장음표시 사용
61쪽
go EX ORATIONEximum principatum habent; sed qui, quem
XXXV. Fac tibi persuadeas , te plane beatum fore , non si omnibus hominibus Per terrores & pericula imperes ; sed si itate gerens ut decet , & ea faciens quae facis, omnia cupias intra modum ; & ex hoc quidem genere nihil tibi desiit. XXXVI. Amicos habeas non omnes squi volunt , sed qui tibi idonei sunt ; neque eos , quibuscum iucundissime degas ,
4ed quibuscum civitatem optime regas. XXXVII. Diligenter explora mores eorum , qui tecum vivunt . omnes enim ,
qui tibi non accedent , similem te illis pu
XXXVIII. Rebus, quae per te non fiunt, eiusmodi viros praefice , quorum fidem &virtutem ipse praestare posmis. XXXIX. Fideles puta , non qui , quae
st paullo infra gubernaculis navium , quae si ingenis ria o enormia sint , faciatin mergunt , quam regunta Seneca ep. II 3. O ρωam magnis bomines erroribus νε- .entiar , qMi ius dominandi trans maria eviuny pe mittera ; DIDi mosque D udieant , si muIras per militer provincias obtinent, oe novas veterib a .n-1Mne '' xxxv. Phoeylides in sentent. Πα iis με πον - - σταν , υπερβα πη δ' αλπεινή . Res omnitim optima ma--s es , excessus autem gravis oe mo es ur . Sumta est sententia ex dicto sive Solonis , sive Cleobuli , ut est apud Clementem Alex. I. I. Strom. P. 1ΟO edit. Coloniensis I 688.αXXVI. In fine orationis explieat clarius. s qui nam sint amiel Regi idonei , idest συμβουλοι ἀλα λιν boni eonsiliarii. ' xxxvII. Pliatus ad Traianum in Paueg. c. 83.
62쪽
mi magnil um , d ea ab omnἰ eontagione vitiorum reprimis ac revoeas ; sed magni entius , ruos . Manto enim magis arduum Ies alios praesare , quam 1e ; tanto laudabilius . usse sis optimur , omnes circa te similes tui esseeoi . Itaque Maecenas monet Augustum apud Dionem sub fin. l. sa. ne familiaribus suis nim1um indulgeat . 2uaecunque enim , inquit , vel recte , MI Iems egerint , omnia tibi
XXXVIII. cicero ad Quintum Fratri Praetorem Asiae l. I. ep. I. c. 3. Circumspieiendum diligenter , Ni 3n hac eusodia provineiae non te unum , sed omne minifros imperii tui , Delis , or eivib- , θ' ver; Iraesare videaris . Plutarchus in Praecepi. Polit. scribit , Principem , qui utitur pravis administris , non differre ab opifice , qui utitur normis , regulis , λοlibellis parum idoneis . XXXIX. Xenophon in Paedia l. 8. p. I . Edit, Basil. scribit , Cyrum habuisse familiares quosdam a qui oculi ει aures regis appellabantur ; ut quaecun que Viderent , aut audirem sibi opportuna , libris dicerent, ac monerent. XL,
63쪽
cunque dicas , aut facias , statim laudant; sed qui , ubi peccaveris , benevole a
XL. Loquendi libertatem concede viris sapientibus ; ut ea , de quibus dubitaveris, habeas quibuscum expendas. XLI. Cura ut distinguas vafros adulatores ab iis , qui te. benevole colunt ; ne mali meliore conditione sint , quam boni. XLII. Audi sermones alterius de altero;& cura ut stimul cognoscas , quinam , α
quales sint , qui loquuntur.& de quibus
XLIII. Iisdem poenis coerce eos , quioalumniantur , atque eos qui delinquunt.' XLIV. Impera tibi ipsi nihilo minus, quam aliis ; & hoc maxime regium existi-
di ubertate aptid D ruteretur , esse importunum . Theopompus autem s ut est apud eundem Pluta chum in Apophthem. Lacon. J interroganti cuidam, quomodo regnum tuto servare posset , respondit: Grussam loquendi libertatem amitas permittar. Hano In reni, facit Senecae quereIa qib. 6. de Benef. c. 3ο. Non vides, quomodo Prive pes in pMeeps agaν extin
m libertas , ω fides in obf-ἀium fe iis submissa'
dum nemo ex animi sui sentena a Dadae , dissuade que , sed adulandi certamen es , ct tintim amicorum vimnium osseium , aena contentio , quis Mandi me . fallaς. XLI. Celebre est Phoeyonis dictum ad Antipatrum apud Plutarchum in Apopht. reg. & imp. Ουδυ-αι, A'νώ ματερ , 6 Qtλν Φακυονι χρῆσΘαι, S κολακι , nos potes , Antipater, Phocyona oe amiso uti oe adul aore . Curtius autem L 8. c. a. Aussatio perpetuum
64쪽
malum regum, quorum opes saeptas assentatis , Otι et hossis evertit Plutarchus syntagma scripsit dedistinguendo adulatore ab amico , quod legere iuvabit. XLII. Agesilaus , ut refert Xenophon sub fin. orat. quam de illo scripsit , R Plutarchus in Apopht. Laeonicis , eum audiret laudatores aut vituperatores aliorum , aiebat , ἡττον δειν μανΘάνων τους των
gnoscendos esse mores eorum , qui loquerenxur , de quibus sequerentur . Hanc in rem monet Horatius eos , qui cum viris principibus vivunt , I. I. epist.
suid de quoque viso , θ' eus dieas , saepe videto. XLIII. Scite Iulianus Imperator, ut est apud Amismianum initio lib. 18. Equis inmeens esse poreris , F are a se fine est Itaque Plinius in Paneg. e. 3 λ 3s. Traianum summopere laudat, quod delatores aeerbissimis suppliciis coerceret. XLIV. Seneca ep. II 3. Imperare sibi maximum imperium es. Hine servus Horatio exprobrat l. 2. Sat. 7. v. 8 Ion misi qui imperistas , aliis semis miser. Ab Isocrate nostro Eva oras laudatur tamquam 1 uμπω - ηδονῶν , αλλ ουκ ἀγόμεν ἄπ' oti ris . , regens voluptates, non rectus ab sitis . xLV.
65쪽
sna , si nulli voluptati servias , sed cupi
ditates tuas magis in ossicio contineas ,
XLV. Nullam vitae consuetudinem inconsulto & sine ratione cum aliquo jungas: sed eos congressus easque consuetudines ama, ex quibus ti ipse virtute proficias, &aliis prosecis se videaris. XLVI. Cave credant homines , te in iis rebus praestare velle , quas perficere M mali possunt : sed te in virtute magno pyre. iacta , cujus nullam partem mali obtia
XLVII. Verissimum honorem tibi haberi puta , non ab iis , qui te in publico per metum colunt ; sed ab iis , qui intee
sse colloquentes, magis mentem tuam, quam fortunam laudant. XLVIII. Siquando contingat , te rebus gaudere minime bonis , vide ne appareat ecum autem in bonis versaberis, fac ut omni bus manifestum fit . I L. Ne aequum putes , privatos compos te & modeste vivere , reges autem sino modo
LV. Advertenda vox συνουσία, & verbum ε ιδ εδωμι . Nam Plato eodem fere modo locutus est sub initium Hippiae Majoris: ύς σοι συνοWπς πλεον αἴν εἰς aseolias επι6ιδαῖεν . Ut consuetudine tua majorn ad virtutem progressus facerent. Ad sententiam quod attinet , idem praecipit Theognis, redditque rationem hanc V. 3Φ Eb-γλων μεν γαρ α ' εσΘλα ιααΘήΘεM ' Αν δε κομοιωΣυμμιχγῆς , απολῶς κοῦ ἐόντα νόον. A bonis εnim bona disces. Sin astem malis
66쪽
. XLVI. Ita Nieocles in oratione , quae proXime seqtiitur , ait se eas virtutes semper coluisse , ω, μηδεν τοῖς παροροῖς μετσι, quaeum nulla pars improbis inest. XLVII. Totam hanc sententiam expressit Plinius in exordio Panegyrici ad Traianum. XLVI H. Ratio moniti est , quia Principibus , ut scribit Tacitus in 4. Annal. c. o. praecipua rerum asfamam dirigenda funt. I L. Eandem sententiam Isocrates expressit in Orata Areopa itica , ubi loquitur de Solone & Clisthene is
67쪽
modo & ratione : sed fac ut moderatio Acontinentia tua aliis 'exemplo sit ; tibique persuade , mores totius civitatis moribus eorum , qui imperant, esse sit miles. L. Argumentum tibi sit , te recte gubem nare , si videas eos , qui gubernantur, ditiores & meliores cura tua esse factos. Ll. Melius existima relinquere filiis bonum nomen , quam magnas divitias : ista enim mortales & fluxae sunt , illud immortale . Et bono quidem nomine divitiae parantur , divitiis autem bonsum nomen parabile non est . Adde quod illis etiam pravi abundant , hoc autem non est nisi
virorum praestantium. LII. In vestibus totoque corporis ornatu fac ut ex eellas ; in aliis autem rebus te minperanter te gere , sicuti reges decet : ut qui te prodeuntem viderint , ex ore habituque corporis dignum te imperio judicent; qui autem tecum vivunt , propter animi tui ornamenta idem sentiant.
LI Il. Nihil dicas, aut facias, quin prius
attente consideres , ut in errores quam mi
imperat , regulae ; quae nisi recta sit , non potest ea, quibus applicatur , recta facere . Porro de iis, quae Princeps facere debet', ut civibus suis ad virtutem exemplo sit , vide Xenophontem in Cyri Paedia lati initium lib. 8.
68쪽
ἄλλα f των eπακ ως στι βελχοῦσι γίγνων retu sπρονοῶν. Princeps optimus non solum ipse faceret δε-bet, quae decet, sedinalii ut quam optimi fiant, Purare. LI. Auctor epist. a. ad Caes. de ordin. re p. c. 7. x pa jam audivi , qui reges , eisitates se nationes per opulentiam magna imperia amiserint, quae per υim
LII. Cyrus, ut est apud Xenophontem in Paedia I. 8. p. I 63. tum ipse magnam vestis totiusque comporis ornatus curam suscipiebat , tum eos quoque suscipere volebat . quibus magistratus mandaret . Contra Livἱus sub in Ilium lib. 2 r. laudat Annibalem, quoi se stilus eius nihiI inter aquales excalleret. Sed tunc quidem Annibal nondum erat cum imperio. Ceterum, ut scribit Plinius l. 6. epist. 3r. Vesse 9 comitatu non quidem augetur dignitas, ornatur tamen O instruitur .
LIII. Vide Monita LX. A LXXV. orat. Primae. Adde
69쪽
LIV. Optimum videtur in re qualibet attingere quod summum est , & maxime opportunum id autem quoniam cerni difficile potest, satius est deficere, quam excedere . Etenim modus vim suam magis retinet in eo , quod parvum est , quam quod
LV. Esto civilis & gravis. Alterum enim
dominationi convenit , alterum con Uersationibus . Hoc autem rerum omnium dif
ficillimum est . Siquidem plerumque invenies , eos qui gravitatem affectant , frigidos esse; qui civilitatem, videri abiectos A
viles ἀLUI. Si ea probe tenere volueris , quae decet reges scire , experientia tibi opus est,& philolophia . Nam philosophando rationes & vias deteges ; rebus autem agendis ipsarum rerum usum facilem & idoneum tibi comparabis . LVII. Considera quae fiunt & contingunt
Adde Psoverb. eap. x3. num. 3. ρῶ ἰneon Neratus es ad loquendum , sentier mala . Philosophi omnes d cent ι errata longe plurima, quae loquendo & agendo committimus , inde oriri, quod res minus attent 6onsideremus, abrepti nimia quadam ingenii K virium confidentia , levitate , impetu , consuetudine, impatientia dubitandi .
LlU. Cicero in orat. e. 22. Etsi futis euisse rei modus est , tamen magis offendit nimium, θωam parum. Nam etiam in numeris a. 4. 8. qui sibi proportione respcindent, minimus proprior est medio, quam maximus. LV. Lampridius in Alexand. e. I. narrat, nimiam eiυilitatem Alexandro obiectam fuisse, quae imperii potestatem contemtibiliorem faciebat. Modum egre
70쪽
νsse tenuit Traianus , de quo PIinius in Paneg. e. 4. Nibu Dυeritati eius hilaritate , ni in gravitati sim-pIicitate , nihiι maiectati humanitate detrabitur. V. Nepotem in Attico c. I s. In lege I9. tit. 18. I. I. Dig. monentur Praesides provinciarum , ne provincia-ιes in famularitatem admittant . Nam ex conversa νione aeqωHi eontemtio nascitur dignitatis. LVI. De conjunctione philosophiae cum experientia ad recte gubernandum agit Aristoteles in lib. Io. Ethie. c. ult. Crudelem Neronis dominationem maistri quidam imputant , ut est apud Sueton. c. 32. quod eum a phia ophia avertit ἰ monens , imperat ro contrariam esse . Non tamen quaelibet philosophia Principi eonvenit ; sed illa , de qua Ulpianus lib. I. Dig. t. I. leg. r. JG itiam colimus , s boni oeaequi notitiam prestemur ; aequum ab iniquo separan tes , Hestum ab illicito diseernentes ; bonos nsn solutumetu poenarum , verum etiam praemiortim exhortatione cere eupientes ; veram, nDi fallor , philosopbiam , non simutatam affectantra.