장음표시 사용
41쪽
34 Pars PII. Disp. II. De causalitate, fi Sectu Sacram.
tio , An possit Sacramentum causare phy- quam per instrumentum eonnaturale ad eris' see Gratiam per omnipotentiam peculiari tiam producendam ; sicut etiam in de Inis, modo sibi inexistentemP : carnatione diximus, dari posse in B. Viretia me ut percipiatur,sciendum , quod licet nem qualitatem lupernam , quae sit instru- Deus in omnibus rebus insit per praesen- mentum connaturale ad unionem hypostatiam , potentiam , dc essentiam , quatenus tiram producendam. est iis praesens, eas mutat, dc conservat , Neque obstat primo, quod instrumentum easdemque in se continet; nihilaminus p connaturale debeat agere in bonum causae test Deus habere alios peculiares modos in- principalis; hujusmodi autem qualitas inis existendi in Creaturis: Sic specialiter inest trinseca Sacramentis non ageret in bonum in Humanitate Christi Domini per uni Dei, cuius esset instrumentum . nem hypostaticam, in justis per gratiam Nam hoc argumentum militat contra I adoptionis; unde dicitur Deus in Iustis in- men gloriae , dc contra habitus infusos , habitare, ad eos venire, dc mansionem a. qui sunt instrumenta Dei connaturalia. Di-pud eos facere Et sensus est , quod spm recte dico , satis esse, quod instrumentum ciali modo iis uniatur, dc per specialem illa- agat nomine principalis: quod si velis, d pium intimetur ἔ adeo ut si per impossibi- bere etiam agere in bonum causae princile non esset immensus, adhuc in anima iu- palis, lassicit, quod instrumentum Dei assi esset intime praesens . His explicatis , gat in bonum Dei extrinsecum , hoc est quaeritur, An possint Sacramenta physice ad ostendendam ejus omnipotentiam, eccausare gratiam ratione omnipotentiae sp imperii eficaciam. cialiter inexistentis, per hoc scilicet quod Neque obstat secundo , quod si hujusm Deus speciali modo cum Sacramentis con- di qualitas esset possibilis , vel esset ad o-jungatur, ac per specialem illapsum iis in- mnes effectus possibiles persectiores, dipe timetur I adeo ut si non esset immensus , sectiores producendos, dc esset infinitae per- adhuc iis esset intime p*sens per quandam u- fectionis; vel ad aliquos tantum , dc nonnionem, qua Deus in Sacramentis Gratiam est major ratio de uno, quam de alio, cum causet, tanquam propria virtus illorum Quod innuit Ambrosius dicens : Spiritus
Sanctus manens in Sacramentis lasererer ope
ratur; dc liK. I. de Sacramentis cap. 3. di cit : Non sanar aqua , nisi Spiritus sanesus dessenderist , illam eonsecraverit . Hujus jusmodi autem descensus non importat meram assistentiam Spiritus Sancti ; alioquin
sit instrumentum Dei potentis omnia . . Nam sicut lumen gloriae est instrume tum connaturale Dei solum ad visionem producendam , non vero ad producendam Gratiam, vel unionem hypostaticam , aut
aliud ; Ita potest dari instrumentum Dei
connaturale ad solam gratiam producendam. Ex quo fit, qualitatem hanc neque eLetiam Spiritus Sanctus diceretur descende- se persectionis infinitae , neque pertingerere in circumcisionem , ubi etiam assistebat ad perfectionem ipsius Gratiae, quia illam producens gratiam; sed importat specialem nim causat principaliter , sed instrument inexistentiam in Sacramentis: scut per hoc liter . 'Iod Verbum descenderit in humanitatem. Neque obstat tertio , quod hujusmodic per hoc , quod Deus veniat , Ac man- qualitas neque posset esse spiritualis , dc insonem faciat in justis, importat specialem extensa, neque materialis, dc extensa: non in iis inexistentiam. primum, quia nulla qualitas spiritualis r II. Dico nunc x. Dari potest aliqua Iu- cipi potest in subjecto materiali; ideo pot-
pernaturalis qualitas transens intrinseca Sa- est anima rationalis recipi in subjecto eo cramentis, qua tanquam instrumento con- poreo , quia potest forma substantialis esse naturali eleventur ad gratiam producendam . persectior subjecto, di sie in eo recipi, ut Ita communius contra Caietanum, Duran- ab eo adjuvetur e at qualitas nequit essedum , Amicum disp. s. sect. q. persectior suo subjecto substantiali ι ergo Prob. Potest intellectus elevari per qua- nequit qualitas spiritualis recipi in subj
litatem supernaturalem inhaerentem, nem- cto materiali r non secundum, quia nullumpe per lumen gloriae, ad visionem Dei proin materiale potest esse productivum , ne i ducendam , & voluntas per habitus insu- strumentaliter quidem , rei spiritualis , ut sos, tanquam per instrumenta Dei con in est Gratia, tanquam causa propria illius. turalia ad producendos actus supernatur, i Resp. enim , hujusmodi qualitatem su-les; ergo pariter Poterit aqua v. g. elevari per pernaturalem posse esse tum spiritualem, qualitatem supernaturalem intrinsecam,tanis tum materialem: potest esse spiritualis , dc
42쪽
ouagio II. De phsica Causalitate , Oci
,eeipi In subjecto materiali ἔ sicut anima: faretur adaequale ab ista qualitate rationalis recipitur in subiecto corporeo . falsum enim est, quod forma universim deis beat esse perfectior suo subjecto
sio supernaturalis recipitur in intellectu ,.qui est subjectum naturale; ergo etiam potest qualitas spiritualis recipi ici subjecto
materiali .. Potest etiam haec qualitas esse materialis , quia causa instrumentalis potest esse imperfectior suo effectu; cum non causet illum.adaequate, sed cum concursa causae principalis.. Neque obstat quarto, quod si ista qualitas esset possibilis, posset etiam dari qualitas supernaturalis , quae ellat con naturale instrumentum ad patranda miracula ; &consequenter haec deberet tribui Christo, Domino, . cui tribuenda est omnis possibilis persectio, quae non pugnet cum unione hypostatica, & cum. revelatis ; Ea tamen de facto non fuit in Christo; quia sicut mir culose expulit ab aliis aegritudines, ita eas.
expulisset 1 semetipso; unde Christus suisset impassibilis.
Nam contra est, quia adhuc concessa in Christo Domino qualitate ista supernatur ii instrumentaliter patrativa miraculorum ,, non per hoc Christus esset impassibilis: Et nim hujusmodi qualitas non. causaret miis racula formaliter , sed efficientet . Quare sicut in Christo Domino fuit impedita dia vinitus exigentia naturalis relate ad gloriam sui corporis , ita impediri etiam potuit a Deo exigentia naturalis huius qualitatis supernae relate ad fugandas aegritu dines, seu passiones ab eodem. Christo Do
III. Dico a. negata potentia obedientiali congenita Creaturae , juxta sententiam Thom istarum , adhuc Sacramenta possent vere, & proprie causare physice gratiam, dum stant sub usu, per qualitatem. superna
turalem antecedenti eouclusione explicatam, transeuntem, & inhaerentem , quae esset con naturale instrumentum ad gratiam causandam Dixi per qualitatem transeuntem, quia tan diu ea videtur durare, quandiu durat usus Sacramentorum aliter cuilibet aquae v. gr. quae posset. delervire ad baptizandum , deberet ea qualitas permanenter
inhaerere ; quod nemo dixerit . Conclusio haec est contra Recentiores apud Ripaldam disp. 43. putantes, negata potentia obedientiali, Saeramenta per hujusmodi qualitatemnon: causare proprie Gratiami,. sed mere denominative , & per accidens ,. eo modo quo aqua calida calefacit i quia Gratia cauo
s nullatenus a Sacramentis exigitai sicut aqua calida calefaci: adaequale per calorem, non
Prob. conclusio e quoties effectus physice causatur per qualitatem propriam , &non extraneam subjecto, toties proprie dicitur physice a tali subjecto causari ; Α qui si Sacramenta physice causent Gratiam
adaequale per qualitatem inhaerentem, ca sarent gratiam per qualitatem: propriam ,& non extraneam ὐ ergo vere , & proprie Sacramenta causaren d physice Gratiam . Malor patet . nam si ignis v gr. calefaciat
adaequale per calorem sibi intrinsecum, dicitur vere, dc proprie causare physice e lorem , quia causat illum per qualitatem propriam ignis sic etiam lactuca , quae per semen, suum causan lactucam , dicitur physice lactucam causare. Et ratio a priori est, quia tam in phy sicis, quam in mor Iibus ,. qui agiti per suum instrumentum dicitur ipse principaliter agere ; ideo autem aqua calida non dicitur calefacere, nisi per Meldens, & denominative, quia calor non est instrumentum , nec virtus aquae. cum non si qualitas ei debita ; sic etiam lapis sursum se movens per impetum ab extrinseco impressum dicitur per accidens ascendere , ω.. Minor itaque probatur , quod se. qualitas illa supernaturalis diceretur propria Sacra mentorum , & per se illis conveniens. etenim non solum conveniret Sacramentis novis, lege firma, ac stabili facta a Deo, atque adeo per se, &. non per accidens sed etiam quia Sacramentis, utpote actionibus Christi Domini principaliter baptizantis , absolventis , &c. ea qualitas esset debita tanquam merces, & praemium meritorum Christi. Quare licet ea qualitas non essec exigita physice Sicramentis; quia tamen esset exigita moraliter , adhuc diceretur qualitas propria Sacramentorum ut proinde dicantur Sacramenta physice per illam causare Gratiam. . Et in hoc sentu putant Thom istae salvare , quod intellectus physice, &. non mere denominative per lumen gloriae causet visionem, esto non influat in illam immediate, sed lumen sit tota ratio agendi; quia scilicet lumen gloriae debetur intellectui Beatorum, non quidem ex exia
gentia Ohysica , sed morali : quidquid sit quomodo salvent , quod visio sit vitalis r& quomodo actus supernaturalis si liberi, si potentia vitalis non influat in illum im
43쪽
' Pars VIL Disp. II. De caussitate , O effectu Sacram
Confirm. si corpus Beati sua luce sum na illuminaret hunc aerem , diceretur physice , di proprie illuminationem causare , quia illam causaret per lucem summam sibi debitam, & propriam; quamvis non exigitam physice , sed moraliter . Cum enim
causa causae si causa causati, corpus Beati exigens lucem supernam , quae causat illuminationem aeris, dicitur vera causa ta lis illuminationis; ergo Sacramenta physice ,& proprie Gratiam causarent per qualita tem supernaturalem in haerentem, quamvis
non sit iis debita physice , sed solum m
Taliter, quatenus Sacramenta sunt actiones Christi. Dices di ex hoc, quod Sacramenta sintactiones Christi Domini per suum mnistrum exercitae, fit solum , quod gratiam
causent moraliter, non vero physice; e go non salvatur, quod Sacramenta causent physico Gratiam per qualitatem iis mora
lider debitam , tanquam actionibus Christi Domini iaResp. illud interesse inter cauiam μνωam , di moralem , quod causa morallis
agat movendo cauiam efficientem ad causendum physic effectum, vel proponendo illi bonitatem aliquam, a qua moveatur squod fit suasione, consito, M. vel contivinendo aliquam bonitatem , quod fit meritis, precibus, &c. Causa vero physica velagio immediate vel per suum instrume tum , aut qualitatem propriam .. Iri casu nostro Sacramenta , prout sunt actiones Christi Domini, sunt quidem causa mor Iis movens Deum ad conserendam iis qualitatem supernaturalem productivam Gr
tiae ; fit relat ad Gratiam, quae produci tur, non sunt causa moralis, sed physica , Quia illam physice producunt per hujusmodi qualitatem sibi debitam moraliter . Si
Sacramenta tanquam actiones Christi moverent Deum ad gratiam immediate causan. dam per ipsam omnipotentiam assistentem , tunc dicerentur causa moralis Gratiae; At si moveant Deum ad conserendam iis qua litatem intrinsecam , qua Gratia causetus; tunc hujusmodi qualitatem causant mora. liter , Gratiam vero causent physice : Si ut in exemplo adducto , merita Beatorum moraliter causant Beatitudinem animae , &gloriam corporis ; At si per lucem supernam illuminent hunc aerem , non dicuntur moraliter , sed physice aerem illum,
IV. Dico . si Sacramenta non possent Gratiam physice caulare, neque per pote
aiam obedientialem congenitam, neque me qualitatem inhaerentem, quae esset Conna turale instrumentum ad gratiam producea-dam , non possent dici causae physicae Graistiae, etiamsi Gratia produceretur ex libero , & stabili Dei decreto per meram mnipotentiam extrinsece assistentem . Ita Suarius disii 32. sin. 6. Bonaventura dist. 7. Prob. si omnipotentia ex mero decreto sseu pacto Dei extrinseco assisteret Sacra mentis ad gratiam cauiandam , absque ulis Io coninfluxu ipsorum Sacramentorum, &absque ulla exigentia morali ipsis intrinseaca, non aliter conserretur Gratia per Mincramenta novae Legis, ac olim col lata sule per Circumcisionem , ergo Sacramenta nemque physice , neque moraliter Gratiam cauisiarent f sicut nullatenus a Circumcisiondi Gratia causabatur; quamvis ea posita, Gratia conserretur, ut dicemus quaestione quarta. Confirm. ex Paludam , quia non alitellis Sacramentis Deus ageret ad iustificanis dum, quam Diabolus in sortilegiis ad mainlafaciendum, hoc est ex pacto. unde Verisba sacramentalia nota plus facerent, quam verba incantationisi ergo ut supra.
Diem , si. Deus instituisset lege firma , a d stabili , ut qui v. gr. lavatur aqua Io
danis, mundetur leprae, ut Naaman Syrus, certe ista aqua diceretur habere vim mundandi lepram, etiamsi omnipotentia ei ta tum extrinsece specialiter assisteret ergo quamvis omnipotentia solum assisteret S c'mentis, pariter haec dieerentur habemvis cauiandi Gratiam ; & a sortiori si haec
assistentia sit exigita a Sacramentis , tau quam actionibus nomine Christi exercitis.
Respi nego antecedens sic At circumci
so non habebat vim. cauiandi Gratiam , quamvis lege firma causaretur Gratia, posita Circumcisione . Quinimmo. nec Gratia diceretur causiri λ. Sacramentis physice , sed solum moraliter, si Sacramenta mor liter exigant assistentiam extrinsecana omni
potentiae; sicut Passio Christi non physice,
sed moraliter tantum dicitur in. nobis caumiare auxilia Gratiar ; quia haec causat exigendo moraliter assislantiam omnipotentiae Neque hic modus caulandi Gratiam per S
cramenta diei posset a M. Patribus Admirabilis , & In comprehensibilis , adeo uuChrysostomus in Joan. hom. a . dicat, nstab Angelis quidem , qui intersuna enamari po fe . scut enim non est admiratione dignum,
quod Passio Christi Domini moraliter extingat influxum omnipotentiae in nostram se.
44쪽
utem ἔ ita nec est admiratione dignum
quod Sacramenta, tanquam actiones nomi ne Christi exercitae, eodem pacto Gratiam causent. Proinde dicendum, Gratiam 1 S eramentis causari non per omnipotentiam assistentem ab iis moraliter exigi tam , sed per omnipotentiam specialiter inexistenatem y ut mox dicemus. - U. Dico ult. Sacramenta apte dici possunt causare physice Gratiam per omnipotentiam specia i modo inexistentem , qua tenus iis ita unitur, ut agat tanquam vim ius propria illorum. Ita Recentiores cum Henrico h Ganrivo quodlibeto 6. qu. 37. quod sese in Paradoxis ejusdem Gandavenisss exponitur, cap. ult. Explicatur breviter eonclusio et dicitur omnipotentia , seu Spiritus Sanctus in S, cramentis inexistere, & iis uniri tanquam virtus propria , non per hoc , quod uni tur Deus physice cum Sacramentis; nec per hoc, quod uniatur moraliter selum vi deer, ii de producenda Gratia ad eorum prae sentiam, prout causibatus gratia ad praesentiam Circumcisionis p sed per hoc , quod
moraliter uniatur tanquam supplens vices qualitatis intrinsecae , quae sit con naturale instrumentum ad gratiam producendam, extinguae I Sacramentis novae Legis, tanquam
actionibus Christi Domini p ratione euius unionis, & illapsus si per impossibile Deus
non esset immensus, adhuc esset in Sacramentis operans Gratiam ; scut Deus spmeialiter in justis, & Beatis inexistit , non per unionem physicam cum illis , sed per
unionem moralem , quatenus ex exigentia Gratiae iis unitur ad communicandum aemamorem amicabilem : sic etiam specialiter inerat Spiritus Sanctus in humanitate Chri sti , per quam miracula operabantur &specialiter inest in Coelis , ae m Templo, ubi adoratur, quia specialiter in his locis
suum influxum exercet. Prob. nunc conelusio: Quoties agen προ
ducit effectum per virtutem physicam pr priam , seu appropria tam ,. tunc producit illum physice, & proprie, ut ostendimus; sed Sacramenta in hoc casu producerent Gratiam per omnipotentiam inexistentem, tanquam per virtutem iis appropriatam 9 ergo producerent Gratiam physice, & pr
Confirm. Si Sacramenta producerent Graistiam per qualitatem' inhaerentem , causirent illam physice, & psoprie , ut ostendimus in secunda conclusione ; ergo etiam si Gratiam causeat per omni inutiam. iu- existentem , tanquam per vIrtutem appro priatam . Probatur consequentia: de materiali omnino se habet , quod qualitas illa inhaereat physice , & omnipotentia uinxiastens supplens vices ejus qualitatis nouuniatur physce Sacramentis; & solum da formali se habet, quod Gratia producatur per virtutem propriam, seu appropriatam. quod ex eo constat , quia lactuca dicitur physice produeere lactucam per semen non sibi physice unitum, per hoc praecise , quia semen est virtus propria, & instrumentum lactucae; ergo si omnipotentia inexistens a
proprietar Sacramentis , sive moraliter iv. niatur tanquam virtus propria , Sacramemta dicuntur physice , & proprie Gratiam causare; juxta illud Ambrosii: Spiritus Sam
rius manens in Sac mentis latenter operain
pur . Hoejusmodi autem illapsus , & uni nes Spiritus Sancti, seu omnipotentiae cum Sacramentis, cum justis, cum Beatis, &c. sicut facile intelligimus quod sint; ita noufacile percipimus quid sint, & ideo a M. PP. dicuntur ineffabiles, & incomprehei sibiles; adeo ut Augustinus tract. 8o. in
VI. objic. I. si Sacramenta ea sint Graistiam per omnipotentiam inexistentem , vel causant illam totum denominative, & per accidens, ut aqua calida calencit , vel ad summum causent moraliter , ergo non physiεe . Probatur antecedens : Ideo aqua peraecidens calefacit, quia non per virtutem propriam sed omnipotentia non potest eL
1e propria virtus Sacramentorum, ergo et iam Sacramenta cautarent per aecidens .
Quoiu si dicatur omnipotentia esse approin priata Sacramentis; Contra est , quia non appropriatur physice , ut patet , sed tantum moraliter , ergo ad summum moraliter Sacramen in caularent Gratiam per omnipotentiam inexistentem .. Confirm. Sacramenta dicerentur causare
Gratiam moraliter , si tanquam actiones Christi Domin, mora iter exigerent, quod Gratia causetur ab omnipotentia ; sed hoc tantum habetur , dum causetur Gratia , Sacramentis per omnipotentiam inexistentem; ergo per omnipotentiam inexistentem Gratia non causetur phyfice , Sacrame iis, sed moraliter. Reip. nego antecedens: ad probationem , verum est , quod omnipotentia non possidesse proprietas physica Creaturae, sed potest illi, appropriari moraliter, relate ad ali quem effectum; sic Deus Beatis appropria
45쪽
38 Pars VII. Disp. II. De Cosalitate , O siectu Sacram.
tur per visionem beatam, relate ad hoc ut percipere possint ab eo omne lucrum natu Tae , & meritis consentaneum . Sic appropriatur justis per gratiam relate ad commuis nicanda iis bona sua amicabiliter ; Humanitati etiam. Christi omnipotentia appropriatur relate ad patranda miracula . ergo. etiam appropriari potest Sacramentis relam. te ad gratiam causandam .
Ad id quod additur; ex hoc , quod a .
roprietur Sacramentis omnipotentia mor iter, non sequitur, quod Sacramenta causent Ga aliam moraliter: sicut corpus Beati non diceretur hunc aerem moraliter illuminare per hoc, quod sit ei debita m Taliter lux superna , qua physice causaret
illuminationem. Ad confirm. nego minorem: tunc Saer . menta causarent moraliter gratiam , quando tanquam. actiones Christi, solum exigerent, quod omnipotentia gratiam causet ἔ.cum ad hoc non requiratur quod Sacramenta ullatenus cum omnipotentia uniantur , aut quod iis insit virtus omnipotentiae ; At quando omnipotentia per lpeci . Iem illapsum iis unitur, tanquam supplens munus qualitatis intrinsecae, & ita in Sacramentis manet, ut si per impossibile Deus non esset immensius , adhuc esset iis praesens ad gratiam causandam , tunc non dicuntur causare Gratiam moralite , sed physice , sicut physice causarent Gratiam Per qualitatem intrinsecam, quam moraliter exigerent ; & lactuca physice dicitur causare per semen suum lactucam , quamvis semen non uniatur illi physice. VII. Objic. 2. Sacramenta non solum sunt instrumenta moralia Christi Domini , quatenus sunt actiones Christi per Ministrum exercitae, sed etiam sunt instrumenta Dei ex Concilio Moguntino cap. Ir. ubi dicitur e Doceant Pasores, septem esse Ecclesiae
Sacramenta , per quae velut apta in sumem υ , arque remedia, suae gratiae munera nobis
L ertisur Deus; Atqui si sunt instrumenta Dei , non potest dici , quod Sacramenta operentur per virtutem Dei , sed potius quod virtus Dei operetur per Sacramenta iergo non potest explicari hic modus causandi physice gratiam per omnipotentiam , seu virtutem Dei inexistentem in Sacra.
mentis. 1Resp. Sacramenta esse Dei instrumenta ,. quia operantur per virtutem 1 Deo acceptam . licet enim virtus a Deo accepta sit
iis appropriata; illam tamen non habent a se , sed a Deo : & ideo tanquam instrumenta Dei operantur , etiam dum physee
causant gratiam per omnipotentiam inextiastentem tanquam: per virtutem propriam rproptereae causa principalis Gratiae non sunt ipsa Sacramenta , sed Deus ἱ sicut causa principalis visionis Beatae non est intellectus, sed Deus , qui utitur intellectu, &lumine gloriae tanquam instrumento ad viasonem causandam L quamvis autem vide tur intellectus relate ad vitalitatem, quam visioni communicat, habere rationem cauisset principalis , ad. quam spectat assimilare sibi effectum , revera tamen est causa inristrumentalis, cum elevetur ad assimi lanis dum effectum Deo principaliter operanti in praedicato supernaturalitatis , & solum analogice , non uni voce assimilet visionem isbi in praedicato vitalitatis. Ex dictis sequitur, quod etiam Passio 4. Mors, & Sanguis Christi. olim effusus posissent nunc, non solumi moraliter , sed etiam physice emundare nos a peccatis , &auxilia Gratiae nobis conserre . necnon ejus. Resurrectionem , . & Ascensionem physice causare nostram Resurrectionem , & Alcen. sonem per omnipotentiam. inexistentem , tanquam per virtutem iis appropriatam ἔut nondulli docuerunt apud Vasquea disp. 233: cap. 2. ex D. Thom. qui 3: P. qu. 68. ar. 6. ad haec habet: mino Christi secum
dum quod comparatur ad divinitatem ejus , agit per modum incientis; inquanιum comparar- ad voluntatem animae Cbris , agit per modum
meriti . Idemque dici potest de Sacramen iis , quae sublato obice reviviscunt. Σ v. gr. si quis sacrilege Baptismum. suscipiat , . &deinde Baptismus per attritionem , seu contritionem reviviscat, & causet Gratiam ,
dici potest , quod illam causet physice per
omnipotentiam appropriatam ἱ non secus,. ac lactuca non existens ,, dicitur physice ,& principaliter causere nunc lactucam. Persemen suum , tanquam per virtutem propriam r Universimienim ut virtus alicujus causae agat tanquam virtus illius , non est necesse, quod sit conjuncta cum sua causa
principali tunc quando alit, sed sufficit si agat, quia fuit conjuncta: Similiter etiam dici potest, quod Humanitas Christi in Coelis existens per omnipotentiam sibi appropriatam physce caul et in nobis gratiam, absque eo , quod aliquid per medium
VIII. Quaeres In calce quaestionis : In hypothesi , quod Sacramenta de facto phy-sce causent gratiam , ut dicemus quaesti ne sequenti, quomodo dicendum , quod illam
46쪽
Iam eausent ὸ Num per virtutem obediem tum s inquirimus nunc, An de facto prastialem in m concursu omnipotentiae λ Num ter causalitatem moralem competat eis et- per qualitatem 'supernaturalem intrinse- iam physica . Certum enim est , quod Sacam λ An vero per omnipotentiam specia. liter inexistentem λ 3 . Resp. parum reserre quomodo eausent tprobabilius tamen 'videtur , quod causent per omnipotentiam inexistentem . Ratio est , quia sic habetur uniformis modus ope randi physice gratiam in Sacramentis , tam quando existunt, quam quando sublato obiisce reviviscunt . Secundo , quia hic modus a SS. PP. significatur , praesertim ab Amincramenta novae Legis tanquam actiones 1 Christo Domino assumptae ut propriae , nomine suo exercitae a Ministris baptizantibus absolventibus , &c. repraesentando Deo Patri merita Passionis vim habeant movendi Deum ad Gratiam hominibus impertiendam , atque adeo, quod Gratia moraliter ab iis causetur. In hoc enim Sacra menta nova disserunt ab antiquis , v. gr. 1 Circumcisione, &c. quia Sacramenta novahrosio iis verbis supra laudatis: Spiritur Sanin continent, & e uiant saltem moraliter graritis manem is Sacramentis latento operatur: tiam, ut dicemus quaestione sequenti; An- Non sanat aqua , ni fi Spiritus Sanctus deis liqua vero erant tantum conditiones, quibus frenderit, Θ iliam eonsecraveris: Et a Basilio positis , vi Divinae promissionis infallibilia lib. rs. de Spiritu Sancto , ubi habet : σι ter Gratia conserebatur. Sunt autem Mer
quae est .n aqua Grar a , non ex aquae nar menta novae Legis causae morales solum in-ra es , sed σκ praesentia Spiritus Sancti. Dein strumentales Gratiae, quia Christus Dominique, quia de hoc modo causandi Gratiam nus est causa moralis principalis , qui vir- maxime verificatur, quod SS. PP. docent, tute 1 & essicacia propriorum meritorum videlicet esse ineffabilem , incomprehens, hilem, & admirabilem. Neque dicas , connaturalius causari eis ctus supernaturales per qualitatem superna turalem intrinsecam , quae sit sive inadae quata, sive adaequata ratio agendi, ut vi
per actiones Sacramentales tanquam par sua instrumenta , quibus sua merita repraesentat, movet Deum ad gratiam elargiendam rpropterea Tridentinum sess. 6. cap. 7. postquam dixit, causam essicientem nostrae Iustificationis esse Deum, & meritoriam esse
sio Beata per lumen gloriae, & auxilia Gra- Christum, subdit, Baptismum esse causam instrumentalem , videlicet secundum uinetrunque genus causalitatis , tam effcientis , seu physicae , quam meritoriae , seu
quod ut altius percipiatur, sciendum,mu sam moralem diei , Primo causam illam , quae agit physice ex electione, seu liberer hujusmodi est sola voluctas , quae ideo diatias per habitus infusos ς ergo etiam in S mamentis connaturalius causatur Gratia per qualitatem inhaerentem.
Nam distinguo antecedens: si qualitas supernaturalis debeat esse permanens, ut est lumen gloriae, & habitus infusi , conis
cedo. tunc enim Causantur effectus ex exigentia intrinseca, & sic connaturalius r si vero qualitas supernaturalis debeat esse tran- Citur causa moralis actuum liberorum, seu sens, ut in casu nostro cum non debeat moralium, quia eos ponit eum advertentia in quavis aqua v. g. qua possit conferri Bam ad Primam regulam morum , quae est v ptismus , dari permanenter hujusmodi quali- luntas, seu Lex Divina ; Unde actus huictas nego antecedens , & consequentiam PSie in infideli carente habitu insuso fidei non causantur auxilia Gratiae per qualit tem intrinseram , sed per potentiam ob dientialem, ut docent communius DD. S cietatis cum Suario lib. 3. de Gratia cap. regulae conformes dicuntur boni moraliter; difformes vero mali moraliter . Secundo di xitur causa moralis illa , quae movet causam essicientem ad agendum , aut proponendo bonitatem objecii , quod si suasone, consilio , &c. aut continendo honitatem 1 8. & Ripalda disp. 24. contra Maurum aliquam, quod fit meritis, precibus, prem. II. de Gratia num. 9.
Itrum de facto Sacramenta causent
. Gratiam moraliter tantum, an
I. a Stendimus, multifariam posse 1 S cramentis causari physice Graintio . imperio , &c. Sacramenta non lunt causae morales Gratiae, per hoc , quod agant physce eligendo, cum non sint agentia libera o neque quia Deum movent ad gratiam causandam proponendo bonitatem objecti, eum hoc sit proprium considentis ἡsuperest itaque , quod snt causae moraleia Gratiae, quia Deum movent ad illam causandam continendo aliquam bonitatem . hanc
47쪽
46 P s m. Disp. IR De causalitate, se effectu ner .
e autem non continetit per hoc, quod II. Dico equidem cum prima sententia probabilius esse , quod Sacramenta etiam , hanc sint mera verba humana , & res , ut pinitet ; neque per hoc , quod snt conditi ines, quibus positis, merita Christi movent . Deum ad gratiam causandam, ut vult Ditis trandus in . dist. 1. Qu. s. quia sc essent solum signa, non causa Gratiae, ut Sacramenta antiqua ι Neque per hoc, quod mere repraesentent merita Christi , 4 quibus
Deus moveatur; Nam sic etiam essent mera signa, & ut notat D. Thomas hic art. ε1. ita se haberent Sacramenta ad produ-ictionem Gratiae , sicut se habet denarius plumbeus ad obtinendam pecuniam ex imperio Regis . denarius enim plumbeus est merum signum, nec ullam vim habet ad pecuniam obtinendam , sed tota vis est in imperio Regis; sc pariter Sacramenta es sent solum signa non praecontinentia virtutem ad gratiam causandam, sed tota virtus esset in meritis Christi , quae repraesentarent. Quare dicendum , quod Sacramentat bonitatem contineant per hoc, quod contineant moraliter merita Christi, quae actionibus sacramentalibus 1 Chriso assumptis, ut propriis ita communicantur, scut voluntas principalis contrahentis dicitur communicari voluntati Procuratoris, & in illa contineri:
unde scut procurator contrahens nomine
principalis dicitur esse instrumentum morale illius , ita Sacramenta per hoc , quod contineant merita Christi sbi moraliter am irata , dicuntur esse instrumenta mor ra passionis, & meritorum Christi in ordine ad movendum Deum , ut gratiam largiatur . Certum etiam est, ut notat Lugo n. 32. Sacramenta complete sumpta secundum mnia eorum constitutiva, esse aliquo modo causas physicas gratiae . cum enim conuuinantur etiam per institutionem Divinam,
qua sermaliter habent esse signum practi- cum in fallibile Gratiae , & hujusmodi institutio si Divinum decretum cum ipso
Deo realiter identiscatum , idcirco Sacra menta prout includentia tale decretum sunt causa physica Gratiae . Controversia solum est de Sacramentis materialiter sumptis ,
quae scilicet subsunt Divinae institutioni , ut sunt res , di verba , Num phyfice e iam gratiam causent λ Assirmant Thomista cum Angelico apud G et , Suarius disp. s. Bellarminus, Ualentia, Maurus, & t sto Ruvio, major pars totius scholae The
logorum . Negant tamen passim Recenti
physice gratiam causent, tanquam Dei ii strumenta causantis illam principaliter. Prob. I. quia Cluictus Dominus non solum moraliter, sed etiam physce tam dum
fuit in terris, qui m nunc in coelis causat gratiam, miracula , & omnes alios effectus supernaturales ἰ ergo pariter Sacramenta ,
quae, ut diximus, sunt Christi Domini instrumenta moralia , gratiam causant etiam
physice . Antecedens supponitur ex dictis, in de Incarnatione ex illo principio, quod sollicet Christo Domino concedenda st lmnis persectio , quae illi non repugnat seum autem potestas etiam physica patrandi miracula, & omnes effectus supernaturales , non repugnet Christo Domino, ideo
est illi concedenda . Consequentia itaque probatur: ad Christi dignitatem, & persectionem spectat, quod si causa principalis Gratiae , etiam in genere physico. ergo pariter ad dignitatem , & persectionem Sacramentorum , quae sunt instrumenta m
ratia Christi, spectat , quod Gratiam cauissent etiam physice . Quinimmo sicut di-guius de Christo sentinius , si ejus Hum
nitati, utpote instrumento Divinitati conjuncto, tribuamus tum potestatem physicam causandi gratiam , & patrandi miracula , tum influxum physcum in tales effectus
quia scilicet haec physica potestas est nova perfectio ; & talis influxus , seu actus secundus perficit potenti ita dignius etiam de eodem Christo Domino sentimus, .s tribuamus illi potestatem etiam physicam
causandi Gratiam per actiones Sacrament les, tanquam per sua instrumenta moralia separata ; nec non influxum ph cum e rumdem in gratiam. Quis enim neget, perfectiorem esse potentiam physicam simul ,
ct moralem, quam solam moralem potentiam ς' Et persectiorem esse potentiam physicam , s influat, quando debet influere , quom si ab influxu impediatur e Et licet
transmitteretur, non redundare ad perse ictionem aquae v. gr. quod per potentiam iobedientialem , aut per qualitatem summi naturalem , aut per omnipotentiam mexiastentem elevetur ad producendam physice gratiam , adhuc redundat in persectionem , & dignitatem Christi, quod his instrumentis utatur ad nutum in ordine ad gratiam causandam , quam natura sua causare non
- Prob.. . quia sententia concedens Saer
48쪽
cuolio III. Mum sacramenta moraliter causeest . M r
magis consona locutionibus Scripturae, Conciliorum , & Patrum , ac dignitati Sacramentorum ergo causalitas ista est iis concedenda . Antecedens probatur; dc primo quod magis consonet Scripturis. Nam Ioan. dicitur : Nisi quis renatus fuerit ex Mq a , of Spiritu Sancto, non potes introire in Regnum Dei. Verba Scripturae sumenda sunt in sensu proprio, nisi quid obstet . Goneistus advertit, particulam illam ex proprie
denotare vel causam materialem , ut cum
dicitur Anulus fieri ex auro; vel musam efficientem instrumentalem , ut cum dicitur ex semine nasci arbor : Atqui homo
per Baptismum non renascitur ex Aqua tanquam ex causa materiali; ergo tanquam ex causa instrumentali officiente e propte
rea D. Thom. I. a. qu. II 2. art. a. ad 2.
docet, his verbis significari per aquam, &per alia Sacramenta causari gratiam instrumentaliter, Ac per virtutem Spiritus Sancti principaliter; Unde scut Spiritus Sanctus causat principaliter gratiam in genere physico , ita aqua instrumentaliter etiam in eodem genere physco. Quod confirmatur , quia cum dicitur Christus natus ex
Deipara , ly ex debet sumi proprie , nec
potest detorqueri ad solam causam mor lem, & merit iam, quae est causa metaphorica ; ergo pariter dum dicitur homo renatus ex aqua, & Spiritu Sancto, ly debet sumi proprie, cum nihil obstet; nec
potest detorqueri ad solam causalitatem mo ratem , & metaphoricam. Secundo, quod attinet ad Concilia: Tridentinum sessi 6. cap. 7. dicit, causam efficientem justificationis esse Deum , merit
riam Christum, instrumentalem Baptismum; ubi ly insertimentalem intelligi debet tam relate ad Christum, qui est causa merit Tia , quam relate ad Deum , qui est causa
efficiens ; ergo Sacramenta sunt causae instrumentales Gratiae tum moraliter , tum physice . Antecedens probatur , tum quia non est ratio cur ly instrumentalem refer tur ad solam causam meritoriam; tum eta
iam quia in Concilio Moguntino cujus verba laudavimus in objectione secunda quaestionis antecedentis aperte dicitur ,
quod Sacramenta sint Dei instrumenta . N que dicas, etiam causas morales posse dici Dei instrumenta , ut Passio Christi Domini est Dei instrumentum relate ad nostram salutem , etiamsi illam causet tantum m raliter. Nam instrumentum proprie est id,
quod movetur a causa principali, non quod movet illam r v. gr. precer sunt instrumem
rara VII. tum deprecantis, non ejus apud quem sunduntur; Atqui si Sacramenta caularent tan
tum moraliter, moverent Deum ad Grais itiam causandam , non vero moverentur 1
Deo; ergo non possent dici proprie instrumenta Dei . Pallio Christi intantum dici
potest proprie Dei instrumentum , quat nus physice causat gratiam , & salutem , ut docent Thomistae cum Goneto disp. I9. de Incarnatione, & Maurus hic. Tertio, quod spectat ad locutionem P trum: celebris est illa exclamatio Augusti
ni: stre es tanta virtus aquae , rex corpus tangar, ω cor abluat λ Leo Papa Ser. s. de Nativitater Virtus Altusimi, qua fecit , ων
Maria pareret Salvatorem , facit ut regem
rex unda credentem. Chrysostomus : 2uod Natrix emb oni, hoc est Hi aqua . Adde, saepe I Patribus vocari ineffabilem modum , quo Sacramenta Gratiam causant : Nysi nus lib. de Baptismo dicit , excedere mnem humanam cognitionem : Basilius ,
habere causam ineffabilem, & in Mysterio
reconditam e Chrysostomus, excedere rationem , & ne ab ipsis quidem Angelis posse
enarrarie Atqui si solum moraliter Graistiam causarent , hic modus causandi non esset explicatu dissicilis; ergo causant etiam physice ; non secus ac Ignis Tartareus , de quo Augustinus 2O. de Civitate cap. I . dicit, quod urat Spiritus veris , ac miris modis: praesertim quia Deus pronior est admiserendum , quam ad puniendum , cum sit, ut loquitur Tertullianus , de suo mi sericors, de nostro jussuri ergo congruum est, quod instrumenta Divinae Misericordiae mi rabiliorem habeant modum operandi, quam instrumenta Divinae justitiae s atque adeo si Ignis Tartareus , & Purgatorii torquet spiritus veris , ac miris modis , causando phyfice qualitatem dolori seram , ut explicavimus in de Angelis disp. s. quaest. ult. Sacramenta pariter miris , & veris modis justificabunt homines causando physice gra
Denique quod causalitas gratiae physica magis consonet dignitati , & excellentiae
Sacramentorum , Probatur, quia cum spectet ad Christi excellentiam , quod etiam physice causaret miracula, ut ostendimus, spectabit ad excellentiam Sacramentorum s uod etiam physice gratiam causent . ea em enim causalitas a Conciliis , & Patribus tribuitur tam Humanitati Christi , qu m Sacramentis: Unde D. Thom. quod
49쪽
4 a Pars VIL Disp. II. De Causalitate , O effectu Sacram.
miracula per eoniun tionem ad Verbum , ita Sacramenta per continuationem ad Cb i inarurimum , ω passum . Quod autem Chrisus etiam physice causa verit miracula, praeter dicta in de Incarnatione , ex eo etiam constat , quia Lucae 6. dicitur : Viritis do.llo exibat, oe sanabat omnes: & Lucae 8. Christus Dominus , quando mulierem fluxu sanguinis laborantem curavit , dixit e Novi virtutem de me exire; quod nequit apte explicari de virtute morali : Et, ut notat Cyri l lus . Christus in mortuis exsuscitandis non est usus Tolum verbo, & imperio, sed etiam tactu e dicitur enim Lucae T. quod ut resuscitaret filium viduae Nain, accessit, oe retior loculum ; in nimirum ostenderer , inquit Cyrillus , Carnem quoque Dam,
quoniam verbo conjunaia erat, vivi cam esse.
Et ratio a priori est, quia decuit unionem hypostaticam habuisse hanc virtutem tanquam proprietatem consonam; quare idem dicendum etiam de Sacramentis . Et sicut ad gloriam Dei parae confert magis , quod etiam physice genuerit Salvatorem , quams tantum meruisset de congruo Incarnationem ; Ita pariter magis consert ad Sacramentorum novae Legis excellentiam, quod utroque modo gratiam causent , physice , di moraliter , quam quod moraliter tantum . sc enim ostenditur, quanto amore Deus nostram sanctificationem diligat , ut per illam continua velit in Sacramentis miracula operari , elevando res corporeas ad gratiae productionem. III. Objic. r. Non sunt adstruenda mira cula citra necessitatem ; sed nulla cst necessitas asserendi, quod Sacramenta causent gratiam physice , atque adeo miraculose ;ergo non est adstruenda in Sacramentis haec physica causalitas. Probatur minor, s qua nece istas, ea maxime esset ex eo , quod dicitur in Scripturis, Conciliis , & Patribus relatis, & ex excellentia Sacrament rum novae Legis; sed haec ratio est nulla. nam verba Scripturarum, Conciliorum , &Patrum , & excellentia Sacramentorum novae Legis bene consistit cum sola caus litate morali, ut patet in pluribus casibus. Primo enim Sacramenta non possunt physice caulare gratiam secundum partes materiae, dc sermae praecedentes, quippe quae non existunt, quando completa serma Sacramentali producitur Gratia γ Unde ad summum pollet physce causare gratiam iulud ultimum indivis bile physicum format,
vel materiae Sacramentalis. Secundo in Sacramento Poenitentiae materia, nempe contritio, & consessio, nunquam gratiam eania faret, quia non existeret, dum completur forma absolutoria. Tertio in Matrimoniosi prius unus consentiat, dc deinde alter, quando causaretur Gratia , tunc consensus prioris non existeret, atque adeo Gratiam non posset physice causare . Quarto quando contractus Matrimonialis fit per procuratorem , tunc neuter consensus Principalium existit, atque adeo non causat physice Gratiam. Quinto quando Sacramentum v. gr. Baptismi suscipitur cum fictione, seu sacrilege, tunc non producitur Gratia, nis quando per actum doloris reviviscit; in
quo casu Sacramentum, utpote non existens, solum moraliter Gratiam causaret . Sexto quando vi Sacramenti causatur remisso poenae , non potest ea causari physice ir cum
non si quid physicum, sed morale. Deni- ue quando vi Gratiae Sacramentalis cauisantur auxilia a Gratia propria uniuscujusque Sacramenti, isthaec auxilia nonnis moraliter causantur. Res p. retorquendo argumentum e non
sunt multiplicanda miracula citra necessi talem; sed miraculum esset, si Christus , cui debetur omnis persectio illi non repugna I S, careret virtute physica patrandi miracula per humanitatem, dc causandi Gratiam per Sacramenta tanquam per sua instrumenta, nec datur necessitas adstruendi hoc miraculum ; ergo de facto datur haec virtus, & causalitas physica in Sacramentis tanquam persectio debita instrumentis
Christi, quae in ipsius Christi excclientiam
redundat. Praeterquamquod sicut congruum est , quod Deus torqueat Spiritu' nuracu lose per ignem Tartareum, qui est instrumentum Divinae Iustitiae ; ita a sortiori quod causet gratiam miraculose per Sacramenta, quae sunt instrumenta Divinae Misericordiae.
Ad id , quod dicitur, causari gratiam solum moraliter a Sacramentis in multis Ventibus , Respondeo primo , quod si Sacramenta causent gratiam per Omnipotentiam in existentem tanquam per inirtutem appropriatam, in omni eventu causant fratiam physice, etiamsi non existant, ut ex plicavimus quaestione superiore: sicut Planista non existens causat physice Plantam per semen suum, tanquam per propriam virtu
Deinde transmisso, quod Sacramenta s lum possint physice caullare gratiam per potentiam obeatentialem , aut per qualitatem intrinsecam, adhuc nonnulli apud Amicum
50쪽
cuamo tu Num Sacramenta moraliter causent, Oc. 43
docent, quod semper, aut fere semper causent physice gratiam . Nam in primo casa fatis est , quod Sacramentum physice causet secundum ultimam sui partem , ut
dicatur totum Sacramentum causare; sicut sphaera dicitur tota tangere planum, quamvis non tangat , nisi ita puncto . Idemque dicas in secundo. 8c tertio casu. Uarii varia in quarto casu ; probabile est, gratiam causari a verbis procuratoris, in quibus virtualiter perseverat consensus principalis . In quinto , docet D. Thom. in . dist. q. qu. g. art. Σ. Gratiam causari li charactere relicto, tanquam instrumento Baptismi praeteriti . In texto , dc ultimo non causatur
Gratia habitualis, de qua est quaestio, sed
Sacramentalis , seu propria uniuscuiusque Sacramenti; haec autem , quia sere semper
Causatur , quando Sacramenta non existunt,
nil mirum , quod moraliter tantum ab iis
Denique transmisso , quod quando Sacramenta non existunt , tunc Gratia habitualis solum moraliter causetur,dicendum tamen, id esse per accidens . sufficit enim, quod per se, hoc est fere semper Sacramenta causent
physice gratiam, & quod verba Scripturae, Conciliorum, & Patrum sumantur in sensu proprio , & rigorose , quando sc possunt sumi ; quia tamen quando Sacramenta non existunt, non possunt gratiam causare physice, ideo pro iis calibus iumenda sunt verba Scripturae in sensu minus rigo- io , & metaphorico de causalitate morali ..
In forma nego minorem: ad probationem nego pariter minorem ἱ ad cujus probationem distinguo antecedens per accidens , eoncedo; per se , nego antecedens, &con
sequentiam a similiter si passio Christi non
posset physice causar gratiam per Omnipotentiam in existentem , causiaret illam tantum moraliter , & metaphorice & tunc in eo sensu dicerentur a SS. PP. & 1 Tridentino sess. 6. can 7. Sacramenta habere
virtutem ex passione Christi, &profluxisse ex latere Christi perfostb;. quatenus Christus Dominus dum vivebat praevidit vulnus illud post mortem sibi initi Jendum , acceptavitque , ac Deo Petri obtulit ad obtinendam virtutem S icramentorum . Prob. bilius tamen dicendum, per pallionem , & vulnera Christi causari physice nostrana salutem , & gratiam in Sacramentis per Omni- Potentiam inextil. die .n. juxta illud Augustini : Visceris DonDei novi misericordia et unx , uec risunt foramina per qua V any IV. Objic. 2. Sacramenta non possunt physice gratiam causare ς ergo solum causant moraliter. Probatur antecedens, quia
nulla Creatura potest aliquid creare; Gratia autem non potest physice produci nisi
per creationem , ut docet D. Tho m. r. 2.qu. IOO. art. a. qui pariter in primo, distia.
q. qu. dicit, Gratiam non educi de potentia materiae- Et ratio est , quia qualitas supernaturalis contineri non potest in sinu materiar ; unde nequit ex ea educi ;propterea Gratia habitualis est habitus infusus, non eductu S.
Resp. nego antecedens: a J probationem transmisso , quod Creatura ne in lirum enis taliter quidem possit creare , ut docent Thom i stae contra Recentiores, nego mino rem e Gratia , & omnes qualitates superis naturales , cum sint accidentia, educuntur os nu subjecti per potentiam passivam , non quidem naturalem, sed obedientialem. In eo sentu ab Angelico Gratia dicitur creari , in quo sensu ab Apostolo ad Eph. 2- nos dicimur Creati in Chriuo Iesu, quatenus ex nihilo meritorum per gratiam constituitur homo in statu elevationis: Solum itaque D. Thom. negat, Gratiam educi d potentia naturali subjecti , non de obedientiali . Cum enim ex Tridentino se T 6.
cap. I. Gratia inhaereat animae, non creatur, sed educitur. Denique Gratia dicitur esse habitus insusus, non quia non est eductus, sed quia non est acquisitus V. Objic. 3. Non potest assignari, quand
nam Sacramcnta causent physice gratiam; ergo non pollunt illam physice causare . . Probatur antecedens ; non enim dici potest , quod Gratiam causent, antequam pO- natur materia , & forma , ut patet s cum non D:lit physice causare, quod nunquam extitit; neque quando materia , & forma ponitur successive.tum quia non est m
jor ratio, cur physice Causetur, quando ponitur ultima pars materiae , aut formas ,
quam quando ponitur prima , vel media ;tum etiam quia si partes motus sunt infinitae , non potest attignari ultima neque demum caulant Gratiam , pol quam cst posita materia , dc forma , qui a s materia ,& forma non pollunt physice causare, qu n-do existunt, fortiori non possunt quando
non existunt Resp- certum esse , quod Sacramentum non caulec gratiam neque physice , neque moraliter, nili totum politum sit extra causas totalitate saltem ostentiali , si minus integrali . sicut enim tota clientia phylicae