장음표시 사용
361쪽
ac nihilominus sequenti anno euacuationis instat necessitas: nisi interim perni bibes corrupta temperies minus generet, aut occasio alia generandi sanguinis sublata scquam fui siet consultius sustollere sine tot malis missis sanguine.Itaque Vi Galenus do cet,& mihi videor euidenter intelligere: per consuetudinem acuationum compi ratur in nobis tolerantia, sed non indigentia:proinde ad Vsium harum euacuatilam consideranda est consiletudo. Confidentius enim vacuari debent consueti inoen siletis: tamen adfuturas euacuationes noHest pertimescenda.quod ergo ad primari opinionem attinet, ita habet. alii ut Galenus ipse dici perinde faciunt, ac siquis,mnes de visione opiniones, eam inquam, quae emissione,& eam quae admissione
fieri affrmat, argumentis conuincem,omnino nos non Videre affirmaret: quia n, iiquehac, queilla ratione fieri possetntelligeret.Nam ridiculumsit d quod expeti
mento constat negare: eo quod me scausa ignoretur. Quasifieri non possiti utitiali cuius secundum naturam contingentis causa nos lateat latent sine pigraeque. pro
inde qui ex philosophia in ipsam veritatem Vult incidere, non in extraneas & se phisticas opiniones, ab iis quae sensibus nota sunt,exorsus, ad illorum causas debet
procedere liqueinuentis, gaudere in operibus naturae: noninuentis, propriam igno rantiaconfiteri, haudquaquan gare,quae sunt perseeuidentia. minus enim turpeest,
explorato esse dii caulam ignorare, quae peritissimos etiam plailosophos solet latere quam simul cum causa nescire ipsum ei sectan , quod imperitum vulgus non sine
risu, neganti tibi, experimento monstraturum sit. Tam constat ventriculum re utiquaque visicera ab in uetis laedi, conleta vero amice recipere: quam nos videt:
nus mihi videtur de consuetudine exacte disputasseὶ qua si modo inuenta fuerit
propositionem confirmantes, sin minus, in experimento acquiescentes: quantum habeat ininstituendo victu tam bene valentium quam aegrotantissi,&curandis morbis,momentum consiuetudo, ipseri cum natura conferentes contemplabimur. n, que enim in philosophiae contemplationibus consistere certum est: sed illas nostro usui accommodare. Videtur ratio inuenire: ea quae operantur natura sint veAhaec quae citra sensum) non posse comparare consuetudinem, ut neque habitum ad operandum. Nam quae natura seruntur, operantur usque ad extremum po- 'tentiae:yro ratione proportionis virtutis agentis,ad eam quae resistit.ergo non post intaut citius aut facilius operari, aut ab eo in quod agunt, pati minus : nisi permutati proportio aliquatenus siti quare consiletudo nihil praestat. non enim arbitrod lapis reliquis circa medii densitatem & altitudinem paribus in citius aut vehementiustistendet perid jacium, per quod lape proiectus est, quam per quod alias numquam : vel per idem jacium segnius descendet, cum proiicitur primb, quamcumiactu millesimo. neque ignis quercum selitus Vrere, facilius urit quam prunum.
cum ergo ventriculi assiones circa alimenta&medicamenta naturales sint, non V, detur fieri posse: ut propterconsuetudinem aut plus,aut melius commutet. cdmo' heremr semperitam cum ex consuenadine, quam cum insolens usque ad extremum si potenti .respondet huic argumento Galenus: non tantum ventriculum conficere culmenta, sed ipsum ab eis aliquatenus affici. conuertuntur enim haec in illius sub stantiam: seruant vero humores qui generantur, cum cibis ex quibus simi geniti, si militudinem. Similitudo est cauti minoris alterationis, &facilioris amplexus,&ia dolentiae. nihil igitur mirum, si quae inconsueta molesta erant, per consuetudin modo surali afacta, molesta minus sint. Medicamenta quo quae prima appositi qmolestiam ingerebant, postquam mutua alterationemembro similia facta sunt, at terant minus. Quid vero de quantitate dicet utinon enim silum qualitate cibi, qu- prius auersabaturvetriculus, modis amice recipit: sed&quantitate. ventriculus nompe,qui una libra grauabatur,c5suetudineiam duas sine molestia fert.auget inquit ercitatio omnis propria virtute.quare cursu fiut homines veloces lucta robusti,essu Ac'quendu habiles. Itaque facultas omnis otio languescit, exercitatione redditur 'tiorini si nimia contingat fieri exercitatione,quam tunc laborem melius appellauorii
reddita itaq; causa est,n5 tantum propositi problematis: sed cur in uniuersium labψx solici insolius leuiores sint. Sed interim dum has causas reddimus, videmur occulto,'
362쪽
aestionem consuetudinis ommno tollere, eamque transferre ad naturam. Namsi heseulus eo recipit amice alimentum,quia illud commutauit ipsam ventriculina
' Vis sibi ipsi si lem effectimatura, quam in Ventriculum induxit, est in causa, ransuetudo. quare rectedicebant medici quos tamen deridet Gal.ὶ considerari tabere naturam ventris S alimentorum, in his an stat similes, an contra: de com illinenihil esse curadum. m finge alimentum illud quod n uetue assuituis db primum,&esse inconsuetia sed similitudine quam consili do secisset, esse
e natura:annon eodem modo acciperetur inconletum totaigimrhaec indicationaturae est, non consuetudinis eodemodo de coparato robore maiori cibi copia licto idicere.Nam constat concoctionem liorem fieri, non propter conssuetudinem sed remotus, quam conssueti haben ex comparato robore fieri. Nam multi debili te, quidemsertioribus mouentur melius consuetudine. Ita videtur:praetera
ad ictu esse aliquid aliud c5suetudo.quare sonaste&ipseventersesitus,&debilior, ii, siustinebit citra noxam insolito & fortiori: eadem ratione, qua debiles & senes si tio, labores melius serunt iuuenibus robustis,sedinsolitis. Quodprimo occurrit,est, consuetudinem reuerant lail facere perse,neque eam per se esse quidquam: sed co suetudinem habere ambulandi,esse lapius ambulasse facere tamen, ut labores leuius
tolerentur,alimenta medicamentaque minus noceant, &Vt actiones omnes obeanturio sicilius,mutatione aliqua,quae aut inipsafacultatae,autin instrumentis ipsis fiat. t
tum hoc per se tribui possenaturae:ex accideti, consuetudini. tame eo Merresolum, quod a medicis natura dicitur,ab eo quod consuetum: quod innatum temperame tum natura dicatur,aduentilium Vero illud,quod usu comparatum est, dicatur com eludo. Videtur hoc colionum esse Gai. verbis, qui praedicto loco,Pulchre,inquit,diastini,consuetudinem esse factitiamnaturam.quasi hoc uno differat id quod consiustudinemedici appellast, abeo quod naturam: quod natura sit natiua,c5 uetudo facta&aduentilia,cum intaenetiam natura si Itaque iuxta hinc mota, dicendu est,si co se dinis nomineintelligamus ipsum reruvssem,nihil per se indicarcissi vero adue ii naturavsii compiratam, indicare sitam conseruationem. Itaq; ventriculu debias' liorem natura, posset ius cibi ferre robustiori natura: quia ille consuetudine factus r bustior est,aduentita scilicet natura. ita dices:musculos quibus consiueti motus fiunt, nssuetudine fi dres haberi. Hanc rationem seruandae consuetudinis reddit Ges . Π.meth.cap. .ita cribes: Clim vero quaeritnq; temperies vel optima sit, vel aliquat
nus vitiosa: eam quae optima est, semper semare oportet. eam Vero quae vitio non caret,in fanis quideri vel seruare vel alterare, in aegrotis vero seruare: ea ipse ratione,
qua prius ostentimus,maximam esse a consuetudine indicationem: quippe vel temperaritentum innitumipsam seruare, vel factitium inducere. fieri vero ,ut dictum est, mensurae auiuiorum indicationem, eo temperamento,quod praesens sit: sicut aetate, non quam aeger prius habuerit, sed quam nunc habeat. Haec Galenus. tamen y tiqui altius consideret, videbitur confiuetudo diuersia esse ab eo temperament quodctauetudine conparatur,aut ab ea natura. Nam finge duos homines, alterum natura acumvno Hu,alterum calidum tertio.calidus uno gradu assii estat esui calidoru, R dus tertio, figidorum:ita ut alterius calor intestor fiat, alterius remissior,veniant De simul ad seeundum caloris gradum. quo casu constat: hos homines ex contrariis metudinibus idem temperamentum aduentitium comparare. incidant simul in
modum morbum:utendum utrique est auxiliis calidis.sed obsecro, nunquid tam cali, IRmqm repente utendum est ei qui assi leuit hactenus ex multo tempore frigidis, ' ei qui allii euit calidisinon arbitror. sed alter repentes uti debet calidis, utpote smi, i 'I' ibu ,&consuessi,&morbo contrariis: alter sensim est ad calidiorum vimi d isto repentὰ ad inconsueta transibit: quo nil est magis vetitum est ab 2 4nVmutationes maxime debent deuitari. Si ergo diuersa iniungi debet illis' 'hem, propter contrarias consiletudines,&aduentitia natura eadem est, mem diuersum aliquid esse ab aduenutio temperamento, & pr inonem habere, ac perse, quaeque nonreserat in naturam. Qui di N
363쪽
tur ex tam mitis hinc & illinc emergentibus a mentis licet colligere 3 Ceties paulo ante monstratum est:inmeris facultatibus naturalibus,neque potest fieri his tus operandi neque consuetudo quidquam praestat ad facilius operandum. ut exeri plo descendetis lapidis,&vrentis ignis, cofirmauimus. tur naturalia in nobis institi menta non possunt assuescere assioni,nisi usus aliquam in ipsis actionis facilioris, iii
minoris alterationis, causam generet.sed illud non est aduentitia natura, seu aduenis tium temperamentum.Nam aduentitium temperamentum fit in corpore:permuti tanatura innata in aduentitiam. nam ut primo huius Operis libro diximus, potes temperies innata permutari itaque cum temperita natiua est mutata omnino,muti laetiam est natura. Sed consuetudo est aliquid: quod citius generatur in nobis, quari unoua natura.Ergo cum similitudo aliqua comparatur inter naturalia membra&si menta quibus utimur: ea tamen similitudo non est tam fixa, quam ipsa natura sed
veluti ad illam dispossitio. quod licet ex Arist. verbis intelligere,quae scripsit 7. Ethic ad Nicomachu, cap. Io. Facilius curari posti int, qui per assuetudinem,quam qui naturi
incontinentes sunt. Est enim facilius consuetudinem quam naturam mutare. ac pro
pterea & consiletudinem mutare dissicile est, quod similis est naturae. haec Aristo quibus verbis aperte deducitur,quod nitebamur indicare. Nam si consuetudo prili,
mutatur quamnat tu a: diuersa est ab aduentitio temperamento. Adventitium enim teperamentum non prius mutatur quam natura: sed illud mutari, est mutari natura. praeterea necesse est, similitudinem esse aliqua in nostris membris: quod si cum natu tara confertur,habet rationem dispositionis, &natura habitus. nam facilius corrumpi, est ratio dispositionis:&dissicilius comampi, ratio habitus. . Vae consilietudo non,psa natura omnino, sed similis naturae: quia non aliter ac nam ad actiones inclinat,& con ueta toleram reddit faciliora.est 1s ,sitio ad naturant: huia conssuetudo,cum admodum longa est,in naturam migra ut dispositib inhabit m sed cum iam est libra,cum ipsa natura sit. Sed ut res evadat clarior,animaduerte duplex esse temperam tum. Alterum,sive aduentitium,sive natiuum sit quod in ipsa substantiaru element, rum proportione consistit: quod cum mutatur,tota alteratur corporis natura. ita essfiigidoru longus, corporis temperiem natiuam ad Digidiorem yermutat: quae muta- s,tio naturae est in Alterum quod est veluti disipositio quaedam ad piimum, quod necesse
est ante illud fieri. Constat enim necessarib cum mutationes omites extremς per me
dias fiant antequa corpus radicitus frigidu fiat fieri frigidis simili, similitudine qua
dam in dispositione ad natura.&est quidem hoc aduentitium temperamentu φὶγ.litatu: vicum res calidior fit, Digidior, humidio aut siccior qualitibus. quod te γramentu,cum omnino nulla habet perseuerantia ut quod ex una appositione medicamenti, aut ingestione alimenti, aut unica admotione manus ad ignem fit) neque natura est, neque consuetudo: ced tantum leuis alteratio. cum vero saee similitudo est, etsi non tam intensa,sed cum aliqua permansione, qualis ex usu talii rerufi: conssu: tudo dicitur,1 parum abest,quin migret in natura. Itaque ditarunt consuetudo, &na uira, ut habitus & dispositio. & ideo vere etia dicitur a Gal. aduentit, natura:quia est . aduentiliu temperamentu,&dispositio naturalis. quanqua ab ea, quae proprie dici pinatura,ssisteri qua ratione diximus. quod qui se et intellexerit, hil tabebit scrupuli in propositis hypothesibus Nam illi homines, quorum altera calido gradu tertio,
alter a calido primo, per contrarias consuetudines in temperamentum calidum
secundo delapsi sent: habent idem temperamentum in habitu. sed Qer habet dispositionem quandam, ad occurrendum calidis incommodam, alter commodam sunt vero hae dispositiones innumero rerum nauiralium: &indicant suam luationem. proinde no eodem omnino modo cibari, neque curari medicamelis dein ' i habet enim alter tres indicationes expostentes calida: morbi naturae,& dispoliti ' i' lillius quam secit usus, qua modo consuetudinem dicimus. alter duas tantum, natu dc morbi contraria una consiuetudinis neque vero mirum videri tibi debet: homin
secundum habitum calidum esse, dispositione illa igidis similem. nimirum corrum lpuntur & generantur leuius qualitates, quam prima temperamenta: &frtyx in biliosus, caleti pituitosus. Haec similitudo facit in membris consuetis indolentum
364쪽
esinosipassionem. Sed de qualitate alimentoru, quae cosuetudo facit de in seivibus suauia, aut de molestis grata, aut de inutilibus utilia, satis videmur te siondisse. tame estQ consideremus,quod paulo ante diximus: quantitate etiam eonsueta melius ferri.quod non Videtur ex comparata similitudine fieri. quae e him similitudo sit cum maiori aut minori quantitate neq; verb si propter robur iustu fi id est tribuendu consuetudini; sed naturae membri,qua pfectionis plus eonsequ'ut facultates sunt redditae fortiores. Scire licet:robur addi instrumen ti, nutritionis,ut Gal.dixit Vsu pluris cibi,hoc. naturae est proculdubio.Tamen est hic quoq; aliud aliquid,quod consuetudini soli debet tribui: scilicet assue
io ius ventriculus tantae quantitati,minus illa auersatur insueto, & ideo melius a plectitu eo* melius c5 mutat cum aequali virtute, aut etia cum minori. quare sto non negare fieri posse: ut ventriculus imbecillior,sed consuetus,melius alte raret fortiori, sed insueto. quo casu constat: tota causam esse in consuetudine, nulla in natura, aut naturae robore. tamen superest dicendu , qua de causa fiat vixetriculus auersetur minus consueta copia ciboru. Sumendum hic est coeessiim
ab omnibus principium:facultates omnes,quibus corpus gubernatur, sibi mi uiam operain platrisq; actionibus praestare, sibi subseruire mutuo, eoque facilὰ lese mutub trahere ad sympathia. itaq; naturalib. membris tributus est quidam sensus, quo & molesta & grauia possint sentire, sensuque excitetur expultrix: autio contra suauia,& lisia,exciteturq; retinendi facultas. id cum in aliis instrumetis
omnibus fiantamen in ventriculo apertissime conspicitur.huc . n.propter comia mune utilitate,S propriam,acerrimo sensu natura esse fecit. ita Ventriculus quae
suo sensui grata sunt, amplectitur, quae molesta, auersatur: & quo molestiora sunt,eo plus auersatur,quo minus molesta,eb minus auersatur,& melius amplectitur.sunt vero magis molesta: quae maiore tristitia essicivi in sensu, & maiorem dolore. sed obiecta sensui consueta, caeteris omni b. aequalibus, neq; mutatione aliqua facta in ipsa sentiendi potentia, neq; in instrumento, aut temperie partis, aut re alia quapia, cum aequali etia alteratione instrumeti, minore dolore faciunt, inconsuetis: eo quod cum occurrui consueta, mens aut primus sensus distrahia 30 tur aliquatenus,minus attente animaduertes. quemadmodu ergo in his quibus mens aegrotat, quae dolori alioqui causae sunt, sensum no faciunt, ut dictum est ab Hipp. propter mentss distrati iones, S auertentib. nobis animu, aut aliud attentὸ cogitantibus saepe alterationes fiunt no omnino paruae, quae tame sensum latentes,sine dolore praetereuntur: ita cosueta minus mouent phantasia, etsi singularis sensas instrumentu mbueat aequaliter,faciuntq; proinde minores dolo res,& ideo ventriculus minus refugit. quod euidenti est argumentό:- ita vocat Graeci primu sensum, aut mente) operari in omni b. nostri corporis membris.non sut nonnulli philosophorum censebat hoc argumento persuasi in sensus. omnes agi in cerebro, & in singulis membris fieri alterationes a propriis rebus: 'a rumque referri species ad cerebrum, agi* illic sensum. Nam res non ita habet. Vin potius primus sensus in oculis videt, in auribus audit, in membris omni-hR tangit, & ita in reliquis. tame de locis iensuum abunde 1sputatum est in se- 'indo huius operis libro: modo de phantasiae in membris omnibus irritatione
imui, sine qua multa experimur, quae haudquaquam videntur posse contin-vre Nam cur titillatus, qui a nostris ipsorum manibus fit, non prouocat risum: λβ yoro qui fi aliorum manibus,prouocat3an non quia quae risum sunt excitatur oportet occurrere, ut noua&inopinata titillatus verb, qui nostris manibus R ,don potest habere quidquam inopinatum: cum phantasia comitetur ipsum x x ms motum, antequam fiat,& cum iam fit.qubd certe hoc tali quadam cau- ς'ntingat: argumento est ipsemet titillatus, quo ab aliis tangimur. Hic enim, μ' u qui titillant, incautos nos aggrediuntur, multo profusiorem risum facit: Pi Myntimus,lant b plus irritamur, quanto plus animaduertimus. non
Rςx videas, si quis alteri repente incauto pilueuellat, horrescere illu & dolere si 'R2. si aduertat animu, eunde homine sibi multos pilos vellero . Verbera item & plagae quaecunq; ab alio infligutur, acerbiore se
365쪽
sum praestant: quam si tu teipsum pulses, etia si aliquando vehemetius id siet e
Tamen constat sensus instrumentu non aliter assicia te,quam ab alio quopiissi. modb nulla alia in re discrimen sit, qua quod a te hoc, aut ab alio fiat. igitur hie fiunt ex diuersa irritatione phantasiae, quq omnes sensus semper comitaturi qua consentaneum est, 'alterationes consuetas quam incossietas magis animu ad uertere, utpote quae inopinata mala magis persimEscit. Haec de laboribus eo suetis facultati naturali diximus. Quid iam de motionibus secundum locu , eui labores musculoru consueti feruntur facilius ancosuetis p an quia nerui sunt hi. ratione redditi fortiores fit frequenter hac ratione: sed nunquid hae sola hie i gitur rursum nihil si consuetudine: sed robore facultatis, quod naturae est . fis latet*, ut si duobus hominibus essent nerui omnes κque robusti modo, alteri u men ex innata natura alteri ex consuetudine: neuter esset laboris tolerantiores tero. qua ratione consuetudo nihil in his motionibus posset. nam haberent duo illi omnia,quq naturae sunt aequalia, uec alter insuper haberet consuetudine: tam mouetur altero nihilo melius. quare perperam omnino dixisset Hipp. Qui con sueti sunt solitos labores ferre,etsi sint imbecilles & senes: non cosuetis fortibul& iuuenibus facilius ferunti fingit enim Hipp. inconsuetis adesse robur, cosustis debilitate: tamen plus posse dicit consuetudinem firmitudine. quod non do quocunq; gradu debilitatis in homine consueto, aut roboris in n5 consueto,aut de quacunq, consuetudine intelligi velim. non. n. quaecunq; consuetudo quo- 'cunque robore plus valet: sed certa quaeda consuetudo certo quo da robore. tamen illud aperte certu est nisi Hipp. sententia est fati)ab homine consueto melius labores ferri g ab inconsueto: etsi consueto nullu maius sit robur neruoru . quare inuestiganda ratio est: qua nerui a minori facultate facilius trahutur admotum, quem exercuerut saepὰ, qua ad inconsuetu. cuius causa necessarib est in re quapia quae in neruis ipsis usu comparetur: quae no video quae alia esse possit, quam figura quaeda in ipsis fibris fael a dum eo de modo sepὰ contrahuntur,aut dii temduntur: qua dimisse a facultate,sua sponte retinebant,ad quamque, vel minimum operante facultate, sua sponte venient . ita enim fieri videmus in externis fibris, aut corrigiis. Has si quidem si siepe complicueris certo quodam modo dimissae igdeinde, etiam si extentae prius fuerint, per se eodem modo complicantur. Comstat tamen id sine facultate quapiam fieri. Talis quaedam promptitudo innostris fibris fit: crebritate alicuius motus, aut assiduitate alicuius figurae. Qu3re inii nori facultate trahuntur ad consuetos motus:& figura quaecunque consueta ex multo tempore, sua sponte a fibris suscipitur,& sine dolore. De facultatum naturalium&animalium assuetudinibus diximus. De motibus vitalis virtutis illud satis sit dicere: solitum irasci,ex leuiori causa irasci aequaliter, eo* minus laγdi. quod si ab aequali causa mouetur,grauius irascitur. atq; ita nihil mirum sitam tum aut plus laedatur, quam consuetus, cum non sint 'res motus. haec non sine magno labore de consuetudinis, naturaeci; actione inuenimus: si quis habet ali- 'quid ultra,addat his candide. nobis satis sit, rem multum ultra ea quae a Gai .cum
de assidetudinibus ex profesta scriberet, dicta sunt, promouisse: potissimum ρd
tam multa alia, quam in hoe opere continebuntur, properantibus. modo ad indicationem quae ex consuetudine&natura sumitur,in instituendo victum&curationem, styluconuertamus. Recipiendu ante omnia alia illud est ,quod& an teadiximus: res naturales debere coseruari perpetuo in morbis, insanitate non perpetub, sed cum simul & naturales sunt, & perfectae, & omni vitio carentes,il ludet iam a Gai accipiendu est II. meth. cap. 3. in morbis non debere seruari Π tiuum temperamentu, sed aduentiliu quod aperte est verum: si nomine aduen
titii temperamenti, non soluintelligimus, quod alteratis qualitatibus, sed quod i
p mutata prima temperie fit. nacu illud mutata corporis natura fiat: constat eam Corporis natura serruari debere, qua corpus erat cum in morbuincidit, non qGfuerat quonda. neque est Qquisqua obiiciat: natiuu temperamentu esse naturali aduentitio eo* magis debere conservari. Nam talonge hoc abest a veritate,yli Cum nati temperamentu cum aduentitio comutatum est, non amplius Πωβη
366쪽
a. tale: sedeo quod pter natura erat, secto naturali,&quod erat plernaturae uisentiti u. his admissis constat; non minus consuetudine in numero esse re nil uialtu. est. n. dispositio qui d3 naturae similis: quae non aliter ac natura ad Gue, inclinat. Igitur debet Vtilis Cosuetudo seruari per valetudine de morbo, iat ibos etia inutilis. Nam eode modo sit de reliquis omnibus rebus natura Lis,.quin& de ipsa natura. Haec scilicet,cum est Optima& sine viti seruaturi
Amuitiosa, in bene valentibus mutatur, id aegrotantibus si ruatur. atque ut natu tim vitiosam cum reducimus, non nitimur corrumpere repente, sed paulatim iiij per salutem,noxiam consuetudine sensim permutamus. Sed cum lix indie in tiones similes sint, consuetudinis, inquam, S naturae, illud est in coptrouersi ' eonstitum merito: utra harum indicationu sit altera praestantior, quae a cosuetu dine est, an quae a natura. Nam Hipp. & Gal. Videntur praeferre indicationem 4ebsuetudine alteri. danda . n. sunt aegrotatibus, quae facultati minimu nςgoti uni facessant. haec sunt, quae minorem molestiam interunt. scriptu vero ab Hipp. e sti aph. so. Qias ex longo tempore cosueta sunt, etsi deteriora sinu insuetis minu satigare solent. constat deteriora esse,quae respuit natura: tamen hic conferumtur assueta, quae consuetudo poscit, cum meli'ribus, quae poscit natura, tam eiii-dice Hipp. vincit indicatio ς' suetudinis. Gal. 8. meth. cap. s. ita scripsit: Atqui si ex ipsa consuetudine indicatione aliqua sumi coueniet: siquide multo i m temio pore intemperatas naturas, trario Victu ei quς vicit intemperiei, cibauimus it etia&cum paruex sentetia se habent, faciemus. sin minus: similiu temperamento indicatione habebimus. Vides ut Gal. conferat has duas indicationes: & eam quae ex longa cosuetudine est,indicationi temperameti praeferat. Qu anquam ar- sumentari possis a cotraria sententia: ut aliquid naturalius est homini, ita magis accurate debere seruari. sed temperamento squod &ipsam natura hic dicimus, nihil esse naturale magis. quare neq; cosuetudine tam seruari debere, qua ipsam natura: itaque indicatione a natura esse perpetuo praeferenda. Hipp. quoque aph. nuperrime citato censet: oportere ad insueta trasire. 2.etia de ratione victus acutorum docet: in morbis mutanda esse paulatim consuetudine, cauendasq; repentia o nas ad insuetas mutationes. constat igitur de sententia illius, si quis inutile habes consuetudine in morbu incidit: non debere illa per morbu seruari, sed permutari paulatim, cauendo tantummodo mutationes repentinas. Sed indicatio quae sumitura natura, toto morbi tempore debet seruari integra. videtur ergo haeς illa esse pr statior. Adde fieri, ut si quis assuetus calidis, morbu calidu incμxreret, nulla ratione curari posset. Nam quo curetur,eget frigidis: quae non fert consuetudo. In breui hae quaestione paucis dica, quod mihi videntur sentite autores. iudicatio a consuetudine seruada est per morbos inuiolata: etia si cosuetudo i utilis ut Fqq; per valetudine mutanda fore seruatur vero in morbis gratia se uandae facultatis . namqmolesta sunt naturae,deuitanda in morbis sunt: offeren- λ, quae ei potius grata. talia sunt primo occursu consueta omnia: etia si sint advorsa temperamento. atq; tam est seruanda consuetudo: ut indicatione ab ipso
ximperameto potior sit, quod Hipp.&: Gal. loca aperte testabatur. Sed nunquid p inde fit,ut qui calidis insueuit, non possit uti frigidis cibis, & medicamentis' si spondendu. n. primis est ei argumeto, quod ultimo loco est,ppositu) minime.
hQR n. quod potior una aliqua indicatio sit: reliquas omnes sustollit. potest si-qylide operari medicus pro ratione potioris: aliaru cuiq; tribuens aliquid p c Τὴ ' dignitate. ita si quis natura frigidus, calidis assuetus, in morbii frigidunt ii Guit, una habet indicatione exposcente frigida, puta naturae: duas exposcentes iid , morbi,&consuetudinis: vii quide debet calidis, sed neq; illis tam intelis, 'λm si natura quoq; calidus esset. detrahit. n.his aliquid contraria indicatio napy Orgo ita censenta est qua longe absit morbus versus frigidu a medi' crita- ' i mendam alimenta, & medicamenta tanto calidiora mediocritate: deinde Qxxinendum his tantu calorix, quantb homo frigidior est temperato. his itas δὴ nsenda est consuetudo: addendum rursus horucat ri,iratione consuetu 'Τi plua aut minus, prout scilicet antiquior aut recentior videbitur cuns
367쪽
,si FR. VALLEs II CONTROVER s.
tudo.ati hoc omni u minime estpraetereundu qm insectorum occursuspr; A magnu facessit negotiunarurae ,usq; adeo Vt principi morbi non sit adeo euii dum de aliis duabus indicationibus, morbi inqua,&jemperamenti: sedlotus. re tribuenta consuetudini,paulatimque deinde eundu ad Victu illu,quem omnes indieationes simul diximus praefinire. quod apertὰ intelliges ex Hipp. s. e=id
parte Σ. contex. 26.ubi Hipp.scripsit: adhibitione contraria adhibere, &qiu escere.qua sententia Gal.ita enarrat: Cum morbuS eXigat cotraria paria, si tamen similia sint in consuetudine: non esse illis aequalibus contrariis statim occurre dum,sed paulatim.hinc etia aperte intelliges: Cosue inis indicatione esse pis stantiore aliis.quandoquide est, cum ipsas cohibeat, &ab aliis nunquam eou. ii beatiit.Nam quod Hipp.docebat et. de ratione Victus in acutis,non est indicii,
one consuetudinis dimitti, sed aliis indicationib. paulatim locu dare. nam euin ut diximus a principio omnia serὰ debeant fieri, pro ratione consuetudinis,de inde paulatim commutatur victus, ad id quod exigunt natura & morbus:nis . misia eonsuetudinis indicatione,etsi consuetudo ipsa tantu dimittatur paulatim, quantu reliquae indicationes sibi vendicant.neque veris hoc, quod plus caeteri, consuetudini tribuitur, quidqua tollit de naturae dignitate: ut aliud argumeturi
proponebat.seruatur enim cosuetudo, non propter se ipsam,Vt natura: sed qui illac ratione ipsa natura optime seruatur in morbis. nimirum plus molestiae patiatur primo occursu insuetorum, quam contrariorum temperamento. quo fit, ut
indulgentes plus indicationi consuetudinis, ipsi naturae melius prospiciamus. Sediatis iam controuersiam hanc produximus. i Decuratione h-orrhoidum. VI. PER haemorrhoidas expurgatur corpus uniuersum. effundunt enim no boniti purumque sanguinem, sed crassum& iaculentum.proinde cum fluunt, i sunt
enim nonnunquam non fluentes, quas quidam caecas vocant) non sunt temere occludendae, potissimum nisi recentes sint. nam recentes licet obstruere: tuae quoq; uniuerso corpore Vacuato & expurgato, &in reliquutempus praescripto aegrotanti victu, quo impuri sanguinis&crassi minus generetur,sed pro eo purusti mediocris. De inueteratis enim praeceptu ab Hippocr. est sexta particula, phorismotu duodecimo: non omnes obstrui, sed unam sertiari, quae expurgata
i sanato, alii,sanati:potes etia vertere,ei qui sanatur. visensius verborum sit: ei qui' sanatur ab harmorrhoidib. antiquis, nisi seruetur una, periculum est hydropemi fieri,aut phthisin.Galenus in commentatione causas apponit, dicens: hepar so-M Iere in habentibus inueteratas haemorrhoidas,euomere sanguine per illas: quo obstructione consuetae viae interius detento, fiet ut vel multitudine suffocetur calorhepatis,& illius refrigerationehydrops consequatur,aut vi regurgitas sim suis in pulmonem rapiatur, &sputo reliciatur, paulatim excedes phthisin faciat. Hanc sententiam recipit Paulus,quilibri sexti cap. septuagesimo nono in quit: Si* deligatione uti volumus: lino quinquies torto, ferrameto, quo Vel hα'morrhoidas,uel uuas urere consuevimus, venarum capitibus circumiecto, singulas haemorrhoidas astringimus,una tantummodo relicta,qua fieri redundan iis sanguinis derivatio possit. ita enim praecipit Hippocrates. Celsus etiam libri tertii cap. septimo inquit: Si ora venarum sanguinem solita fundere subitissurpreta sint,aut aqua inter cutem,aut tabes sequitur. Atque, ut semel 1ca,omnς sententiam hanc Hippocr. probant,dempto uno Aetio, qui libro decimo quat to cap. s. ita inquit: Conuenit igitur recta diaeta,ac venae sectione praemissa, ha: i morrhoidum extirpationem moliri:& nullam penitus relinquere,quemadmindum quibusda visum fuit.Ηaec Aetius,qui Galeno contradicit, & Hippocr tis sententia aliter interpretatur.Non enim, inquit, illuseripsit me, sino una serii tur:sed, si no adseruetur. ut sensus silmisi aegrotans in optimo victu conseruetar
ει omnes haemorrhoides occludatur,fore ut in hydrope aut in tabe incidat id qr
368쪽
'MEDIC. ET PHILO s. LIB. VIII. 313
iliit monstrare ex eiusdem autoris Verbis inquit enim: Haemorrhoidas sanauis inuas, vel cui haemorrhoide antiquae sanantur. Sanari vero estin sanitatem hi esti, restitui.Tamen si una struaroxur,nequaquam sanus euaderet aegrotans. d&ratione addit .Potest inquit qui inueteratis laborath mori hoidibus,obarietatis omnibus seruari insani sate integra: misso sanguine ex quibusdam te sum interuallis,interim bono Victu adhibit .igitur non necesse est una serui te nem putandu est Hippocr ita praecepisse. Haec est Aetii sententia, qua mihi minus placet,quam sententia Galeni& aliorum aut ru: cum quonia in omnibus exem ibus inueniturlectio,Vt explicatur a Galeno, & Aetius libenter sustoruio lii Voculam illam id est una, tum etiam, quia si rationem perpendas,intelliges
multo magis ex arte esse inueteratas haemorrhoidas una seruata curare, quam omnes repente obstruere. Nam quod inueteratae sunt: docet factam esse iam in hepate intemperiem,qua sanguinis nigri multa copiam generat. quae si facta estinon potest repentὰ curari,sed toga indiget Victus permutatione.quae victus permutatio, si suppresse omnes haemorrhoides essent,non efficeret tantum iuua do quantum ipse sanguis,qui interim detineretur praeter consuetudine,iadendo.ltaq; fieret,ut suffocaretur calor,quantumuis victu repugnares: nisi interim, dum victu intemperiem corrigeres, Via relinqueres, qua quotidianti excreme tum derivetur. Vides igitur,ut multo consultius fuerit, unam relinquere, si mo- ο doplures sunt.nam si est unica,licet eam obstruere. Argumento enim est:minorem esse cacochymia ex qua una prouenit, quam ex qua multae. quare illi corrisendae licet sperate victu suffecturum,cum euacuationibus opportune adhibitis. neque vero impossibile est, ut quidam putant ex Hipp. opinione fieri)ex multis haemorrhoidibus, illisi inueteratis, hominem sanu integre aliquado euad re.non enim praecipit Hipp. illam unam,quae seruatur,perpetub seruare: sed hic quoque,ut in aliis omnibus,sensim consuetudinem permutare. quonia igitur ex multo tempore cosueta erat illa euacuatio, supprimendς sunt, hac quoque praemissa totius corporis cura) una seruata. continodus* deinde homo in bono via. ctia,ut intemperies corrigatur. quod cum factum fuerit: licebit etiam reliquam 3 o obstinere, eritque ultirna haec curatio, sanatio unius haemorrhoidis: ut Hipp. se tentiae nihil sit aduersum,&homo integrae sanitati restituatur. Intelligat itaquo Aetius: Hippocrate hos aegrotantes sanare integre,non tamen repente, sed paulistim,Vt Oportet.neq; vero eb Q Hipp. dixerit, si unan5seruetur, periculum est hydropis aut tabis: fit, ut si una seruetur,nunqua sit periculum.Nam fieri potest, Vt tam multae dcta thueteratae sint haemorrhoides: ut res exigat, quid enim prohibet' in in curatione prima seruari dua), in secunda occludi illarum alteram, ad
e tremum tandem omnes extirpari,obstructa Vnica,quae supererat. dixit tamen Hippocrates: ni una seruetur. quoniam nulla seruata nunquam non est peric Rm, si plures sunt& inueteratae . quanquam non omnibus fortasse susticit, uni- c. inservari. putauerim ego quidem: raro non sussicere Unicam seruatam ad re-Jiq iam curationem,uerum id,quaquam raro, potest casus ferre. Sed de haemon rhoiduni curatione haec sunt controuersa.
liceatfricare laborantes crudi flaccire damia. Cap. VII. DEM alicui possit, in iis qui multam crudorum succoru copiam college re,frictio incommoda. Scriptu siquidem a Galeno est quarto de suenda v i tudine: At si in eodem homine reliqua eade sint,caeterum in ipse lasso corporo i/Rguis bonus exiguus sit crudi autem succi plurimi: neque sanguinem mitte
R im, neq; expurgandum, ne exercitatione utendum, neque omnino motu,
D dζque balneo. Haec sunt Galeni verba, quibus, cum omnem morum interdicat,pR Qt aliquis interjici etiam frictionem,ut quae&ipsa succos moueat. praeterea, q*k interdicit balneum quod easdem vires videtur habere quas frictio. Nam p0d Rhter frictio, ac balneum, trahit versus cutem. quare si hoc nomine nocenx κδ riectis balneum, & exereitatio:& fiictio videbitur incommoda. praecipuo m Caenus octauo methodi cap. quarto, curans febres ex obstructione Ortas,
369쪽
prohibeat abstergere cutem ante totius corporis euacuationem: ne absteis, cruda trahat ad cutem,quq impingentia in angusto poros, maiore indefleti
obstructione. quod idem videtur in hoc affectu, de quo differimus, ex histi6h. euenturv. Cetterum contrariu est in Galeni sentetia, siquidem libello de sancti nis missione cap. 6. differes de hoc affectu,ita seripsit:Eos,qui sic affecti sunt ii
guinis misitione euacuare non conuenit, sed frictionibus, mediocriter ex eis facientibus unctionibus,tum potionibus succorum crassitudinem incidentibus iacmodice calfacietibus.Duodecimo etiam methodi cap. 3. EOS,qui proptersee corum crudoru multam redundantia in syncopen incidunt, multa forti* totiuiaeorporis frictione curat. tame ibidem eisdem hominibus balneu denegat. Bai neum nempe, quaquam in reliquis frictioni similem habeat vim, hoc ab ea di crepat:qubd liquet plus succos,quam incidat,attenuetq;, frict iocotra. Hinc fi t balneu fluxiones faciat,quentibus scilicet iis qui liquati sunt humoribus, & Vi crudorum faciat distributione: quod frictio non facit, utpote attenuans magis, quamliquans. quare cum humectatione est opus,balneo utitur Galenus magis ictim apertione obstractionu, magis frictione. quod videbis factum 8. methodicap. 3. inter curandum diarias febres ex siceitate & ex constipatione. quid quod trahit etiam frictio versus cutem)quare obstructiones etiam augebit. Diximus frictione,ut trahit,ita attenuare: cum. trahat minus quam balneum, & extenuia et magis, est illo in hoc affectu multo utilior. atque praeter dicta, si quid fortasseex1 tractis crudis succis obstructionis faceret: emendareturinunctione olei mediocriter calfacientis,coquentisque,ut chamae melini, quae illam debet cosequi .ltas frictio & inunctio alternatim debent fieri,nequaquam balneum. Sed neque e ercitatio,quippe quae a penitissimis partib. facit crudorum distributionem. ne . que pqtionibus citidissimis utendum est: quia clim non possint tam cito coquere, anticipant crudorum distributionem. Haec igitur deuitanda sunt, & affectio curanda,ut diximus.neque quod de curatione febrium ex obstructione attuli, mus, iis, quae modo dicuntur,est contrarium.Nam in illis febribus vitamus ab
tergentia cutem, ante totius euacuationem. quia in eo affectu magna mali pars,
& quam ante ipsam febrem praescindi oportet:est cutis obstructio, & interim licet uti magnis euacuationibus. Tamen in hoc affeEhu, de quo modo loquimur, minimum malum est ad cutem, & comitatur sempermaximam crudorum su corum redundat iam,quae est in visceribus, syncope, quae prohibet fieri magnas euacuationes, missiones inquam sanguinis, & expurgationes. quare ad frictiones cogimur confugere, interpositis inunctionibus. De epilepsia, in debeat curari. Cap. VIII. Γ Ε huius affectionis essentia in quinto lib. satis diximus. sed de curatione vi, detur superfluu quidqua dicere. nam, si ante vigesimum quintu annu accidit,sola mutatione aetatis curatur: si postea, insanabilis euadit, ut scriptum est ab Hipp.7.aphor.quintae particulae. ergo epilepsia quae non sua sponte curatur, in
sanabilis est.sed neq; morbos,qui per se curantur,neq; eos qui curationem non admittunt, oportet pharmacis irritare. ergo nunquam oportet epilepsae cura tionem aggredi. Tamen contra est GH. apud quem multa inuenias auxilia asuersus epilepsiam. 6. de simplicium medicamentorum facult. cap. nonagesimo nono praecipit paeoniae radicem collo suspendere epilepticis: utpote sine muli calore desiccantem,& cum subtilium sit partium, evaporatione per inspiratio nem attracta curantem. libello de sanguinis missione cap. I s. praecipit epilepti cis sanguinem de cruribus mittere.hos quoque iubet libello cui titulus est quo & quando, ineunte vere expurgari. apud omnes qui praxin medicam scripsere, extat proprium caput de euratione epilepsiae,siue illi de classe Arabu,sive Grincorum sint. proinde decisione vita est indigere haec controuersia.De curationς puerulorum qui hoc malo frequenter corripi utur, videtur esse minor autorum consenses. siquidem Paulus lib. 3 cap. I 3. aperte infantibus epilepticis interdicit totam curatione:sed victum conueniente tantum praescribitiin caeteris expectὸς
370쪽
. mutationem.ita enim scripsit Q d si laborans fuerit etia dum Insans hias ei e re, illum facere. Etenim M axe mutata ad biliosius &aridius, & via' b iemdietatius, sua sponte platrunq; passio cessat. tamen Aetius sermone 1. Ρ 9 i eis is. indistincte pueroi Omne praecipit curare, dc senes eode modo, es seu attonib. perpurganti medicamenta,sed usu clysteru, gargarita
V 4 initiorum, frictionii, & sinapi sim ru. prVterquam quod simplicioribu,
ii debent pueri, senes medicamentosioribus- Celsus quoque concedit in his e ritionem. Sed cum eum inquirinremedi non sustuleruuin pueris veneris in pus elli, menstruoru initium tollit.Tamen hanc controuersiam Gal. dirimit c. epido balte prima comm. s. ita scribens: Fit aure & Ob errata haec eadem pallio pueric' medi eoru curatione indiges. cuin veris Ob humorem fit, infantes statim invadit, desinit: aetatis conuersione, cum nihil nos fecerimus. quapropter quibuscu oue pueris non a prima statim zrate, cum adhuc sint infantuli, sed in progressit 'ineepit, proculdubio obpeccita in Victus ratione comissa, a ut ob aliam quampiam externa causam eXortusest . in quibus aetatis couersionem praestolari non ebnuenit sed factu morbosuri affectu in ipsis curare.haec Gal. qui b. aperte de-darauit suam sententia. quam Vt latius eXplicemus, notandu est: epilepticum a medicis dici solere,non eu thlum,quicOuulsioni motu toto corpore patitur, sed eum etia qui cadere paratiis est. tamen costat,si epilepsiaest totius corporis coniat, uulsio,id tu,quod a nobis paroXysmus appellatur,esse epilepsia motbu: in temperiem verb,quae reliquot empore pseuerat, si praeter naturaest,&laedit operationes, esse morbu cerebri in tempamento, sed epilepsiam n wu esse. si vero il-lbrualtem deest, scilicet ex natura est, aut non laedit operationes p se:ne morbus quide est, sed morbo natura.est tame morbosa natura potius, cum cerebri inteperies est ex natura: cum Verbnon estex narura,est epilepsiς causa. Medicus praetereanon semp cut sed risodo utitur curatione, modb pr cautione,modo reductione.ad hi c opa utitur triplici arte:quarum prima diglice,secunda phasmaceutice, tertia chirurgice appellant. duae hae ultimet ad duo priora talum sunt utiles.Nam qui reducit, neq; pharmacis instat, neq; manuu opera apponit: sedis, victu solum p mutat.Ex his collige, eam opera tantumodo, quq suscitandis epi-lepticis, cuin concidere,acc5modatur,esse curatione:reliqua habere,ut iam di ea si quis paratus est concidere, quia ab ipso ortu talis est,humidus nempe rebro:&m utero matris tale intemperieminiit: constat illu,cum nonduc5cidit nullo morbo laborare, sed esse natura quada vitiosa, quasaepὰ in epilepsiam incidit. ut qui biliosus est, paratus est ad febre: tamen nihil habet pler natura. Vndς m si festii est,nulla aliam opera adluberi huic posta,quam reductione, quae non i siri pharmacis, neq; chirurgia. atq; in ipsa reductione, constat non admodu intentis contrariis licere uti: quandoquidelapsus tempamenti, &infantiaesunt similes,puta humidi,& quod est ex insentia,debet seruari:proinde neque valde ex
o siccantib alimentis licet uti, nedu medicamentis. Vnde colligimus,eX arte expe- standam esse aetatis mutatione, dc abstinendu a curatione. Si vero puer no con-II Rit morbuin generatione, constat illa ex errore essh, & humore cerebri essis pier natura. iis quae talia sunt,non amplius debetur reducti asola,sed curatio,aut pi cautio,quae pharma is fiunt,& chirurgia,cum res ita fertiItaq; siue epilepti- sit infans, siue adultus, siue ex generatione malu habeat, siue ex errore: cum p xysmo premitur, curari debet. danda enim sedulo opera est: vi et citissimὰ Vrotus ab obstructione liberetur, ut ea soluta vires reficiantur. sed extra pay ykmd,qui infans a generatione est ad epilepsiam pronus:solo victu emenda- 'mutatione aetatis expectet . quanquam suspensione psoniae de collo ne huici ' Videm interdico: utpote quae nullu virtuti negotiu facessens auxilietur, & tali-R x mediis etia in aliis reductioni b. uti solemus. Nam qualitate etia inspirati-' redueendu:a pharmacis vero, & omnibus copiosis evacuatio-R bstinentes,ut in his infantib. fieri suademus, de qui b. loquutu fuisse Pa ὀ φ ς p examur.Qui ex errore epileptici sunt facti,curari debent omni auxili- gςdere: detracto in de auxilioru magnitudine eQ, quod infantilis aetas nos