장음표시 사용
271쪽
S malos, & pluit super iustos, &iniustos. Postrei explicada sunt
incommoda illa, in quae nos tum incidimus, cumriniurias, quae nobis illatae sunt, condonare nolumus. Itaque Parochus illis, qui sibi in animum inducere non possunt, ut inimicis ignoscant, ob oculos ponat, odium, non solum peccatum graue esse, sed etiam diuturniatate peccandi grauius inhaerere. Cum enim is, in cuius animo hic af
fectus insederit, inimici sui sanguinem sitiat; illius ulciscedi spe plenus, dies, noctesque in perenni quadam mala mentis agitatione itiuersatur, ut numquam a caedis, aut nefariae alicuius rei cogitatione cessare uideatur. quo fit, ut is uel numquam, uel maximo negotio
ad id impellatur, ut aut prorsus ignoscat, aut aliquae saltem ex parte iniurias remittat. quare merito uulneri comparatur, cui telum ita xum haeret. Multa praeterea in comoda & peccata sunt, quae hoc uno odii peccato, quati uinculo quodam, iuncta tenentur. ideoque in suo . i. Ioannes in hanc sententiam ita dixit: Qui fratrem suum odit, in t nebris est,&in tenebris ambulat, de nescit quo eat: quia tenebrae obcaecauerunt oculos eius: itaque sepius labatur, necessc est. Et nim quo pacto seri poteli, ut dicta aliquis, aue ficta illius probet, quem oderiti hinc temeraria S iniqua iudicia existuc, irae, inuidiae, obtrectationes, & alia eiusmodi, quibus illi quoque implicari solet, qui aut cognatione, aut amicitia iuncti stant. Itaque Lepe fit, ut ex uno peccato multa existat. nequo iniuria dicitur, hoc peccatum esse
Diaboli: quadoquidem ipsir at, initio'liolnicida fuit. Quamobrem Dei filius Dominus noster Iesus Chiistus, cum sibi mortem pharisaeimis s. afferre cuperent, illos a patre Diabolo genitos esse dixit. Sed praeterhaee, quae dicta sunt, unde s eris huius deici dirationes peti pos
sunt, alia quoque remedia, & ea prosccto maxime opportuna, sanctarum litterarum monumentis tradita sunt. Ac primum omnium remedium, & maximum est, Saluatoris nostri exemplum, quod ad imitandu nobis proponere debemus. is enim, cum ne in nima quia dem peccati suspitio in eum cadere posset, uirgis caesus, spinis cor natus, & cruci denique affixus, eam habuit orationem plenissimam LM., i. pietatis; Pater dimitte illis: non enim sciunt, quid faciunt. Cuius aspersionem sanguinis, testatur Apostolus, melius loquentem, quin Heb. a Abel. Alterum autem remedium ab Ecclesiastico propositum est, nili.,. ut mortem, atque illum Iudicii diem recordemur. Memorare, ii quit ille, nouisti malua, &.in aeternum non peccabis. quae sentet tia eodem spectat, ac si dicti: Illud saepe etiam atque etiam cogita, breuisere, ut mortem obeas: proinde, quia tali tempore tibi optatissimum
272쪽
erit, & maxime necessarium, summam Dei misericordiam impetrare, eam tibi ob oculos iam nunc, perpetuoque proponas, necesse cst. iita enim fiet, ut immunis illa ulciscendi cupiditas tibi exhauriatur, cum ad misericordiam Dei implorandam nullum aptius, iriai usu eremedium inuenias, quam obliuionem iniuriarum, & amorem in
eos, qui te, aut tuos re, aut oratione uiolarint.
Quoniam uiri, & uxoris uinculum arctissimu est,& nihil utrique iucundius accidere potest, quam intelligere se mutuo quoda & singulari amore diligi ; contra, nihil molestius, quam sentire a se debutum & legitimum amorem alio transferri 1, recte quidem, atque ordine illam, quae hominis uitam a caede tuetur, legem haec, quae de moechia, siue adulterio est, consequitur, ut sanctam illam &nonorabilem matrimonii coniunctionem, unde magna charitatis uis existere let, nemo ullo adulterii scelere uiolare, aut dirimere audeat. Sed tamen in hac ipsa re explicanda cautus admodum sit Parochus, ta prudens,& tectis uerbis rem commemoret, quae moderationem potius desiderat, quam orationis copiam. uerendum est enim, ne, dum is late,atque copiose nimis explicare studet,quibus modis homines ab huius legis praescripto discedant, in illarum rerum sermonem sorte incidat, unde excitandae libidinis potius materia, quam restinguendae illius ratio emanare solet. Sed quoniam hoc praecepto multa continentur, quae praetermittenda non sunt, caseo loco explicabuntur di ca Parochis. Eius igitur duplex uis es , altera, qua disertis uerbis adulterium uetatur: altera, quae cam sententiam inclusam habet, ut animi, corporisque castitatem colamus. Vt autem ab eo, quod prohibitum est, docendi initium sumatur; Adulterium est legitimi tori in- iuria, siue alienus, siue proprius ille sit. ctenim si maritus cum muliere solutarem habet, suum ipse torum uiolat: si uero solutus uim alienam cognoscat uxorem, aci ulterii labe torus alienus inquinatur. Hoc uero adulterii interdicto omnia prohiberi D. Ambrosius&Au D. Ambra. gustinus auctores sunt, quaecumque inhonesta sunt,&impudica. In hanc sententiam haec uerba accipi eda esse, ex sacris litteris tum ueteris, tum noui testamenti licet colligere: nam praeter adulterium,
alia libidinis genera apud Mosen puniuntur. Est Iudae in Genesi semas. iudicium in nurum suam. Est praeclara illa in Deuteronomio Mosis mise. 11. lex , ne de filiabus Israel ulla esset meretrix. Extat praeterea Tobiae ad Tob.
filiu elusinodi adhortatio: Attede tibi fili mi ab omni sornicatione. A A Ecclesi
273쪽
Ecclesiasticus ite, Erubescite, inquit, a respectu mulieris Arnieariata In euangelio etiam Christus dominus inquit, de corde exire adultoria, & fornicationes, quae coinquinant hominem. Apostolus uero Paulus hoc uitium saepe multis grauissimis q. uerbis detestatur: Haec est, ait, uoluntas Dei sanistificatio uestra, ut abstineatis uos a fornicatione.&, Fugite fornicationem. &, Ne commisceamini fornicariis. Fornicatio autem, inquit, & omnis immunditia, aut avaritia nec nominetur in uobis. &, Neque Arnicarii, neque adulteri, neque molles, neque masculorum cocubitorcs regnum Dei possidebunt.Pr cipue uero ob eam rem adulterium diserto uetitum est, quia praeter
turpitudinum, quae illi cum aliis intemperantiae generibus communis est, iniustitiae quoque peccatum non tum in proximum, sed etiam in ciuilem cietatem adluctum habet. Est illud item certum, qui se a ceterarum libidinum intemperantia non abstinet, eum ad hahc, quae adulterii est, incontinentiam facile labi. Quare hoc adulterii interdicto sicile intelligimus, omne impuritatis, Δ impudicitiae genus, quo polluitur corpus, prohiberi: immo uero omnem intimam animi liuidinem hoc praecepto uetitam esse, tum ipsius legis uis signiscat, quam spirituale esse constat, tum Christus dominus docuit illis uerbis, Audistis, quia ductu est antiquis, Non moechaberis: Ego autem dico uobis, quia omnis, qui uiderit mulierem ad concupisccdum cam, iam moechatus est eam in corde suo. Haec sunt, quae fidelibus publice tradenda duximus, si tamen ea addantur, quae a sensti Tridentina Synodo in adulteros, & cos, qui scorta, di pellices alunt, decreta sunt, praetermissis multis aliis, ac uariis impu)icitiae,& libidinis generibus, de quibus priuatim unusquisque a Parocho admonendus erit, ut temporis, & personarum ratio postulabit. Sequitur nunc, ut ca explicentur, quae iubendi uim habent. Docendi igitur sunt fideles, ac uehementer hortandi, ut pudicitiam, &continentiam omni studio colant, mundentque se aD omni inquinamento carnis, & spiritus, perficientes sanctificationem in timore Dei. In primis autem admonendi sunt, quamuis castitatis uirtus in eorum sominum genere magis eluceat, qui pulcherrimum illud, ac plane diuinum uirginitatis propositum sancte & religiose colunt, tamen iis etia conuenire, qui uel caelibem uita agunt, uel matrimonio iuncti, a uetita libidine puros se & integros seruant. Quoniam uero multa a sanctis Patribus tradita sunt, quibus docemur domitas habere libidines, & coercere uoluptates, ea Parochus studeat populo accurate exponere, atque in hac tractatione diligentissime uersetur Haec
274쪽
Haec autem eiusmodi sunt, partim quae in cogitatione consistunt, partim quae in actione.Quod in cogitatione remedium positum est, id in eo maxime uersatur , ut intelligamus, quanta sit huius peccati turpitudo, M pernicies; qua cognita, ficilior fiet eius detestadi ratio. Ierniciosum uero scelus esse, intelligi ex eo potest; quoniam propter ioc peccatum e Dei regno pelluntur, atque exterminantur homi- e ines: quod malorum omnium ultimum est. Et haec quidem calamitas omnium scelerum communis est: illud autem huius peccati pro- prium, quod qui Brnicantur; in sua ipsi corpora peccare dicuntur eYsententia Apostoli ita scribencis; Fugite fornicationem: omne. n. i.ad αν. s. peccatum, quodcumq. secerit homo,extra corpus est: qui autem Ernicatur, in corpus suum peccat. quod obcam causam dictum est, quoniam illud iniuriose tractat, cum eius uiolat sanctitatem. qua de re ad Thessalonicenses ita D. Paulus: Haec est, inquit, uolutas Dei, uadrae sanctificatio uestra, ut abstineatis uos a sernicatione, ut stiat unusquisque uestrum uassuum possidere in sanctificatione & honore, non in passione desiderii, sicut&gentas quae ignorant Deum. Dein , t de id quod scelestius est, si homo Christianus meretrici turpiter se dedat, membra, quae Christi sunt, ea meretricis ficit: ita enim D. Paulus ait ; Nescitis quonia corpora uestra, membra sunt Christi 3 tollens ergo membra Christi, ficiam membra meretricis absit . an nescitis quoniam qui adhaeret meretrici, unum corpus eisciturὶ Est praeterea homo Christianus, ut idem testatur, templum spiritus sancti; quod uiolare nihil aliud est, nisi ab eo spiritum sanctum eiicere. In adulte- . iii autem scelere magna inest iniquitas. si enim, ut uult Apostolus, qui matrimonio iunisti sunt, ita eorum alter alterius potestati man- tcipatus est, ut neuter sui corporis potestatem, iusque habeat, sed mu 1M condi tuo quodam sint inter se quasi seruitutis uinculo ita deuincti, ut uir . . . .
ad uxoris uoluntatem, contra'. uxor ad uiri nutum, uoluntatcmq.
se accomodare debeat; certe si alteruter corpus suum, quod est alieni iuris, ab eo, cui illud adstrictum es'. disiungit, is admodum iniquus
est, &nestrius. Et quoniam infimiae metus & ad ea, quae iussa sunt, uehementer incitat homines, &a uetitis magnopere deterret; doc bit Parochus, adulterium hominibus insignem turpitudinis notam inurere . nam sacris litteris ita proditum est: Qui adulter est, propter Prouer. s.cordis inopiam, perdet anima suam: turpitudinem & ignominiam 'cogregat tibi, & opprobrium illius no delebitur. Verum huius sce- Eriin ,,.leris magnitudo ex supplicii seueritate ficile perspici potest . adulteri tota. s. enim, lege a Domino in ueteri testamento praescripta,obrueban tur. Α Α 1 lapi-
275쪽
lapidibus. quin etiam ob unius libidinem, non solum qui stellii
Gni. 3 . admisit, sed uniuersa interdum ciuitas, ut de Sichimitis legimus, de leta es h Multa diuinae animaduersionis exempla in sacris litteris prodita iunt, quae ad detcrrcndos a nefaria libidine homines Parochus1 colligere poterit, ut Sodomae,& rcliquarum finitimarum urbium Gen. t interitus ; Israelitarum, qui fornicati sunt cum s liabus Moabin dei serto, supplicium; Beniamitarum deletio. Qui uero mortem cssi ιμι ς giunt, intolerabiles tamen dolores,ac poenarum cruciatus, quibus saepe plectuntur, non effugiunt. nam mente caeci, quae poena grauis sima est, ita fiunt, ut neque Dei, neque famae, neque dignitatis , neque filiorum denique, uitaeque suae rationem habeant: hocquq paclo adeo nequam,& inutiles fiunt, ut nihil fraue committi his de . beat, & ad nullum fere ossicii munus idonei sint. Huius rei exempla . . Li. a Dauidz,&Salomone petere nobis licet: quorum alter postquam adulteratus est, repente sui dissimillimus, ex mitissimo crudelis exti tit, ut Uriam optime de se meritum morti obtulerit, alter cum letos .Reg.11. tum in mulierum libidinem profudisset, ita a uera Dei religione sese Osee. auertit, ut alienos deos sequeretur. Aufert igitur, ut oleas dixit. hoc
peccatum cor hominis, saepeque obcaecat. N. uiolatus Nunc ad ea remedia uenialnus, quae in actione consistunt. quorum primuin illud est, ut otium maxime fugiamus: in quo Sodomiatae homines, ut ei apud EZechielem, cum hebescerent, inspurcistiamum illud nefariae libidinis scelus praecipites lapsi sunt. Deinde crani j.f. puta magnopere est uitanda. Saturaui eos, inquit Prophesa, & mce chati sunt: quoniam uenter expictus, ac saturatus, iiDidinem paritatue. i. hoc ipsum illis uerbis Dominus significauit; Attedite uobis, ne sorte grauentur corda uestra in crapula, & ebrietate. hoc item Aposto
Mam , . lus ; Nolite, inquit, inebriari uino, in quo est luxuria. Sed maxime animus ad libidinem oculis inflammari solet. quo pertinet illa Chri, ait h. i,. sti domini sententia; Si oculus tuus scandalizat te, erue eum,& proij ce abs te. Multae praeterea sunt prophetarum de eadem re uoces, utrob., i. est apud Iob; Pepigi foedus cum oculis meis, ut ne cogitarem quidede uirgine. Sunt multa denique, ac pene innumerabilia exempla ina, ex oculorum aspectu ortum habuerunt. sic David, sic Gω. 3 . rex Siche peccauit, hocque ite pacto senes illi Susannae caluitiatores η 3- deliquerunt. Elcgantior item ornatus, quo oculorum sensus ualde excitatur, occasionem libidini non paruam saepe praebet: ideoque
Eccli.s. Ecclesiasticus monet ;Auerte seciem tuam a muliere compta. Cui nigitur mulieres in nimio ornatus studio uersentur, no alienum erit,
276쪽
si Parochus aliquam in eo diligentiam adhibeat, ut eas interdum Ino i neat, obiurgetque uerbis, quae hoc de genere grauissima Apostolus i.Pet. 3. Petrus ita protulit, Mulierum non sit extrinsecus capillatura, aut circundatio auri, aut indumenti uestinaciorum Cultus. D.Paulus item, i .ed Tim. 1. Non in tortis, inquit, crinibus, aut auro, aut margaritis, uel uelle
pretiosa. multae. n. auro S margaritis adornatae, ornamenta mentis,
α corporis perdiderunt. Hoc autem libidinis incitamentum, quode uel bum exquisito ornatu existere solet, alterum sequitur, quod est turpis obscenique scrinonis. nam uorborum obice nitate, quasi fice quadam subiecta, adolescentum accenduntur animi. Corrumpunt enim mores bonos colloquia mala, inquit Apostolus; laocque ip- i .ad oriis sum cum maxime ciliciant dolicatiores, ex molliores cantus, ac saltationes, ab iis quoque diligenter cauendum cst. quo in genere numerantur item libri obscene &amatorie scripti: qui ita uitandi sunt, ut imagines, quae aliquam turpitudinis specie praeselarunt: cum ad turpes rerum illecebras, inssam mandosque adolescetum animos uis in illis sit maxima. Sed Parochus in primis curet, ut, quae de ijs a sacrosancto Tridentino Concilio pie, religioseque constituta sunt, ea tan Tii . ore. ctissime seruetur. Haec uero omnia, quae commemorata iam sunt, si magno adhibito studio, curaq. uitentur, omnis sere libidinis mat ria tollitur. sed ad illius uim opprimendam maxime ualent frequens Consessionis,& Eutharistiae esuri tum assiduae, ac piae quidem ad Deum preces, cum eleemosynis atqhe ieiunio coniunctae. Eit enim Od cor.io castitas donum Dei, quod recte petentibus n5 denegat, nec patiturnos tentari supra id quod possumus. Corpus autem no ieiuniis mo.
do,dc iis praesertim, quae sancta Ecclesia instituit, sed uigiliis etia,piis
peregrinationibus, atque aliis a Mictationum generibus exercendu est, tensuumque appctitiones reprimendae: in his enim, atque aliis
eiusmodi rebus maxime cernitur temperantiae uirtus: in qua sciat ntiam ad Corinthios ita D.Paulus scribit omnis qui in Uone cotem l .ad cor. 9.dit, ab omnibus se abstinet: & illi quidem ut corruptibilem corona accipiant, nos autem incorrupta. & paulo post, Castigo, inquit, compus meu,& in seruitutem redigo, ne serte,cu aliis praedicauerim, ipse leprobus inciar. Et alio loco; rnis curam ne seceritis in desideriis. MI Mn. I 3.
Veterem hunc Ecclesiae morem filisse, ut huius praecepti uis, & ratio inculcaretur auditoribus, indicat illa apud Apostolum obiurg tio eorum, qui ceteros ab iis uitiis maxime deterrerent, quibus ipsi
277쪽
cumulati reperiebantur: Qui enim, inquit, alium doces , te ipsum non doces 3 qui praedicas non furandum, suraris ὶ Quo doctrinae bono non solum stequens illorum temporum peccatum corrisebant, sed etiam turbas, ac lites sedabant, aliasque malorum causas, quae furto commoueri solent. In ijs & delictis, & delictorum in comodis,
atque calamitatibus cum nostra etiam haec aetas misere uersetur; ad
exemplum sanctorum Patrum, & Claristianae disciplinae magistroru, Parochi hunc urgebunt locum, & assidue, ac diligenter huius praecepti vim, ac sententiam explicabunt. Ac psimum ossicium, & diligentiam suam conferent ad declarandum Dei infinitum amorem erga genus humanum: qui non modo illis duobus interdictis Non occides ;Non moechaberis quasi praesidiis, & uitam, corpusque nostrum,& simam, existimationemq. tueatur; sed etiam hoc praecepto, Non sertum ficies, tamquam custodia quadam, externas res, ac iacultates muniat, atque defendat. quam enim haec uerba subiectam habent notionem, nisi eam, quam supra diximus, cum de aliis praeceptis loqueremur uetare uidelicet Deum, bona haec nostra, quae in cius tutela sint, a quoquam auferri, aut uiolari. quod diuini e legis beneficium quo maius est, eo nos in ipsius beneficii auctorem Deum gratiores esse oportet. Et quoniam & habendae, &reserendae statiae, nobis optima ratio proposita est, ut non tantum praecepta liubenter auribus accipiamus, sed etiam re ipsa probemus; ad hoc colendum praecepti officium fideles excitandi, & inflammandi sunt. Est autem hoc praeceptum, quemadmodum superiora, diuisum in
duas partes: quarum altera, quae furtum uetat, aperte est annuciata;
alterius sententia,&uis, qua iubemur benigni,& liberales esse in proximos, in priore occultasst,&inuoluta. de priore igitur prius dicetur; Non furtum facies. In quo illud animaduertcdum est, furti nomine non id modo intelligi, cum occulte ab inuito domino allia quid aufertur; sed etiam, cum aliquid alienum contra uoluntatem scientis domini possidetur . nisi forte existimadum est, eum, qui fumtum prohibeat, rapinas fictas per vim, & iniuriam non improbare; iis caris. cum extet illud Apostoli ; Rapaces regnu Dei no possidebunt. qu
rum omnem rationem,& consuetudinem fugiendam esse, idem scribit Apostolus. Quamquam uero maius peccatum rapinae sint, quatata tis. furtum; quae, praeter rem, qua alicui adimunt, praeterea uim asserui, re maiorem imponun t ignominiam: mirandu tamen non est, quod
leuiori hoc serti nomine notatu sit diuinae legis praeceptum, non rapinae. id. n.summa ratione fictum est: quia lacium latius patet, & ad
278쪽
plura pertinet, quam rapinae; quas tantum ira octo illi ficere possunt,raotentia,& uiribus praestanti quam qua nemo non uidet, exclusis em generis leuiorious peccatis, grauiora etiam sicinora proluberi. Uariis autem nominibus notatur iniusta possessio,&usus rerualienarum, ex uarietate eorum, quae & inuitis, & insciis: dominis au feruntur. nam si priuatum quid priuato adimitur, furtum dicitur; si surripitur publico, peculatus appellatur. plagiatum uocant, si homo liber, uelleruus alienus inseruitute abducitur: si uero sacra res eripitur, nominatur sacrilegium: quod ficinus maxime nefarium, ac 'scelestum adeo in mores inductu est, ut bona, quae necessario & Ω-crorum cultui,& ccclesiae ministris, de pauperum usui pie, ac sapieterfuerat attributa, in priuatas cupiditates, perniciosasq. libidines conuertantur. Sed, praeter ipsum furtum, id est externa actionem, furandi etia animus,& uoluntas, Dei lege prohibetur . est enim spiritualis lex,quae animum,sente .cogitationum & c5siliorum,inspicit. Decorde enim, inquit Dominus apud S. Matthaeum, exeunt cogitationes Mart b. 1 f.
malae, homicidia,adulteria, tornicationes, furta,filia testimonia. Sed quam graue scelus furtum sit, ipsa naturae uis, & ratio satis ostendit: est enim iustitiae cotrarium, quae suum cuique tribuit. Na bonorum distributiones, & assignationes,iam inde ab initio iure gentium constitutas, diuinis etiam,& humanis legibus cofirmatas, ratas esse oportet ; ut unusquisque, nisi humanam societatem tollere uelimus, ea teneat, quae ei iure obtigerunt. nam, ut Apostolus ait, Neque fures, x .ad cor.ε. neque auari, neque ebriosi, neque maledici, neque rapaces regnum
Dei possidebunt. Etsi huius sceleris importunitatem, & immanitate permulta declarant, quae furtum cosequuntur. Fiuntin.iudicia temere, dc incosulto, multa de multis: erumpunt odiae suscipiuntur inimicitiae: existunt interdum acerbissimae innocentium hominum danationes. Quid dicemus de ea necessitate, quae diuinitus imposita est omnibus, satisfaciudiei, cui aliquid adeptum sit Z Non. n. inquit Augustinus,remittitur peccatu, nic restituatur ablatum: quae restitutio,
cum quis assueuerit ex alienis locupletari, quatam habeat dissicultatem, praeter id,quod unusquisque & ex alioru c5suetudine,& de suo sensu iudicare potest, ex testimonio Abacuch prophetae licet intelli- - ct a. gere: inquit enim: Vae ei, qui multiplicat non sua usquequo,&ag- grauat cotra se densum lutum. Lutum appellat densum, rerum alienarum possessionem, unde emergere, & expedire se homines diis cile possint.Furtorum autem tam multa sunt genera, ut ea dinumerare
sit dissicillimum . quare de his duobus, serto, & rapinis, dixisse satis A A erit,
279쪽
erit, ad quae, tamquam ad caput, reliqua, quae dicemus, referuntur. Ad ea igitur detestad.i, S: ad fidelem populum a scelesto facinore deterrcndum, conserent omnem curam, ac diligentiam Parochi. Verum huius generis partes persequamur. Sunt igitur fures cita, qui furto sublatas res emunt, uel aliquo modo inuentas, occupatas, aut adeptas retinent: ait enim S. Augustinus: Si inuenisti, &non reddidisti, rapuisti. Quod si rerum dominus nulla ratione inueniri P teli, illa iunt bona in usus pauperum conferenda. quae ut restituat, qui adduci non potest, ea re ficile probat se undique ablaturum omnia, sit postit. Eodem se alligam scelere, qui in emendis, uendendi lirebus fraudes adhibent,& uanitatem orationis. horum fraudes uindicabit Dominus . Grauiores,& iniquiores in hoc furtorum genere sunt ij, qui fallaces, & corruptas incrces vendunt pro ueris, & integris ; quiue pondere, mensura, numero, ac regula decipiunt cin .ptorcs. cit enim in Deuteronomio: Non habebis in sacculo diuersi pondera. & in Leuitico: Nolite facere iniquum aliquid in iudicio, in regula, in pondcre, in me sura: staterat ulla, &aequa sint pondera: iustus modius,aequusque sextarius. Eil 5 alio loco: Abominatio est apud Dominum pondus,& pondus, statera dolosa non est bona Furtum etiam apertum est operariorum, & artificum, qui toti & integram mercedem exigunt ab iis, quibus ipsi iustam, ac debita operam ii 5 dederunt. Nec uero distinguuntur a furibus serui dominorum , rerumquecuitodes infidi, quin etiam eo sunt detestabiliores, quam reliqui fures, qui clauibus excluduntur, quod furaci seruo nihil domi obsignatu, aut occlusum esse potest. Furtum praetercalac re uidentur, qui fictis, simulati . uerbis, quiue fallaci medicitate pectinia extorquent: quorum eo grauius est peccatu, quod stirtu mendacio cumulat. Illi quoquc in furu numero reponedi sunt, qui cu ad priuatu aliquod, uel publicu ossicium conducti sunt, nulla uel parua
opera nauates munus negligunt, mercede latum, ac pretio fruuntur. Reliquam furtorum multitudine, a solerti auaritia, quae omnes pecuniae uias nouit, excogitata, persequi logum est,&, ut diximus, difficillimum . itaque de rapinis, quod est alterum horum scelerum caput, dicedum uidetur, si prius monuerit Parochus Christianum poplitu, ut meminerit illius Apostoli sententiae, Qui uolunt diuites fieri, incidunt in tentationem,& laqueum diaboles Nec ullo sibi loco patiatur excidere praeceptum hoc: Quaecumque uultis ut faciat uobis homines, &uos facite illis. & illud cogitent perpetuo , Quod ab alio oderis fieri tibi, uide ne tu aliquado alteri laclas. Rapinae igitur patet
280쪽
latius. Nam, qui debitam operariis mercedem non persolliunt, sunt rapaces . quos S. Iacobus ad paenitentiani inuitat illis uerbis: Agite Iacob. s. nunc diuites, plorate ululates in miseriis uestris, quae aduenient uotabis. cuius paenitentiae causam subiungit: Ecce enim merces oper riorum , qui inestierunt regiones uestras, quae fraudata est a uobis, iclamat: & clamor eoru in aures domini fabalio tintroiuit . quod inus rapinaru in Leuitico, in Deuteronomio,apud Malachia,&apud Tobia uehemeter improbatur. In hoc crimine rapacitatis includit tur,qui,quae Ecclesiae praesidibus, euec magistratibus debetur, uectiga-llia, tributa, decimas,& reliqua huius generis n5 dissoluunt, uel inter
uertunt,&ad te translarunt. Hucetia referuntur feneratores in rapi
nis acerrimi,& acerbis limi, qui miseram Plebe copitant,ac trucidant usuris. Est autem usura, quidquid prae teriortem,ti: caput illud, quod datu est, accipitur, siue pecunia sit, siue quiduis aliud, quod emi, aut 'aestimari possit pecuniae sit cenim apud Ezechiele scriptum est: Vsura, & superabundantiam n5 acceperit. & Dominus apud Lucam: Mu- LM s. tuum date, nihil inde sperantes. Grauissimu semper sitit hoc facinus, etia apud getes,& maxime odiosum. hinc illud; Quid fenerari Z quid hominem, inquit, occidereὶ Nam qui fenerantur, bis idem uendui, aut id vendunt, quod non est. Item rapinas faciunt nummarii iudi ces, qui uenalia habent iudicia, ae pretio muneribu'. deliniti, optimas tenuiorum,& egetium causas euertunt. Fraudatores credito ru,& inficiatores, quique, sumpto temporis spatio ad soluendum, sua, uel aliena fide merces emunt, neques dem liberant, danabuntur co- de crimine rapinarum: quorum etia delictum grauius est, quod mercatores, illoru destitutionis, ac staudationis occasione, mastno detrimento ciuitatis vendunt omnia carius. in quos illa Dauidis ientelia uidetur couenire: Mutuabitur peccator,& n5 solueti Quid de locu NU.36.
pletibus dicemus iis, qui ab illis,qui solue do n5 sunt, quod comodarunt, exigui acerbius,& pignora etia ea auferui cotra Dei interdictu, quae ad eorum corpus tuendum sunt necessariat inquit enim Deus: Si pignus a proximo tuo acceperis uestimentum, ante solis occasum re)das ei: ipsum enim est solum, quo operitur indumentum carnis eius, nec habet aliud, in quo dormiat: ii clamauerit ad me, exaudia eum, quia misericors sum. Horu exactionis acerbitate, iure rapacita . t4atque adeo rapinas appellabimus. Ex numero eorum, qui raptores dictitur a sanctis Patribus, sunt, qui in fiugum inopia coprimunt fiumetum,iaciuntq. ut sua culpa carior,ac durior sit annona: quod etiaualet in rebus omnibus ad uictum, & ad uitam necessariis. ad quos