장음표시 사용
141쪽
ordinate, Nabis inordinate fiant, ea ei quae rationabiliter fiunt, e qae per prouidentia fiant,quae uero inrationabiliter 8c inordinate, quia naturesistereueniant&-uito accidant.Mir aute no aduertere homines, quia ubi sensus est, missiunt res ordinate fieri & inordinate,ubiautem nullus est sensius, neutrum omnino esses: nam ratio ordinem furit, ordinis autecursus si eo uarium quid acciderit, quod ordinem turbet neces o inordinatum aliquid proseri. Et SENEX:Hoc ipsum mihil te ostendi uolo. , inqint, morabor AQV IL A. ouisibilia inna monstratur in ectis,unu solis,aluad lunae iis sequuntur & aliae quin stellis, diuersos 5c proprios singulat explicates cura scis. Harce deus posuit in coelo, quibus aeris temperies pro ratione tempo' rum dispens r.& ordo uicissitudinu permutationumsi, seruetur.Horu autem ipsoruministerio,&siquando pro peccaris hominum pi S correptio terris in 'citur, perturbatur aer,lues intimantibus, corruptio se gibus, pestis lens per omnia mortalibus annus inducitur: & ita fit, ut unoeia in mim sterio,& serueturordo & corrumpatur. Etenim palam est incredulis & imperitis,quod curis solis utilis&neinarius mundo, per prouidentia datus seni : et per ordinatus habeamr.Lunae uero ad cisaratione cursus solis naugmentis Q εc detrimentis suis apud imperitos inordinati clusus uidentur & in positi. Nam sol certis distinetionibus 8cordinatis mouetur: ex ipso enim sunt hori ex ipso dies cum ascenderit,ex ipso etiam nox cu occiderit,ex ipso mens Ranni numerannir ex ipso uicissitudines temporii sunt, du ad superiora cona cih' scendens uer temperat: ubi aut ad summu coeli uenerit,aestiuos accendit calores, decidens rursus autumni temperiem reddit, ubi uero ad inferiorem reis dierit circulum ex gla i compa coeli.ricotem nobis hiberni tagoris deis relinquit. Sed de his alias latius disseremus. Nuc interim cum sit iste minister honus,ad uicissitudines temporum moderandas,tamen ubi secudum uolutis ratem dei correptio mortalibus danu',incandes sacri δε urit mundum uoli ruoribus flammis. Similiter autem Sc lunae cursus,atque h. quae immaritis uidetur inordinata permumtio,incremetis Magum,&pecudum,omniu*aiumantium commoda est: augmentis enim eius detrimentisin mira quadaprouidelitiae arte,omne quod guisitur,alitur&crescit. dequibus latiusprota qui possemus.& aperire de singulis rationem, nisi nos propositae quaestionis ordo reuocaret His tamen ipsis eisdemis minister as, quibus pignutur,alunatur, augentur uniuerse, cum fuerit iusta aliqua ex caussa ordinis instituti muα - tata temperies, maptio orirur & intemperantia. ut in homines, sicut sit pradiximus,castigatio uolutate procedat. Sed sortis dices: quid, ' in ista comunicastigatione similia imm patiumr 8cini Ueru est,etiam nos fatemur, sed piis castorio ad prosimam cedit, ut in prae iuuita adfluctu,pti times mambre fueniantad futuram, in qua perpetua eis requies praeparata est. Simul adistem ut 8c impii aliquantulum ex ipsorum cast otione proficiant, aut iusta in eos at uidicillimitis Mentia. in eisdem cast otionibus, iusti quis
142쪽
ι32 RECOG. DIVI CLEMENTIS AD IACOB v Μ - - ,- .rint deo cinitam aut blasphemaverint. Istitur cum in duas par riam di tur opinio,quod alia per ordinem , mira ordinem fia Ex his quidemquae secudum ordinem fiuiu, opori it credi esse prouidentia: de his ueroquae contra ordinem permuirimus require e his qui eas dilatavina prophetica didicere: quisus eminnotescere potuit Iermo prophetia cus leti iando Κ caussam eri .grando, stilantiaRhoru iusia per singulas asin generationes exoria simissic ex quibus peccam haeci ad uindi tam data sint. unde humano generi caussa tristitiariunde gemitusac mea. dolores acciderint unde etia tremoris languor aduenerit quod Miuuae finit..tio fiterit uindicita rici . Nam abor ne mandi nillil horremiure, sedeκή pictast hominum initium mala ista luindere , Fc indei percrescentilaus
dicissime omiumst avit,quia praese se luno erat tale, in quo unusmiis possit pro meritisdispensari. Nonem ex his,quae pro peccatis hominumum acciderunt sis Iaconi landa sunt,quae ab initio tanulis mala mi existeret, bene M ordinate institutasunt: deni ad indiciu eoru quae ab initios haesere. ibere inuentutur nonnullae gentes,alienaeabhuiusmodi malis. Seres quin
tes, cine uiuunt,expertes habentur horum Omnium,quia ne poli coerceptum
iam uiua apud eos seminam ias est leo cum pia vir amibus ibi inaniuriadis nemo uescitur acrificia nemo uitae tita iustitia omnes sibi, studiisees fiunt. Idcirco Unir nemo nu istis plagis quas supra diximus.&plia
o rimum temporis in uita durantes, abis aegritudine finiunt vita. s aute mi, seri uelut cum serpentibus pessimis hinitantes, cum hominibus dico iniquis. in serimus necessi ocu ipsis dristionum plagasin hoc mu sed spem mis imus,ex conseiatione futurorum bonorusi propter iniquitates, inquit SmN E Xalioru cruciant etia iusti, ortuitdeu tanquam proviserem iubere limminibus,ut non sicerentea, quibus necesse esset cum iniustis adfligi etiani iustos, aut iacerent emendationem aliquam,aut purificationem mundo Iuberet. Iussit,inquit AQVIDAMeus haec,&dedit praecepta permetas, quoamodo homines uiuere deberent,sed & haec contempserimat, imo uero & eos siquisorieo mare cupiebant, diuersisiniuriis adflixeriit, nec etiam ii sὰ pro ita obseruatione d erent. N ad incredulitatis nihilominus ueristerent nautam ibi in similes esscerent. Propterea den ab initio cum fuisset remum dita omnis terra maculata peccatis e diluuiumundo induxit,m' uos sub Deu--- si vidione laeti dicitis, tu unum quendam iustii cum filiis sitis in arca reostiumst,& cum eo omnium seminum, atauin animantium genus. Ettameetiam qui ex ipsis nati sunt. tempore intercedente, rursim similia priorib agunt: obliuioni quae acciderant data sunt ita,ut posteri ne hoc ipsum quis, a crederent, quod diluuiuis fluest. Unde&statuit deus inpra ei securriltra no fieri diuiuiu. alioqui secudum rationem peccatorum, nectae erat etiam per singulas generationes h fleri infidelitatis gratia. sed magis indulsit per singulas gentes,mmos quosdam agere principatum,qiumalis gaudent,
143쪽
FRATREM DOMINI ILIBER, OCTAVUS. 333A quibus tamen ea cranditisne potestas aduersi mii Remm mortalium daata est.si prius se ipse quis peccando eis secisset obnoxium donec adueniret ille qui bonis gaudet,& complemur per Num numerus iunorum,&per omne mundum crescente hirudine moriam, aliqua ex parte reprimeretur implest innotesceret omnibus,quia omne quod bonum est,a deo fit. Ex arbitra omeb Iaaut libertate unusquisin hominu du inc ulus est de suturis,per malos actus incurrit mala. Et haec suntquae uidentur in mundocontraordinem Reri, quisbus caussas,utes it . infidelitas dedit. Miranda igitur per omnia elidiuinae prouidentiae dispensatis,quae his qui initiosuerint, nam quidem uiam irim incedentibus. bonis incorruptibilias dedit perstiti: ubi uero peccauerin. mali origine peccato pariente sumpsmintita unicu bono quasi quodam consi Dedere,ex parie peccatis latum inmatu, quoniamquide humano sana miliae terra polluta est,& ararchemonibus succens caerem quo p ipsum incesto sacrificiorum fumo temerarunt, &ita demum corrupta prius elemeta,hominibus comi elae uicium,uelut radices ramis ac buctibus tradideriit. Hade em in hoc,ut dixi quam iuste uiciatis rebus proindentia diuina succurrit. ut quoniam bonis dei, mala quae ex peccato omne sumpserant, muta sunt, duabus his I bus,duos principes poneret,& es qui bonis gaudet, noruordui Husad fidem prouidentiae sine. cremes adducere statuit ei uero qui malis Mudet,ea quae contra ordine & inutiliter geruntur, ex quibus sine diti bio etiam prouidentiae fides in dubiuueniat.&habita est perhoc ἱ iusto deo iusta diuisio. Hinc ei est quod cum ordinatus astrorum curius, fidem Sciat
manu artificis conditum m um, rurium conturbatio aciis. aura pestilens.
itaminum uagi Gnes, prouidentiae opus resellant. Habent enim, ut diximus. singula quaeque bona,Gtraria*coniurata sibimala, ut ecundis imbribus. grando inimica est,ut rori placido, rubiginis est sociata corruptio. ut uentis laribus procellam tu inines iacti sun ructuosis arboribuὴ misi vota. herbis utilibus. noxiae animalibus mitibus, sera& perniciosa Gnevisunt. eaut omnia posita stata deo, pro eo quod hominibus uoluntas arbinii a bono, rum proposito discessi.&declinauit ad mala, tur in omnibus mundi rebus
habeniae ista diuisio:& sicut stat pia.ita & imp a,ut sunt prophene, ita 8c selsi prophetae.Sed 8capud miles simi philosephisunt&ulsi philosephi. Iudaeo.
nquo' circuessionem 'abicae gentes aliaris Nurimaradminisi usuae impietatis imitati sunt. Sic&diuino cultui es contrarius daemonum cultus N
prismo. baptismus, & lva es, & apostolis, pseudapostoli. & do storis imum
I, HEdoctores.Et inde eri unde apud philosephos, a adserat ruidentia. ali' n gant, alii unum deum, alia pIures desendunt. Vs adhocres denim ac, cessit,ut eum uerbo dei si tur daemones- quod esse prouidentidem: Aavsvaratur inuenerit sinapio ad infidelitatem confimandi. quomodo etia hoc mutitaing. io contrari imitetur Sic serpentum uenena mit are carminibus inuennin
Nuerbo ac potestacidei contrarias inducere sanitates.ACelis quom conis Dariar cruaram staministrare animarum suscitatio scon
144쪽
- in nobis is ρην praecepto. rum des uos
gi noctimvmum ponor Et ne multa enumerando o moerori longius tr tam . nihil omnino est quod fidem V ouidentiae iaciat,&non habeate comtrario aliud ad infidelitatem paratu ideo qui ignorant istiun diuisionemro pro his quae; semetipsis discordant in do, non putant esse prouidenditiam. Sed tu pater,quasi uir sapiens, ex ista distisione et partem quae ordine scietiat.& fideinprouidentiariacit.& non solum sequam illa partem quae contra ordinem currit,&providentiardere fidem. Ad haec sENEX responidit Damilii uiam filiqua post ex duobus istis ordinesbus, morum alterserit,alter relatat prouidentiam, imum aliquem inmeis sminus confimare. Rectum,inquit RcGILA.habenti iudicium sicile discrimenest. nam& hoe ipsumquod ais, ordo 8c inordinat .ab artifice fieri potest, nam uerbi gratia ponamus de excelsa rupe abruptum sucum in praxem serri, His inlisum solo in multa iri erua cominui,nunquid euenire ullo modo maeri,ut in illa multitudine mentorum inueniatur unum talem fragmentu. in Mo persectia aliqua species per omniahabeatur ac sermas Et S E N EX respondit: Non postere.γsi adii inquit AQVI A Poru artifex, excisum de monte talin Martifici& sensis rationabili sermare inquam uelit speciem potest. Et Sm NEX: Uer inquit, istud est.Erginest AQVILA,ubi senses no est rationabilis,nulla species ex integrosormari potest, i aut senstisin artifex, ibi & sorama,&into itastae potest. Ubi gratia, si excidate monoesaxum artiis a semiamuelit imponere, cesse est,ut id primo informecedat& barbarum. ni deinde paulatim excudens.& ad Haram suae artis exculpes, exprimat forae mam quam mente mceperit. Ita ergo ex informitate uel deformitate . artificis manu peruenitur ad ram,&utrum ab artifice proce simili igitur in do.& ea quae in mundo veruntur,per artificis prouidentiam fiunt, etiamsi imnus ordinata uideantur.Et ideo aula tibi duae istae innotuerunt uiar,earum jac sisti diuisiones, fuge infidelitatis uiam, ne sorte perducat te adillum prin cipem,qui malis gaudet,stituere fidei uiam,ut peruenire possis ad regem illumi bonis homiIus mussit Ad haec sENEX respondit: Cur autem &prinacem ille qui malis gaudet laetus est,&undeLehis est. aut no insiduis AQV ID A ait: Alterius temporis est istetractatus, ueriine expers abeas etia huius responsionis,pauca tibi de hoc quo insinuabo. Priscius omnium deus ante constitutionem mundi ciens quia situri homin alii *ndem ad bona,alii uero ad contraria declinabunt, eos qui bona es gerint suo principatui. 5c suaecuries lauit. atq; horaeditatem sibi eos propriam nominauit, eos ueroqui ad mala declinarent,armelis regendos pomisit,his qui non per substantiam, sed per propositum curi permanere noluerunt,inuidiae & superbiae iacio coorum ignos ergo domorum princ' stati. Ita tamen eos tradidit,ut nonhaebeant potestatem in eos iaciendi quid volu nisi statutum sibi ab initio termis tum transeant.Hic est autem statutus terminus, ut nisi quis prius secerit darmonum uoluntat Amnones meo no habeant potestatem.Et SENEX ait:
Magnifice prosequutuses Risiperest cui dicas unde est substantia mali:
145쪽
FRATREM DOMINI LIBER OCTAVUS. IissentnaIdeo si sta est, fruehis nisi radicem culpabilem docet,uidetii reni R ipsa malae naturae, si uero mare afuit haec silatinita deo, quomodo p test quod aequaliter ingenitum &coaeternum est,alteri esse subie His o semper risit,inquit AQVILA, sed nec ex deo facti est,continuo necesse est, eici conditorem eius talem uideri, eest illud,quod ab eo se Bim est nam stibastatias quidem deus frest omnia. Sed si rationabilis mens quae a deo siata est, inequaquam conditoris sui legibus adquiescit, & modum sonitar sibi tempe, 'rantiae excedit . quid hocad conditorem spectatruel si aliquaestra hac sua perior, ignoramusmecp enim de singulis ad perfectum scire possumus, & de custisti
his priecipue pro quibus non sumus iudicandi cur ignoremus. Ea uero pro quibus iudicandi sumus,facillinasunt ad intest endum,&pene uno sermone Cy - , ab luuntur. nis propemodum aestitu nostiorum in eo colligitur ob, scimantia,utquod ipsi pati nolumus te hoc aliis inseramus: sicutenim ipse oci, 'cidi non uis, uras oportet,iae alium occidas. Et sicut tuum no uis uiolam ramo trimonium, nec tu alterius macules morum: furtum pati non uis,nec ipse ficisas,8c intra hanc regulam humanorum gestorum singula quar concurrunt.
Tum S E N E X. aegre inquit,accipias fili,quod dicturus stim, sermones nil quamuis ualidi sint, non possint tamen flectiere me ut creda. fieri aliquid posise, extraGenesim.Scio enim omnia mihi necessitate Genesis accidisse.& ideosnderi mihi no potest,quia uel bene,uel male agerein nostia potestate sit: &sia Bis nostros in potestaenon habemus. non potest credi futurum Aleuadicium,per quod ues malis poenae,ues bonis praemia tribuatur. nio quoniate imbutum uideo in huiuscemodi disciplinis, pauca tibi ex ipsa arte prosera.
Si,inquit AQVILA,ex ipsa disciplina adstruere aliquid cupis,fiata meus Clemens tibi diligentius res indebit, qui plenius scientiam mathesis adtigit, ego enim aliis uhs adstiere possum,quod actus nostri in nostia sint posti mis te sta aut quae non didici, pracsumere no debeo. haec Aquila dixista, mis.
ego C L EM E N S,crastino,inquam,dices pater ut uoles,& audiemus libeto.
nam Sc te puto grate habiturum . quod cum his tibi erit scrino, qui expertes non sunt eius γ protuleris ditaplinati me placuis inter me&Se,nem,ut stiluenti die disputatio nobis deratione esis haberetur,utrum O, mnia ex ea fierent,an esiti aliquid in nobis,quod non Genesis, i animi iussi, cium gereret, P ET RU S surrexit,& s monem iacere hoc modo coepit: Mi rum mihiadmota est,quod res quae facile inueniri possunt, homines exquisi OV iattis cogitationibus ac uobis dissicilestidiunt,&hi maxime quiuidciitur sibi sapientes,qui in uolentes uoluntatem comprehendere. homine utunt deo, 3 & si quid minus, nam hominis consilium ues sciasum stire nemo po,
test,nisi ipse prodat quid cogitauerit,isl ne parte quis discere potest, nisi multo tempore a m m o silerit imbutus,quanto magis inuisibilis N incomm hensibilis de nec ν sensum,ne Iopusscire quis potest,nisi ipse mittat prophotam,qui enarret costium sim α uiam conditionis exponat, in quantum disce, rehominibus ta est. Unde ridiculum puto . cunaturalibus u is de uirtute - rebia
146쪽
36 RECOG. DIVI CLEMENTIs AD IACOBUMG homines iudicant, & putant hoc quide ei esse possibile, illud uero impotabis
Ie,aut hoc maius illud minus, igiari omnium,qui cum sint homines iniusti udicantdeum iustum,artiscem imperiti, incorruptibilem comimi tura finret ideo iussi. Eiorem. Et nolo putetis, quia haec dicens iudicandi de rebus perimo facultate. cta hominii isti consilium do ne per diuina quis incedes, sine fine incurrat errores. Et ideo. non solum sapitauibus,sed & omnibus hominibus pia desideriu gemit agnoisDlsurivi age, scendi quod sibi expeditsuadeo,ut requirant uerum prophetam, quia ipae Bis . lus est,qui nouit omnia,& scit qui quomodo unusquis p quaerat. Imisi emintra uniuscivusin nostrum metem,sed in illis quidem, qui desiderati dei mi,
christis in tionis,&iustitiae eius nullum gerunt, latur.In his uero qui quod animae suae iussi homi ' expedit quaerunt, operatur Nisentiae lumen accendit. Propter quod primo. - η oinnium litinerequirite,que si non inueneritis, ab alio uos agnituros Aiquid non speretis Invenitur aute cito ab his qui ueritatis amore perquirat, & quo, rum anima praeoccupata no tenetur in malitia: adest enim his qui eu in inno,
centia spiritus sui desiderant,qui per patientiam sustinent. & suspiria de prosundo cordis, ueritatis amore producunt, git autem malevolas metra, qui ut propheta,c Cnoscit c Citationes uniuscutulin. Et ideo nemo putet eu per prudentiam suam inuenire posse, nisi,ut supra diximus, mentem sua omni neo identia bu, quitia uacuam es secerit,at agnitionis eius desiderium purum& fidele conaniam cin tu ceperit.Ubi citis talem se quis praeparauerit,ipse,ut propheta,uidens praepainmm μ' miram mentem ponte se adhibet ad agnosceiadum. Si quis igitur uult omnia 'f' o discere non per singula discutiens, neci enim poterit,cum sit mortalis, inuestigare consilium,&ipsam immensitate perscrutari, sed si discere,ut diximus, omnia desiderat, rum prophetam requirat. Quem cum inuenerit, no qua stionibus & disputationibus. necpargumentis cu eo agat, sed si qui l responα derit si quid pronunciaueris,hoc certum ess si potest dubitari. Et ideo quo ratur ucrin Propheta ante omnia.& rius uerba toreantur, in quibus illud, is tantummodo discutiendum unicu est, ut satisficiat sibi, si uere prophetica itidis . h. eius uerba sunt,id est,si indubitatam fidem continent suturorum, si temporaneam ad gram definita consignanis rerum ordinem seruant i non quae prima sunt, nouissio P p ph quae in nouissimis gestasiant,prima narrarunt, si nihil uersutum, nihil magica arte ad decipiendum compositum continetit, aut si non quae aliis reuolata sunt ad se transtulerit,admixtis mendaciis.Eicii in his omnibus recto iudicio diiciassis, uerba c5ltiterit esse pro clica .sta demum credi eis de omnibus quibus dixerint,& responderint debet. Etenim consideremus diligctius opus diuinae prouidentiae, nam qS philosophi introduxerui uerba sumilia quaerdam & disscilia in ut ne ipsa quidem uocabula stamonu, nota esse onuubustii, Mitis, pos it & intelligibilia.deus eos qui sibi artifices uerborum uidebantur, pero architectos omnia imp itos esse erga agi utionem ueritatis ostciadit : simplex enim est. gr , mani ita, ac breuis rerum scientia,quae per uerum propheta traditur,qua
lut deuia incedentes, S scrupeas uerborum dissicultates, tota oraue, runt uia. igitur uerecundis &simplicibus mentibus,m uiderint fieri quae prie
147쪽
-pRATREM DOMINI . LIBER OC TAVVs. 33 Sila sint.satis abunde siisscito de certissima praetam cietissima sciemtiam capiat. & de caetero requie uat, euidenti agnitione ueritatis adsumpta. caetera omnia aestimatione tradiatur,in quitare firmum esse nihil potest. Dis enim sermo est, qui non recipiat contradictionemr 8c quae argumentatio est. non possit alia argu itatione subuerti inde est quod ad nullum sine scientiae&agilitionis perhuiusmodi disputationem peruenire homines posisunt prius*finem uitae inueniliqvim quaestionum. Et ideo in his omnia L .habeantur incerta,ad uerum prophetam ueniendum est,quem deus pater uoi vita lens ab omnibus diis ,hare quae homines induxerunt,in quibus nihil potest adprehendi, uoluit penitus extinguere,utta magis iste quari eretur, & quam illi obclusimant. sic hominibus uiam ueritatis aperiret. Propter hunc enim deus etiam mundum licit, & ab ipse mundus repletur, unde&quaerentibus se adest ubi ,etiamsi in ultimis terrae finibus quaeratur.Si uero no pure cu quisa resan strineo fides, ter quaerat, intra ipsum quidem est, quia ubi pest.& intra sensus omnium inuenitur: sm,ut supra diximus,infidelibus dormit,&absensita . betur his,a quibus esse non credis ., tur. haec N alia huius; ι . modi PETRUS de
rogasset plurimum Permaerere nobilest, G. tinere no potuit sed & ipse disi Ial d
scessit,alia die. sicut placuerat redisturus. Et post haec nos una cu Paro inr
gressi hospitium cibo &quiete selim utinaur.
148쪽
trein Domini, LIB E R . N O N V s, Rufino Tinrano Aquilai se inae rete. EQV ENTI die PETRUS a nobiscum matu re ad locu,in quo pridie habita fuerat disputatio. properauit,ato ibi cum plurimas iam ad audiem dum couenisse minas, & Senem cum eis uidere ait ad eum: Hesterno die 5 Senex,cum Clemente placuerat ut hodie Piso fieret,& aut tu ostendeo res nihil extra Genesim flari, aut Clemes doceret Genesim non esse. Ad haec SENEX respondit:&-m quid placuerit memini, & tua uerba teneo . quae
post pactiones loquutus es. qui s docuistii inpossibile esse homini scire alius isi a uero spheta didicerit. Et P ET R V S estis,inquit,quomodo discarim, sed nunc te ego commonebo:de uoluntate dixi,& consiliodes. quam has hvit priusquam mundus esset,&quo consilio fecerit mundum . tempora stas tuerit.legem dederit, iustis ad bonorum remuncrationem futurum seculum
promiserit, iniustis poenas ex iudie a sententia statuerit, hoc ego dixi consili 'Nhanc uoluntatem des,ab hominibus inueniri non posse quia nemo hominus' 4ρ im potest sensum dei coicimis Naestimatione colli re,nisi propheta ab eo nus ης- - Non ergo de quibuscim distiplinis, aut studiis dixi, quia inue' niri sine propheta,aut sciri non possint: quippe qui stiam & artiscia, disciplinas stiri,& exerceri ab hominibus,quas non a uero propheta,sed a magistris νη hominibus didicerint. Aoniam ergo te professus es gnarum esse positionis sinis trio hφ derum.& stellam Hiis,m qiubus conuinceres Clementem, quod Genesi is oninia subiaceant,aut ab ipso disceres,quod per prouidentiam reguntur unis ε ' μ' inis1aliquid in nobigaioc expedire uos couenit. Ad haec S E N E Nrespondit: Iam quidem necessarium no erat huiusnodi mouere quaestiones.s possibile esset nobis a uero propheta discere,& audire definita laetia, quia sit aliquid in nobis,&in arbitri j piatum libertate. ualde enim me sermo tuus mouit hesternus,in quo de uirtute prophetica disputasti,unde Nego amatio,& confirmo sententiam tuam, quia nihil potest ab homine certum indubitas me vi uita pomo cognosci,cui 3c exiguum uitae tempus est,& breue ac tenue spiram Mo quo retineri uidetur in vita. Ueruntamen Moniam priusquam deprcsheu uirtute aliquid audirem, pollicit uideor Clementi, ut ostendere, quia omnia' sit ista suntGenesiautis ipso discerem,quia est aliquidocinnob praestet mihi
149쪽
'pRATREM DOMINI, LIBER NONUS. mihi ipse in hoc gratiam, ut primus incipiat, & quae obiici possum, pro anat & absoluat, eisi,ex quo paucis a te audiui de uirtute prophetiae, mas
itudinem praescientiae coli siderans,obmipui fateor,nec omnino recipienscium Dicquam censem, quod conte Biris & aestimatione colligitur. Et cum haec Senex dixisset, ego CLEMENS dicere ita coepi: Deus per filium suum creauit mundum,mia in duplicem dona interie 'hi firmamenti huius,qd coelum appellatur,dimnistam, & in sirperiori quidem angelicas habitare uir, tutes,in isto autem uisibili md nasci hominum multimoenem dedit, ex quia bus eligeret amicos filio suo,cum quibus istaretur,& qiuei tanquam s ms dilecta sponsa pararentur. Verum uso ad nuptiarum tempus quod est pradissentiaseculi uenturi,statuit uirtutem quandam,quae ex his quae in hoc mundo nascuntur,eligat 5c custodiat meliores, ac seruet filio suo,sequestratos in loco quodam mudi,quiextra peccatum est,in quo iam sent aliquanti, qui ibi uelut sponsa,ut dixi,decora, ad sponsi presentiam praeparantur. in inudi huius.& prae atis temporis princeps,adultero similis est, qui mentes hominu cor rumpit,ac uiolat, SI a desiderio ueri sponsi seduces,inlicit ad aliena desideria. Sed dicit ali vis vid ergo necesse erat istum principe fieri, qui a uero priniscipe mentes iaminii declinaret Quonia deus qui, ut dixi illo suo amicos uo Iust praeparare,non eos tales esse uoluit,qui ne tale naturae,aliud quid esseno possent, sed qui arbitrio suo, & uoluntate boni esse desiderarent, quia nee lauΘabile est. non est desiderabile, nec bonii iudicatin , quod proposito expetitur,nihil em laudis est id esse, a quo te mutari naturae necessitas no sinat. Prouidentia ei dei aominu multitudinem nasci in hoc mundo uoluit,ut ex pluribus, eligerentur qui iustam diligerent vita.Et quia praesente mundu praesuidit non aliter posse, nisi diuersitate & inaequalitate costare, sectandum praeesciatium rerum diuersitates,um menti libertatem motuum dedit,& hune principem posivit,ciuo ea quae contraria uidentur agitante,clectio meliorum uirtutis opere constar Sed ut planius fiat quod dicimus, per singula expone, mus: Nunquid omnes, uerbi gratia. oportebat esse in hoc mundo reges, aut principes,aut dominos, aut paedagogos, aut legisperitos, aut geometras, aut aurificia, aut pistores,aut se os, aut grammaticos, aut diuites, aut amicolas. aut holitores,aut piscatores, aut pauperes haec certu est,quia omnes essen Gpoterati nia tamen haec iniciaβ multo plura,praesens uita hominu requirit.&sine his transigino potest,est ergo necessaria in hoc inudo inaequalitas. Non eni potest esse rex, nisi habeat quos r pat, uibus imperet neo potest essedominus nisi habeat cui dominet.&caetera similiter. Scies ergo conditora nullo spine ueniri ad agone, du refugit labor a est,ad exercedas artes istas quas sipra diximus, per quas uel iustitia uniustiuusp,uel misericordia manifestari potest corpus homini fecit.O' Lme,& sitim,&frigus reciperet,ut reficiendi corporis caussa copulsi homines,ad omnes,quas supra expiabimus, aristes,uicitus necessitate debenderet. Cibi em & potus at indumetigratia, sin, gulas quais artes expetere edocemur. Et hic ia uniuscuiusin mentis .pposuit 33
150쪽
poris ita inser suendum est e interim itis,gnemus quicq,
Parsimonia chrillianis magnani uecti
It vilitas iI, lammtido,pro occasione est, nobis miseri cordis. Dua natiuito
Irandiu nobis pro hospitio AG domo. Iecma bomb
RECOG. DIVI CLEMENTIs AD IACOBUM declaratur,utrum necessitate semis N Uigoris,per fluta & honucidia, repet. iuria sartiat perin alia huiusmodi scelera an iustitiam, mi cordia,continemtiam , custodiens artis studio N manuum labore, imminentis necessitatis exupleat ministerium. Si enim cum iustiti 8c pietate,ac misericordia, necessitate corporis tra at,uelut propositi agonis uicit . amicus Rh dei,& elestiis abuscedit. Si uero per taudes, per iniquitates,& scelera, concupiscenti js deseruit
corporalibus principibus mussi, atq; omnium daemonum amis' inicitur, quibus etiam hoc edocetur,ut stellaru cursibus, malorum suoru adsci ter rores, quod non nisi proposito ac uoluntate delegit. Etenim artes creente, ut diximus ibi ac potus uoluptate,discuntur & exercentur,quae uoluptas, cum adcesserit uni up ueritatis agnino,infirmior efficitur, silcciacte mismonia: quantus enim sumptus est,aqua pane utenti sis hunc a deo sperantibus ineroo.ut diximus,necessaria qua dam in dispensatione mundi inaequalitas. dum omnes quidem homines, non omnia possiant scire. uel implere artificia. usu tamen Sc ministerio omnium, pene omnes indigent 8c ob hoc necesse evialium Operari,alium operanu praebere mercedem,altu seruire alium dominari,alium regi, allu r gere, sed hanc inaequalitatem quae mortalium uita necessario subsequuta es Miuina prouidentia in occasione iustitiae,misericordie, hii, manitatisin conuertit,ut dum haec inter homines azuntur. sit uni up caussa iuste agendi cum eo, i merces operis exoluenda at,&faciendi misericordia cum eo qui debilitate fortassis,aut penuria intercedente,debitum soluere non potest. 6ed & humane agendi cum his qui conditione uidetur obnox'. maris siletudinem quoque conseritandi erga subiectos,&omnia prorsus gerendi se, cundum i ira dei: deditenim legem iuuans per hoc humanas mentes,ut tacilius erga unumquodo qualiter agi debere aduerterent, qua uia AEugerent malit,&qua ad futura tenderent bona,& ut in aqua r generati per opera b
na,ignem uetustae natiuitatis extinguerent. Prima enim nostra natiuitas, per
ignem concupiscentiae descendit,α ideo dispensatione diui rufa cunda haec
per aquam introducitur,quae restinguat ignis naturam, fictelnspiritu anisma inluminata, metu primae natiuitatis abiiciat itanacia ita de reliquo uiuat. ut nullas omiuno nitidi huius uoluptates requirat, sed sit tanquam peregrinus N aduenaatin alterius ciuitatis ciuis.Sed fortasse dicas, quia in his quidem, in quibus natur is necessitas,exigit artium operumw ministerium, test unus,
quil habere in potestate eruare iustitiam,& modum uel desideriis uel actis bus que uelit imponere. Quid de aegritudinibus dicemus,& infirmitatibus.
quae accidunt hominibus,& quod daemonibus nonnulli urgentur, & iebri, bus,& se oribus, nonnulli etia furore agunturAE mente excidunt,& omnia illa, quae innumeris casibus premunt na 3rtalium genus Ad hinc dicemus, si consideret quis totius ministerii ratione,haec illis,quae supra exposuimus, iussiara esse proniiciabit: us enim hominibus natura dedit, per quam diceri possint de bonodi obsistere malo, id est,ut& artes possint discere,& obasistere uoluptatibus,ac praesene in omnibus lege . Δ ob hoc uirtutes quas. dam