장음표시 사용
31쪽
14 Pars Disp. De causalitate, O essem Sacram.
activam relate ad visionem Dei producenidam . Utranque potentiam obedientialem passivam , & activam dari in Creatura ratione subjectionis essentialis Divino dominio , docuit D. Thomas in A. dist. 8. qu.
Σ. Micens : Sicut Creatura inest obedientia potentia, ut in ea fiat quidquid Creator disposuerit , ita etiam ut ea mediante fiat; os raris in om3nti . Et Tridentinum s. cad. q. anathematizat, qui cum Luth ranis dicit, voluntatem relate ad actus supernaturales , veluti inanime quoddam nibuomnino agere , moreque pausve se habere s a me adeo agnoscit Tridentinum in voluntate creata relate ad hos actus utranque potentiam obedientialem Thomissae negantes potentiam obedieritialem activam immediatam docent , Intellectum , & voluntatem non influere immediate in actus supernaturales, sed relate ad visionem Dei totam rationem agendi esse lumen gloriae, & relate ad actus volunt iis supernaturales totam rationem agendi esse qualitatem supernaturalem voluntati superadditam; atque adeo solum admittunt potentiam obedientialem activam medi tam . quatenus Intellectus potest per lumensbi intrinsecum gloriae producere visonem
Dei, quin ipse in illam influat immediate.
Sed communissime DD. praesertim Soci ratis dolent, ad actus vitales summatura Ies immediate concurrere ipsam potentiam vitalem , atque adeo dari potentiam obedientialem immediatam s tum quia non repugnat voluntati v. gr. cum concursu Dei indebito immediate influere in actus supe naturales e tum quia ad actus vitales debet immediate concurrere principium vitale stum quia actus liberi debent immediate prodire i potentia eligente, ac se determin n- te tum demum ex ipso conceptu gratiae adjuvantis, quae non exhibet vires totales, sed partiales I aliter ipsa totaliter ageret,
non vero adjuvaret ad agendum s unde Α- st. I. ad Corinth. I s. dicit: Abundantius .llis omnibus laborari ; non ego , sed Graria Dei morum r hine Tridentinum loco laudato definit , voluntatem aliquid agere relate ad actus supernaturales I Nec lassicit , quod agat mediate per gratiam; Nam hoc non negatur I Lutheranis ; ergo debet agere immediatct, ut fuse Ripalda disp.
Praeterea, quod eriam relate ad formas non vitales detur potentia obedientialis actiaua in Creaturis , v. gr. in aqua relate ad
gratiam producendam, docent communiter contra UasqueΣ, Coninli , apud Ripaldam
disp. M. quod ostenditur tum negative , tum paritate ducta a potentia obedientiali relate ad actus vitales supernaturales stum ex Scripturis . dicitur enim Sapientiae I 6. Creatura ribi Creatori suo deserviens inardescit is trementum adparsus impios; ubi
sermo est de plagis AEgypti, quando Deus
Creaturas elevavit, ut supra vires naturales agerent; & Sapientiae ult. Ignis in aqua .alalat supra suam Oirruum. Et in Evang. venti , ω mare obedium eἰ. Sicut autem datur potentia obedientialis in genere causae essicientis , ita datur etiam tum in genere causae materialis , quatenus potest anima v. gr. subjectare aevicidentia indebita , ct materia plures se
mas divinitus tum etiam in genere causae formalis , quatenus potest eadem sorma divinitus informare plures materiat . Diversmode tamen elevatur causa eff- ciens , ac materialis , di formalis . nam
effetens elevatur per hoc, quod Deus a dat illi vires indebitas , & Cum ea coa gat influxu speciali ρ materialis vero , &sormalis elevantur per hoc , quod Deus in genere causae essicientis addat vires materiae ad sustentandas plures formas , via formae ad informandas plures materias Rsicut in genere causae incientis Deus s stentat accidentia Eucharistica; cum repugnet Deo causalitas materialis, vel sor-lis
quod hie examinandum est Primo, Num
potentia obedientialia activa detur solum in Creaturis naturaliter activis , an vero dari possit etiam in materia prima , ita quantitate, in modis , dc in aliis Creaturis naturaliter non activis . unde non repugnet aliqua virtus activa, quae non miast naturaliter habere actum suum , se tantum possit illum habere obedientialiter, & miraculose λ Secundo , An cuivis
Creaturae competat potentia obedientialia activa quodlibetica, adeo ut repugnet Creatura inelevabilis ad producendum quodlibet non repugaaus λ - ,
32쪽
. U. r Ocent nonnulli cum Uasquio r. vi p. disp. 276. Mauro, Amico, Esparsa ex Scoto apud Albertinum , elevari posse ad producendos effectus indebitos
solum Creaturas naturaliter activas . cum enim elevari sit virtutem praesuppositam promoveri, videtur, quod debeat praesupponi in Creatura aliqua virtus naturalis , quae Promoveatur , dc elevetur ad effectus indebitos producendos. Communius tamen docent cum Suario tom. r. in I. p. disp. 31. sect. s. Hau noldo, Albertino , potentiam obedientialem activam dari posse et iam in Creaturis non activis naturaliter , puta in materia , quantitate , &c. in iis enim agnoscunt eirtutem quandam inchoatam , & congenitam, seu identificatam cum ipsa entitate creaturae, prout Deo subjectae, elevabilem cum Divino concursu indebito ad agendum. III. Dico equidem cum hac secunda senistentia. Non repugnat potentia obedientialis activa , etiam in Creaturis non activis naturaliter , atque adeo non repugnat vir tus activa , quae non possit citra miraculum aliquid producere. Prob. tum negative, tum etiam quia non repugnat in intellectu potentia obedienti lis relate ad visionem beatam , quam non exigit naturaliter ergo neque repugnat in creatura nullatenus activa naturaliter , T. gr. in materia potentia obedientialis relate ad aliquem effectum, quem non exigit.
Probatur consequentiae si enim potest operatio Intellectus persectissima , nempe viso beata, esse possibilis solum obedientialiter ;quare non poterit esse solum obedientialiter possibilis aliqua operatio in Creaturis naturaliter non activis e Ratio a priori est , quia de ratione instrumenti ex Philosopho r. Politic. est, esse servum agentis principalis: propterea ininstrumentum, praelertim causae liberae, debet obedire, non imperare; nec de se debet exigere conjunctionem cum agente principali ; quamvis post conjunctionem exigat agerer Atqui Creatura, etiam naturaliter non activa , potest esse Dei instrumentum obedientiale relate ad effectus mirabiles p trandos: cum ad rationem potentiae divu
nae perfectissimae spectet uti quolibet im
strumento, etiamsi rudissimo, ad patranda
opera numeris omnibus absoluta ergo Creatura, etiam naturaliter non activa , poteth
divinitus elevari ad aliquid producendum.
Sicut enim calamus v. gr. non exigit couiniungi cum manu ad scribendum, si tamen
manus velit eo uti, tunc concurrit ad nutum Scriptoris ad characteres efformandos. ita Creatura, in quantum est Dei liberum, dc obedientiale instrumentum , noci exigit a Deo moveri ad quicquam agendum ; si tamen Deus velit eo uti , poterit elevari ad operandum effectum praestantiorem , dc praestantiorem, prout magis , dc magis et vatur1 Deo, suo concuria speciali, dc indebit . Ubi notandum, instrumentum connatu tale esse illud , quod vel exigitur 1 eausa principali, ut calor exigitur ab igne ; vel saltem exigit effectum , ut lumen gloriae exigit visionem beatam , quamvis non extingatur a Deo agente principali: At instrumentum obedientiale causae liberae, nempe Dei , neque exigitur a causa principali , neque exigit effectum obedientialiterponendum . esto ad quencumque effectum
producendum possit elevari , si Deus velle illo uti ; supplendo vires , quae illi deficiunt , dc coagendo cum concursu speciali Confirm. paritate potentiae obedientialis passivae : Haec enim potentia datur de mcto in anima relate in Gratiam, quam nota potest naturaliter recipere , dc nullatenus exigit ergo pariter dari poterit in mat ria potentia obedientialis activa relate ad effinum, quem non potest naturaliter producere , dc nullatenus exigit . sicut enim anima postquam est naturaliter completa omnibus qualitatibus naturalibus ab ea ex Llitis, adhuc retinet capacitatem ad formasupernaturales recipiendas , dc identificat sibi potentiam obedientialem passivam relata te ad illas; ita poterit materia prima nullam habens activitatem naturalem habere potentiam activam obedientialem , adeo ut possit divinitus aliquid agere . IV. Objic. I. quod non est informativum naturaliter, ut materia prima, non potest obedientialiter informare et smiliter quod non est naturaliter informabile a serma su stantiali , ut Angelus , nequit obedienti liter insormari ψ ergo Creatura , quae non est naturaliter activa, nequit obedientialia ter agere . Et ratio a priori videtur esse, quia quod non est naturaliter activum, non habet activitatem ullam , quae divinitus possit promoveri, dc etc Mi. . D Coa
33쪽
a 6 Tars m. Disp. II. De causalitate, O effectu Sacram.
Confirm. quod non est naturaliter cogno- responsio. Nam per Adversarios , quod est scitivum, ut lapis, lignum, non potest di- naturaliter cognoscitivum unius objecti , vinitus elevari ad cognoscendum; ergo ne- non potest divinitus cognoscere quodlibet; que poterit elevari ad agendum, quod non v. gr. o lus nequit cognoscere Angelum est naturaliter activum. sicut enim cogni- obedientialiter; & tamen quod est naturaiatio , seu actio intentionalis non potest di- liter activum, potest per Adversarios eleva- vinitus competere subjecto, cui non com- ri ad quodlibet. Quare disparitas est, quia petit naturaliter, puta lapidi, ita nec actio ut subjectum si cognoscitivum, debet habe
realis. Resp. concesso antecedente, nego consequentiam. Disparitas primo danda est ab Adversariis. Nam quod est naturaliter in se mabile ab una serma sibi proportionata, non est divinitus in sermabile a qualibet serma
V. gr. Angelus, qui naturaliter insermatura serma accidentali , nequit divinitus in formari a serma substantiali ἱ dc materia.
quae naturaliter informatur ab anima, n
quit divinitus ab Angelo insermari r Ac tamen per Adversarios Creatura , quae potest naturaliter aliquid producere , potest divinitus ouodlibet I ergo dispar ratio etiam per Adversarios inter causam effcientem, dc formalem . Di recte disparitas est , quia non potest dari in sermativum inchoate , quod compleatur 1 Deo in genere causae formalis ; cum Deus non possit esse causa
formalis, ejusque munus exercere e contra
vero dari potest activum inchoate , quod compleatur a Deo in genere causae off-eientis; cum Deus possit esse concausa es.ficiens . Hi ne si materia in se aret ob dientialiter , mutaretur ejus essentia , &elevaretur ad essendum id, quod non est; quod repugnat et At s materia naturaliter non activa divinitus ageret, solum elevaretur ad agendum id , quod se sola non potest y quod non repugnat. Ad rationem 1 priori nego , quod entitas naturaliter non activa nullam habeat, ne inchoatam quidem, activitatem ἔ quamvis quod non est naturaliter informativum, nullam omnino habeat informativitatem ἔcum repugnet informativitas inchoata , quae divinitus in genere causae formalis a Deo
compleatur ; sed solum si possibilis inseramativitas naturalis , quae divinitus in genere causae effcientis elevetur ad inserma da plura subjecta, quae non potest natur liter insermare o v. g. potest una forma divinitus informare plures materias, eo quod possit Deus in genere causae essicientis conia currere ad plures uniones ejusdem formae
cum pluribus subjectis ; sicut vice versa --test smiliter una materia divinitus h pluisvibus sermis informari. Ad confirm. recurrit eadem instantia, dire talem effratiam , quae possit moveri ab intrinseco ,i dum est in statu sbi connaturali ; ergo si quod non est naturaliter c .gnoscitivum elevaretur ad cognoscendum , non, elevaretur ad agendum cum speciali Dei concursu id , quod non potest naturaliter, sed elevaretur ad essendum id quod
non est , & mutaretur eius essentia et non secus , ac mutaretur essentia materiae , si elevaretur ad insormandum . Potest quidem lapis divinitus elevari ad producendam c gnitionem , quia elevatur inquantum inchoate activus ῆ non potest tamen Elevari ad cognoscendum , quia denominatio cognoscentis habetur a cognitione , & subjecto
apto moveri ad illam ab intrinseco quae aptitudo non competit essentiae lapidis . aliter posset lapis obedientialiter Deum c gnoscere , dc beari; quod nemo somniavit. Hinc potest lapis habere activitatem inchoatam , non tamen inchoatam cognoscitivitatem. Et ratio a priori est , quia activitas inchoata potest a Deo compleri ἱ cum
non repugnet, quod Deus coagat cum cauissa secunda r Cognoscitivitatem vero , vel informativitatem Deus complere non m est, quia cognoscitivitas essentialiter habetur ab intrinseco, sicut in sermativitas essentialiter habetur a causa formali. V. objic. a. cum EsparEa : Virtus solum obedientialiter activa esset frustranea in natura ; sed Deus , & natura nihil faciunt
frustra, ut dicitur T. Coeli; ergo repugnat. Major probatur. esse enim est propter op rari, ut habetur a. Coeli 17. ergo si Cre tura aliqua nullatenus posset naturaliter operari, frustraretur fine suo , atque adeo esset frustranea. Cotarm. T. repugnat simpliciter potentia, quae simpliciter non est reducibilis in
actum secundum, ut patet, ergo repugnat in natura potentia activa , quae naturaliter non possit reduci in actum secundum. Pro
batur consequentia , quia ubi tenet a simpliciter ad simpliciter , tenet . secundum
luid ad secundum quid ; ergo s ad actum
impliciter impossibilem nulla simpliciter dari potest potentia, neque ad naturaliter impossibilem dari poterit potentia naturalis ,
34쪽
cuassis L .int. I. De Creatur a non actiΣa. 7
Confirm. a. repugnat id , quod non exu laverit superfluam potentiam , quae conn git intrinsece suum finem connaturalem ἔ turaliter nota possit ita actum secundum re- ergo repugnat virtus activa , quae non pos- duci sit naturaliter in actum reduci , & illum Ad T. confirm. nego consequentiam. Dinnon exigat intrinsece eum finis connat paritas est, quia potentia, quae nihil pot-rat is potentiae sit ejus actus is est, ex terminis non est potentia ἔ Αt p Confirm ult. quia si daretur virtus so- tentia. quae naturaliter tantum nihil potia
Ium obedientialiter activa, daretur poten- est, adhuc potest aliquid ponere divinitus; tia , quae solum miraculose posset in actum & sic dari potest in natura potentia , quae eundum reduci ; sed hujul modi potentia non sit naturalis, sed obedientialis. Axio- repugnat; ergo. Probatur minor, quia ope- im illud : sicuti se habet simpliciter ad sin rari miraculose, est operara contra exigen- pliciter , ita se habet secundum quid adtiam I repugnat autem, quod potentia acti- secundum quid , intelligendum est servatava ordinata natura sua ad operandum , ope. constantia terminorum , ut sensus sit, quod retur semper contra exigentiam suam sicut simpliciter repugnat potentia , cujus
nam hoc ipso juxta exigentiam simul , de nullus simpliciter est actus , ita repugnat
Contra exigentiam operaretur. potentia naturalis, seu exigens naturaliter Resp. l. quamvis aliqua entitas sit natu- actum secundum, cujus tamen nullus est
Taliter frustranea , non eatenus repugnat e possibilis actus secundus naturalis e fit iusc duplex ubicatio , duplex serma in ma- casu nostro , quamvis potentia activa ob teria est superflua naturaliter , noa esse dientialis daretur ia Matura , non tamentialiter . esset potentia naturalis, seu exigens actum Resp. 2. virtutem solam obedientialiter secundum nisi lis sit de hac voce natur activam non solum non esse superfluam es. ω atque adeo non repugaat. sentialiter, sed neque etiam naturaliter . Ad R. diximus, finem connaturalam p quamvis enim non exigat agere , lassicit temiae obedientialis non esse actum secunia tamen , quod possit agere ad nutum , & dum , sed obedientiam Deo imperanti: atis imperium Dei auctoris naturae . hoc est enim que adeo hoc tantum ea exigit intrinsece, proprium instrumenti causae liberae , non posse iei licet, obedire, dc agere, si imper exigere , sed expectare actionem principa- tur. Quare nego consequentiam . finis enimiis ; scut pennicillus non exigit , sed ex. potentiae naturalis est actus secundus exi-pectat manum pictoris is Cum autem nota gitus, sed finis potentiae obedientialis est sit superfluum in natura instrumentum Dei esse paratam ad actum secundum ponenis ad agendum, ideo non erit superflua , sed dum ad alterius arbitrium h natura ipsa exigita vis activa , quae ob Ad nego minorgin ad probationem,
dientialiter tantum possit ager . utraque operatio est miraculola, tam si a- In forma nego majorem . Ad probati gens OPeretur contra, quam si operetur su-nem primo falsum est, omne esse ordinare pra exigentiam naturae: Potcut in obedien- ad operationem; cum materia prima solum tialis, quamvis miraculose operetur , ope, ordinetur immediate ad receptionem, quam- ratur tamen supra, non vero contra, nec vis ultimate ad operationem agentis natu- juxta exigentiam naturae.
ralis . Deinde quamviς verum sit , Omne VI. Objic. 3. Si dari posset virtus tan- esse ordinari ad operationem fi At esse in- tum obedientialiter activa , vel Deus im- strumenti non debet ordinari ad operati perando actionem huic Creaturae superad-nem exigitam, sed satis est, quod ordine- deret suo imperio vires totales ad agen, tur ad operationem dependenter I volun- dum , vel partiales, vel nullas: si nullas; latct, ct imperio causae liberae principalis; ergo ea esset virtus principalis , & tota- quia finis instrumenti est inservire ex Phi- lis: si superadderet vires totales; ergo illosopho, & obedire potius quam operari in la nihil coageret , unde solum ageret d Propterea etiamsi non operetur, dummo- nominative, sicut aqua calida solum deno do obediat, dc paratum sit agere ad nutum minative calefacit : si vero adderet vires inusiae principis , adhuc assequitur finem partiales; ergo ea potentia esu 't partialis . suum. Ubi notandum ex Scoto in . disp. sed hoc dici non potest ergo ut supra . R qu II Philosophum nequo agnovisse Probatur minor , tum quia vitius partia- eausas liberas , neque posuisse libertatem in iis exigit aliam virtutem compartialem , ut Deo; idcirco nil mirum si potentiam ob oculus exigit speciem, cum qua producat vidientialem non agnoveri L in natura , dc p sionem . tum etiam quia virtuti partiali d
35쪽
a 8 Pars VII. Digp. II. De Causalitate, O siectu Sacram.
bet correspondere in effectu aliqua formalitas specialis ; sicuti quia intellectus , &species sunt concausae partiales cognitionis, intellectui respondet formalitas vitalitatis, quae est in eognitione . speciei vero Erm litas repraesentativi ; atqui in effectu ob dientialiter producto nulla formalitas respondere potest propria potentiae obedientialis , ut patet ; ergo dici non potest ,
quod potentia obedientialis identificata cum Creatura solum obedientialiter activa sit virtus partialis. Resp. Deum suo imperio superaddere
vires partiales ad agendum: propterea P tentia obedientialis congenita Creaturae coagit cum Deo, aliquas vires exerendo. Ea
tamen potentia non solet dici partialis, sed inchoata; quia nomine causae partialis apud Philosophos venit causa partialis operans
naturaliter, atque adeo exigens e causam partialem; virtus autem inchoata non exigit aliam concausam , ut patet in intellem , qui non exigit lumen gloriae , cum quo producat visionem beatam . Praeterea salsum est, quod cuivis concausae responde re debeat propria sermalitas in effectu . nam si ignis cum calore producat ignem
juxta sententiam Suarii , nulla sermalitas est in effectu respondens sol i calori; idemque dicas si duo ignes partialiter concumrant ad ignem producendum . iussicit enim, 'nod concursum attemperent. Hinc Deus Eoagens eum Creatura obedientialiter ope-Tante minus insuit in effectum , quam fifolus adaequale illum produceret. VII. Objic ult. Virtus obedientialiter activa, nisi supponat virtutem activam naturalem, per se primo specificari debet ab objecto supernaturali , ad quod unice tendit; ergo debet este virtus supernaturalis
sed repugnat,virtutem supernaturalem identificari cum entita es natura Ii ergo repugnat virtus tantum obedientialiter acti va .
Confirm. Instrumentum eo est persectius, quo est ad effectum persectiorem sed' vi tus ista esset ad effectum persectiorem, &persectiorem in infinitum; ergo deberet euis infinite persecta.
Resp. potentiam obedientialem compi te sumptam identificari partim eum entitate Creaturae , partim cum omnipotentia , quae suo influxu speciali potest cleva
re Creaturam ad quodlibet producendum :Αd eum modum , quo virtus instrumenti neque tota identificatur cum instrumento,
neque tota cum causa principali , sed cum utroque: Sic virtus obedientiatis relate ad visionem beatam, partim est in intellemi, partim in lumine gloriae , veI in omnipotentia specialiter assistente vice luminis gloriae . Proinde sicut visio Dei non est intra specificativum naturale , sed intra speei Meativum essentiale intellectus; ita quilibet effectus indebitus est solum intra specificativum essentiale potentiae obedientialiter activae ἱ quae propterea non debet dici supernaturalis , nisi sumatur complete simul
cum omnipotentia ad arbitrium coucurrenis
te : sicut virtus intellectus habens intra specificativum essentiale visionem Dei, non est supernaturalis , nisi sumatur completes mul cum lumine gloriae. In serma distinguo antecedens : haberet pro specificativo essentiali objectum supernaturale , concedo; pro naturali, nego antecedens, & distin suo consequens: est virtus supernatur iis sumpta complete, concedo , sumpta in
Ad confirm. sicut potest intellectus cum eodem indivisibili influxu concurrere ad c gnitiones persectiores, & persectiores cum concursu speciei persectioris , & persecti ris , quin proinde arguatur persectio iniunita in intellectu , ita virtus obediecit talis eum alio, & alio Dei concursu, potest e sectum persectiorem, & perfectiorem p r ducere, quin sit infinita: quare esto instrumentum connat ale esset infinitae pertactionis , si possiet quodlibet producere , eo
quod relate ad effectus perfectiores deberet persectius influere; non tamen instrumentum obedientiale, quod semper eodem influxu concurrit , & solum omnipotentia
concurrit influxu persectiori , & uberioriaiu essectus persectiores.
Ureram repug nee Creatura inel abitis obmdientiati ter ad pro cendum quodvis bes non repugnans ς
I Iscultas non levis est, Utrum
VIII. sicut datur duplex genus Cre turarum , ait rum elevabilium ad Deum videndum, ut homo , Angelus ῆ Alterum inelevabilium , ut Lapis, Lignum, &c. ita dari possit duplex genus Creaturarum , at terum elevabilium ad agendum, alterum in elevabilium e An vero repugnet Creatura inelevabilis ad quodlibet producendum , ut proinde potentia obedientialis activa quodlibetica insit cuivis Creaturae , quae
ratione subjectionis Divino dominio habeat
36쪽
necessario activitatem aliquam inchoatam , g. quod non informativum ita formet, quod& congenitam, vi cujus obedire possit im- non cognoscitivum cognoscat . ergo neq- perio Divino in ordine ad producendum quod non. activum agat I ergo si aliunde quod ibet non repugnans 9 hoc est quodli- non repugnat Creatura nota activa , non bet, quis non solum non dicat repugnan- derogat Divicio dominio , quod non possitiam absolutam , ut est Hircocervus , sed illi imperare , ut agat , nec possit ea uti neque respectivam; ut esset v. g. quod idem producat se i plam , vel quod effectus producat suam causarn immediatam, aut quod unum incompossibile producat alterum, p ta amor odium ι vel quod Creatura producat creative, aut in distans , veI quod producat Uerbum , aut Spiritum. Sanctum . quamvis enim utraque persona Divina sit
producibilis , & de facto terminet produ.ctionem ad intra at nequeunt produci hianquam instrumento ad agendum . Debet enim Deus supponere in instrumento aptitudinem ad esctum , ut possit eo uti ad
ilium ponendum , ae propterea quia calor v. gr. non potest causam effectum forminlem, seu denominationem frigidi , non d rogat siminio persectissimo, quod non must Deus uti calore ad causandam denominationem frigidi.
Resp. t. per instantiam: ergo neque ium Creatura cum posterioritate naturae , oc ve- rogat Divino dominio , quod non possit ullira causalitate. eo equidem , repumare Creaturam me levabilem ad producendum quodlibet a Tepugnans; atque adeo potentiam obedienistialem quodlibeticam competere essentialiter euilibet ereaturae prout Deo subjectae. Ita communius Recentiores cum Suario
disp. yr. de Incarnatione , in unoldo , Albertino contra VasqueE I. R. disp. 276. ELPaream, Maurum , Amicum , & alios ex Moto apud Albertinum. Prob. Deo tribuendum est dominium , Creatura ad recipiendum , quod sbi non specialiter repugnad, ac proinde dari potest
Creatura carens quavis potentia obedie tiali palsiva . Secundo concesso antecedente,
distinguo consequens et si positive probetur dari aliquid non activum obedientialiter , Mut pNiti ve probatur, quod materiae reis pugnet informare, & lapidi cognoscere, comsedo i secus, nego. consequentiam iaUbi diligenter notandum, possibilitatem alicujus Creaturae , de qua dubitatur an r pugnet , tunc efficaciter probari negative, quo majus excogitari non potest, & conse- seu per non repugnantiam , quando hujusmo quenter Creaturae subjectio fumma erga Deum p Atqur ex suo conceptu majus est dominium erga Creaturas , si Deus possit uti qualibet Creatura tanquam instrume
to ad producendum quodlibet; & major est subjectio Creaturae, si possit ad nutum ejus
imperio obedire p ergo nisi positive ostendi Creatura involvit praedicatum aliquod speciale participativum alicujus Divini attributi: sic possibilitas Angelorum , In camnationis Gratiae &i'. non solum probatur positive ex revelatis , sed etiam nega live , quia non apparet ea repugnare : sic etiam negative ostenditur possibilitas Cre datur repugnare hujusmodi dominium , tri- turae ab aeterno, infiniti categorematici, du-buendum et Deo, & subjectio ista tribum . plicis actionis totalis , &c. Contra vero sida est Creaturae; atque adeta repugnat Crea- Creatura, de cujus possibilitate dubitatur, turae in elevabilis ad producendum quodlubet non repugnans. Confirm. repugnat Creatura di cur non
competat vis obedientialis passiva relate ad
recipiendum quodlibet sibi specialiter nota
repug ns . quaelibec enim Creatura potest recipere divinitus duas ubicationes, per re plicationem, duas actiones relate ad dive
los effectus adaequatos , &c. & quidquio
non ostenditur repugnare ergo repugna etiam Creatura, cui non competat vis Ob
Ee talist activa relate ad producendum quodlibet sibi specialiter non repugnans Cum utrumque conserat ad extendendos limites Divini dominii .. Dices : non spectare ad Divinum domunium, quod ponit imperare chimeFam, v. illud tantum speciale praedicatum importet, ratione cujus subtrahic se immediate I pe sectit imo Dei dominio , tunc nou Proba tur ejus possibilitas negative quia in dubiis standum potius pro Divino dominio com mendando , quam pro dilatandis finibus omnipotentias, quia illud cst attributum ex
suo conceptu praestantius. Hinc inepte quis probaret negative v. gr. possibilitatem Cre
turae essentialiter indestruibilis , ineonse vabilis , immultiplicabilis numerice , audi aliter immobilis , aut quae possit solum
intra certum numerum multiplicari , aut inura certum spatium moveri , vel intra certum tempus durare : idemque dicas de
Creatura libera inemollibili , aut inobdurabili , hoc est relate ad quam. Deus no POL
37쪽
posset obtinere consensum, aut permitte
re dissensum, seu peccatum . Ratio est , quia hujusmodi Creaturae nullum speciale praedicatum praeseserunt, nisi quod a perinsectissimo Dei dominio se subtrahant: Quare idem dicendum de Creatura ista inel vabili ad agendum.
Confirm. a. quia communiter DD. d cent contra Durandum , repugnare Cre
turam , quae possit causare effectum sne imis mediato Dei confluxu ; quia talis Creatura non persecte subderetur Dei dominio imordine ad agendum ; sicut ejus effectus non subderetur immediato , atque adeo pers ctissimo Dei dominio in ordine ad esse
dum ἰ ergo etiam repugnat Creatura ine-
levabilis ad agendum ἰ quia neque subder Iur persectissimo Dei dominio in ordine alproducendum quodlibet Idcirco non repugnat Creatura , quae nota possit elevari. v. gr. ad informandum , ad cognoscendum ,
ut materia, lapis, &c. quia hujusimodi Creaturae habent specialem persectionem, quae est incompossibili& cum potentia ad inso mandum , ad cognoscendum;. sicuti calor, nisi mutet essentiam , nequit causare effectum formalem frigidi : At Creatura in levabilis. ad agendum nullum haberet speciale praedicatum , ratione cujus non posset elevari ; sed tantum per praedicatum inelevabilitatis ad agendum immediate subistraheretur persectissimo Dei dominio ir &ideo dispar ratio ..Hinc patet, quare v. g. sit possibilis ubitatio Neapolitana , quae si immobilis i caliter, nec possit esse Romae, non sit autem possibilis alia Creatura localiter immobilis ; & eodem modo sola duratio si i
conservabilis, sola actio agentis creati non possit a solo Deo produci; sicut etiam actus vitales , & liberi . Ratio horum omnium est , quia positive probatur necessitas talis praedicati in ubicatione , duratione, acti ne , actibus vitalibus , &c. nisi enim ubi- ratio esset immobilis, non posset Creatura, esse potius hie, quam alibi ; unde non potaset existere ; ac propterea impotentia in Deo ad movendam ubi cationem , non est vera impotentia , sed impotentia Grammaticalis, ut impotentia ad peccandum , aae Ponendam chimeram . Contra vero s h mo , vel lapis essent immobiles, cum huius, modi praedicatum immobilitatis non sit iiseessarium ad rationem hominis vet lapidis ,. idcirco Deus esset vere impotens , sinoa posset eos movere I unde repugnat homo , vel lapis immobilis L In Caiu nolim , cum non probetur positive impossibilitas et vationis in qualibet Creatura ad quodlibenproducendum, idcirco Deus esset vere impotens , si non posset aliquam Creaturam
elevare ; & Creatura ista inelevabilis su traheretur a persectissimo Dei dominio.
IX. objic. I. nota repugnat Creatura in levabilis ad cognoscendum; ergo neque repugnat Creatura inelevabilis ad agendum .
Ratio 1 priori in utroque casu est , quia ad perfectionem omnipotentiae spectat has
etiam Creaturas posse condere. Confirm. non repugnat Creatura naturaliter non activa , ut est materia , quantiatas, modi, &c. nec derogatur Divino dominio , quod talibu& Creaturis non possit
uti ad agendum naturaliter L ergo neque repugnat Creatura ,. quae neque obedientialiter sit activa , nec derogatur Divino dominio, quod non possit ea uti ad agendum obedientialiter . Et ratio h priori est, quia non derogat Divino dominio , quod Deus noci possit uti Creaturis. ad usus chimeri
Resp. nego consequentiam . Disparitas ex dictis est, quia inelevabilitas ad cognoscendum fundatur in alio praedicato in portante specialem persectionem, v. gr. in lapide fundatu D in praedicato, proprio lapidis , qui essentialiter est incapax cogniti nis , sicut praedicatum immobili& in. ubicatione sundatur in praedicato proprio ubicationis; & ideo non derogat Divino dominio, quod non possit Deus lapidem redde. re cognoscitivum , & ubitationem loco m vere : Contra vero inelevabilitaru ast agendum nota fundatur in ulla speciali persectione; unde derogat Divino. dominio , quod non possit Deus quamcunque Creaturam elevare ad agendum et Aliter , sicut fingimus possibilitatem Creaturae inelevabilis ad agendum, ita se inniare possiemus posis sibilitatem Creaturae essentialiter indestrui-bilis, in conservabilis , immobilis. Hinc patet ad rationem a priori. spectat enim a Lomnipotentiam posse condere Creaturam s. quae non appareat ex proprio praedicato repugnare, quamvis ex illo reddatur incapax ad aliquem usumi non potest tamen condere Creaturam , quae ex proprio primari
praedicato est limitativa Divini dominii Lut.esset Creaturae luelevabilis, indestrui bi
Ad confirm negoconsequentiam. Disparitas est eadem , quia potest Creatura ex proprio praedicato trahere, quod naturaliter non iis activa , .ux materia , modi, &cι
38쪽
at non potest ex proprio praedicato trahere , quod non se obedientialiter activa ἰcum hoc deroget Divino dominio . Et s ne potest Creatura ex proprio praedicato trahere , quod non sit activa naturaliter , nisi huius tantum effectus, &i in tanta inistensione v. gr. aqua nonnisi frigus potest naturaliter producere usque ad gradum ctavum in ergo potest etiam dari Creatura, quae ex proprio praedicato trahat , quod nullatenus sit activa naturaliter, ut est m teria , quae est pura potentia: At sicut ne quit per Adversarios dari Creatura , quaesit obedientialiter activa unius tantum eniectus , S in determinata mensura , non vero omnium I ita nequit dari Creatura , quae nullatenus sit obedientialiter activa. X. Objic. a. Virtus obedientialis quodli-hetica congenita Creaturae , Neque dici pota est naturalis , quia non respicit effectus his exigitos; neque supernaturalis, quia non potest virtus supernaturalis identificari cumentitate naturali; ergo repugnat.
Confirm. virtus obedientialis , vel esset ad quodlibet non repugnans, di sie posset etiam se ipsam producere, quod est impos-fibile; vel esset ad quodlibet non repugnans
produci a se, & propositio ista est nugat ria . Fit enim sensus, quod possit id quod
potest.. Confirm. 2. si virtus obedientialis identificaretur eum. Creatura, a fortiori deberet identificari eum personalitatibus Divinis , quae fortius deberent posse aliquid
producere cum consortio omnipotentiae ,
quam possit Creatura: Atqui cum personalitatibus Divinis non identificatur; quippe quae nihil possunt ad extra producere seo sim ab omnipotentia; ergo neque eum Crea.
Resp. potentiam obedientialem neque es se absolute naturalem , neque absolute si pernaturalem, sed esse naturalem entitatiisve, utpote identificatam cum entitate naturali , & supernaturalem terminative, ut pote Ordinatam ad effectus non exigitos :non repugnat autem , quod entitas naturalis cum consortio omnipotentiae concurrit ad effectus supernaturales; sicut de facto intellectus cum influxu luminis gloriae
concurrit ad visionem supernaturalem . Ad I. confirm. diximus, potentiam quodlibetieam neque esse ad quodlibet non mispugnans simpliciter , neque ad quodlibet non repugnans produci ab ipsa; sed esse ad quodlibet, quod ex speciali ratione postiisve non ostendatur repugnare, quod ab ipsa
producatur ἔ ut esset , quod se ipsam produceret, aut suam causam immediatam. . Ad 2. potentia obedientia lis nequit cum
personalitatibus Divinis seorsim ab omnipotentia identificari , tum quia personalim tales Divinae non possunt proprie obedire, utpote realiter identificatae cum primo , ac supremo ente ἰ tum etiam quia omnis Divina operatio ad extra est communis tribus ; cum soli naturae Divinae competat ad extra operari, ut supponimus in de Trinu
objic. 3. Si posset materia prima v. g. na turaliter non activa divinitus elevari ad producendum, sequeretur, quod virtus ista obedientialis congenita materiae, naturali ter posset prodire in actum secundum; a que adeo materia prima esset non solum hedientialiter, sed etiam naturaliter activa; Sequela non admittitur λ ergo nec id unde sequitur . Probatur sequela , quia si datur in materia virtus obedientialis ad producendam v. g. formam ignis smul cum concursu indebito omnipotentiae , eo ipso datur in materia aliqua virtus inchoata ad producendam sermam ignis . haec autem virtus inchoata scut potest compleri ab omnipotentia specialiter concurrente , ita
poterit compleri forma ignis, 1 qua m teria informatur il ita ut forma ista ignis
attemperans concursum smul cum mat
ria coagente secundum illum gradum minimum suae activitatis obedientialis , pr ducant in passo formam ignis; atqui in hoc
casu activitas materiae obedientialis naturaliter prodiret in actum secundum ἱ ergo si daretur in materia virtus ista obedientialiter activa, sequeretur, quod materia dancto esset naturaliter activa , aut saltem coactiva; Quatenus naturaliter posset cum forma ignis, 1 qua informatur, coagere , ct cum illa producere in passo formam ignis. Neque obstat, quod serma ignis informans materiam se sola possit adaequale produc
re aliam formam ignis . Nam ex hoc tantum sequitur, quod non si necessaria m teria ad coagendum , non vero , quod non coagat necessario simul cum forma : Sicuti quando concurrunt per accidens duae cauis lae totales in actu primo in ordine ad pr ducendum eundem effectum , alterutra non est neeessaria; at si concurrant, utraque n cessario coagit attemperando concursum. Confirm. quia si in materia , & in qua titate daretur virtus obedientialiter productiva v. g. gratiae, deberet materia, utpote
persectior, caeteris paribus intens orem gra
39쪽
3 r Tars ni Disp. IL De causalitate , se effectu sacram.
tiam producere , quam quantitas: Sic et- ideo neque exigit producere , neque comis iam , si in oleo v. gr. & aqua daretur vir- produccre, unde neque actionem productitus inchoata ad productionem gratiae , se Iueretur, quod oleum, utpote entitas perectior, majorem activitatem inchoatam h heret in ordine ad productionem gratiae , atque adeo de facto intensiorem gratiam produceret ' non secus , ac in sententia Scotica, juxta dicta in prima parte disp. 2.qu. ε. ar. t. intellectus persectior caeteris paribus persectiorem Dei visonem producit : communissime autem docent , quod major persectio olei relate ad aquam de materiali se habet in ordine ad produce dam gratiam ; Ac eodem modo major Pe sectio materiae prae quantitate ergo falsum est, dari in unoquoque ente virtutem quodlibeticam obedientialem. Resp. nego semesam , & ad probati nem nego minorem ; & ratio est , quia scut non satis est , quod A contineat per sectionem effectus B , ut possit naturaliter illum producere quamvis enim aurum conistineat persectionem formae auri producendae , sicut ignis praecontinet persectionem formae ignis producendae, non per hoc aurum potest producere naturaliter formam auri , ut potest ignis producere formam ignis, & hoc ideo, quia aurum non prae Continet etiam actionem productivam ser-mae auri , sicut ignis praecontinet etiam actionem productivam sermae ignis in ita pariter non tufficit , quod materia praecontineat inadaequate , & partialiter sermam ignis, ad hoc ut possit naturaliter formam ignis comproducere simul cum alia serma ignis coagente . & ratio est eadem , quia scilicet, scut aurum non praecontinet acti nem productivam sermae auri exigendo illam , esto possit divinitus talem formam
producere ; ita materia non praecontinet actionem comproductivam sermae ignis , msto possit divinitus cum concursu omnipotentiae sermam ignis comproducere . Et nim sicut sermam ignis solum inchoate prae- Continet materia prima , solumque virtutem inchoatam habet ad illam obedientialiter producendam ρ ita actionem compr ductivam formae ignis solum praecontinet inchoate, & virtutem solum inchoatam habet . ad illam ponendam simul cum concursu omnipotentiae; unde fit, quod non pos-st naturaliter producere ignem simul cum forma ignis , cum qua concursum atteminperet . Et ratio radicalis est , quia materia cum si pura potentia, non datur in natu
ra ad dandum , sed ad recipiendum ; &
vam praeco tinet , neque comprocinctivam
nisi tantum inchoate , ita ut solum divinitus possit in actum secundum huiusmodi
virtus inchoata prodire. Ad confirm. eo ipso , quod possunt elevari divinitus ad producendam obedientiais liter gratiam tam oleum, quam aqua, se Iitur , quod in iis insit virtus activa, ninium naturalis relate ad effectus , quos possunt naturaliter producere , sed etiam obedientialis relate ad effectus indebitos . Ratio autem , cur entitas olei persectior non producat persectiorem effectum superis
naturalem, puta gratiam intensiorem, quam producat aqua cum eodem comprincipio suis
pernaturali , est , quia oleum producendo gratiam obedientialiter non assimilat sbheffectum in eo praedicato , in quo oleum iraestat aquae; & idem dieas de materia r ate ad quantitatem , si utraque obedientialiter gratiam producerent i Ubi o contra in tellectus persectior, quia assimilat sibi effectum supernaturalem, videlicet Dei
visonem in eo praedicato, in quo Praeeminet intellectui minus persecto . idcirco uinterque intellectus cum aequali lumine gloriae inaequalem visionem producit, ut diximus in de Deo, loco laudato. Sic etiam relate ad efictus naturales non satis est , quod causa si persectior, ut eatenus pro
ducat effectum persectiorem, nisi assimilet sibi effectum in eo praedicato , in quo est
persectior : ex. gr. quamvis anima rationa
lis si persectior anima Aquilae , non idcirco producit persectiorem visonem Ocularem , quia anima rationalis producendo visionem non assimilat illam sbi in praedicato rationalitatis , in quo praeeminet ut proinde major persectio animae rationalis de
materiali se habet relate ad productionem visionis ; & eodem modo de materiali se
habet major persectio olei prae aqua relate ad productionem gratiae; necnon major Per sectio materiae prae quantitate. objic. ult. Decernat Deus, se nullam Creaturam elevaturum ad agendum, deinde revelet Petro hoc decretum ; in tali casu assensus fidei de tali decreto , necnon assensus evidens esset essentialiter inelevabilis . non enim posset elevari in sensu diviso a decreto, quia essentialiter illud pra supponit, &ab eo dependet; neque in seu se composio , quia decretum illud Divinum frustraretur; ergo saltem iste assensus fidei est inelevabilis ad agendum ex con
40쪽
lone latentIonaIi cum eo Divino dein lum obedientialiter activam; quod ostendi.
Resp. ex hoe discursu non sequi possibilitatem Creaturae in elevabilis, sicuti ex con
senili dis eursu Cardinalis de Lugo non ieinquitur possibilitas peccati essentia liter irreia missibilis, ut dicemus in de Poenitentia - disp. z. qu. 1. neque possibilitas visonis Dei essentialiter indes ra ibilis, ut ostendimus inde Beatitudine disp. r. q. IO. Etenim dum Deus decernit, se nullam Creaturam eleva turum ad agendum , vel hoc decretum Iiberum Dei loquitur etiam de Creatura illa, quam Adversarii docent esse essentialiter inelevabilem, puta de assensu fidei elicito a Petru , ct decretum istud esset indignum Deo, quippe quod libere decern rei de praedicatis necessariis ; vel non loquitur de illo assensa fidei , dc jam talis
assensus ne per accidens quidem esset in
levabitis: scuti s Deus revelet, se non eleis vaturum ullum assensum Pauli , assensus Petri terminatus ad illud decretum, quod non loquitur nisi de assensibus Pauli , ne per accidens quidem est inelevabilis.
Propter eandem rationem , neque dari
Iotest Creatura inelevabilis ad agendum per
, quod compleat, vel essentialiter pendeat a decreto de non elevanda ulla e tura eo modo, quo diximus, unionem hypostaticam praetentis ordinis essentialiter
pendere a promissione Divina de dando h
manitati assumptae suum amorem amicis, Iem, dc haereditatem , ae eatenus sermaliter
justificare. Ratio dotirinae est eadem, quia vel illud decretum loqueretur etiam de misIi Creatura , quae essentialiter ab illo do. Pendet, dc esset decretum indignum Deoἰ quippe quod libere decerneret de praedic tis necessariis ; non secus ac est indignum Deo decretum liberum de non producenda chimera e vel decretum loqueretur solum de aliis Creaturis , & jam Creatura illa ,
quae essentialiter ab eo decreto dependet , ne per accidens quidem esset inelevabilis . Similiter si mendacium v. gr. penderet essentialiter a decreto Dei de non remittendo ullo peccato , non sequeretur , quod
mendacium sit essentialiter irremissibile ; uia vel decretum loqueretur etiam de me acto , dc esset decretum Deo indignum ;vel loqueretur solum de aliis peccatis, &se mendacium ne per accidens quidem euset irremissibile . Sed de hoc fusius in de Poenitentia , cum de possibilitate peccati essentialiter irremissibilis, loco laudato. Concludo, non repugnare Creaturam so
. Para Vumus negative'; quinimmo repugnare Crea turam non activam obedientialiter ι quod ostendimus, . quia ejus proprium, ac primarium praedicatum esset subtrahere se a m sectissimo Dei dominio. quamvis enim noudebeat Creatura obedire Deo relate ad usus chimericos , v. gr. quod lapis cognoscat , uod materia informet , quod oculus vi- eat Deum , vel quod Creatura creet , si supponatur, quod ne instrumentaliter quidem creare possit; tenetur tamen obedire relate ad usus, qui positive non ostendu tur esse chimerici . scut positive ostenditur esse chimeram , quod materia in Armet, quod oculus videat Deum, quem non habet intra suum specificativum essentiale . Mut habet intelletius ρ vel quod calor ea set sermaliter denominationem frigidi; proin pterea non potest Deus haec imperare , quia mutaret rerum essentias, dc elevaret illas ad essendum id, quod non sunt et At non ostenditur positive esse chimeram , quod
oculus V. gr. Cum concursu omnipotentiau
eauset Dei visionem , & calor efficienter causet frigus ἱ propterea haec potest Deus
imperare, & Creatura tenetur. obedire. i
Utram negata potentia obedientiali
congenua Creaturis, adhuc Sacramenta possent prisice causare Gratiam, vel per g quatem Abaerentem , vel per omnipotentiam rim sentem , aut incin
potheo , quod non detur in Crea turis , puta in aqua , virtus ulla inchoata ad gratiam producendam , adhuc posset a qua physice Gratiam causare, fi minus immediate , saltem mediate per qualitatem supernaturalem sibi inhaerentem ; sicut Th mistae docent, intellectum physice causare visionem Dei per lumen gloriae intrins eum , quod si tota ratio agendi , atque adeo abique coin fluxu immediato ipsus intellectus . Secundo, An possit etiam Sicramentum, puta aqua , physice causare Gratiam per omnipotentiam extrinsece assistentem, ita ut sola omnipotentia causaret