장음표시 사용
71쪽
Certum est has cupiditates infaustos producero PMetus , ut quotidiana lugenda tuo constat expuricialia. Proli l felices qui ab illis immunes se custodiunt; eas deinceps non a gre coercent . cxpeditas montis facultates habent; intcgras vires corporis som aut . abundanti pace in pura conscientia fruuntur, bonam sa-mam sibi comparant, in gloria sunt apud Deum, et homines, etc. Contra vero , qui cas in teneris annis non refrenant , sed habenas illis imprudenter laxant . damnabiles male agendi habitus induunt , gravissima sibi imponunt vincula, quae disti cito postea disrumpunt : si interdum quaedam habeant desideria o profundo iniquitatis cmergendi , mox pondere libidinum victi , profundius relabuntur, multa pzorsus dedecora faciunt. aciem mentis hub tant . corpus enervant, per vias dissiciles ambulant, et perversiesieue eorriguntur iij. His notatis , sit
PROPOSITIO Maxime euvere debent adolescentes a cunctis voluptatum inellamentis.
Prob. IIaec propositio sufficienter jum probata est ox dictis.
Insuper cuncta voluptatum incitamenta plus minusve sensuS commovent , imaginationum accendunt , Venenum corruptionis insinuant . mentem excaecant, decipiunt, .ac pue cati laqueis mox t reli unt : ergo ete. Inter periculosa haec incitamenta praesertim computari debent, quidquid contrarium insanus allegaro soleat mundus :
ordinario describunt , vividis coloribus illicitas mentis assectioncs, tanquam laudabiles, depingunt, turpes actiones imaginibus Oxhibent, colloquia flammas impudicas spirantia, artificia ad seducendam innocentiam diabolico cxcogitata reserunt, etc. at nemo nescit quam infausta indo nascantur consectaria: ergo 1.' etc.
variis modis excitatur, atque inflammatur libidinis incendium: ju-Venes utriusque sexus , vehementi propensione ad se iuvicem illecti, vultu. yeStu, nutu, sese provocant, temere, et audacter maximis periculis sese objiciunt in fragiliori aetate , dum prudentiores vix a cupidi latum aestu temperare queunt; si haec agentes , integram servarent castitatum , ingens ibi agnoscendum csset prodigium : ergo 2.' etc.
hil sonius mullorum viliorum : in liis namquc libidines excitat tur . amor inordinatus , Odium insensum , ambitio insatiabilis . ira implacobilis , , indicta crudelis , aliaque vitia celebrantur in
72쪽
theatria : minimum malum quod indu sequi solet. est maximum laodium pro eunctis gravibus studiis , vel negotiis. Vido in hane tuaioriam Trail. da Iu COmἐdio μγ ; Borauet , maeimes . et r steriona tur Ia comedis : Desprex e-Boissy M. Ipson iusseau pericula hujusmodi Iudorum ostendit, Letire ad' Alem-
Solvuntur objectiones. U. Natura ad appetendum bonum sensibilo nos impellit: or-μo nulla est obligatio hunc appetitum seu concupiscentiam cohi- bendi. R. Nego eonseq. Natura quidem nos impollit ad bonum sensibile appetendum, ut promptus, et emcacius conservationi nostrao invigilemus: at ille appetitius lumino rationis dirigi debet, ali quin ultra limites a sapientissimo Creatore praescriptos mox exiscurreret, nosque secuin traheret. Sic ad manducandum, et bibendum recte inducimur ; verum , huic appetitui ultro moduin e dentes , nos ingurgitamus, vel inebriamus, et ita do caeteris :
Iust. s.' Si omnis concupiscentiae omnesque cupiditates severo cohiberentur , omnes simul tollerentur magnao ac generosae a tiones : ergo illas tam severo cohibero non tenemur. R. Nego ant. Molus enim concupiscentiae , si lumino rationis recte dirigantur, boni sunt et principium magnarum Virtutum ;gi Vero non coerceantur , uberrimi fiunt omnium vitiorum son-leg : ideo tolluntur vividae mentis assectiones , et omnia torpentae languescunt; sed habenae dimittantur superbiae, avaritiae, et praesar lilia voluptati , et statim emtiunt innumera maiornm genera; cx triplici namque hujusmodi capito cuncta ortum habent crimina quae univcrsam coinquinant terram : ergo , licet motus inordinati concupiscentiao severo cohibeantur , nihilominus loeum habebunt generosae actiones. List. 2.' Si univorsi concupiscentiae motus tam diligenter e
hibendi sunt , omnis recreatio juvenibus interdicenda erit, et gravis ac tristis ducetur vita : atqui illud admitti non potest :
R. Nego maj. Multae sunt enim recreationes honestao . ab omni periculo probabili alienae . quas neutiquam improbat aut vituperat ratio; ut deambulationes , et quaedam ludorum species , maxime inter personas ejusdem sexus : atqui pura , et tim
73쪽
IS IXsTITUTIONEs Pul LOROPul noeentia gaudia ex illis percipere licet, nedum autem tristis lunc ducatur vita , multa , o contrario . indo provenit jucunditas , pax abundans corda replens , amoenitas interna in cunctis
actibus relucens; deniquo feliciores sunt in hae vita juvenca, qui juxta rationis dictamen libidinos cooreent, quam illi qui voluptatum illecebris attracti, omnia sibi indulgere volunt : ergo et c.
Dens animam intimo junxit cum corpore, non ut ab eo unce retur , sed ut illud rogeret ; repugnaret enim substantiam ratione praudi iam alteri inulto inferiori subjectam esse.
Praecipuo nunc quaerendum est 1.' an mens unionem suam eum Cori re servare teneatur ; 2.' quaenam naturalis hujus obligationis sint consectaria. Itaque praesentis articuli duo erunt Paragraphi. g. 1. - De Obligatione serrandi unionem mentis eum eorPOre. Hanc obligationem non agnoscebant Epicurei, nec voleres Stoici , qui cruentam sui ipsius occisionem laudabant ut virtutem . praesertim in nonnullis circumstantiis , quod exemplo Bruti . Catonis, etc. comprobatur. Insanae huic opinioni plures pseudO- sapientes nostri subscripserunt, inter quos d' .mlbuch, Tot suint, miret ius , etc. Qui enim nihil agnoscunt praetor materiam, nulla ratione probare possunt violentam sui ipsius mortem esse illicitam. Caeteri vero, religionem, aut solam philosophiam hodiernam Sectantes , doctrinam oppositam unanimiter tenent.. PROPOSIT io Leae naturalis siriete prohibet voluntariam sulipsius Oecisionem. Prob. Quod est Deo injuriosum , voci natura Oppositum , pru dentiao regulis contrarium , sensui populorum adversum . et societati noxium , lego naturali prohibetur : atqui talis est voluntaria sui ipsius ocelsio.
1. ' Est Deo injuriosa: Deus enim existonitam dodit homini. et animam ejus univit corpori ; illum ergo statuit in terra ut
Servum aliquid operaturum, vel ut militem stationem suam Se aturum : atqui servus famulatum suum deserere non potest . nec miles stationem sibi assignatam , quin gravem inkriam su- seriori suo iniurat : ergo similiter homo gravis injuriae erga eum sit reus , si propriis manibus mortem sibi inserat. 2.' Mιurae voci opposita est : mortem ent in , natura duce , refugiunt homines , ab illa abhorrent , et quodlibet perieulum subito Oecu rens incogitantes . et quasi inviti statim devitant; cuncta animantia euviduvi mortis horrorum continuo manifestant:
74쪽
porro tam univorsalis, tamque constans, et invincibilis propensio an ipso Creatore evidenter Procodit. Et vero . qui mortem violenter sibi insurro volunt , ordinario dubitant , haerent . manentque suspensi , Pt . nisi dolirio , surci-ro . desperationo , gravi aliqua paSSione Veli 'menter commoveantor , ac timorem supremi audicis prius abii erint, propositum situm persicuro non audent : ergo tota natura contra atrocem hujusmodi actum sortiter insurgit. Hoc quidem adeo VPrum est. Ut eo minora videantur hujus generis exempla , quo puriores sunt mores , et vividiores religionis sensus et , e contra . colioquentiora evadunt, quo magis impietas, ae morum corruptela grassantur: laclum istud jam negari non potest: ergo etc. 3.' Regulis prudentiae est eontraria. Allera quippe post prae- sontem nos manet vita , beata vel misera , secundum uniuscujusque opera : sapientis est igitur vitam beatam per acquisitionum virtutum mereri: sed, qui mortem voluntario sibi inseri, beatitudinem suturam per virtutum acquisitionem mereri non studet; Praecipuao nam quo virtutes nostrao erga Deum per adorationcm, humilitatem , patientiam . fiduciam , etc. aequiruntur : Verum qui seipsum occidendo praesentem vitam ultro deserit, has virtutes certe non exercet, ut patet; qua ergo fronto ante supremum Iudicem non vocatus se sistens , remunerationem petere nuderet 8 ergo etc. b.' Sensui populorum est adversa. Omnes enim Populi , Omnesque sensati persuasum habent non licero seipsum propriis manibus occidero ; idem opinabantur veleres , Saltem plerique. Undo
Proxima deinde tenent moesti Ioea qui sebi lςthum
Insontes peperere manu , Iucemque perο3i 'Heeere animas. Quam vellent aethere in alto Nunc et pauperiem eι duros perferre labores lErgo etc. 5.' Societati est noxia. Πomo pnim creatus est propter societatem , ut infra probaturi sumus : ergo lex naturalis vetat noullo modo societatem offendat: verum qui per mortem cruentam vitam spontanco abjicit, graviter societatum offendit: l. V enim unum D X membris ejus violenter avellit, et abscindit: 2. ' curas sibi commissas incauto relinquit nullus namquo est homo qui non habeat saltem aliqua os Iicia erga alios homines explenda , . g. exempla pietatis , humilitatis , patientiao . illis praebendo: 3.' perversum aliis dat exemplum ; si enim , propter aerumnas, et taedium vitae , mortem sibi insorro liceat . et omnibus haecdUctrina persuadeatur, quicumque erunt miseri. et aiIlicii, pos uis suis voluntaria morio tuto se subtrahere poterunt; cum au'
75쪽
tem maxima pars generis humani tribulationibus exere alve. horrenda mortis voluntari ac sp ctacula quotidie oculis nostris subjicerentur ; 4.' qui voluntario ge occidit , parentes . cognatos .Rmicos , ipsamque sociutalem valdo contristat : ergo deuiquo i, Iam ossundit ; ergo cic. Probatur insuper , in traelatu do Decalogo , voluntariam sui Oecisionem oppositam esse fidei christianae . verbis Scripturae Non oecides , et unanimi doctorum 'sensui. Ergo ute. Iuuntur objectiones. Obj. 1.' Natura nos impellit ad qua rendum bonum nostrum: et fugiendum malum : atqui saepe contingit Titana praesentem Teipsa nobis esso malam : ergo illam lugiendo naturae ipsique Deo paremus. R. Dist. m . Natura nos impellit ad quaerendum bonum . o. fugiendum malum sub regimino rationis , eon'. seeus, nego maj. natio hujus distinctionis ex superius dictis patet : porro recto judicare non possumus bonum nostrum dier voluntariam mortem quaerendum esso ἰ ura enim selieitas nostra in solo Deo sita ost.: atqui constat Deum prohibere ne praesentem vilaui VOIuntario deseramus , sub praetextu quod sit inisera. Aliundo . si praesens vita saepe sit misera . id propriis culpis Nostris tribuendum est , id est , vitiis, ut libidinibus quibus imprudentur servimus : porro justum est nos poenas culpis nostris accersitas lucre. Ergo utc. Praeterea , communitor illae miser lao sunt transitoriae. brinvi leniuntur , deinde cessant , et pax eis succedit , sicut ira quillitas succedit tempestati : ergo non solum culpabiliter . sed imprudenter agit homo, qui ut uas declinet, cruentas manus inso conjicit. Ergo utc. Inst. l. ' Licet crus, nut brachium tradero chirurio amputandum ut gravis dolor cesset , vel ut cactura membra serventur :ergo si tota vita sit misera , illam partior abjicero licebit. R. Nego conseq. et parit. Cum enim ingonita in nobis a Deo insita sit propensio , qua propriae conservationi nostrao invigilamus , certe contra illam non agimus , nec ideo contra voluntalem Dei , si membrum Vitialiam tradamus, ut caelera serVentur integra : voluntaria enim amissio cujusda in membri ex ea sequitur lego qua Deus jubet ut corpus servemus, et qua simul prohi- hct no illud voluntario destruamus : ergo plus lavet quam nocet
Inst. 2. ' Eodem modo so habet corpus respectu animae , ad membrum resputu corporis : ergo si ad conservandum eorpus membrum amputaro liccat, paritur totum corpus destruere lico-bit, ut mons, a doloribus libera, facultatibus suis pleno gaudeat.
76쪽
R. Nego ant. Quodlibet enim membrum modo suo ad c me isti dum torpus into Ariam concurrit , Sicut pars ox ordinatur ad totum ἰ pars autem , si nec osso est , per iro debet pro toto : undosi cuncta membra simul servari nequeant . unum pro aliis tradoro licet. Verum corpus relativo ad animam non se habet sicut pars ad totum: est enim in genere suo completum , et ex illius uniono eum anima integer ossicitur homo : qui ergo eorpus occidit . non tradit partem ut servet totum . sed ipsum destruit homi ncm ut talem. Ergo etc. Inst. 3.' Insipientis est sustinero mala qua o lacilo devitari pos-snnt : ergo vhi misera est Vita, eam abjicero licet. R. Dist. ant. Insipicntis Pst sustinero mala quac laetio dovitari possunt, ubi nulla spes alicujus compensationis cxistit. eone. otiamsi digna compensatio exspectari possit, nego ant. Porro miseriae, et amictiones hujus vitas, si patienter tolerentur. digno componsari debent: altera quippe sutura est vita in qua Deus Omnes virtutes propter seipsum exercitas , abundo remunerabit. Ergo est. Obj. 2.' Solpsum propriis manibus occidero strenui ost hominis : ergo Deus hunc a tum in altera vita remuneraturus eμt. R. Nego ant. Fortitudo enim animi in adversis constanter pe
serendis maximo relucet; ita judicant omnes: porro qui propter miserias hujus vitae voluntario so occidit, tantam animi sortitudinem non exhibet ; physico enim loquendo . facilius est vitam unico ictu amittere, quam longos dolores aequanimiter tolerare: undo poeta Martialis, Rebus in adversis puella est eontemnere vitam ἰForιiter ille 'eiι qui miser esse potesι.
Te pertaedet vivere, et dieis: malum vita est. Oehis aut serius eonsola ιione lenieris , et dises :. bonum vita est. remus dices quamvis melius non ratiocinaberis : nihil enim . nisi tu , musahitur. Ergo te ea hodierno die immutare velis , et quoniam id in infr-ma animad tuae valetudine versatur, quod omne in so habet malum , tuas etpraenatas eupiditates eorrigas ; tuamque domum urere nolis , ne illum ordinate disponere labores '
77쪽
Ouum perperam electa tua exempla sinι , quae id domisse putas Romanorum esse . intelligis , si rogites . quod illi sim jus esse suam ritum recidendi arsit rentur . simul ac gravis atque molesta ista esset I Conspicua Reipublicae tempora insultor , ac quue-so in illis invenias eidem unum virtute prueditum , se hoc modo liberuntem e e Onere suorum olpeiorum etiam post acerbissima inforIunia. Regulus , Carthaginem revertens , an suo interitui praeuertit imminentia supplieia ' Quid e contra non donasset Postumiatis , dummodo ad Furculas Caudinus hoc perfugium sibi lieuissetionem nam virtutis nisum non admiratus est Senatus in Consule Varrone . qui suae cladi superesse potuit ' Quanam ratione tot er-eellentes imperatores se suis hostibus volunturio tradere passi sunt ii , quibus summopere acerba erat ignominia , et quibus tam pamro detrimento eraι mori ' Propterea esι , quod illi suum sanguianem , vitam , eaetremosque spiritus debebanι patriad , ae neque dedecus , neque infortunia animum suum a saero hos oscio arera ro poterant.
Quamvis immediate post haec verba , celebi is auctor . juxta
morem suum, sibi contradicat, eloquentur lamen ostendit xoram sortitudinem animi multo magis relucero in adversis constanter perserendis , quam in cis Per voluntariam mortem sugion-dis. Ergo et .
Inst. Dici non potest ignavos suisso Lucretiam, calonem, Brulum . Cassium , Antonium , Mithridat 'in , Annibalem . alio- siluo plures qui maluerunt mortem sibi inferro aut ab aliis inserendam iubere , quam infamiae vel libertati superesso . aut vivi hostibus tradi : ergo voluntario seipsuin occidero tortis est
78쪽
si actus illo in so speclotur . eone. .i ppoclutur eum cunctis suis adjunctis , neso conseq. Iluquo non dicimus Belum sui psuui Oeci uendi iii so spectatum uullam sortitudinum animi uxhibero : qui enim prorsus ignavi fiunt. nec ad Vorsa patiuntur tolerare possunt , nec mortem sibi inferro audent: animo ultra modum deis j ii , ct in contemptibili desidia indigne torpentes, cujusque acintionis laudabilis . et firmi propositi sunt incapaces. ΛItamen no- pavimus , ut iterum nugamus Oluntariam Sui ipSius mortum, cum omnibus adjunctis, usso actum verae sertitudinis , propter ratio-Dem jam cxpositam. Personae superius memoratae ut sortes quidem diabit ac sunt apud posteros ; verum ut mullo sortiores habitau fuissent, si dura sata constanter pertulissent: hoc patet Oxemplo Λristidis, Beguli , Varronis, Belisarii , S. Ludovici, Francisci i , etc. Obj. 3. Fieri potest ut quis ab aliis hominibus contemitatur .ropellatur , injustitia vexetur , ut opprimatur: at in eo casu fi ipsum occidundo non laedit societatum : ergo saltem in eo sol p- sum Occidore licet. R. 1.' Nego ni in. Si enim praedictus homo gravem injuriam ab aliis hominibus susceperii certe haec injuria toli societati tribui non potest: atqui tamen per voluntariam sui ipsius mortem totam laedoret societatem ; ad minus uni ni pervorsum illi praeberet exemplum , ut supra DotaVimus. IJrgo ele. n. 2.' Nego conseq. Etiamsi cnim supponeretur aliquem hominum in latibus circumstantiis versari ut seipsum Occidendo s eiciatem non lauderet , non ideo licite se occidero pOSset; pra cipua namquo nihilominus cxistore t ratio propter quam talis actus grande esset critheu , nempe , stricia Dei prohibitio ovidei libus signis mani sta , ut probavimus. Ergo etc. Irist. a.' Supponatur aliquis morbo contagioso insectus , qui virus aliis communicaturus egi : at curto expedit ut quamprimum moriatur. Ergo seipsuin Occidere potest. R. Nego min. Illud enim non expedit quod vox naturae prohibet : atqui vox naturae prohibet ne dictus homo immisericorditer Occidatur ; multo magis consolaudi quam puniendi sunt miseri homines qui sic amicti sunt : ita clamat ratio . ita praecipit religio, i in sentiunt omnes qui a tali homicidio abhorrent.
Ergo utc. R. Nego eonseq. Nunquam enim vocem natura o contemnero licet: at , qui voluntarie scipsum occidit , Vocem naturae contemnit , siquidem Omnes sensati a voluntaria morte semper abhorrent.
Ex hypothesi ergo quod mors praedicti hominis ad salutem societatis expediret . ipsa societas euin ab illo occidi juberet . sicut occiduntur malefactores publico damnati : sed iterum ne-
79쪽
gamus latem hTpothesim exiclero posso plurima enim invoni re possunt media ad praecavendos esseetus contagionis . ut aliundum ullo melius foret plures ex eadem contagio no mori, quam uni eum innocentum trucidaru rita sentiunt omnes viri Probi ac son.
Iust. 2. Qui ob grave molivum in apertum diserimen se conji- riuul , V. g. ad salvandum regum in praelio , ad occidendum duceni adversarium , ad pri Vatos o periculo eruendos, magnis laudibus apud omnes celebrantur ; item qui , ad placandam se, vocitatem hostium , libure so . eis tradunt occidendos , ut pateloxemplo Eustachii dicit de Mint-Pierre , ot quivquo Sociorumitius : ergo similiter in his casibus seipsum occidero liceret. Nego conseq. eι paritatem. In his enim casibus . qui ita se tradunt, vel in discrimen se conjiciunt, directe se non Occidunt, sed lautum periculo moriundi su Objiciunt, ut essectum gravis inomenii obtineant: porro inter utrumque magnum datur disertinen ; qui enim directe so occidit, suscipit aclum lege naturali prohibitum ς qui vero ob gravem causam periculo morti S So exponit , facit actionem ex se hon m , et permissire tantum so habet relativo ad mortem sibi inserendam : at , latentibus omnibus , licet ponere actionem ex se bonam ex qua duo secuturi sunt esseclus , unus bonus et alter malus . bonum intendendo ,
ct malum duulaxat permittendo : nisi enim principium istud ad- milleretur , nihil sero lieitum esset in ordino morali , ut alibi dicemus. Ergo elc. Inst. 3. ' Plures , apud christianos , laudantur ut probi et san-cii , ei tamen mortem voluntario Sibi intulerunt, ut, V. g. Sam-Son , qui . columnis templi Dagon concussis , si inui cum Philisthaeis obrutus est ; Elea Earus , qui , sub elephanto positus , eum percussit et pondero ejus oppressus est ἰ Appollonia Virgo, quae in roguin accensum proprio nutu prosilivit, etc. Ergo etc. R. Nego conseq. 1.' Praedicti enim viri, ac mulieres sorte inmspirante Deo ita egerunt: sic revera egit Sati sun , cum sola Dei operatione columnas templi concutero et evertere potuerit. 2.'Forsitan indirecto tantum mortem sibi intulerunt , faciendo rem ex se bonam, ut bonum obtinerent essectum; cumque solum in
tem , regem Antiochum in terram .dejicere ; insuper sperare P ierat fore ut bestia non statim corrueret, aut ad dextram , Vel ad sinistram prostraretur , vel deniquo quod prius se retrahe robo Set, quam illa occumberet.
3. Ex recta , pia suo intentione ita Ogerunt , invincibili ignorantia arbitrantus su haee sauero posse ; talis autem ignorantiae
80쪽
ab omni peccato coram Illo excusat : sic excusari potest saneta Apollonia et pauci alii ultristiani qui eam imitati sunt, ut ostenderent perseeutoribus se moriem non formidare. Ergo otc. Obj. ..' Vita est beneficium a Deo nobis concessum : atqui licet abjicere beneficium onerosum : orgo si vita nobis fiatonorosa propter mala ingruetitia . eam per Voluntariam moricinabjicero licet. R. 1.' Dis. mri. Vila est beneficium cum obligationibus, eone. fit merum beneficium . nego ni . Equidem certum est vitam nobis concessam fuisse ut beneficium : at non est merum beneficium nobis oblatum quod dejicere liceat , in nobis est enimal que nobis ; est ipsa natura nostra : porro natura nostra comparari non potest beneficio nobis Oblato , ut quod recusare pos
Insuper , si vita nostra morum esset beneficium . nullam rationem de illa reddere teneremur : altamen accuratam totius vitae nostrae rationum reddere Deo tenemur : ut jam ostendimus:
orgo vita ost beneficium cum obligationibus. R. 2.' Nego min. Qui enim beneficium a Deo concessum in conspectu ejus abjiceret , sub praetextu quod onerosum csset, certe videretur illum contemnere, providentiam ejus accusare, ut non igni lati di mdcre : at talis agendi ratio Deum graviter Ossendoret ; quis enim beneficium a principe concessum in praesentiaojus abjicerc auderet , dicens illud esse nimis onerosum ' Non nos rinceps hac agendi ratione ossenderetur ' Ergo a sortiori et
Inst. Divitias a Deo nobis concessas licito abjicere possumus: orgo a pari et vitam. R. Nego conseq. et paritatem. Divitiao enim naturam nostram non constituunt, sed quaedam sunt media, quibus rationabiliter uti debemus ad consequendum finem nostrum , id est , ad Deum possidendum : unde qui eas abiicit ut liberius Deo serviat , virtutes christianas acquirat, et felicitatem alterius vitac tutius obtineat , contra Creatoris intentionem non agit qui Vero naturalem constitutionem suam per mortem voluntariam destruit Deo manifesto advorsatur . ut constat ex dictis : ergo et c. Obj. 5.' Aliquando taedium vitac adeo insuperabilo est ut hominem ad sui necem invincibiliter delerminet: ergo saltem inuo casu sui occisio est licita R.TO tum concedi potest argumentum , sed indo malo inferretur sui occisionem sub hoc praetextu semper excusari posse ; nam l. v taedium istud communiter non est insuperabitu : 2.' ex prava agendi ratione provenit. Ende qui pio vivunt, et irtutes c lunt, vel huiusmodi taedium non experiuntur, vel illud superant: ergo etc.