장음표시 사용
91쪽
ro ei , qui justo se dolandero volens . ponit actionem ex so Bonam , duos essectus habituram . Unum bonum quum solum intomdit, scilicet, conservationem Vitae suae, et aliorum malum quem tantummodo permittit, videlicet , mortem aggressoris evidenter injusti : orgo etc. Obj. 3.' Cunctos homines , etiam inimicos nostros , diligero, cisque benefaccro debemus : ergo injustum aggressorem occidere non licet. R. Nego conseq. Cunctos hominus diligere quidem debemus sicut noSmetipsos , non vero plus quam nosmetipsos : at si injustum aggressorem Occidero non liceret , etiam cum alia non existat via qua mortem ab illo intentam declinare valeamus , lunc illum plus quam nosmetipsos diligore teneremur . siquidum vita nostra pro conservanda vita rius sundenda esSet : ergo etc. . Inst. Ordo charitatis exigit, ut vitam temporalem pro alterius vita aeterna profundere non dubitemus : atqui do vita aeterna injusti aggressoris hic agitur : ergo etc. R. Nego ant. Ordo charitatis exigit ut elc. si proximus in
extrema necessitatu constituatur , eone . secus , nego ant. Proximus autem in extrema necessitatu versatur , quando necessario
periturus est nisi efficaciter ei succurratur , ut insans qui mOriturus est sine baptismate. Curtum cst nos teneri vitam temporalem pro vita aeterna alterius in extrema necessitato constituti profundero : verum injustus aggressor in extrema necessitate non est positus ; libero enim periculo sese objicit. Aliunde , invasus ei non succurreret effficaciter, vitam suam tradendo . ut Patet:
Cum autem ratio funda monialis cur injustum aggressorem Occidoro liceat , sit legitima sui ipsius defensio , plurima hinc consectaria sequuntur ; nempe
ideo cum occidero licet; nam hic , ut nunc non est Vero aggressor : non exspectandum est tamen . donec catapultam . V. g.
exploserit, gladio percusserit, etc. quia saope defensio tunc possibilis non esset: ubi vero externam actionem incipit . et mortem intendero evidenter manifestat, tunc legitima , ot prudensost sui de sensio.
non licet occidere innocentem quo se protegit injustus aggresSor, ut hic facilius postea occidatur ; sed adversus injustum aggre sorem se defendere liceret cum evidenti periculo occidendi inia contem : ita salium mulli doctores ; nam in eo casu , ex eadem actione bona , duo immediato sequuntur essectus . scilicet . i vagi conservatio , et innocontis occisio quao tantum permittitur.
92쪽
ro , sive sit laicus , sive clericus , si vo inserior . sivo superior. si vo amnis , sivo propinquus . sivo etiam pater aut maior . si oculpabiliter , sive in culpabiliter agat, qualis est ebrius , et i
riosus , si vo invasus occasionem dederit, Oum, V. g. Calumniando . contumeliis assciendo . sive nullam occasionem praebuerit: Bdem enim fiem per est ratio, nempe legitima sui ipsius defensio. S.' Aliquem mutilare nos volentem communiter occidero licet; Periculum est enim lac , ultra progrediens . nos occidat , vel ex vulnere mors sequatur. Sed furem, do tractorem, aut calumniat rom occidero non licet ; bona enim fortunao ipsaque fama vitant lorius sunt inferiora. Attamen surum nocturnum , domum essOrare conantem . vi ct cum periculo eum occidendi repullere licitiam est , V. g. catapultam contra illum explodendo , etc. talis lGippo ac lio nocturna ost quaedam aggressio vitae.
h.' Proximum sicut nosmetipsos diligero debemus : ergo injustum vitae alterius invasorum occidoro licet, nisi sorto ille in Msor esset pater , mater , conjux . Vol filius . quia plus diligero
tori mur parentes, et proximos consanguineos, aut conjunctus, quam eXtraneos. PUΝcTUM SECENDUM. - An singularia eertamina sint Iieitu.
Singularo certamen illud dicitur , quo duo pugiles , post ex
Pressam de Ineo . hora , et armis conventionum , liberct seerim docertant. Mos illo crudelis , apud Graecos , Romanos , aliosque
PopuloS antiquos ignotus , a harbaris populis Septentrionis circa sextum saeculum fuit introductus : primum habitus cst tanquam via legitima qua insallibiliter delegerentur rei , et idcirco voca batur Judieιum Dei, deindo invaluit apud nobiliores viros, Prae- sortim a tum poro Francisci I, in Gallia , ut medium justum . otemcax Vindictam injuriao acceptac sumendi , vel convenientem honoris lausi roparationcm obtinendi. Intra mulios annos plurus occubuerunt nobiles in cruentis hujusmodi cortaminibus quam in pracliis pro tuenda patria susceptis. Sub Henrico IV , per ducem, ut octo annos, quatuor millia sic occisorum numerata Sunt.
Quamvis isto suror parumper de sorbuerit, non raro tamen sin gularia adhuc exercentur certamina; abs ro igitu non orii barbaram hanc decortandi opinionum paucis verbis consulare.
Prorsus illisita sunt singularia certamina. Prob. 1. ' Mi psum Oenidero non licut , nec propria auctoritato vitam alteri eripere, nec periculo ali crutrum, aut utrum suo sa-ciendi ultro se exponere . ut probavimus: ut, etiamsi ambo decertantes conFenirent , ut nonnunquain accidit, quod praelium
93쪽
per primam sanguinis effusionum terminaretur, nihilominus manifesto seso cxponerent periculo tum moriendi . tum alterum Oecidendi , ct sic contra verba Scripturae , Mn occides , agundi :
habori debet , ut malum , ut prorsus illicitum : atqui Singularia certamina a cunctis viris sapientibus cum horrore reprobantur . legibus ecclesiasticis stricto prohibentur . ot sepultura christianaeis qui in talibus praeliis Oceum hiant adhuc donPgatur. Si nulla Iux civilis explieita nunc existere videatur in Gallia . Omnes viri sanae montis , cujusquc sint opinionis politicae , totis vocibus Ea in expostulant, duella reprobant, ut no unus quidem ea licita
esse contendere suscipit; ergo etc.
tem propositum acceptaro liccret, maximo esset necessitas obtinendi reparatior Arin honoris lacsi , vel infamiam vitandi : atqui haee Tatio vana est , 1.' quia omnes viri majori probitato conspicui singularia certamina reprobant , ut illicita , proindeque nullus est verus honos in illis cxorcondis; 2.' quia laesus non ideo est victor in certamine , sed frequenter ipso cadit ; 3.' quia mora jaelantia , potius quam verus honor , ad istiusmodi certamina impellit; experientia cnim constat singularium cortaminum amatores Ordinario nullis virtutibus osso commendatos , sed mullis itiis inquinalos , et odiosos ; ..' quia vitam pro sutili hoc opinione tradere , Vel periculo exponere non licui. O, tundunt insu
er doctores christiani Deum hujusmodi vindictam omnino proluere. Ergo etc. Solsunsur objecιiones. Obj. 1.' Injustum vitao aggressorem occidere licet : ergo , ct injustum honoris aggrOSSOrom. R. Nego conseq. et paritatem. Fieri enim potust, ut vita ostica citor de senili nequeat nisi occidendo aggressurum: Porro in os easti tantum asstrina inus illum occidere licitum esse. Contra Iu-TO nunquam mors aggressoris necessaria est ad consorvandum honorem ἰ honor onim praecipuo situs cst in cultu virtutis , ct in bona fama apud viros probos: atqui singularia certamina nunquam necessaria sunt ad obtinendam , aut consorvandam b0nam famam apud viros probos , sicut nolavimus. Aliunde , ita est bonum ordinis superioris honoro : ergo Cic.
Inst. 1. ' Talis est salsa o opinionis auctoritas, praesertim apud milites , ut qui duellum sibi propositum recusaverit , jam ignominia sit perfusus: atqui tolerabilius est militi statim mori quam
sic inhonoratus vivo ro : ergo Ole.
R. I t. in . Talis est.... ut ignominia sit pertusus apud
94쪽
lii oddam Vulgus militaro , eone. apud probos . ot meliores milites, subdistinguo: si aliundo ignavus , et meliculosus appareat. eone. si cunctas optimi militis virtutes constanter ostendat, nego maj. Etenim miles qui ad duellum provocatus illud recusat stundat so disciplinae tenacem , strenuum in praelio , audacem in Periculo, et lunc certum est illum non habitum iri apud probos , et meliores milites, ut infamem, et ignavum: porro fama apud hujusmodi viros mullo praestantior est, quam Vana opinio o PDd vulgus insanum , et lot vitiis inquinatum. Optimus igitur miles talem famam paria in curabit; neminem unquam injuria laedet, injurias sibi illa las contomno t. ad singulare certamentiori provocabit , provocatus non accedet . inopinato Iacessitus sortiter se defendet. et imprudentem adversarium Occidet . oxti Spothesi quod aliter so expedire nequeat, sicque magnanimum, et impavidum simul sc ostendet : ergo etc. Inst. 2.' Milites , consuetis praejudiciis eirca duellum exister ii Inis imbuit , e0ntinuo probris ac maledictis cum qui provocalia R decertaro noluerit insequuntur : ergo saltum qui immerito provocatur , duellum acceptare potest. R. l. ' Nego ant. Dummodo enirn qui singulare certamen acceptaro recusat , cunctas habeat virtutes boni militis , ut in odiximus . probris , et malediciis ordinario non vexabitur , sed potius dilectio nona , et quamdam Venerationum cacterorum sibi comparabit, ut ex Periuntia , multisque exemplis comprobari
R. 2. V Nesso conseq. Pluribus enim rationibus ostendimus duellum legi naturali repugnare : illud ergo rocusare est actus vi tritis : atqui non deserenda est virtus propter incommoda quibus obnoxia ost : ergo etc. lianc rationem refert, canaque conSUetaoloquentia sic exornat L-I. Rousseau 1J.
Care, ne sacrosianctum honoris nomen permisceas eum hoc femei praejudicio , quod viri utes omnes arrogat armis , eι nihilo alis est aptum , quUm 8trenuos scelestos producendo
Te ipsum itaque collige , atque animadverte . si tibi dedita operti liceat hominis vitam lacessere , tuamque in discrimen oferre ad barbaram periculosumque imaginationem explendam , quiae nullo innititur aequo fundamento . ac praeterea si si ista recordialis san-
α Gardea-rous de consondre te noni sacre de P honneur arce eoprejuge feroce qui me ι toutes les vertus a la potnte de ι' epee , etn' est propre qu' a 'ire de brares scelerata
95쪽
quinis egusi in pari oeeusione fieri potest , ut e clamare desinatia imum peetus ejus . qui illum effundere fecit. Nosce ne ullum μ.einus , quod homicidio voluntario possit aequari ' si vero funda.
mentum virtutum omnium humanitas sit , quid de homine sanguiariolento . atque perdito sentiemus . qui illam in vita sui similis laeessere audet ' Memento de iis . quae adversus exterum ministeriatim ipse mihi dixisti: oblitus ne sis , eirem patriae debere suam itum . neque sibi jus esse , ea uti sine legum venia , ad validi simam rationem in harum defensionem ' Mi rerum duleissime lai eirtutem sincere amas , eam disco colere eae suo more , non eae
hominum more. Mulo , ex illa ineommodum aliquod oriri posse: hos rectum , virtus . tibi nihil est aliud , quam nomen inane, nee virtutis praeditus eris , nisi quum talem esse , tibi nullo est, labore 'At quaenam reipsa sunt ista incommoda 8 Murmurationes hominum otio . Nequitiaque submersorum , qui se in alienis calamitat bus immiscere quaerunt . semperque vellent aliquid novi hubera. quod enarrent. En magnum procul dubio incitamensum , quo σε
ineleem jugulenti Si philosopbus . et sapiens in magnis ritae negotiis ad insanos multitudinis sermones se eonforment, quoraum totus hie studiorum apparatus , ne quisque nihil siι aliud, quam qui n' a nul fondement raison nable , et si le triste 80uveni r dusanss versέ dans uno partille occasion pe ut cesser de crier vense-anee au fond du eoeur de relui qui ι' a 'it eouler. Connaisse 2-rous a uetin erime egal α ι' homicide volonta ire et si Ia base detoutes Ies vertus est ι' humanite , que penseron nous de P hommesanguinaire et depra τέ qui ι' ose attaquer dans la vis de son senis
96쪽
homo vulgaris ' Nonne audeas itaqu8 . ultiones e cedere Doleio .sumae . amicitiae . ne morιem formidare arguaris ' Res pondera . mi rerum dulcissime . ae majorem in formidine hujus exprobati nis inuenies ignaviam , quam in formidine ipsius mortis 1 Thraso.s ora totis viribus petit strenuus haberi Hinc graviter peccant qui consiliis , suasionibus , hortationishus , irrisionibus , aliisque viis ad singularia certamina excitant, ois velut testes assistunt . arma subministrant . et ea non imp diutit . cum emcacitur impedire possent; quod ad duces militum Praecipuo attinet.
De furto. Furtum est . injusta rei alienae ablatio : supponit igitur dari jus proprietatis quod violari possit. Ita tuo dicendum est 1.' doproprietato , 2.' de surto, aliisquo injustitiis.
Ex authentica creationis historia constat Deut.i constituisse hominem super terram cum potestato eam occupandi , colendi, et tructibus ejus vescendi. Similiter percipit, atque demonstrat ratio varias productiones terrao jumentis , et seruituti hominum ti accommodatissimas ex casu sortuito non oriri , benB Voro a Sa-Pienti omnium Conditore. Inter res illas multae bestiis evide tur sunt destinatae , aliao bestiis , ct hominibus sunt communes ot ipsae bestiae homini subjiciuntur , eique vestimenta necessaria , utilissima servitia , variam , et abundantem escam subministrant , juxta haec Scripturao verba , 2ὶ Dominamini piscibus
maris , et volatilibus coeli , et universis animantibus quae move
tur super terram 3J ; Et omne quod movetur , et viriι erit vobis in eibum : quasi olera virentia tradidi vobis omnia. In prima rerum origine haec universa erant indivisa , ad nominem pertinebant , sicque primi occupantis licito siebant. Quae autem semel occupata suerant, propria erant POSSesS 4 P amille , de peur qn' on ne eous ae se de emindre is morι rosea Ies ehoses , mon bon ami, et uous tmunerea bien plus dsidchete dans la eratnte de es reproras que dans celle de is mori me me. Le sunsuron , le polimn veut a toute 'ree passer Four
97쪽
ris , qui cis uti, ca donaro, vel commutaro , aut contra injustos invasorus tanquam sua defendero poterat. Primum fructus ultro nascunt os . et quasdam tililiores bestias possidero cooperunt hominus : duindo numerosiora habuorunt ν cora , post 'a vliquas turrae portiones cxcolebant; easque similiter secerunt suas. Quod autem Sic Occtipatum non fuerat, ad nominem pertinebat ; multa diu romanserunt, et plurima adhu rum an ut communia , v. g. aer . aquae maris , Vel numinum . avos libero volantes , larae in fulvis . pisces in mari , etc. Item plagae terrarum a nemine adhuc possessae; haec enim licite primi liunt occupantis , ut Omnos consentiunt.
Duplicis generis distinguuntur bona , videlicet , mobilia , et immobilia. uobilia sic dicuntur , quia de loco in locum moveri
possunt , ut laticius collecti , pecora , argentum , etc. immobilia vero ita vocantur . quia moveri nequeunt , qualia Sunt agri, domus , ligna nondum CouSa , Elc.
Boiia , si vo mobilia , sive immobilia, a privato, vel a pluribus
in communi , ut Sunt hona xenodochiorum , Seminariorum , ci- ita tum , etc. POSSidentur.
In regionibus a mullo temporo habitatis , qualis est Europa , omnia hona ad privatos, vel ad communitates pertinent, et sero nulla romanent, quae a Primo occupanto legitimo possideri queant. Petitur utrum haec honorum divisio fuerit opportuna. Negat Rousseau , et singularem assertionem suam totis viribus defendere conatur in Oratione jam citata iij Primus, qui, quum terrenum obsepisset , dicere excogitaviι: Haec mea sunt, hominesque simplieissimos invenit . qui ei fidem praestarent , vere fuiι fundator eicilis societatis. Quοι scelera , bella , homicidia : quoι calamitates , horroresque ab humano generi non propulsasset ille qui , Pulos evellens , vel fossam cumulans , suis similibus clamas-Aet: Cavete . no aurem imic deceptori praebeatis; actum cst vi bis , si obliviscamini , fructus cssu omnium , e contra terram nullius osso ISed omni sundamento destituta est furibunda lia cc civis Geta 0 Diseoura fur l' origine , et les fondemens do ι' inegalite .
98쪽
vensis declamatio ; non solum opportuna . sed neeograria fuit , I,miorum divisio : si enim nulla Oxtitisset propriotas. qui fructusod vescendum collegisset , Vestimonia do pilis . pulli hus , soliis ,
i, ut eorticibus sibi consuisset. bestias nutriiss t. domum. aut casulam construxisset , utc. nullum jus in res hujusmodi aequisi- isset , et sortior eas sine scruptino auferre potuisset : hoe auia em ovidenter ropugnat : ergo utc. Similitor diu subsistere non potuit societa A humana . quin i, minus aliquas portiones terrae specialiter colerent, alquo posgido ront : Porro non minus repugnat has possessiones licito violari cquam fructus collectos , vestimenta consuta , etc. auferri. Sic habetur in toto Scripturae sacrao decursu , et ita fert communis hominum. Populorumque conSUI Sus. Qui contrarium asserere nono rubescit, remittendus PSt in sΤlvas, ut suavitatem vitae omnino curostis percipere queat. Familino suorunt ab initio aliae aliis numerosiores, vigilantiores . sol rtiores . in labore constantiores ἰ idcirco majora . ut meliora habuerunt pecora , pulchriores aedificaverunt domos , ampliore' circumcluserunt campos , accuratius eομ coluerunt , copiosiores fructus collegerunt , abundantiores divitias Possod rutit . si equo , Polentiores cVasorunt. IIinc orta est fortunarum. et conditionum inaequalitas , quac proinde juri naturali non advorsatur , ut contenclit Rousseau , sed ex ipsa voluntato Dei nascitur.
De eariis modis proprietatem bonorum aequirendi. Prima honorum acquisitio per solani possessionem facta est . ut diximus. Bona aequisita variis modis augeri possunt ; V. g. pecora soctus edunt, a rho res creseunt , agri diligentius coluntur , ut tiberiores dant fructus, etc. haec bona , quae dicuntur accessoria .
nil dominum principalis substanti ac pertinent. Undo sequentia axiomata : Res fruet illeat domino : Res perit domino. Bona legitimo possessa duplici modo ad alios homines trans mitii possunt, non po vi actus proprietarii , ut vi legis.
t.' Nullum est dubium , quin propriefarius bona sua nil alios homines jure naturali transmittere valeat: do natura est enim propriolatis ut dominus re sua uti . ct abuti possit. Pro nutu . absque cujusquam injuria : ergo . solo juro naturali spectato . hiana sua ox integro , vel ex parto , Vendum , commutare , donare , relinquere , et objicere poterit.
Actias vero quibus hona sua ad alios transsurro intendit , duplicis sunt generis ; alii , scilicet, qui dicuntur causa mortis , et alii inter HV . Actus estisa --tis , qui etiam vocantur testamenta, sunt illi
99쪽
quibus proprietarius do bonis suis pro tempore mortem suam subsequento disponit : itaque dominium eorum retinet. Λetus hujusmodi essentialiter sunt revocabiles , et sola morio testatoris perficiuntur, ut patet. Hi ne plurimi contendunt vim huius generis actuum non a vo-Iuntate testatoris, sed a jure civili doducendam osso : Dam , inquiunt , testator dominium usque ad mortem retinet; post mortem vero illud transferro nequit : orgo elo. Sic, inter multos l . Verum , cum aliis non paucis . probabilius nobis videtur facultatem de honis per testamentum disponendi , non a lege civili . sed a juro naturali ortum habere ; si enim leges positivas non existerent, numquid bona , a possessore suo legata. nihilominus primi occupantis legitime scri possent hoc certe rationi , et
communi hominum Sensul contrarium esse videtur : ergo utc.
Parvi refert an dispositiones ob causam mortis fuerint scriptao , Vel non scriptae, coram testibus, aut sine testibus ordinarao , dummodo voluntas testatoris clara sit, ac libera, et alium do nullae leges positiva o tales contractus sub poena nullitatis prolitheant. Λctus inter uiros sunt gratuiti , ves onerosi: certum est proprietari iam bona sua ad alium titulo gratuito . vel oneroso inter vivos transferre posse. Attamen , si leges positivao facultatem donandi intra quosdam limites coerceant, stricta existit obligatio hos limites non praetergrediendi , ut ex infra dicendis constabit. Sic pater, qui solo juro naturali spectato, nihil debet siliis praeter Victum , et vestitum , usquedum sibimet ipsis pro μdore possint , tenetur juro positivo haereditatem suam eis relinquero ; aut saltem de bonis suis litulo gratuitu ultra portionem a lege determinatam disponere non poteSt. 2.' Duplex est titulus quo proprietas bonorum ab uno ad alium vi legis transferri potest: scilicet, successio, et praescriptio.
1.' Successio. Cum enim ordo societatis non permittat, ut bona eorum , qui ab intestato decedunt maneant vacantia , aut ad Primum Occupantem pertineant, statutum est ubique ea ad descendentes , vel ad ascendentes. vel ad propiores cognatos tra
situra esse. Quo juro autem id fiat, disputant inter se doctores: alii enim dicunt hona parentum vi solius naturae ad filios pertinere , quia silii sunt quaedam extensio substantiao parentum ,
100쪽
Qt eadem cum ipsis persona moralis. Opinio haee sat probabilis
videtur. Alii vero affirmant voluntatem dclanctorum esso solum tituliam, quo bona per haereditatem transferuntur: undo si voluntas oriam expresso fuerit manifestata , adest tostamentum quod impleri debet. Si autum voluntatem suam anto mortem non mani-lastaverint , requirendum est quid probabilitor statuissent . si mortem praevidissent, aut interrogali suissent : Iegitimo autem Praesumitur illos voluisse bona , quae relinquunt , ad propiores Cognatos transire : ergo etc. Λlii denique contendunt jus haereditatis sola lege positiva esso landatum , adeo ut, ea seclusa , bona decedentium ab int stato valido primi fierent occupantis. Ultima haec sententia pariam est probabilis ; tranquillitas enim samiliarum , ordo soci tatis, aequitas naturalis, ut quaedam decentia postulant. ut filii Dona parcntum obtineant, ut parentes bona filiorum praedec clentium colligant; imo ut, desectu ascendentium , et descendentium , fratres fratribus succedant, etc. Unde apud omnes POpulos hic modus succcdendi servatur : atqui modus illo tam unia sormis non esset, si a sola lege positiva derivaretur : ergo etc.
2.' Praeseriptio est modus logo positiva institutus quo proprietas rei alienae diu in bona sile possessa o acquiritur, ita ut, post aliquod temporis intervallum , propriclarius jus suum in eam omnino amittat. Bonum societatis exigit, ut proprietatos lamiliarum sint securae : Porro saepius non essent securae , nisi introducta suisset praescriptio , de qua speciatim tractandi hic non est locus. PDNCTUM SECUNDUM. -- De furto , aliisque injustitiis. Furtum ost occulta rei alienae ablatio , domino rationabili lorinvito , cum animo eam retinendi. Si autem haec ablatio pra sente , ac renitente domino fieret , diceretur rapina , a verbo
Ex juro proprietatis evidenter sequitur, 1.' surtum, rapinam, aliasquo injustitias , V. g. Violationum contractuum legitimo initorum , calumnias , detractiones , etc. gravissima cs8o poceata contra legem naturalem ; 2.' strictissimam existuro obligationem cunctas hujusmodi injustitias reparandi ; nam resiloctu proximi idem est bonum ejus auferre, aut ablatum retinero, damnum in-