장음표시 사용
331쪽
inanibus actionibus dediti, si a diuino pragidio deseramur. sc enitu
nos obiurgat Sapietia: Usquequo paruuli diligitis infantiani,&sbita ea, quae sibi sint noxia, cupient 3 Et in hunc nodum hortatur A p Morii stolus: Nolite pueri essici sensibus. Etsi maiori in inanitate, & errore uersamur, quam illa puerilis aetas: cui tantum abest humana prudentia, ad quam tamen per se tempore potest peruenire; cum ad diuina prudentiam, quae ad salutem neces laria est, nos nisi Deo auctore, de adiutore adspirare no ponimus . nisi enim practo nobis sit Dei auxilium, reiectis ijs, quae uere sunt bona, ad interitum ruimus uolui . tarium. Ac siquis, discussa diuinitus animi caligine, has uideat hi minum miserias, sublato stupore, sentiat legem membrorum, ac sensuscupiditates spiritui repugnantes recognoscat,omnemquedia . spiciat naturae nostrae propensionem ad malum; qui poterit non a genti studio opportunum tanto huic malo, quo naturae uitio premimur, remedium quaerere, salutaremque illam regulam expetere, ad quam Christiani hominis uita dirigenda&coserinandasio Hoc igiatur illud est, quod imploramus, cum ita precamur Deu Fiat uoluntas tua. Cum enim, abiecta obedientia,&Dei uoluntate neglecta, in has miserias inciderimus, unum illud tantorum malorum rem dium nobis diuinitus propositum est, ut ex Dei uoluntate, quam peccando contempsimus, aliquando uiuamus, omnesque cogit . tiones & amones nostras ea regula metiamur: quod ut assequi possimus, suppliciter illud a Deo petimus, Fiat uoluntas tua. Id uero itilis etiam uehementer petendinn est, in quorum animis iam regnat
Deus, quique iam sunt radiis diuini luminis illustrati; cuius gratiae
beneficio, Dei obtemperent uoluntati. Quibus licet ita comparatis propriae tamen cupiditates aduertitatur propter procliuitate ad in lum, insitam in hominum sensibus 8, ut, etia si tales simus, magnum rae. 4. tamen hoc loco nobis periculum sita nobis ipsis,ne abstracti,&ills m a concupiscentiis, quae militant in membris nostris, iterum de salutis uia denectamus. de quo nos periculo Christus dominus admo--b. 16. nuit illis uerbis: Vigilate,&orate, ut non intretis intentationem:
spiritus quidem promptus est, caro autem infirma. Non enim est in nominis potestate, ne in eius quidem, qui per Dei gratiam est iustiscatus, ita domitos habere carnis asscistus, ut numquam illi postea excitentur: quippe cum eorum, qui iustificati sunt, mentem sanet ad Id .ν. Dei gratia, non etiam carnem : de qua illud scripsi Apostolus : Scio enim, quia non habitat in me, hocin in carne mea sonum. Nam ut semel primus homo iustitiam originalem, quo tamquam fieno quodam
332쪽
' quodam cupiditates iregebantur, Muisit, minime cas postea ratio 'ita continere potuit in Oricio, ut ca non appeterent, quae Ctiam ra- .RO .rtioni repugnant .lItaque in homini Sparte peccatuna, idest pecca
tissimilem habitarc icribit Apostolun ut intclligamus eum non ad . tempus, quasi hospitem, diuersari apud nos, scd, quam diu uiuiamus, tamquam incolam nostri corporis in domicilio membrorum rere perpetuo. Ergo domesticis S intestinis hostibus assidue oppugnati, lacile intelligunus, confugiendum esse ad Dei auxilium. yctendumque, ut frat in nobis uoluntas cius. Iam uero ficiendum est, ut sciant fideles, quaesit huius petitionis uis. quo loco, multis omissis, quae a doctoribus scholasticis de Dei uoluntate utiliter, re copiose disputantur, uoluntatem hic accipi dicimus proca, quain signi appestaret blent, hoc est, pro eo quod Deus a nobis fieri, aut ca . i. ueri iusserit, aut monuerit. reuoluntatis nomine hoc loco cose prehensa sunt uniuersa, quae nobis ad caelestem beatitudinem cq . parandam proponuntur, siue illa ad fidem, siue ad mores tertinerat: omnia denique, quaecumque nos Clinitus dominus perie, uel per Ecclesiam suam ficere aut imperarit, aut prohibuerit, de qua uoluntate ita scribit Apostolus: Nolite fieri imprudentes: sed intelligere. λυν s. res, quae sit uoluntas Dei. Cum igitur illud precamur,. Fiat uolui tas i .Pa. r. tua; petimus in primis nobis, ut Pater caelestis ficultatem concedas obtemperandi diuinis iussis, o inseruiendi ei in sanctitate& iustitia omnibus diebius nostris pucad nutum 5 uoluntarum eius omnia tacitamus; ut ea colamus:ossicia, de quibu& in sacris litteris admone, mur; ut ipso duce&auctore reliquabmnia praestemus, quae eos de cent, qui non ex uoluntate carnis, sed ex Deo irati fiant, exemplum Christi domini secuti, qui fustus est obediens usque ad mortem, mortem autem crucis; ut parati simus omnia perpeti potius, quam uel minimum ab eius uoluntate discedere. Nec uero quisquam in , hi qui huius stladio, M amore petitionis flagret ardentius, quam is, .qcui concessum sit, ut summam eormn dignitatem intueatur, qui Deo obediunt. Idem enim illud uerissime dici intelligit; Seruite Deo,&illi obedire, regnare esse. Quicumque, inquit Dominui, fecerit uoluntatem patris mei, qui in caelis est, ipse meus frater,s ror,& mater est; hocin cum illo sum omnibus amoris, & uolentiae uinculis coniunctissimus i. i. Nemo fere est Ex uiris Lab, ctis, quin praecipuumshuius petitionis: munus a Dco uehemem.
ter ponularit, ac praeclara quidem omnes, sed 'aria pers epe ora -FF tione
333쪽
tione usi sunt, in quibus mirificum & suauissimum Dauidem uti demus illud uarie postulante. modo enim inquit:. Vtinam dirigantur uiae meae ad cui fodiendas iustificationes tuas. Interdum: Deduc nae in semitam mandatorum tuorum. Nonnu quam i Gressus meos dirige secundum eloquium tuum,& non dominetur mei omnis iniustitia. Huc pertinent illa. Da mihi intellectum, ut discam mandata tua. Iudicia tua doce me: da mihi intelleetiam , ut sciam testimonia tua. Saepe aliis uerbis eandem tractat, uersatque sententiam.
qui loci diligenter animaduertendi sunt, & fidelibus explicandi; ut, quanta sit in prima huius petitionis parte uis, & copia salut
rium rerum, omnes intelligant. Secundo loco, cum illud precamur, Fiat uoluntas tua; detestamur opera carnis: de quibus scribit Ap stolus: Manifesta sunt autem opera carnis; quae sunt serescatio, immunditia, impudicitia, luxuria, &c. &, Si secundum carnem uixeritis, moriemini. petimusque ne sinat Deus ea nos perficere, quae sensus, quae cupiditas, quae imbecillitas nostra suaserit, sed ut nostram uoluntatem, sua uoluntate moderetur. Alieni sunt ab hac uoluntate uoluptuari j homines, qui in terrenarum rerum cura, dc cogitatione defixi sunt. Feruntur enim libidine praecipites ad potiundu, quod concupierunt, & in illo fructu prauae cupiditatis felicitatem ponunt, ut beatum etiam esse dicant, qui, quodcumque optarit, consequatur. Nos contra petimus a Deo, ut ait Apostolus, ne in nis curam ficiamus in desideriis, sed ut fiat uoluntas eius. etsi non facile adducimur, ut precemur Deum, ut cupiditatibus nostris non
satisfaciat. habet enim dissicultatem haec animi inductio: quod ipsi quodam modo id petentes nos videmur odisse: quod etiam Hii titiae tribuunt ii, qui toti haerent in corpore. sed nos stultitiae fi-mani subeamus libenter Christi causa. cuius est illa sententia: Si quis uult post me uenire , abneget semet ipsum , praesertim cum sciamus, multo praestare, id optare, quod rectum, iustumquest, uam illud assequi, quod a ratione, a uirtute, a Dei legibus stienum.&certe deteriore loco is est, quicumque. ad id peruenit, quod temere ac libidinis impulsu cupiebat, quam qui, o pulmo quod optauit, non assequitur . quamquam non id modo perimus, ne concedatur nobis a Deo, quod ipsi nostra sponte cupimus ; cum studium nostrum deprauatum esse constat; sed ne id etiam detur, quod, suasore,&impulsore Daemone, simulato tu cis angelo, tamquam bonum interdum postulamus, rectissimum
334쪽
illud Principis apostolorum studium uidebatur i, pietatisque pleianissimum, cum Do initium a consti0 prosciscend thdmortem uiuocare conabatur: &rainen eum, tua mimanis viciisibiusI pon diauina ratione ducebatur Dominiis acriterobiurgauit Uidainanatius in Dominum uidetiit eo postulari potuisset quod ιancti uiri Iacobus,& Ioannes, illis irati Samaritanis, qui mi is trunt hospiatio accipere noluisseno, labeo petierunta uir stiberet ignem e caelddescendere; qui durosillos, do inhumanos absumen t3.AlaCliristo domino reprehensii sunt illis uerbi t. citis 'ciitti; spiritus estis i E. .iis. Filius enim hominis ritamenitali rivis p dere sed saluare. Neque
uero solum, cum, uod pimus, malum est aut ivlili specieni ha .i, ita et bet, Deum precari debemus, ut sactoluntas eius sed etiam, cum reuera malvinn5 est; ueluti cum uoluntas sequitur primam illamna turae inclinationem, iit appetat ea, quae naturam conseruant, & rei iaciat; quae ei contraria uideantur. Quocirea, cum in eum locum uentum est; ut aliquid petere uelimus huius generis, tu ucro dicamus ex animo, Fiat uoluntas tua: imitemur illum ipsum , a quo salutem. α salutis disciplinam accepimus, qui cum naturaliter insto crucia- tuum; &aceroissimae mortis timore, commoueretur, tamen in illo horrore summi doloris, suam ad Dei patris retulit uolutatem:. Non Luc. .
mea, inquit, uoluntas, sed tua fiat. Sed mirabiliter deprauatum est hominum genus: qui cum uim etia suae attulerint piditati, eaque diuinae uoluntati subiecerint, tamen sine Dei auxilio, quo a malla protegimur, S in bonum diligimur, peccata uitura non possunt . Ergoeconfigiendum est ad hanc precationem, de perendum a Deo, ut in nobis ipse instatuta poesiciat, ut exultanteς cupiditatis motu i comprimat; ut appetitusnitione obedientes esticiat, ut nos deniquό
totos ad suam conse et uoluntatem. Precamur etiam, ut Dei uoluntatis cognitionem totus orbis terrarum aecipiat quo diuinum
mysterium, absconditum a saeculis: & generationibus, notum ac peruulgatum sit apud onines. Formam praeterea, &praescriptionemouius obedientiae postulamuς, ut uidelicet ad eam rhulam dirumtur, quam in caelo & seruat beati angeli, & colit reliquus caelestium
animarum chorus; ut, quemadmodum illi sponte, α summa cum uoluptate obediunt diuino numini, sic nos Dei uolutari quomodo ipse maxime uult, libentissime pareamus . 5 uoro in operoe, S: studio: . ii luod Deo nauamus, summu a nobisamore Deus, iaci iacharit m requirit;uhetii si spe caelestiu praemioru totos nosci dicauerimus,
tamen ideo illa speremus,quod, ut in elapem ingrederemur, placuit
335쪽
diuinae maiestati. Quare tota nitatur illo in Desi amore nostii hqui mercedem amori nothro propoliti taeterna beatitudinem sunt enim, qui amanter alicui serviant, sed tamen pretii causa, quo amo. rem referunt . Sunt praeterea, qui tantummodo charitate dc pietate com oti, in eo, cui dant opcram, nihil spectant, nisi illius bonita. tem, atque uirtutem; cuius cogitatione,&admiratione se beatos at' bitrantur, quod ei suum ossicium praestare possint. & hac habet sententiam illa appositio, Sicut in caelo ,&in terra. Maxime eni inn6bis enitendum est, ut Deo simus obedientcs, quemadmodum beatas mentes esse diximus. quorum laudes in illo summae obedientiaeriacio,. munere obeundo, eo psalmo persequitur David: Benedicite Domino omnes uirtutes eius, mini ibi eius, qui ficitis uoluntatem eius. Quod si quis, saltinum Cyprianum secutus, sic illa interpretatun, ut dicat, in caelo, in bonis,& pijs; in terra, in malis, S impijs: nos uero etiam eius sententiam comprobamus; ut pro caelo spiritus ,.pro temra caro intelligatur; ut & omnes, & omnia in omnicius Dei uoluntati obediant. Gratiarum item actionem cotinet haec petitio. Ucii ramur enim eius sanctissimam uoluntatem, & maximo perius ga dio summis laudibus,&gratulationibus omnia esus opera cel)r mus, qui certo sciamus eum omnia bene iurisse. cum enim conster, esse omnipotentem Deum; necessario sequitur, ut omnia civi nutu ficta esse intelligamus. cum uero etiam ipsum, sicuti est, seminum bonum esse assirmemus; nihil ex eius operibus non esse bonsi, cum omnibus ipse suam impertiuerit bonitatem, confitemur. Quod si in omnibus diuinam rationem non assequimur; in omnibus .iam
& ambigui causa neglecta,&reiecta omni haesitatione, illud Apostoia D li profitemur, ininuestigabiles esse uias eius. Sed ob id maxime est Dei uoluntatem colimus, quod ab eo caelesti lumine dignati sumus. -colas i. Ereptos cnim de potestate tenebrarum, transtulit in regnum filij dilectionis suae. Seὸ ut extremo loco id explicetur, quod ad medit tionem pertinet huius petitionis; redeundum est ad id, quo linitio attigimus, debere fidelem populum in huius pronunciatione petistionis esse demista, & humili animo, reputantem secum eam, quae
in natura est insita, cupiditatum vim, diuinae uoluntati repugnantem, cogitantem se in eo ossicio uincia naturis omnibus: de qui-
P . iis. bus ita scriptum est; omnia seruiui tibi: maximeque imbecille est qui nullu opus Deo gratum no modo no perficere, sed ne instituere quidem possit,nisi Dei adiumento subleuetur. Quoniam uero nihil magnificentius est, nihil praestasius,quam, ut dixinius Deo seriure; a i & uitam
336쪽
α uitam ex eius lege, ac praeceptis agere; quid optabilius esse potest homini Christiano, quam ambulare in viis Domini,quam nihil agitare animo, nihil actione suscipere, quod a diuina uoluntate abhorreat ut uero eam exercitationem capiat, & illud institutum teneat , t diligentius, petat ex diuinislibris exempla eorum, quibus, cum illi consiliorum suorum rationem non retulissent ad Dei uoluntatem , omnia male ccciderunt. Moneantur postremo fideles; ut in simplici Mabsoluta Dei uoluntate acquiescant; serat aequo animo condicio.
nem suam, qui sibi in seriori loco uidetur esse, qua eius dignitas po stulet; ne deserat ordinem suum, sed in ea uocatione manta in qua uocatus est, & proprium iudicium subiiciat Dei uoluntati . qui nobis melius consulit, quam ipsi optare possimus. si angustia res fimu . i. . u. iliaris, si corporis ualetudine, si persecutionibus, si aliis molestiis, &angoribus premimur ; certo statuendum est, nihil horum sine Dei uoruntate, quae summa omnium ratio est, nobis. accidere posse; ideoque non debere nos grauius commoueri, sed inuicto animo fefro, semper illud in ore habentes, Domini uoluntas fiat: & illud beati Iob; Sicut Domino placuit, ita fictuin est: sit nomen Domini tibi. benedictum. . '
rta petitio,&reliquae deinceps, quibus animae,&corporis . subsidia proprie, ac nominatim postulamus, ad supctiores petitio
nes reseruntur. habet enim hunc ordincm, ac rationem precatio Dominica, ut postulationem rerum diuinarum consequatur ea rum petitio, quae ad corpus, & ad hanc uitam tuendam pertinent: nam utad Deum, tamquam ad ultimum finem, restiuntur homirnes: sic humanae uitae bona ad diuina eadem ratione dirigunturi quae quidem ideo optanda, ac petenda sunt; uel quod ita diuinus ordo postulat; uel quod illis adiumentis ad diuinorum bonorum adeptionem indigemus, ut iis adminiculis propositum finem con sequamur, qui regno, & gloria caelestis patris, atque iis praeceptis
colendis, seruandisque continetur, quae Dei uoluntatis esse non . a ignoramus. quare omnem vim, & rationem huius petitionis ad
Deum, eiusque gloriam reserre debemus. Praestabunt igitur suum officium Parochi fidelibus auditoribus, ut intelligat, in iis petendis, quae ad usum, ac fiuctum pertinet rerum terrenarum, tae liuendendum animum, ac studium nostrum ad Dei praescriptionem, nec in de ulla ex parte declinandum. Nam in eo, quod est Apostolus;
337쪽
id oremus, sicut oportet nescimus; maxime peccatur his postulationibus terrenarum, & caducarum rerum. Ergo petenda sunt bona haec, ut oportet; ne, perperam aliquid postulantes, responsum ilMaiib. an. lud a Deo feramus; Nescitis quid petatis. Erit autem certa iudicandi nota, quae praua sit, quaeue recta petitio, consilium,& propolitum postulantis. Nam si quis terrena petit eo animo, ut illa omnino bona existi mei, & in illis, tamq uam in optato fine, conquiescens, nihil praeterea requirat; sine dubio no orat, sicut oportet. Non enim, inquit sanctus Augustinus, petimus temporalia haec inquam bona nostra, sed tamquam necessaria nostra. Apostolus etiam in epistola ad Corinthios docet, omnia, quae spectant ad usiis uitae necessarios,1 .adcinio ad Dei gloriam reserri oportere. Sive enim manducatis, inquit, siue
bibitis, siue aliud quid racitis, omnia in gloria Dei facite. Sed ut uitideant fideles, qua tam habeat haec petitio necessitatem; commemorabunt Paroclii, quanta ad uictum,& ad uitam colendam indigetiast externarum rerum . quod magis intelligent, si coparatio set eorum, quae primo illi parenti nostri generis, reliquis deinceps ho-i ininibus fuerunt ad uiui dum necessaria. nam etsi ille in amplissimo in nocetiae statu, unde&ipse, & eius culpa omnis posteritas corruit, necesse habuisset adhibere cibum ad resciendas uires: tamen inter
illius,&nostrae uitae nccessitates multum intercst. non enim ei uestibus ad tegumentum corporis opus filisset, non tecto ad perfugio, non armis ad desensionem, non remediis ad ualetudincm, non aliis multis, quorum subsidio nos ad hanc naturae imbecillitatem, ac fiagilitatem tuendam egemus. satis ei fuisset ad immortalem uitam ille tructus, quem filicissima uitae arbor nullo eius, aut posterorum labore praebuisset. Neque uero saturus erat homo in talis paradisi deliciis otiosiis, quem ad agendum Deus in eo uoluptatis domicilio collocarat: uerum nulla ei opera molesta, nullum ossicii munus no iucundum filisset. tulisset ille perpetuo suauissimos fiuctus ex cultura selicium hortorum; nec eum umqua opera, aut spes sesellisset. At posterorum proles non solum fluctu priuata uitalis arboris, uoco. 3. rum etiam horribili illa senten ita c5demnata est; Maledicta terra in opere tuo ; in laboribus comedes ex ea cunctis diebus uitae tuae; spinas,& tribulos germinabit tibi, & comedes herbas terrae: in sudore uultus tui uesceris pane tuo, donec reuertaris in terram, de qua sumptus es: quia puluis es, &in puluerem reuerteris. Nobis igitur contra euenerunt omnia, atque illi, & posteris contigisset, si Dei dicto audiens filisset Adam. itaque uersa sitiit omnia, & mutata in deter
338쪽
rimam partem. In quo illud grauissimum est, quod maximos sumia 'ptus, summum laborem, ac ludorem saepissime nullus fiuctus consequitur; cum fruges datae in deteriorem segetem, uel succrescenti agrestium herbarum asperitate opprimuntur, uel nimbis, uento, grandine, uredine, rubigine perculiae, & prostratae intereunt; ut omnis anni labor, exiguo tempore, aliqua caeli, uel terrae calamitate recidat ad nihilum. quod accidit immanitate nostrorum scelerum; a quibus auersus Deus nostris minime benedicit operibus. Sed horarenda manet sententia, quam de nobis initio pronunciauit. Ergo Pallores in huius loci tractationem incumbent , ut sciat fidelis populus, sua culpa homines in has angustias,&miserias incidere; ut in- , ritelligat desudandum quidem &elaborandum esse in parandis iis, quae ad uiuendum sunt necessaria, uerumtamen, nisi laboribus nostris benedixerit Deus, sillacem spem, & inanem sere omnem contentionem. Nam neque qui plantat eli aliquid, neque qui rigat, sed Gad cis. 3. qui incremetum dat Deus. Et; Nisi Dominus aedificauerit domum, χαt as.- in uanum laborauerunt, qui aedificant eam. Docebunt igitur Parochi , esse res pene innumerabiles, quae si nobis desint, uel uita amitati mus, uel agimus insuavem. Hac enim cognita rerum necessitate, naturaeque imbecillitate, Christianus populi s caelestem Patrem adire cogetur, & ab eo terrena,& caelestia bona suppliciter petere. Imita tia. ii.
bitur prodigum illum fili uiri, qui cum in regione longinqua cepi Dset gere, nec esset, cum esuriret, qui ei siliquas daret, aliquando ad se rediens, intellexit malorum, quibus premebatur, nusquam nisi a patre esse expectadum remedium. Quo loco accedet etiam fidentius ad orandum fidelis populus, si in cogitatione diuinae benignitatis recordabitur, paternas aures perpetuo patere filiorum uocibus. ' . 'nam dum hortatur nos, ut panem petamus, ea se recte petentibus abunde largiturum pollicetur. docendo enim, quo modo petamuy, --
hortatur; hortando, impellit; impellendo, spondet; spondendo, nos in spem certissimae impetrationis inducit. Excitatis igitur, & inflammatis animis fidelis populi, sequitur, ut, quid hac petitione postuletur, declaradum sit: primum, qui sit ille panis, quem petimus. Sciendum igitur est, in diuinis litteris hoc panis nomine multa quidem significari, sed illa duo praecipue, primum, quidquid in uictu,
ceterisque rebus, ad corpus, uitamque tuendam adhibemus, dein rde, quidquid nobis ad spiritus, & animae uitam, ac salu tem Dei inube e. - nere tributum est. Petimus autem hoc loco huius, qua in terris aet-
mus , uitae subsidia, sanctorum Patrum ita sentientium auctoritate. 11 . FF Quam
339쪽
Quamobrem minime sunt audiendi, qui dicunt, non licere Chri manis hominibus a Deo petere terrena huius uitae bona. nam huic
aduersantur errori, praeter consentientem Patrum sententiam, me-pla permulta tum ueteris, tum noui testamenti. Iacob enim uoues,
. ατ. iic orabat; Si fuerit Dominus mecum,&custodierit me in uiae, per quam ego ambulo, & dederit mihi panem ad uescendum, & uestimentum ad induendum ; reuersusque fit ero prospere ad domum patris mei ; erit mihi Dominus in Deum, & lapis ille, quem erexi in ititulum , uocabitur domus Dei 1, cunctorumque, quae dederis milii, decimas offeram tibi. Salomon etia certum petebat huius uitae subsi istr. 3, . dium, cum illud precabatur ; Mendicitatem,&diuitias ne dederis mihi tribue tatum uictui meo necessaria. Quid, quod Saluator li mani generis illa iubet petere, quae nemo negare audeat ad corporis usum pertineret Orate, inquit, ut non fiat fuga uestra in hieme, uelia A. 1. Sabbatho. Quid dicemus de sancto Iacobo cuius illa sunt: Trist ad Rom. rs. tur aliquis uestrui oret: aequo animo est, psallat. Quid de Apostolorqui siccu Romanis agebat: Obsecro uos fratres per dominum n
strum Iesum Christum, & per charitatem lancti spiritus, ut adiuustis me in orationibus pro me ad Deum, ut liberer ab infidelibus, qui sunt in Iudaea. Quare, cum & diuinitus concψlum sit fidelibus, ut petant haec subsidia rerum humanarum,& perfecta haec a Christo domino tradita sit orandi sermula; ne illud quidem dubium relinquutur, unam ex septem hanc esse petitionem. Petimus praeterea panem
quotidianum, idest uictui necessaria; ut panis nomine, quod satistit, & uestium ad tegendum, & cibi ad uescendum, siue panis is sit, siue caro, siue piscis, siue quodcuque aliud, intelligamus. videmus enim usum esse hoc loquendi modo Eliseum, cum regem moneret, ut praeberet panem militibus A ssyriis, quibus magna ciborum LM.t, copia data est. Illud etiam de Christo domino scriptum scimus, Iiis gressus est in domum cuiusdam principis Pharisaeoru sabbatho manducare panem. qua uoce, quae ad cibum, quaeque adpotum pertinent, significari videmus. Ad huius petitionis absolutam significa' tionem praeterea animaduertendum est, hoc panis uocabulo non abundantem,&exquisitam ciborum, ac uestium copiam, sed necessariam, ac simplicem intelligi debere: quemadmodum scripsit
adrim. s. Apostolus ; Habentes alimenta, & quibus tegamur, his contenti sit Tmin. 36. mus: Et Salomon, ut diximus, Tribue tantum uictui meo necesi
ria. Huius quoque fiugalitatis, & parsimoniae illa uoce, quae proxia
ine sequiriir, admonemur. cum enim, Nostrum, dicimus, panem
340쪽
illum ad necessitatem nostram, non ad luxuriam petimus: non enim nostrum dicimus, quia eum nobis opera nostra, sine Deo, parare possimus: licit enim apud Dauidem; omnia a te expectant, ut des illis escam in tempore: dante te illis, colligent: aperiente te -- num tuam, omnia implebuntur bonitate: & alio loco; oeuli omnium in te sperant Domine, & tu das escam illorum in tempore omportuno in sed quia necessarius est, x a parcic omnium Deo, qui omnes sua prouidentia alit animantes, nobis attributus. Ob ea quoque causam panis noster appellatur, quod iure est a nobis acquirendus; non iniuria, fiaude, aut furto parandus. quae enim nobis malis artibus conciliamus, non nostra sunt, sed aliena, saepiusque illorum calamitosa est uel adeptio, uel possessio, uel certe iactura. contraia
ro honestis, ac laboriosis piorum hominum lucris ex Proplietae sententia tranquillitas inest, & magna felicitas Labores enim, inquit, manuum tuarum quia mand ucabis, beatus es, & bene tibi erit. Iam uero iis, qui iusto labore uictum quaerunt, fructum suae benignitatis eo loco pollicetur Deus; Emittet Dominus benedictionε superdellaria tua, & super omnia opera manuu tuarum, benedicet l. tibi Neque solum petimus a Deo nobis, ut illo uti liceat, quod nostro sudore ac uirtute peperimus eius adiumento benignitatis; id enimuere dicitur nostrum: sed etiam bonam mentem postulamus', ut in cte partis, recte item, ac prudenter uti possimus. Quo τ in i Α r. v si huic etiam uoci subiecta est ea notio fiugalitatis, ac parsimoniae, qua proxime diximus . non enim multiplicem, aut det ath in cibum postulamus, sed eum, qui naturae nccessitati satisfaciat sui eos pudeat
hoc loco, qui sistidio communis cibi. x potionis , conquisitissima
cscarum, ac uinorum genera persequunt . Nec minuuetiaCquotudiani uoceimprobatur ij, quibus horredas illas minas proponit Ita ias; Vae, qui coniungitis domum ad domum, & agrum agro copia latis usque ad terminii loci: numquid habitabitis uos soli in medio
te rae 3 Etenim est inexplebilis horum hominii cupiditas I de quibus illud scriptum est a Salomone; Avarus non implebitur pecunia. ad quos dictum etiam illud pertinet Apostoli ; Qui uolui diuites fierii
incidunt in tentationem ,& laqueum Diaboli. Quotidianum prae terea panem appellamus, quod vescimur coad reficie tum uitalent humorem, qui quotidie cosumitur ut naturalis caloris: Est denique illa huius ratio nominis, quod assidue petendus est, ut in hac uietudine amandi, dccolendi Deum retineantur; nobisque omnino persuadeamus, id, quod est, uita, ac silutem nostralia ex Deoptaem Da no bis.