장음표시 사용
241쪽
necessitate minus eripere potuisset. Certe si illa materiae putridae moles, per alvum es- fusa, intus adhuc restitisset, sperandum vixerat, aliam quamVis medicinam quicquam profecturam. An non plus immineret periculi a tanta intro conclusa putredine, quam a medicina, quae eam ex intestinis eliceret 8 Rem enim ipsam satis loqui, naturam nimio oppressam pondere succumbere : variolarum maturatione materiam illam, quae fovit atque aluit morbum, non fatis fuisse exhaustam : & quam porro Viam esse reliquam, hoc quo maxime opus erat effciendi,
nisi ut per alvum lenis atque continua fieret purgatio ; quam quidem sine ullo vitae dis crimine fieri licebat. Etenim id facile erat
advertere, quod eUacuatione quacunque fa-dia, sive ea Vesicantium, sive G eris, sive
purgantium ope processerit, ad tempus faltem valde levaretur morbus, pulsusque pexpetuo invalesceret. Quod ad purgantia quidem spectat, eam prae aliis medendi rationem, in putridis hisce febribus, quae variolis superveniunt, suadet Syrinhamus jeandemque mihi a se saepius institutam narravit, vir in re medica celeberrimus, Radclivius,
242쪽
qui in Remediis adhibendis,insumma sua
cum laude nec/minori segrotantium commodo, hoc sibi unice propositit, ut naturam per omnia ducem sequeretur. Profecto tantum abest, ut hoc curandi genus re center excogitatum fuerit: cum morbo ipso vetustate potest contendere. Rhazes enim, qui inter Arabas & authoritate fuit &antiquitate princeps, quique primus omni um non modo Vaviolas descripsit, sed duo quae nunc sunt earum genera explicuit, historiam i hanco fingularem literis consignavit. In puella sinquit, postquam variolarum pustulae deeiderant) remansi i tamen aliquid Febris acutae, M putavi quod esset residuum humorum non eductorum per egestiones, re non poterat subito et semel initotum purgari propter debili- atem virtutis ejus; feci tamen ipsam aue sidua e Aquam Fructuum quindecim ἀρ-
hos in Aurora, ae Hi nam, ρο assole- hau ex hoe bis in die,j, fuit mundi data
perfecta muniuscatione. Haec Rhazis monumenta fusius illustravit Zacutus, iisque, quae ex hac Historia notavit, animadver-
243쪽
sionem adjecit perappositam, eamque sane
haud sutilem; 'Licet ulcera in cute non omnino deleta sunt, med camentum cle- meruer expurgans semper erit mile, quia tunc.non curamus Variolas, sed novum morbum; qui cum ὰ pravo humore ori ginem ducat, non expurgetur, damna
potes committere, di dem postea,
nusiam admittant correctionem. Sed demus nullum habere autorem, nullo exemplo fieri hoc purgandi institutum, tamen vel ex hoc, quod nos ipsi fecimus, experimento satis elucere arbitrabar, cur hac nunc potissimum via insistendum esse statueremus. Quae, si in hac morbi gravitate semper esset nocitura, mortem maturasse debuerat, non aegrum in spem sanitatis erexisse: Quid si ei nullas in praesenti periculo depellendo partes concedimus 3 Id saltem negari non posse, tutissime eam posse adhiberi : eam jam fuisse adhibitam, unde
valde levatus est morbus, nec quicquam in commode cessit. Adeo inanis erat nimii fluxus timor. Tamen de hoc etiamnum
244쪽
timere non est desitum, utpote a quo, si intervenerit, aeger maxime esset periclitaturus: Id quoque haud praetermissum est, multa esse a b denhamo prolata & venditata, quae nullo fundamento niterentur: veluti quae de Equitatione scripsit, tanquam, sicut in Febre intermittente Cortex Peruo antis, item haec in Τabe non dubie Valeret :id quidem quotidiana experientia refelli. Quid in caeteris scriptis praestiterit J den- hamus, mei non est decernere: in his qua ad matribus spectant, eas ita ample atque accurate pertractaVit, ut omnibus in eodem argumento Versatis jure anteponi debeat. Ea Vero, quae apud illum purgantibus in hoc Variolarum statu adhibendis leguntur, in eo opere proposiait, quod extremum 'publico dedit; quasi ultimum esset animi siti judicium, quod longinqui temporis usu atque periclitatione firmaverat. In qua quidem
medendi ratione ita parum temere processisit, ut, si verum dicere liceat, non satis audax fuerit; nam eam nimis arctis conditionibus astringit, nec nisi facessente morbo
245쪽
nisi dis decimo tertio, nisi praemissa venaesectione, fieri patitur: cum & sine sanguinis
missione, Sc ante diem decimum tertium,& in summo morbi impetu tuti in factum esse viderimus: sed hanc nimirum ille, uti sero admodum senex didicerat, ita paulo timidius & dissidentius adhibebat. Sed iterum de sulphure agitata est quaestio : magno esse argumento, cur eadem
utendum sit medicina, quod tam prospere cesserit: nullam aliam esse regulam, quam in remediis deligendis sequi oporteret: id quoque eo sertasse accessurum, ut a sulphure expelli possit tuberculum. Parum ex re fore arbitrabar, ut exhiberetur sulphure quia nisi id alvum solveret, quam ab eo minime solutam iri experimento satis constabat) c lorem excitaret, febremq; denuo accenderet ;quam quidem semper a Disphoreticis exacer-buisse comperimus. At contra assirmatum est, id in refrigerando valere, Oleumque ex eo perquam frigidum solere exprimi. Certe, si utrumque ex viribus aestimemus, Oleum a Floribus longe discrepat: siquidem in re αγ-oὰ versatum minime latet, par
tes duas, easque plurimum diversas, in AM 1 phure
246쪽
phure contineri; & quo Oleum rite elici
possit, necesse esse, ut igne partes eae, ex quibus Flores maxime constant, in sublime ferantur : itaque, si refrixerit Campana, sleum non ita commode secernitur. Excentum sulphuris nativi libris, olei circiter quinque proveniunt; ex totidem, dum FB- res sursum evehuntur, quod Caput mortuum
audit, non nisi ad viginti libras assurgit. Ita cum ad partes volatiles fere nullam rationem habeant fixae sive acidae, sulphur ipsum, ut calidum, perpetuo describitur: &nullum credo scriptorem extitisse, qui id inter calefacientia non recensuerit. Si refrigerandis humoribus aptissima esset medici na, qu modo eadem in propellendis, uti dictum est, vim haberet Calidum esse, effectus ipsi demonstrant; nam & sudores evocat, & abscessus cuticulares maturat. Tuberculo quidem nihil optatius esse: cujus tamen cum nulla esset significatio, intellectu dissicillimum esse, quomodo id tandem sitis fulphuris effceret. At sulphure in malignis febribus uses est Hippocrates ' id quoq; pro vero perperam tamitur. Nam quamvis historia clarissime doce
247쪽
quam mirabiliter in peste senanda excelluerit Hippocrates, tamen, qua ille medicina id praestiterit, prorsus ignoratur. Sane in Hippo-eratis scriptis nulla hujusmodi invenitur
mentio. Neque in medicorum veterum monumentis ulla extat memoria, eum hoc
remedio pestem dispulisse. Helmontius utique, scriptor pene fanaticus, hoc Hippocra- sis arcanum Mo Angelo indicari fingit: ' quam quidem fabulam, tanquam res esset teria, exscribit, suisque insiper commentariis ill strat vir bonus, K, cherus. Ii tamen id esse exhibendi in peste sulphuris consilium declarant, ut sudores proVocentur i, Ostenduntque, quo demum modo illud parari debeat, ut commode cedat. Recentiores plerique ad eundem finem sulphuris, Florem in peste praecipiunt i, itaq; apud eos in Dia horetico-xum g classe locatur. Sed quid si Hippocrates in malignis febribus sulphur praescripserit ρ Quorsum id exempli his aegroti rebus aptum esset, dc conveniens ξ Si hujusmodi argumentis uti libeat, multa itidem exempla proferri posse, ubi in iisdem febribus
248쪽
magno emolumento fuerit purgatio: quae quantum vel in summo discrimine valeat, luculentum specimen exhibuit fimeram hQuin ex hoc ipso sitore Hlphuris aliqua fuit alvi solutae promissio: quod si probaretur dejectio, modo eam Flos ille concitasset, cur
non medicina uti liceret, quae eandem certo movere potuerit Num ab Ele apibLeΜjtiso, vel re simili quapiam ventrem bis descendisse magis nocuerit, quam si itidem a se lite sulphuris bis descenderat 3 Hunc saltem aegroto cuidam adhibitum humores vehementer expurgasse: id satis argumento esse, quod ne nimius quidem in hoc morbo fluxus semper cum periculo fieret. Et saneusem hoc abunde testari, quemadmodum in hac febre putrida, etiam ubi res in ultimum discrimen adducta esset, alvus sua sponte fluens, aut G ere ultra morem irri
tata, salutem attulerit. AEgrum ne nunc
quidem plane desperatum esse ue lassicere vires; hoc medicinae genus sustinere, tempusque sinere, ut experiri possit. Nam& languore vacabat, & a febre tempora
249쪽
satis liberaliter quietis habuit i pulses valentior factus, ad naturalem tarditatem propius accessit: in Urina quod subsedit valde probabile. Etenim Urina in toto morbi decursa optima siri signa praebuit , licet ali quando in Comauis accessimassius paulatim, interdum & sine voluntate destillaverit. Ita hunc, et proximum diem agebat. Repeti ta sent remedia jam praescripta: nam ne que de sulphure, neque de purgantibus con
Febr. ao. Vesperi in deterius yergebant omnia. Vix impetratum est, uti Gisiexemsumeret: qui ne nimium prodesse videretur, semidrachma sulphuris quam maturri me adhibita praecautum est. Febr. a I. Mane, ex advigilantium sermone intelleximus aeum, Clystere reddito, te vatum esse, & noctem placide duxisse. Tanti suit um cepisset Sed res multo secus deprehensauests: nam & Coma redierat, & jam caetera omnim mala ingravesce bant : in Urina nihil quicquamisdesedit. Vesicarisia utrique femori sunt admota. Circa meridiem Calomela s gr. Viij. praescripsimus, cum Electuarii Lenilio, Sss. in
250쪽
otin Lactis soluta. Sed alvus minime fluxit. Itaque Vesperi, O ere injecto, ne tum quidem nisi parce commota est:
Febr. 22. Noctem inquietus egerat ; mente admodum turbatus est: & jam illico moriturus videbatur. Media tamen circiter nocte, iterum eadem ad alvum ciendam
sumpsit. Unde ter illa dejecta est: quod quidem in ipsis mortis faucibus luctantem ita parum praemature fiastulit, ut Febr. 23. Mane delirium prorsus evanes.ceret; neque animi deliquium, neque convulsionis quid aderat. Sed pulsus debilis,& vires penitus exhaustae. Ad hunc modum cum vitam aliquandiu pertraxisset, Febr. 24. Desideratus & a suis & ab omnibus, interiit. Qui idem dies, si ΛΘden- hami computum sequamur, est morbi Vi gesimus quartus, nam Februariis primo invasit morbus, tertio eruperunt Variolae. Ita ut triduo terminum illum excesserit, quem ut huic imorbo ultimum ponit aenhumus