montes exultauerunt ut arietes) quomodo possismus montes non eos significatos esse intelligere,qui super terrenam naturam gloriosi iam in dei rebus exultant Ac ne leue praesidium in apostolis,uel patriarcliis ac prophetis, uel potius in angelis, qui ecclesiam quada custodia circumsepiant,crederemus,adiei tum est:Et dominus in circuitu populi sui ex hoc nunc'usis in secula. Sed forte apostolorum uel angelorum custodia sitfficies existimetur:uerum id quidem est, sedec Mosen audiamus. ncs cum ei dominus dixisset: Ecce angelus meus antecedet te, oc ille respondit Nisi tu mecum ambulaturus es, ne me expellas hinc. Bo num quidem praesidium angesi, sed melius domini. Multis anima nostra laqueis
appetitur,multis aduersus nos armis dimicatur.Non terra,no maria,non aer a si dei nostrae periculo uacant Rapitat oculos nostros rarae incogniti maris gemmae, occupat anima terrae aurum, totis nos mortis nostrae illecebris spirituales nequi/tiae N aeris huius uirtutes circumuoIant, per tritae praesentis molestias, per alienae uoluntatis mores at 3 Iastiuia insidiantes ut irascamur, ut Oderimus,ut amemus, undi expectamur stappetimur. Sciens ergo dominus n5 aduersiis carnem ecsanguinem nobis pugnam esse, sed aduersiis mundi huius potentes & nequitias spirituales, ait euangelia consiminans: Ecce ego uobiscum sum omnihus diebus usep ad consummationem seculi Adest enim, 8c cum fideliter inuocatur,per na turam suam praesens est. Spiritus naiam est omnia penetrans & continens. Non enim secandum nos corporalis est, ut cum alicubi adsit, absit aliunde, sed uirtute praesenti, ec se quacunm est porrigenti . Cum replente omnia eius spiritu in om nibus sit,tamen ei qui in eum credit adsistit. Nam Sc tribus uel duobus in nomi/ne suo congregatis erit praesens, re in circuitu omnis populi sui ex hoe 8c us* in aeternum. ged quid sibi hiult esse eum in circuitu populi sui ex hoc ec uso inseculum Quia non relinqaet uirgam peccatorum super irtem iustorum, ut non extendant iusti ad iniquitatem manus suas.) In virga potestatem intelligi con uenit, insigne enim potestatis est. Virgam accepit Moses,qua posset omnia. /itec uirga Aaron, sed suit 5c uirga Pharaonis,fuit Zc uirga Nabuchod6hosb Errago in circuitu nos dominus cestodit, ne super seriem nostram peccatorum uirga H h x derelinquR
647쪽
derelinquariu Veniunt quidem tribulationes,sed non permanebutrireniunt per secutiones,sed n5 persilitent . Multi redigero libertatem fidei nostrae in captiuita tem uolunt, sed confessioni nostrae quam in Christo habemus, nemo dominatur. Noli enim super sortem nostram peccatoris uirga derelinquitur.Dominus nan in circuitu populi sui est in aeternum,ne uicti & fatigati uirgae imperio ad iniqui/latem extedamus manus nostras. Sed uirga cum inciderit,auferetur: θc peccator cum incubuerit, non derelinquetur. Breve est quicquid patiemur ab aduersarijs detrec habet ui storiae praemium icet non habeat praelij longi laborem. Dominus adet etiamsi uis aliqua copellit. Abirineamus manus nostras ab iniquitatibus. Non extendamus opera nostra in peccata, quia domino in circuitu nobis consti/Luto,uirga peccatoris no derelinquetur ut maneat. Postch couersio fit prophetae, retributionem a domino ei qui ab iniquitate manus abstinuerit imprecantis.
Benefac domine bonis 8 rectis corde.) Probitatem factita uoluntatis in soloecistius ut m significans.Mulcis enim uel propter hominu fauorem,uel propter pericu Ium Sc metum facti opus bonum est. Verum nisi ex uoluntate boni simus, etiam si hominibus boni uidebimur,tamen deo boni non sumus: quia persecta tamitas in recti cordis consistit affectu . Retributio autem ut bonis adest, ita di malis non est. Nam sequitur: Declinantes aute ad obligationes adducet dominus cum operantibus iniquitatem.) Et hic quoch duplicis significatiae sermo est,declinam lium ad obligationes,& operantiu iniquitates. i declinant,ex alio in aliud de GeIαρ-clinant, id est, ex bonis operibus recti cordis in obligationes. Et quas esse obliga γαλιαρ iiones existimabimus Eas nempe, quas Elui monuit propheta,d1cens: Non tale ieiunium elegit dominus,sed solue omne uincul nodum iniquitatis diGIDe,obligationes uehementium commutationum. Si quis ergo se a praeceptis dei decli/nans,liis obligationibus colligauerit,adducetur cum operantibus iniquitatem,in eandem scilicet sententis poenam transgretar ec iniquus futurus. Qui enim operatur iniquitatem,ab obseruatione legis alienus est:qui autem declinat ex lege, legem in qua mansit ante, trans editur. Non declinandum igitur ad obligationes est, nem libertas nostra est nexibus seculi 3c mundialium negociorum irinculis inserenda Nouit beatus Paulus hac libertatis solutionem,qui dicit: Solutus es ab Umre,noli quaerere Iigationem.Et hoc non de criminoso uinculo necessariae ligationis sensit. Caeterum sunt alia uincula, quae fidem nostram impediunt ec obli gant,sibi , connectunt:maxime augendae pecuniae Iahor, ec negociandi insiynce
rus profectus Haec enim ita obligant peccatis, sacramet1S,commerciis,ut sibi nos captos seruos in detineant . Ab his ergo mens, uoluntas, studium solliendum est, quia declinantes ad obligationes una adducentur cum operantibus iniquitatem.
Esit autem Israes pacisi cus,non derelicta super se uirga peccatoris, sed in fide per fecta,ac spe aeterna manens,audiet pro portione sibi dici: Pax super Israel. Ille est enim pax nostra, qui fecit utraque unum, dominus noster Iesus Cirristus,qui esthenedic 'us in secula seculorum. Amen.
Canticum graduum. Psalmus C mxv
V N ' dominus captiuitate Sion Scc. Nisi essent in psab
mis quaedam tales prophetiae, ut in res atq; homines eorum temporum,quibus scri a mn .non conuenirent, prosecto audirent multi nihil in psalmis spiritaliter dictum existimare, putarentin nos quas dam comentitias assertiones, & ementitaS interpretationes inqui rere, quibus uideremur altius nescio quid ac profundius caeterortim sensu intelle
Usse, perinde quasi nos sensui nostro ea quae si repta sunt,coaptemiis,& no magis ex his
648쪽
CππV. PsALMUM ENARRATIO σε ex his quae scripta sunt, sensum legentis 5c talicitae 1ntelligetiae cosequam irr. Scriptura enim legis manet,at 3 est anterioribus Φ adesset dominus in carne tempo ribu cosummata a prophetis,adita Hudeis,pertractata a regibus,stiscepta a gentibus sed intellecta ec probata 1 Christianis.Hoc sorte in oles existimetur. Plane instolens est, si nobis hanc gloria praeimimus,si tantu infirmitati nostrae licere uolumus,ut tantis temporibus abstrusa, tantis humani generis obscura aetatibus,in quibus intelligedis frustra reges laborauerint,ipsi doeiores ec magistri legis erra uerint, nos stulti secuto,ec purgamenta mundi,ec deliramenta sapientibus,de eo/rum intelligentia gloriemur. Sed tamen intelligimus, quia no mendax est qui di/cit Petite se dabitur uobis,qusrite 8c inuenietis,pulsate ec aperietur uobis. Et scriptum est:Quia qui dixit,quonia oportebat impleri omnia quae stripta sint in Ie ge prophetis,& in psalmis de me: issc aperuit illis sensium, ut intelligeret scripturas,ec dixit illis: uoniam sic scriptii est, fistu pati,& resurgere ex mor talis tertia die, 8c praedicare in nomine eius poenitentia re remissionem peccato rum in omnes gentes. No ergo ex nobis est quod intelligimus, sed ex eo, qui quae innoscibilia erant fecit intelligi. Iliam ab eo siperanda intelligetia est, qui & pulsiantibus aperiet, ec quaerentibus de onstrahit,oc petentibus no negabit. Nam quo
modo intelligi poterit hic psalmus,cum a rerum gestaru historia distanet Nuso enim captiuitas populi liuius,quae usF ad Dauid tempora scribitur, sed longe postea ae Salomon filius eius regnu obtinuit, fouiuit captus Israel Assyrης, dehinc Iuda Babylon is . Quomodo ergo David in eode palmo tant captus orat Aut
quomodo auersa a te captiuitate istatur: dicens: in couertendo dominus captiuitatem Sion,facti sumus sicut consolati Tunc repleta est gaudio os nostrum, eclingua nostra exultatione. Tunc dicet inter gentes, magnificauit dominus facere eum illis.) Quan* aute religiosum sit, istimare futurae captiuitatis demutationem secundu prophetiae scientia praenunciata suisse,wea quae indubitate essent gerenda per fidem gerendor u commemorasse pro gestis,tamen dictorum Uerbo rumi, uirtus eius reditus gratulatione,qui post captiuitatem Babylonis indultus est,nunc nos intelligere no patitur:cum praesertim eundem reditu grauior postea sit c5secuta captiuitas,& indignu sit propheta,tanΦ ignorant Gamoto omnes cap tivitatis opprobrio gratulari,cum indemutabili rursus opprobrio captiuitas iterata successerit. Est alite nunc omnis in psalmo,sicuti singulam rerum expositione monstrahimus,ex captiuitate uitiora in libertatem cognitionis dei redeuntis ani mae gratulatio Et quide grauis est captiuitas corporalis,quae ii ire Iibertatis amis sinuictorti dominatui subditur,& seruiui tum quidem corpora,sed nequaΦ capi tur fidelis animae libertas Testes sunt mihi tres pueri inter flammas cantantes: te stis Daniel in fame leonu propheis prandio saturatus:testis Eleazar inter iura dominorum,patriis suis legibus Iiber:testes cum matre sua martyres septe, deo gra tias inter noua mortis tormeta reserentes. At uero quanto infelicior est animae captiuitas Si auaritia coeperit,per corpus latrocinatur ac grassatur si libido uicerii. comunicat cum corporis seruitute:st luxus,st odium,temeritas,ebrietas,inuidia subegerit,his imperatibus sibi dominis,& anima, 8c corpus in comune famulantur, at 3 ita captiuitate animae dc corporis sequitur captiuitas. Cineru conditio nem corporis religiosae animae generositas despicit. Officiu quidem duru,tamen homini non omnino miserabile, quia seruitur a seruis. At uero animae captiuitas Φ infelix est Avarus cariturus semetipso, carere timet pecunia,negociosuS,tri stis,anxias sine requie ulla, damni metu semper detinetur: honestatis immemor est,amicitiar si inobseruans,humanitatis fuga reIigione nescit, bonitate omnino
odit. At uero cui libido domina est,in quo coeno dedecoris uolutatur c Pendet adHh 3 occasiones
649쪽
D. H I L A R I I i Noccasiones adulteriorum,anmus circa lascitatae suae seruorem, oculis, mente, or pore totus in scortis est. Videns quotidie atin audiens humanas in adulteros te ges,adulteria in ipta foro cogitat:qtiod agit timet,& quod timer no fugit. Quid uero infelicius obrsetatis dominatur Ventri ultra capacitate infundere, lentu1ra tionem adimere,non loqui,non meminisse,non stare, re mortem quanda naturae incolumi imperares Φ dedecorosas autem est furentiu motus, temeritatis impe tus,odiorum stimulus, livoris anxietas Quanta ergo perturbatio eoru est,quan
ta calamitas, qui supra memoratis malis seruiunt Veru si cognita sapientiae do ctrina, di dei praedicatione,ec remissione uniuers u horum peccatorum di resurrec'ione corporum, aeternitatis consortio, ec regno coelesti a dominatibus superioribus de auaritia ad munificentia transeamus, de libidinibus ad continentiam migremus, de ebrietate ad iciunia reuertamur,de furoris temeritate, odio,liuore ad placabilitatem,rationem,misericordia, nignitatem euolemus, discentes haec omnia a lege ec prophetis oc euagellis,& apostolis,N cantates ex lege: Dominus conterens Mila, dominus nomen est illi cognoscentes a propheta:Ego sum qui seci coelum lc terram ex nihilo, credentes ab euangelio: in principio erat uerbum, ec uerbum erat apud deum,& deus erat ueris,pronunctantes ab Apostolo: aest imago dei inuisibilis, primogenitus liniuersae creaturae, quia in ipsis condita sunt omnia in coelis di in terra. Et cum gentes conuersionem nostram ex ilitiis in uirtutes,ex ignorantia dei in cofessionem eius effectam adiri irabuntur,tunc psal mi prophetia r obis intelligi posse testabimur, dicentes: Dum auertit dominus captiuitate Sion,facti sumus sicut collati. TLinc repletu est gabid o os nostrum,& lingua nostra exultatione.Tunc dicent inter gentes, magnificauit dominus facere cum illis. ) Auertit enim dominus captiuitatem nostra per remissionem peccatorum. A dominatu enim uitiorum animam liberauit, anteriora deliina no re. putans,di nos in uitam nouam renouans,& in notium hominem reformans,con stituens nos in corpore carnis suae Ipie est enim ecclesia per sacramentum corporis sui in sie uniuersiam eam continens Non erat Sion antei liberaretur, sed Sion est quae liberata est. Nomen cum libertate couenit. Nessi enim manentis,sed auersae captiuitatis hoc nomen est Quod uero ait, acti sumus tanqua collati, icmi, nil Θc Apostolus interim tanquam consiolatu esse scidicens Miser ego homo,quis me liberabit de corpore mortis huius Et qui nunc pro parte scit,& pro parte proephetat,& qtii ficit reposita nobis esse Hierusiale in coelo, di cum dicit dissolui molius esse,ec cum Christo manere.Sumus nunc quide consolati,quia dominus ait: Mittet uobis pater 8c alia co Iatorem.Cum dicit allu,superesse se docet. Super est enim Expectat natam omnis creatura reuelationem filioru dei. Reuelatio illa, soloeesmus cosummata conitatio est. Csteru nunc tanΦ con Iatione ipsa interim no carentes,licet sit cosummationis sus nobis residua persectio. Replethar enim gaudio os nostru,& Iingna nostra exultatione. Non enim stifficientia int ad reddedas deo Iaudes linguae nostrae atin oris officia Mutauimus crimina in innocentiam,vitia in uirtutes,ignorantia in cognitionem,interiisi in immortalitate. Et hoc a dei gratia faciente poenitendoria finem,& nouorum honorii inicia reddete. Quod enim optabilius nobis est tempus quo adulterabamus, an quo maluimemus uirgines suisse Quo ebrii eramus, an quo ieiuniis laetamur c Quo pectiniae seruiebamus, an quo peccante nostre benignitatis est usius Quod monia adorabamus,an quo pecun is imperamus Quo pIacere seculo gestiebamus,an quo secutu uincimus: Quo decim nesciebamus,an quo haeredes deo praeparamurr Hanc spei nostrae si dem gentes contemplantes,dicum Magnifica uir dominus sacere cum illis.Hanc in uirtutes uitiorum demutationem coluentes, dei in nos magnificentiam admis
650쪽
CππvI. PsALMUM ENARRATIOrantur. Id ipsium etiam ex sensu adeptae huius beatitudinis nos quom confitemur in oris gaudio,re linguae exultatione: Magnificauit dominus facere nobisicum, facti simiras laetantes.Lstainur enim de prosundo ac miserabili cogno nunc ablut Snos Histe, di nouos ex omnibus uitae anterioris uitiis costrisse. Et quia propheta futurae spei gaudia loquebatur, licet secundum scripturae consuetudine tanquamd praeteritis gratularetur,tamen per consequente precem non sui teporis res has esse declarat, dicens: Converte domine captiuitate nostram.) Si utit tanquam conselatus cu auersa est captiuitas,quomodo nunc ut ea a se avertatur orat Sed
in superioribus propheticae scientiae fuit sermo futuroru gaudia tanqua de praeterito nunciantis,nunc autem de auertendis communis oratio,cui se propheta tan
quam ec ipsecaptus admiscet, tanqua adhuc in hisdem se esse cognoscat. Scripta est enim:Iustus in prineipio sermonis sui ipse sibi accusator est. Et rursunuConfitere primu peccata tua,ut iustificeris.Et:Beati qui Iugent, quia ipse consolabuntur. Scit quidem propheta se libera,sed tanquam captus deo subditus est,siue per propriae cosessionis disciplina: quia ubi peccati confessio est, ibi ec iustificatio a deo est, quod in publicano oc phari dominus testatus est, cum Phariisus iustum se gloriatus est, publicanus uero pro peccatis orasset. Ait enim: Amedico uobis, quonia magis iustificatus est publicanus quam Pharisaeus. Siueaergo ob id pro
pheta coirerti captiuitatem comunem precatur,seu quod populum omnem a peccatis captum si iebat,ec sicut,cum Apostolis,membro uni corpus omne compati tur, ita populo ec captiuo a peccatis propheta concaptus est, sed tamen orare pro captiuitate sua bonum sibi esse demonstrat, dicens: Qtii seminat in Iachrymis,in gaudio metet Euntes ibant 8c fiebant mittentes semina sua. Venientes autem ueniet in exultatione portates manipulos suos. Quis hic ad Iudaeos sermo est,ut eorsi in hoc psalmo trideat prophetata captiuitas us uero ad comunem humani generis confiietudinem ratio est Quis enim unquam serens fleuit Aut nunquid huius lamentabilis sationis Iudaeis usus ex lege est Nequaquam igitur istud scriptum usqua aut gestum est ,sed est prophetia superioribus dictis conexa. Duas autem esse sationes sanctus Apostolus docui carnis ec spiritus,demonstratis N enumeratis seminibus fationis utrius*,css caro adulteria,ueneficia, comesentiones,ebrietate,auariciam, idololatria,& caetera his similia sereret: spiritus ue/ro pacem,gaudium,continentia, charitatem,sbbrietatem, mansiuetudine, ec quae sunt his consequentia seminaret,& sata sua unoquom messuro.Cum igitur opti/mum deo sacrificiu sit cor contribulatum,ec beati sint Iugentes,quoniam ipsi conssilabuntur,re unusquisim qus seuerit mete operu suorum fructus in iudiciu tanquam manipulos laturus, minandum nobis est cum cosessione peccatoru, cum lucta corporalis infirmitatis,cum Iametatione ac dolore costientiae nostrae,quod nequaΦ possimus digne dei praecepta secundum propositu uoluntatis e tere. Tuc quae 1n lachrymis seuerimus,metemus in gaudio r eutest, flentes,cum exul/tatione ueniemus,repleti fructibus nostris,ec manipulis elaborat s a nobis messis onerati,consblati per Christum,qui est benedictus in secula seculorum. Amen.
Canticum graduum. Pselmus Crix vi
I si dominus aedificauerit domum, in uanum Iahorauerunt qui aedi A
sicant eam. Nisi dominus custodierit ciuitatem, inuanum uigilauit
qui custodiet Zi c.) Ratio ec temporum ec prophetiae intentam ad hiberi ad praesentem psalmum cognitionis postulat diligentiam, ne forte nos ad inanem intelligentiam absoluta quaedam uerbora spe cies N ipse ille gestorum corporalia ordo solicitet, maxime cum plures interiores Hh q. causo