장음표시 사용
51쪽
Initium enim sapientiae timor domini Et alibi habes
Sapientes no declinant de ore domini sed tractant in confessionibus suis . Simul quoque dicente scriptura reputatum est ei ad ius hiciam alterius uirtutis ei gratia detulit Primi igitur nostri definierunt prudentiam in ueri cosistere cognitios Quis enim illorum ante abra am auid salomonem meinde ius hiciam spectare adsocictatem generis humanti Denique dauid ait Dispersit dedit pauperibus iusticia eius manet aeternu Iustus miseretur iustus commodat Sapienti di iusto totus mundus diui clarum plenus est . Iustus communia pro suis habet sua pro communibus . Iustus se ipsum pruisquam alios accusat Ille enim iustus qui nec sibi parcit NOcculta sua latere non patitur . Vide quam iustus abra am Susceperat in senectute silium per repromissione: reposcenti domitio negandum ad sacrificium Mamuis
unicu Sputauit. Adverte hic ones uiriues quatuor in uno facto fuit sapientiae deo credere nec silii gratiamate serre autoris pcepto fuit iusticiae acceptu reddere: suit sortitudinis appetitum rationc cohibere Ducebat
hostiam pater interrogabat filius temptabatur agellus patrius sed no laebae. Repetebat silius appellati nem paterna conpungebat paterna uiscera sed, o minuebat
deuotionem Acciditis quarta uirtus temperan a tenebar iustus pietatis modum N cxecutionis ord
nem Deniqne dum sacrificio necessaria stellit dum ignem adolet Dum silium ligat dum gladium educit noe molandi ordine meruit ut filium reseruaret
52쪽
Qud sapientius sanisto iaco qui dominum uidit facie adiciem di benedictionem meruit tu i iustius qui ea quae adquisierat oblatis muneribus u fratre diuisit Quid sortius qui cu deo luctatus est iiid modestius eo sui modestiam irae locis di temporibus deserebat ut siliae iuriam mallet praetexere coniugio quam uindicare eo quod inter alienos positus amori potius constalendum ira odia colligeda censebat Noe quam sapies qui tantam fabricauit arcam quam iustus qui ad semen omnium reseruatus solus ex omnibus di praeterite gernerationis superstes est factus di autor futurae mundo potius S uniuersis magis quam sibi natus. Qua sortis ut diluuium uinceret Quam temperans ut diluuium tolleraret findo itroiret qua moderatio degeret indocoruum quando columbam dimitteret qua lo rcciperet reuertentes quando excundi opportunitatem captaret Nagnosceret. Itaque tractatum in ueri inuestigatione tenendum illud decorum ut summo studio requiratur quid uerum sit non falca pro ueris dicere non obscuris uera ivoluere non superfluis uel implexis atq; abiguis occupare ala imum Quid tam indecorum quam uenerrari ligna quod ipsi faciunt Qttidiam obscurum qua de asstronomia Sc geometria tractare quod probant di profundi aeris spatia'metiri coelum quoqueri mare numeris includere relinquere causas salutis erroris quae rere An non ille eruditus in omni sapientia egyptiorumo se probauit ista Sed illam sapiet ana detrimetu distulticiam iudicauit cauersus ab ea timo deu quaesiuit
53쪽
a seetu ideoqne uidit interrogauit audiuit loquentem Otiis magis sapies qua ille que docuit deus qui omnea pilorum sapientiam omnesque artium potentias
ope is sui uirtute uacuavit 6 hic incognita P cognitis habebat hisque temere assensiebatur quae duo in hoc maxime naturali atque honesto loco uitanda dicantqsibi nec contra naturam esse nec turpe dicant laxa adorare N a simulacris auxiliu petere quae nihil sentiat ouanto igitur excelsior uirtus est sapietia tanto magis ei tendum arbitror ut assequi eam possimus itaque neqvud contra naturam ne quid impe atque indecorus enciamus duo haec id est tempus' coasiderationem rerum examinandi'gratia conferre debemus Nihil est enim magis quo homo caeteris cibus praestet qua quod ratiot est particeps . Caulas
rerun requir gen ris sui autorem inuestigandum putat in cuius potestate uitae necisque nostrae potestas sit ut udun hunc suo nutu regat cui sciamus rationem
dendam nostrorum actuum mihi est in quod maius proficiat ad honest in vix meum iudicem futurum quem di occulta non sinant di Tecora olffendant, honesta delectentOmnibus igiLtam inest secundum naturam humanata minuestigare quae nos adstudium cognitionis di scientiae
trahit inquirendi insundi cupiditatem in quo excel
ou oluedo cogitationes c6silia examinad nomedio
n inpendunt borem ut ad illud beate honesteque
54쪽
uiuedu peruenilae possint atq; operibus appropinqre. mon eni qui dixerit milt mihi domine d6ine intrabit in regnum xlo sed fecerit ea quae dico Nam studia sicieti sine fustis haud scio an etia inuoluant magis.'
CAP. XIIII. DE PRIMO FONTE OFFICII PRUDENTIA '
Rimus igit ossicii sens prudentia est Quid
enim tam plenum imici quam deserre autorii tudium atque reuerentia. Qtii tamen scias Ninuirtutes derivatur caeteras neq: enim potest iusticia sine rudentia esse cum examinare quid iustum qduemvistumst non mediocris prudentiae sit sitimnatis in utroque error Qui enim iustum iudicat iniustum hiultum autem iustum execrabilis est apud deum. Vt quid habudant iniusticiae imprudet Sa omo ait: eor erum prudentia sine iusticia est Pietas enim in deum Iniciunuellectus quod aduertimus ab huin seculi ras Iatu magis qua inuentu sapietibus a pietas fundametuet turrium omniι Iusticia aut pietas est primat deuiecuria lapatria tertiam parentes item in sines quae ip se du naturae est magisterii Si qde ab ineu te aetate ubi prima sensus is indi coeost uitam amamus tanquam
dei munus patriam parere diligimus deinde Miles
qbus sociari cupimus Hic charitas nascit ouae alios sibi pter no quaris quae sua si sabus e pricipatus iusticiae innibus quoque animatibus innascitur primo salute
55쪽
tueri cauere quae noceat expetere quae prosint ut pastu ut latibula ludus se a periculo imbribus sole defendat quod est prudenciae Succedit quoque ut omnium se nera animatiu cogregabilia natura sint primogeneris sui ac formae osortibus tu etia caeteris ut boues uidetis armentis equo gregibus di maxime pares paribus delectari ceruos quoque ceruis iterunque hominibus
adiugs. Iam de procreadi studiori sobole uel etia generantium amore quid loquar in quo es iusticiae sorma praecipua Liquet igitur oreliquas cognatas sibi esse uirtutes . Si quidem di sortitudo quae uel in bello tueta barbaris patriam uel domi defendit infirmos uel a latronibus socios plena iusticiae sit discire quo consilio
defendat atque adiuuet aptare etiam temporum NIOcoru Opportunitates prudenciae atq; modestiaest Stemperantia ipsa sine prudentia modum sciretio possit Opportunitatem noscere di secudum mestira reddere sit iusticiae N in omnibus istis magnanimitas neces laria sit di quaedam sortitudo mentis plerunque di corporis
ut quisquod uelit implere possit
CAP. XV DE IUSTICIA SECUNDO FONTE OFFICII.
Vsticia igitur ad societatem generis humani
N ad comunitatem resertur Societatis enim
ratio diuidit i partes duas ius hiciari beneficetiari eade liberalitate di benignitate uocat Austicia mihi
56쪽
excelsior uidet liberalitas gratior Illa censuram tenet ista bonitatem . Sed primum ipsum quod putant phi
losophi iusticiae munus apud nos excluduur: Dicunt enim illi cana primam esse iustici e sormam ut neminiquis noceat nisi lacessitus iniuria quod euangelii autoritate uacuatur Vult erit scriptura ut sit in nobis spiritus sibi hominis qui uenit conserre gratiam non inscrre iniuriam Deindessormam ius hiciae putaucrunt ut quis communia id est publica pro publicis habeat priuata Psuis . Ne hoc quidem fecundum naturam : Natura enionant omnibus in commune profudit Sic enim deus generari iussit omnia ut passus omnibus comunis esset diterra foret omnium quaedam communis posscssio. Natura igitur ius commune generauit usurpatio ius sedi priuatum: tio in loco alui placuisse hoicis quae in terris gignant omnia ad usus hominu creari homies autem hominu caula esse generatos ut ipsi ter se altis
alii l desse possint . Vnde hoc nisi de sis pluris nostris dicendu assumpserunt Moyses enim scripsit quia dixit
deus faciamus hominem ad magmen dissimilitudine nostram habeat potestatem piscium maris Niolatiliucoeli N pecoru omnium tepentium super terram Et dati d ait Omnia subiecisti sub ped bus eius oves&i quies uniuersas insuper pecora campi lucrescoesi di pisces maris . Ergo omnia subiecta esse homini de nostris didicerunt di icleo censent pro ter hominem esse generata Dominem quoque hominis causa generatum esse in libris mors repperimus dicete domnao.
57쪽
Non est bonitin hominem esse solum faciamus ei adiutorici simile sibi : Adadiumentu ergo mulier data est
uiroritiae generaret tit homo homini adiumento foret Denique ante quarta mulier sormaretur dictum est de adam Non est intuentus adiutor similis illi: Adiumetuenim homo nisi de homine habere non poterat: Ex omnibus igitur animalibus tillum animal simile it absollite dicamus nullus adiutor hominis similis uentus es Muliebris igitti sexus adiutor expediabatur. Ergo secundum de uoluntatem uel naturae copulam inuice nobis atlxilio esse debemus certare ossiciis uelut in medio omnes utilitates ponere: Elii uerbo scripturae utar adiumentum ferre alter alteri uel studio uel peccunia uel operibus uel tiolibet modo ut internos societatis aligeatur gratia: Nec quisquam ab ossicio uel piculi terrore reuocetur sed onia sua ducat uel aduersi
uel prospera . Denique cinctus morsus pro populo patriae bella suscipere grauia non reformidavit nec regis potetissimi trepidauit arma nec barbaricae immanitatis
expauit ferocia sed abiecit falute sua ut plebi libertate reddderet Magnus itaque iusticiae splendor quae aliis
potius nata qnam sibi communitate 8 societate nostra adiuuat excelsitate tenet ut suo itiditio omnia subiecta habeat opem aliis serat pecuniam conserat ossi ianon abnuat pericula suscipiat aliena Quis non cuperet hac uirtutis arcem tenere nisi prima auaritia Rrmaret atq; inflecteret tantae uirtutis uigorem Et ni dum augere
Ope aggerare peculas occupare terras possessioibus
58쪽
cupimus praestare diuitiis tu ficta formam exuimus
benescentiam communem amisimus. Quomodo eiu
potest iustus cst qui studet eripere alteri quod sibi quaerat Porentiae quoque cupiditas formam iusticiar uirilem Foeminat. Quomodo enim potes pro aliis interuenire qui alios sibi subiicere conatur in inRrmo aduersum potentes opem serre qui ipse grauem liber tari affecta potetiam . Quanta autem iusticia sit ex hoc intelligi potest quod nec iocis nec personis nec temporibus excipitur quae etiam hostibus reseruatum ut sic costitutus sit cum hoste aut locus aut dies praeli aduersu iusticiam putetur aut loco praeucia ire aut tempore. Interest enim utria aliquis pugna aliquari conflictu graui capiatur an superior gratia uel aliquo euentu. Si qui
dem uehemetioribus hostibus Nisidis N iis qui aptius
tesserint uel cinciatio insertur ultio ut de madianitisqper mulieres suas plerosque peccare secerant, plebethideorum. Vnderi dei in populum patrum iracundia effusa est. R ideo factum est ut nullum in se uictor superesse pateretur Gabaonitas aute qui fraude magis quam bello temptauerant plebem patru non expugnaret tesus sed conditiois postaeam ceret iniuria. Syro Suero heliseus quos obsidentes in ciuitatem induxerat momentaria coecitate percussos cum quo ingrederenzuidere non possent uolenti regi si abe percutere non adquiesceret dicens Non percuties quos no captiuasti in gladio' lancea tua Pone cis panem Naqua ut manducent di bibant di remittatur doeant ad dominu suu
59쪽
ut humanitate prouocati gratiam repraesentaret Denique postea in terram frael uenire piratae syriae desti terunt. Si ergo etiam in bello iustitia ualet nto magis in pace seruanda est. Et hanc gratiam propheta his detulit qui ad eum corripienpii uenerat Sic n. legimus quod in obsidione eius miserat rex seriae exercitum tuum cognito quod heliseus esset qui consiliis et ar gumcntationibus eius obviaret omnibus . Que uidens exercitum lea seruus propheta de salutis periculo trepidare coepit Cui dixit a pheta Noli timere quonia plures nobiscum in Quam cum illis di rogate a pheta ut aperirentur oculi seruo suo aperti sunt uidet itaque gle i totum montem equi repletum N curribus in circuitu helisei tubus descendentibus ait propheta Percutiat dominus cecitate exercitum syri Quo petrato ad seros dixit Venite post meri duca uos ad homine quem quaeritis diuiderunt eliscum quem corripere gestiebant de uidente tenere non poterant.
CAP. XVI. QUOD FIDES EST FUNDAMENTVM IVSTICIAE.
Iquet igitur etiam in bello fidem Miusticiam seruari oportere nec illud decorum esse posse si uioletur fides . Denique etiam aduersarios molli ueteres appellatione nominabant ut pere in os uocarent hostes enim antiquo ritu peregrini dicebac
Quod aeque etiam ipsum de nostris assumptum dicere
60쪽
possiimus. Aduersarios enim suos hebrei allapbilos hoc est alienigenas latino appellabant uocabulo enique in libro regno primo sic legimus Et factu est in diebus illis couenerui alienigenae in pugnam ad irael. Fundametum ergo est rusticiae fides Iustorum enim corda meditantur fidem. Et qui se iustus acculat mitieciam supra sedem collocat. Nam tu iusticia erus apparet seuera fateatur denique R dominus per suam ecce inuit mitto lapidem in fundametum Jon id est christuin fundametum ecclesiae Fides cnim omnium christus ecclesia autem quaeda forma histici csh commune somnium in commune orat in commune operatur in
commune temptatur Denique qui se ipsum sibi quotiedie abnegat ipse iustus ipse dignus est xpo . Ideo Npaulus scindamentum posuit chrisi una ut supra et opaius hiciae locaremusqa sedes sundamentum est. In operibus autem aut malis iniquitas aut bonis iusticia est.
Ed iam de beneficetia loqtiamur quae diuidicetiam ipsa in beniuoletariam S liberalitatem. Ex his istur duobus costat beneficentia ut sit persectari Non enim satis es bene uelle sed etiam benefacere Nec satis iterum benefacere nisi id ex bono sonte hoc est bona uoluntate proficiscatur . Hilarem enim datorem diligit deus . Nam si multus facias quae tibi merces est Vnde appos holus generaliter Si uoles hoc ago mercedem habeo: Si inuitus dispensatio inut