장음표시 사용
421쪽
ineditos eis addidit , doctisque Commentariis e dem illustravit , ex quibus proclive est judicare, eum Antiquitatis Ecclesiasticae cognitionemaan piam habuisse, & Critices Disciplinae peritum fuisse. D. De Historicis, quos in tertia Classe illustrium Saeculi decimi sexti Scriptorum reposuisti, nunc recto ordine disserere debemus, exceptis tamen illis , qui vel Monasticam , vel vitam Regularem professi, aliquid de Historia scripserunt, de quibus , juxta praescriptum ordinem , in sequentihus Monachorum, aut Regularium Scriptorum Classibus data opera sermonem instituemus. M. Incipiam ab Historicis Italis , qui Saeculo decimo sexto numero multo plures fuerunt , quam in caeteris aliis Nationibus,& octo praecipud Italiae hic proferam Scriptores, qui in describenda Historia excelluerunt. Primus, juxta ordine a temporum, qui in Italia de Historia scripsit, est Pandulfus Couenutius, qui, praeter alia opera quihus stylum exercuit, Neapolitanam Historiam sex Libris Italico Idiomate complexus est, ejusdemque Historiar Compendium Latine edidit. Alter celebris Historicus Italus, est Franciscus Guicciardinus , Florentinus, qui Historiarum sui temporis libros viginti Italice conscripsit, quos in Latinum
sermonem convertit Coelius Secundus curio . De hoc insigni Historico Henricus Spondanus ad annum MDxxx Iv.Num.xv III .istud judicium profert: Guiceiardinus excellentissimus Scriptor,σ paucissimis
antiquorum Hsoricorum,recentium nemini gravitate sermonis sententiaru pondere ,ratiocinationum circum
peditione postponendus ieruq; eximiis anteponendus .
422쪽
I, si non nunquam acrem se gestorum Principum iuuiorumve de quibus agit, Censorem exbibeat; culpa hae est noxiorum, non Historieorum, qui gravias eu
pandi ipsi forent si malὸ facta tacerent, quibus alii prudentiores fiant,σ d similibus peccatis abstineant viet pudore. Alii Scriptores Guiceiardinum impensὸ
laudant, ajuntque, eum in concinnanda Historia Epistolas, Decreta, Foedera, Conciones ex ipsis fontibus hausisse, & rerum, locorum, Personarum, atque adeo consiliorum & factorum tam diligentem investigatorem fuisse, ut omnes Italiae Urbes municipia, castra, fluvios, publicaque monumenta Historiae conscribendae necessaria penitus inspexerit. Non minori fide ac diligentia Paulus yovius , natione Italus,patria Novocomensis apud Insubres, di Episcopus Nucerinus a ciemente UIL Pontifice Maximo creatus, Historiam sui temporis descri- Psit , seu Res, quae quinquaginta annis gestae sunt in Italia, Hungaria, Asia , Africa, aliisque regio- .nibus. Scripsit etiam vitas aliquot Pontificum &'Principum Italiae, maxime vicecomitum Mediolani , quibus adjunxit Elogia de Icones IlIustrium Virorum, qui tam armis , quam litteris clari evaserunt, quorum ipse imagines ad vivum expressas Comi in suo Musaeo servabat. Ad Historiam iti-'dῆm scribendam animum adplicuit Pobdorus Virgilius, sive ut alii dicunt, Vergilius , Natione . Ralus , patria Urbinas , qui praeter libros Octo,
quos edidit, De Rerum Inventoribus , 8c libruma De Prodigiis , concinnavit etiam Historiam Angli- libris xxv I. comprehensam , in qua tamen doctiores Angli parum fidei ei tribuunt. Inter Hi-'storicos haud postreinum locum occupare debet C c a
423쪽
obaeI Masseus, dictus Volaterranus , eo quod Volaterris, Hetruriae in Italia Urbe, natus sit. Libros
triginta octo Commentariorum urbanorum composuit, ac Pullo re Pontifici Maximo nuncupavit , quos urbanos vocavit, quod eos in Urbe Roma conscripsistet. In tres vero Tomos partitus est ejusnodi libros. Primus Tomus Geographiam Veterem complectitur : Λlter Antropologiam , sive Viros Illustres : Tertius Philologiam , sive Artium rudimςnta. Nonnulla etiam Scriptorum Graecorum opera in Latinum sermonem convertit idem Volaterranus. Optimi ac praestantissimi inter Italos Historici laudem consecutus est carolus Sigonius , patria Mutinensis, qui Venetiis, Patavit, & Bononiae litteras elegantiores docuit, scripsitque De regno Italia - commentarios in Fastos o Triumphos Remanorum Notas in Severum Sulpitium Librum De Republica Hebraeorum -- Librum De Re-pηblica Atheniensium - Scholia in Titi Livii Historiam , dc eleganti as Orationes Latinas . Clarissimis Italiae Hiltoricis Scriptoribus jure optimo accenseri debet Michael Ilitius, Neapolitanus, qui libros tres De segibus Francorum Romae edidit . Totidem libros scripsit De Regibus Hispaniae: Ii-hrum De 'gibus Hierosoldimorum: libros quatuor. De Regibus Neapolis OV Sicilia: libros duos De Regibus Angli. . Verum, ut candide fatear , Omnes. illos , quos hactenus laudavi, Italiae Historicos Scriptore, longo poli se int 'rvallo reliquit Eminentissimus Cardinalis caesar Baronius, Romanae Congregatiqnisoratorii Presbyter eruditissimus,
Sora in Regno Neapolitano antio MDxxxv I II. natus , qui contra Centuriatores Magdeburgenses,
424쪽
insensimos Ecclesiae Romanae hostes, scripsit Annales Ecclesiasticos duodecim Tomis' in Folio comprehensos , in quibus operam in concinnanda Historia Ecclesiastica adeo insignem posuit, ut omnibus sua diligentia palmam praeripuerit, Scapud omnes doctissimus Annalium Ecclesiastic rum Parens audiat . Primus quippe omnium Cardinalis Baronius fuit, qui totius orbis Christiani res gestas,praesertim autem quae ad Ecclesiasticam Historiam pertinebant , in continuamseriem annorum incredibili labore digessit, multa locupletissima monumenta antehac penitus ignota primus prompsit in lucem , Antiquorum Episcoporum in magnis Urbibus successiones; Veterum Haere- sum originem, progressum & finem j tempora E
clesiae sive tranquilla , sive turbulenta, tam accurata diligentia explicuit, ut dignus sit absque ulla
controversia , cui omnes & veteres & recentiores,
qui Alam eruditionis partem attigerunt , assurgant, fascesque submittant. In hoc sacro Ecclesiae Annalium arduo opere lucubrando posteaquam Cardinalis Baronius triginta annos insumpsisset, Min eo perpoliendo insudasset, praemissis, auspicii
vice,Notationibus ad Marorologium Rimanum, pri
nium Annalium Ecclesiiasticorum ramum publica luce donavit, tanto omnium applausir , ut fuerine etiam ex Heterodoxis, qui ejus diligentiam,fidem, eruditionem ac judicium commendarint. Et re vera tam in eo Tomo, quam in sequentibus unde cim innumeras difficultates, quae antea distat vi non posse credebantur , enodavit , complanavita 'membra Historiae, prius discerpta, passimque ja - scentia , 'in unum Corpus scite coaptata collegit s
425쪽
disparatis locum suum dedit, obscoeris lucem, d
hiis fidem, praeposteris ordinem conciliavit, tantumque rerum Ecclesiasticarum cognitionem pro-m it , quantum ante eum nemo . Hoc insigne Cardinalis . Baronii opus Sixtus hujus nominis
vinius in Diplomate, Annalibus Ecclesiasticis ejusdem Baronii inserto , exornat isto singulari elogi et Opus non minus dom , quam fidesitis striptum , is ad totius Antiquitatis Ecclesiastica no-ιitiam comparandam valdὸ utile; quo nimirum no tantum res gesta per annos singulos recensentur, O , qua de iis oborta sunt, controversa elucidantur ;
βd etiam ipsi Apostolicarum Traditionum fontes pu-
νi mi aperiuntur, atque haereticorum mendacia confutantur Oc. Gloriose huic conscribendo utilissumo Ecclesiae Operi immortuus est Cardinalis romus, cum pervenisset ad annum a Christo nato millesimum ce uesimum nonagesimum octavum , illudque continuarunt Abrassi us BEOvius Ordis nis Praedicatorum, Henricus Spondanus, Gallus, Episcopus Appamiarum, Odoricus Ronaldus, Italus, Congregationis Oratorii Presbyter , de quibus in Colloquio quinto in Historiam Saeculi decimi septiini, quo floruerunt, disseremus . . a . Productis in medium celebribribus Historicis Scriptoribus, qui Saec.XVI. Italia illustrarunt,nunc breviter me expediam ab aliis Scriptoribus,qui e rdem Saeculo in caeteris Orbis Christiani Nationibus libros de Historia cum aliqua nominis celebritate ediderunt. Et primo quidem in Galliarimundus Mmundus, Senator Burdigalensis, aliqua Opera sermone Gallico lucubravit,quibus laudem apud eruditos haud mediocrem consecutus estis Fab
426쪽
Fabulam ouoque de Ioanna Papilsa egregid cons lavit , & scriptit librum De Antiebristo, item aliud
opus De ortu,progressu, ac ruina Haeresum nostri
In Anglia Nicolaus Harpastidius , Archidiaconus Cantuariensis , eximius Fidei Catholicae , temporibus Eli belbae Angliae Reginae, Confessorscripsit Hloriam Anglicanam Ecclesiasticam, necnon Hs riam Iricle unam . Eodem Saeculo decimo sexto duo Angli Scriptores Ioannes Bauus , & Ioannes Plistus libros De Illustribus Britannia, seu Anglia Uiris in lucem emiserunt, quos hic indigitasse sabunde sum ciet, quia in Romano Indice librorum prohibitorum inter Haereticos primae Classis re
censentiar. In Aragonia Hierondimus Surita, omnis
Antiquitatis peritus , urum Aragonensium libros xxx. magna sinceritate , moderatione, diligentiati gravitate elaboravit. In Hispania Ioannes Mamgarinus , Gerundensis Episcopus , Paralipomena Hispaniae libris x. complexus est ab adventu Herculis in Hispaniam usque ad Theodosium Seniorem Imperatorem , & filios ejus Arcadium & Honorium , quoru temporibus Gothi inHispaniam irruperunt. Franciscus Tarapha, Civis & Canonicus Barcin nensis, Regum Castellae & Αragoniae seriem contexuit et Et Stephanus Garibrius, Catholici Regia Historicus , Annales vgnorum Castella, Lusitania a retonia, Navarra Hispano idiomate composuit. In Bohemia 'annes Dubravius, Olomucensis inta Moravia Episcopus, Historiam Bobemicam libris
xxx III. conscripsit. In Suecta Joannes Magnus sGothus, Archiepiscopus Upsaliae, Sueciae, Go thiae, Wandaliae Primas, librum edidit De Episco- ii Saecia , di alterum opus De omnibus Aegibu
427쪽
Gothoram, o Suecorum. In Germnia molfungus Laetius, Ferdinandi I. Imperatoris Historicus, Rerum Viennensitum libros Iv. composuit, Salia opera Historica . Albertus Κrantalus , Hamabur-geniis, scripsit Metropolim, seu Historiam Ecclesiasticam de Ecclesiis Caroli Magni aetate constitutis , vel instauratis, item Saaonicam, & Wandaliaeare,necnon Chronicon rerum aliarum Septentri
natium , Daniae , scilicet, Sueciae, & Norvergiae . Denique . in Belgio Ioannes V 2us, Brugensis , Salmantics publicus Eloquentis Prosetar,condidit chronicon urum Hispanicarum, quod in pretio est apud Viros eruditos. Consulto praetermitto Ioannem Suidanum, Natione Belgam , elegantem quudem Historicunt Luthermum , cujus libros De I ligione effr Republica undecies mille falsitatibus i quinatos este ostendit Bartholomaeus Latomus , Mea de causa Ioannes Sisidanus una cum sitis libris inter Haereticos primae Classis reiicitur in Indico Romano librorum prohibitorum. D. In hac quarta, quae nunc sequitur, Ct rissimorum Saeculi XVI. Authorunt Classe Script res Gallos collocasti, quos proinde hic recensere debes, & de operibus, quibus maximum Eccle sae de Reipublicae Litterariae splendorem contula Iunt, pauca delibare.. M. Praecipuos hic percensebo Scriptores Gallos, qui Saeculum XVI. doctrina &'pietat nobilitarunt. His tamen exceptis, qui de rebus ad Grammaticam & Historiam attinentibus scripserunt, quorum jam in seperioribus Classibus meminimus; vel qui periti Jurisconsiliti fuerunt, aut Monasticam, sive Regularem Vitam prosectsumo
428쪽
sunt , de quibus in sequentibus Classibus, iuxta
praescriptum ordinem, sermonem sumus habituri. Decem vero praecipui tum in Theologia perdoctis suis Operibus illustranda , tum in Scripturis Sacris interpretandis,& in refellendis Haereticorum erroribus celebrantur Saeculi XVI. Scriptores Galli , quorum primus est Iacobus Faber , dictus Stupulensis, quod ad Stapulas, maritimum Pica diae pagum , natus esset. Fuit Vir humanis divinisque litteris excultissimus, Sacrae Facultatis P risiensis Doctor , quem Erasmus appellat magnum honarum Liuerarum Antistitem. Praeter alia opera , scripsit diacobus Faber Stapulensis Comment ria in Evangelia, in Epistolas S. Pauli, & in septem Epistolas Canonicas & in Psalmos, necnon Tractatum De tribus Magdalenis.Hic tamen obiter advertere debes, hunc Iacobum Fabrum Stapulensem,nimio novitatis studio abreptum, quibusdam erroribus sua respersisse opera, quae subinde jussu Clementis VIIL Pontificis Maximi in Librorum prohibitorum Indicem relata sunt, donec alicujus Catholicae Facultatis studio, vel praecipiente Inquisitione Generali, emendata in lucem prodirent. Ejusdem 'acobi Fabri Stapalensis errores confutavit Natalis Eedia, Sacrae Facultatis Parisiensis Syndicus, Vir doctissimus, qui etiam calamum strinxit in Desiderium Erasmum, quem. multorum errorum insimulavit, a quibus ut se Purgaret Erasmus prolixam adversus ipsum ador tinuit Apologiam, quae extat in Tomo IX. recenotis operum Editionis Lugduni Batavorum anni MDCCvI. Eamdem fere sortem nactus est alter celebris in Galliis Regius Linguae Hebraica
429쪽
Professor Franciscus Valabius, patria Ambianensis, . Vir insignis doctrinae & in SacrisLitteris exercitatissimus, qui licet morte praeventus, nihil omnino in publicam lucem emiserit, Annotationes tamen, quas ipse in Scripturam Sacram in suis publicis Lectionibus tradiderat, sed ab haereticis depra-,vatas , evulgavit RFbertus Stephanus , Typographus Haereticus Calvinista. Quo factum eit, ut , statim ac ejusdmodiivota Mu Annotationes in Scripturam Sacram in publicum prodierunt, a Doctoribus Sacrae Facultatis Parisiensis fuerint tanquam Haereticae proscriptae, & Romae in Indicem Librorum prohibitorum relatae, donec ab aliqua Facultate Theologica, aut Inquisitione Gener ii expurgatae publica luce donarentur. Id Bene inficii Christiano Orbi cumulatissim8 praestiterunt Salmanticenses & Complutenses Theologi , qui Francisci Vatabli nomine inscriptum opus castigatum atque penitus emendatum, Salmanticae apud G parem de Portonariis edi curaverunt . Caeterum , Franciscum Valabium fuisse virum cumprimis Catholicum & doctum testatur Corniatus dLapide Protegom. In Epistolas Apostoli Pauli his verbis: Franciscus Ualabius Catholicus Dit, sed ejus scripta ab Haereticis exeus in depravata sunt: Alioqui Vir ipse fuit egregiὸ doctus tam in Hebraeis ,
quam in Graecis. Inter peritos Scripturae Sacrae Interpretes jure merito censeri debet Ioannes G
gnaus , Theologus Parisiensis, ejusdemque Academiae Cancellarius, Francisio I. Galliarum Regia Concionibus & eleemosynis, qui eximia erudiatione , Linguarum peritia, & singulari pietati Praeditus,perutiles in novum Testamentum edidit
430쪽
Conunientarios, aliisque etiam perdoctis Iucubrationibus Clarissimus apud Viros Litteratos evasit. In conitandis Lutheranorum & Calvinistarum erroribias praeclaram Ecclesiae operam navarunt quinquie insignes Sacre Facultatis Parisiensis Theologi , videlicet Claudius upencaus, claudius Sanctesus , Iodοeus cli Ioveus , Iacobus Merlinus , &Hermannus Lethmatius , quorum primus, seu cla
dius Espencaeus illustri genere natus, eruditione, facundia & pietate, nobilitatis decus cumulavit. Concilio Tridentino intersuit, & in Colloquio Pol istacensi Theodorum Beetam, caeterosque Sectae Calv inianae Ministros confutavit,atque ad illorum erroves penitus profligandos edidit libros quinque De Euebarisia σ ejus Adorationer sex libros De
continentia: pologiam adversus Minturos Haretiacos : Tractatum De Μssa erivata est' publica, & alia complura utilissima opuscula. Ad Concilium Tridentinum una cum Carolo Lotbaringo Cardinali
profectus est Claudius Sanctesius, & in eo elegam tem orationem habuit, quae sic incipiti Illustriss mi Domini . Adfuit quoque Colloquio Poissiacensi, ubi avitam Sacro-Sanctae Eucharistiae Fidem invicte propugnavit, atque contra Sectae Calvinianae Pseudo. ministros Scriptis doctissimis vindicavit . Ex ordine Canonicorum Regularium, cui nomen dederat claudius Sanctous , ad Ebroicensem Epia
scopatum assumptus est . Contra Haereticos Lu theranos Iocteus a Ioveiss, Carnutensis Ecclesiae Canonicus , varios Tractatus edidit, videlicet
Propugnaculum Ecclesiae contra Luiberanos : Anti&iberum: De Sacramento Eucharisia contra Oecolam