장음표시 사용
391쪽
Manardus volens dirimere libro quartodecimo epistola tertia, vinum liues dum alimentum esse dixit,&siccum medicamentum. Veruntamen, quantum
ego intelligo, maius aliquid significant Galeni loca, quae Vinum humidum ed dicunt: quam calidum & humidum alimentum esse. Nam ex doctrina Galeis
tertio de temperamentis: omne alimentum, Ut alimentum, calidum est & he mi dum . quoniam scilicet augelanguinem: &substantiam calidam de hucis dam reparare, omnibui alimentis est commune.quare quod omnibus est ebrimune , nulli tribuetur veluti peculiare. Sed cum alimentum aliquod caliduri. aut humidum, frigidumve, aut siccum dicitur, non eis quod nutriens est: seὸqubdaliquam harum qualitatum habet excellentem, tale appellatur. quareVibi, num&ut alimentum,&ut medicamentum. calidum&humidum esse censeo. calfacit enim&humectat manifestὸ sua propria substantia. neque enim si securi esset, posset esse valde nutriens. neque profectb habet substantiam unam, quao peretur, ut alimentum: & aliam, qua ut medicamentum. quod si quam tamet siccitatem inducit, illudfacit ex accidenti: aut aucto calore, squemadmoduci obmutescentiam eius qui ebrius est,ab ipse vino sanari, calfactis neruis persc& ex nimio calfactu ex accidenti desiccatis, docebat Galenus quinta particuli aphorismorum commentario quinto) aut facta per occultam expirationeri multa humidae substantiae euacuatione. Constat Verb, omnes has operationes ex accidenti fieri, non per se. operationes autem quae ex accidenti sunt, non iitribuunt medicamentis denominationem: sed illae, quae per se. alioqui balaneum aquae calidae cogeris siccum medicamentum appellare. Nam nimia ca lidae aquae infusio extenuat corpqra, humoribus exolutis per halitum,& aquari frigidam calidum medicamentum appellabis: quippe quae solet conuulsiones ex repletione sanare,ut Hippocrates docet quintὀaphorismorum vigesimopri, mo neq; sotu hoc,sed&medicamenta omnia expurgantia,cum primo ingressit 6 per se corpus calfaciant, deinde refrigerant & extinguunt febres, euacuatis scilicet vitiosis excrementis.igitur si operationes, quae ex accidenti fiunt, denominationes medicamentis non dant: non est quod vinum siccum dicatur, nesvi medicamentum. sed humidum aperte est, quod moderatus eius usus qste,dit:in quo id quod per se fit,oportet explorare, &abeo quod ex accidenti, distinguere. Affectiones etiam quibus hi, qui multo tempore largis vini potionibbus inheuere, lent laborare,illud aperte declarant. sunt enim illae omnes h midae. laborant enim multis fluxionibus, podagra,& paralysi: dc ut semel di cam) enervati& molles redduntur.Sed obbciat nobis aliquis: has affecti nes, vi sunt humidae, ita esse & frigidas:atque hac ratione neque calidum esse vinum
oportere. Tamen haec rationi hil indicat. Nam vinum cum immodica quant, tale assumitur, usq; adeo ut coqui non possit: fri dum fit ex cruditate. ab humore tamen non potest expoliari, Ut neq; aqua:cum tamen a suo frigore expγlietur facillimὰ. Nam patientes qualitates, etiam fi agentes sint maximὸ prγε priae,sunt illis dissicilius separabiles. est igitur vinum &medicamentum, & ali, mentum , calidum & humidum. tamen merito fit, ut ex immodico eius usu
morbi fiant frigidi & humidi. quod vero de vini calore dictum est, intelligi de
bot de vino consecto, cocto* , ut oportet. nam quod tam recens extractum Duuis est,ut nondum sit coctum:apertὰ est aliquando Digidum.Sed illud necui num quidem dicendum est, sed mustum. de quo intelligendum est, quod si lenus dixit libello de cibis boni & mali succi.at in vinis quod vetustillimum est,& Caecubum,ut diximus a Romanis appellatur, adeo ab albo & austero, M. non recente crasstaque differt: ut1llud essicacissime calfaciat, hoc manifestam rς frigerandi vim habeat. itaque interpretor id, quod quia recens est, refriger I, sqnondum propriὰ esse vinum: quod quia austerum, iam ese acetum. quod Vox 4 de albo a Galeno dictum est duodecimo methodi capite quarto Neque enim
inuenias ex albo vinorum genere calidumvllummon sinplicite sed ad russa dictum intelli
392쪽
1t ne meditamem v e mirionian mordentiora. Cap. II. DL Astis QE medicamentis vrunt medici, modisinis,modo non ustis. qua .rie multum resertdefinire, inpervstionem fiantcalidiora& mordaciora, an comita frigidiora&mitiora. Vt quaratione differat dicamentumvstum a se ipso nonino, non ignoremus. Constat aeruginem misy,&Chalcitima Galeno uti tertio mei. t di,capite sexto: ut fiant mitiora medicamenta. Est enim illic scriptum in huneio modum, post alia multa: Sane aerugo magis etiam quam haec minuere carnem p test, ita ut genus eorum, quae cicatricem inducunt, omnino sit egressa. at si illa etiam aduras, ut minus acria,sic ad cicatriceminducendam reddes magis apta: si vero e iam laues,adhuc mitiora. haec Galenus.quibus non obscure videtur innuere: ustione feri mitiora medicamenta. tamen contra est, quod de sale ita scripsit undecimo de simpl capite decimoquinto: Sales usti digerunt quidem magis,quam nonum: quanto scilicet ibtilius ipsum corpus accepta ab igne facultate redditin , velut &in aliis quae combusta sunt, euenire diximus. Verlim nonyerinde ac ij qui non sunt usti, sc lidam ipsam substantiam contrahere constringereque possunt. itaque Galenus d cet, usta amittet e vim adstringendi: tamen comparare vim discutiendi, quam eonio statin calore contineri.Αdde, omnes cineres, ex quacunque re fiant, esse digerentiso detersentis facultatis.Hanc cotrouersiolam dicit calenus inter antiquiores mediacos futile agitatam:quam ipse decidit breui in prooemio libri noni de simplici ita diacens:Raetique existimant, combusta omnia seipsis essicii di ora: ath contra augeri
calorem existimant omnium qine uruntur: utrique sane errantes. conspiciunture 4
nim liquido quaedam calidiora reddita, & ad gustatum, & ad tactum, & eam quae in usu cernitur facultate, velut supra escebam de acribus & adstringentibus: quaedacontra adustione minus apparent calida. paucis interpossitisὶ Igitur acriamultu calo ris amittunt ina:quar vero elusinoes no sunt,assumunt.Haec est caleni decisio. ca sa est in promptu. Rem quae per se iam est acris, constat per ustionem euasuramio siccamnimis&terream: quandoquidem ignea per septius crat,& absumptis tenui bus partibus msidet terrea, ut ex prunis fiunt cineres. si vero antra talis non erat: fiet ignea per ustionem. ex his fatis,arbitror, constat, etsi Galenus non moneat: eam ustionem,quae rem calidiorem se est effectura, mediocritatem quandam debere retinere. nam per nimiam inionem, nulla res est, quae tandem non euadat in cin
Rh& terream iubstantiam. Fbdhaecita fiant, intelliges apertὰ exemplo atrae bilis, quae generari solet per ustionem: modo ex melancholia naturali, modb ex flauabile. tamen est linantia frigidior flaua bile, & calidiormelancholia. idfit,quia flauabi lis est acris, & ideo per ustionem refrigeratur: melancholia frigida& acerba,&ideo incalestit tamenintelligendu etiam est, quod idem Galenus Inonet: Usta non posse ' esse prorsus sigida, sed quanquam terreasini,habere tamen permissionem quarundam partium inearum. quod cinerum exemplo monstrat. Constat siquidem eos h bere terream naturam: tamen quam vim ignis contineant, intelliges consideram acrimoniam,quam deponunt in lixivium. Hoc appellat Aristoteles v xiri ignitionem. Est ea ignis vis, quae in rebus omnibus ustis relinquitur: qua bilis fit magis erodens flaua, etsi illa est frigidior. hoc non potest comsi imi per ustionem, sed perpetuo augetur. cineres enim per ustionem nunquam sep unt vim quandam detergentem, quam habent. sed deponitur ablutione n cineres immissi in lixivium fiunt pro sus frigidi. itaques meaicamentum,quod mmm est, est acre,vstione fiet mitius: sexpers acrimoniae, fiet calidius. ita non sis ration sal,&nitrum, & talia omnia calidiora fient ustione: misyson, dc chal xiis,& aerugo, mitiora & minus calida. tamen si haec ipsa prorsus d siccantia sine calfacti facere studes, ustione nunquam per
fietes : lauatione post ustionem perficies. sed de his haec sussiciunt.
393쪽
ω posint medicamenti resticere propria membra.
cap. VIII. lII opo NVNT nobis antidotatia,non ea silumquae Vlia sunt,sed etiam ques hi pretio habentur multa medicamenta: quae non rantum admirandas facultate, habent,sed etiam quae ipsis facultatibus in quaedam membra insigniter uti dicuntuti
ut amygdalae, adiant tun,thoracemroborant: rosa&Viola caput. catapotiaarthritieianiculos purgant: cochia & aurea caput. quanquam hoc non Videtur taecontro.
uersia transigendum, sed examinandum: num mec ita uehabeant, an figmenta sinc Nam quid possit esse in medicamento, quo membrum hoc purget, aut utcunque ii aliter iuuet: &alia quae vicina magis sunt,non perinde afficiati certe videtur esse ni hil. Nam aut medicamentum illud iuuat membrum quod respiciae aliquid in illud, gendo, aut agendo nihil. si quidquam agit, nam nihil agere,& tamen iuuare, aut lasdere, praeter opinionem essi aut primam aliquam alterationem facit, sunt primae alaterationes: calefactio,refrigerati humectatio,&desiccativi aut secundam. fiunt se cun qu has consequuntur:Vt,adstrictio,iaxatio,emollitio aut induratio, aut aperiatio,aut incisio,aut expurgatio, aut alia quapiam actio similis) Sed utcunque alteret videtur ea membra quae inviasuntlocata,prius alteraturum,simodb illius alterati ius capacia sunt. Nam cur sic opendrium,gratia exempli,lienem absumit, aperiem do, aut resoluendo,aut alterando: & ea quae in via a ventriculo ad lienem posita sunt, lan naperit,resoluit,aut alterati quae facultas est interius tam prudens, quae medico mentum ex stoechade, mittit in caput,ex asplenio in lienem, ex betonica in renes
aut quod est initum scedus stoechadi cum capite, a plenio cum liene, betonicae cum renibus 3 Iam vero medicamentaexpurgantia, si similitudine substantiae trahunt, ut primo capite huius libri monstrauimus: quam similitudinem habere possunt cum
partis cuiuspiam succo, qua cum aliorum membrorum succis careanti nam si cata
potia aurea,exempli gratia, cum bile capitis similitudinem habent: qua ratione bili hepatis non sint similia' an non bilis capitis, bili hepatis est congeneris naturaet non enim,arbitror,qub medicamentum trahat ex capite, oportet, ut similitudine la abeat cum capite: sed cum capitis succo. siquidem non trahit caput,sed illius succum. : ιο
argumenta nonnullos has medicamentorum naturas membra propria respicientes negare:alios qui nollentiis sappetiis,quas ad particularum morbos ex medicamentis spectant, rere, ad occultam proprietatem, sacram illam barbarorum anchora,co
fugere cogunt. oda proprietate fieri illi dicunt, ego non aliter soleo interpretari: quam quod ex ignorata causafiatiquare illud in primis dicendum nobis est:medica- . menta his facultatibus,quae membra resipiciunt,praedita esse: iuxta Gal. sententiam.
deinde de cause si fieri porem siquid addendum. Inter medicamentae laedentia Πγstrum corpus,experimento cognostimus nonnulla esse,quq l dendi hoc membrum vires habent, aliaquae illud. vi lepus marinus pulmonem exulcerat, canitari des re nes,&Vesicam membris quae invia fiunt, non exulceratis,cum tamen multa sint. Ξst enim a ventriculo,in quem primum haec ingeruntur,ad pulmonem,& ad renes,lost gavia. Si igitur noxiis medicamentis vires insiunt ad laedendum membra peculiaria,
nihil habet admirationis,naturam prouidam proprias & peculiaria membra resipi cientes vires in medicamentis utilibus, noriis illis opposuisse scripsit Gal.h senim tiam cum hac ipsa ratione lib.de theriada ad Pisionem cap.sexto his vertis: Nonndit vero inuenimus, ρος partes etiam quasdam corporis priuatim vitiatiNam lepus myrinus pulmonem exulcerat,&cantharis vesicam peculiariter vitiat contra saer ης medicamenta quibusdam corporis partibus eximse curandis sunt idonea. Pariem igitur iecinori sepe eupatoriu herba strenuὸ auxiliata est: myrobalanus lienem adisi uit: saxifraga& betonica renes pulchre afficiunt: &similiter alia aliarum, ut expcri entia obseruauimus, propria sunt medicamina. haec Gal. qui controuersiolam bδὴς decidit eodem Vses argumento & eisdem exemplis primo de phar. secus 'mgetadisputans aduersus quosdam sophistas,qui has facultates medicamentorum spicientes peculiaria membra deridebant.multis etiam aliis inlocis propria 'VH medicamina iniuuandis propriis membris commendauit.13.meth, ita scripsit QVM
394쪽
AEdieiunentum hepati est atanthium,tale lieni capparis cortex.quale nitius h tireptiotium, tale lieni est stolopenctium.Itaque ii inta Gal. opinionem,n5 dubiiunὰρ medicamenta quaeda resipicere membra propria. Causam vero huius esse puta uelimina logia quadam: quae inter medicamenta&membra est, similis ei, quam liminibus quibusdam cum quibusdam aliis esse diximus vltimo capite quarti libri,iaqua diffuse illic disputauimus: in hac malo a causam contagionum, &conse suum collocantes. analogiam hanc costat esse similitudinem. quanquam quae similia iudbsit, non possimus dicere distincte,utpote quam seruus non assequitur. sita omni ubesse similitia dinem quampiam,intelligimus ex quodam phystico principio. Vide mus causam actionis &passionis essse in contrari j ratione: nam sitae hae nulla actio fidiimen causam facilioris aut difficilioris assionis esse similitudinem cum contrariet te. nam quaecu contrarietate sufficienti videmus esse similiora: ea sentimus a se ipsis sicilius pati. ita elementa symbola facilius afficiuntur mutuo, quam Asymbola: v, tenon omni exparte diuersia, sed aliquatenus similia.Ergo consentaneum est rationi: similitudinem aliquam facere squantumuis ea sensum nostrum sedad ut hoc medicamentum visuafacilius hoc membrum quisn alia afficiat.De medicamentis repurgantibus est multo minus inopinabile: posse membra propria respicere. nam si medicamento alicui potest essein modo substanti maior similitudo cum biliosis e crementis, quam cum pituitosis: certe & inter excrementa eiusdem species, possit his quam illis esse similius.squidem nihil est distanum:excrementa esse eiusdem speciei,&his accidentibus quq sunt in modo subrantiae,aliquantulum diuersi cum ergo colebratissimumst a Galeno, cuicunquemembro esses nun substantiae modum cum nullosio commune, & singulas partes trahere simillimasseccorum partes ad suam
nutritionem: excremEla generabuntur pro ratione alimentorum. Ergo nihil mirum sui modi generati excrementari simpulis membris: atque ita medicamentu aliquod cum excrementis membri alicuius similitudinem habere. habent itaque medicame ta vires respicientes membra peculiaria: re ipsa confirmante,&rationemn renuente. quare de his hactenus. De mixtune alterantium Maisamentorum. cap. Ix
VE M A D M o D v M Gal.inquit primo de compositione pharmacorum sectuN dum gen. p.J.medicamentis utimur compositis multis de causis. Vel enim componimus: quia nullum simplicium sufficere potest tam multis intentionibus. quod perinde est ac si dicas, propter virtunim varietatem, aut quo medicamentu in siquogradu perpermixtionem constituamus,eum illius gradus medicamentu sun-ple non Q.Vel ad corrigendam qualitatem aliqua, quam medicamento nolumus istise. ut si calidum medicamentum, temperatum tamen in altera oppositione quam lituum Volumus conficere,permixtis medicamentis calidis & humidis, maliis c liri & siccis,qualeoptamus medicamentum, conficiemus. Alij etiam accedunt Vsius permissione medicamqntoru,qualis estille, si medicamento indigemus calido A G loco,iame illud simplex Gadest cum medicamelo calido& fluxo emplast, x siquid substatiae permiscemus.'ru venio ad priores usus,quonia illi sunt poti ita cum propter varietate virtutum permixtio fit: raro medicamentapermiscentur qualitatibus aequalibus. quod in confectione thetiac licet videre,&cuiuscinaque ali nn nobilis medicamenti.Sed ad augenda,aut imminuenda quantitate simplicis alm id ,duo haec spectantur: necessitas illius &potentia. na prout medicamenti secubni est maxime necessaria,ita plus eius additur: &quo eius potentia est maior, eo mi hyra caeterum cum gradu alique ex aliis volumus generare, aut qualitate aliquaObla p0de contrariae corrumpere, itaque volumus medicamentum ad gradum alium di-: ΠVm ab eo quem habet, reducere: qualitatibus aequalibus permisicemus, si m nta commodi gradus ad illam reductionem sunt. sin minus: quod redum Ux quod deest graὸus, compensamus addita aut detracta quantitate. Verum id py 0 miserius explicabimus amplius, si alia prius dixerimus.Illud unum in praesentia 'dpinus: quantitat medicamenti, t& cuiuscunque alterius rei,conssiderari postop si ς, ut magnitudine. c sideratur vero ad permixtione medica Azorum
395쪽
solidorum,quantitas ponderis. neque id citra rationem N semper quodvisis, est cum aequalitate magnitudinis,de ius est,&habet pius ser*q: quod adacti oriri
habet maximum momentum. Gradus caloris aut frigoris, atque ita aliarum questu tum,diuidi possunt secundum ration maioris, aut minoris, in quotcunquelibi, rit differentias:si quis rei naturam consideret. tamen quia infinitasub nulla arte himo; est philosoplus &medicis, innumerum quendam certum ex pacto redigere, is medeinde ea quae ex missionis modo contingunt, rei natura inuestigare. philes. phi omnes ad suas disputatione octo gradus esse ponunt caloris Vel frigoris, vel alii rius qualitatis, ut primo huius operis libro ditisse diximus. Galenus quinto de si s meae faces. capitevltimo,&Capite quarto primi de compos med. secundumgenetii 4 quatuor gradus esse statui calidorum,frigidorum, humidorum,& siccorum: prinio gradu tale esse dicens, quod alterat quidem corpus temperatum, ruam in tempe
rato corpore debent medicamentorum Vires e plorari in non tamen euidenter: stavi opus sit ratiocinatione aliqua ad percipiendam alterationem. ita nos calfaciunt smygdala dulcia, &recentes nuces. Secundo ordine talia sunt: quae manifesta est, rant, ut non amplius ad alterationis cognitionem opus coniecturasit.huiusinodi sunt mel,&vinum.Terti j ordinis sunt,quq vehementer alterant: Vt ruta,& vinum iam, dum vetus.Quarti ordinis sunt,quq fiammὰ alterant: qualia simi calfaciendo,urentia, refrigerando,stupefacientia.la singulis horum graduum statuit Galenus ternas sta tiones. neque enim tota alterantium latitudo, in quatuor tantum latitudines diuidi upossit: quintillarumvnaquaeque habeat per se amplam differentiam. itaque eorum quae sunt in primo gradu, quaedam in principio illius gradus sunt, quaedam in sint,
quaedam in medio. quod ad operationis intensionem in ipsis medicamentis attinet, ita distributum est. Caeterum quod ad mensuram naturalem,portionum caloris 2
frigoris in illis existentium squod in physiologia consideratud non ab omnibus eoie
modo dicitur Sed fuit Nesaindus,qui remitaimaginabatur. Essemedicamento temperato portionem quandam caloris aequalem frigori: calidum in primo gradu,ha re duplum caloris ad temperatum: caliduin secumdo,habere duplum primi, & quadruplum temperati: calidum in tertio,habere duplum secundi, quadruplum primi, octuplum temperati: calidum in quarto, habere duplum terti j,quadruplum secundi, lioctuplum primi,sexdecuplum temperati: frigidum eodem modo. Verum haec opi, Ilio, utpote quae musicis potius proportionibus,quam rationibus physicis agebat, ab omnibus exclusaest uno consensu. Nij aliter imaginabantur,esse portiones quasdam caloris aequales: eam quae est in temperato, & primum gradum illi additum, & ἡ-cundum primo, & tertium secundo, & quartum tertio .ita ut calidum in quarto, quincuplum calorem habeat temperati, &calidum in tertio quadruplum, & tali, dum in secundo triplum,&calidumin primo duplum. ea terum si non sumus ob liti eorum, quae primo libro demonstrauimus,& in praesentia tanquam principiap
tenda sunt: utraque harum sententiarum conuincitur eodem argvinento. Nam, si tantum perpetuo corrumpitur unius contraris,quantum alterius generatur, ut calo his intensio aequali frigoris remissione fit: & in corporibus capientibus qualitat icontrarias, necesse est ex utrisque vel ex alterutris summumgradum compleri,quo
illic vel ipse experimento moestrauimus,&ab omnibus philosephis receptissunm est: non potest: calidum in primo seri ex temperato, viviraque opinio dicebat D plicata portione caloris. maut totumfrigus in calido in primo extinctsi est sues omnino est falsum. nam ita aqua calida uno gradu, Missa in aquasementissmm non sedaret illius seruorem: quod tamen fieri iudicat ipse sensius vel non tantum G set corruptum contrarij,quantum caloris est genitum in gradus illius prodest ii atquemulto minus in generatione calidi quarto gradu, potissimum ex opini οὐ chiridi. nam decem & sex portiones caloris generari dicit, aequales illi, quae ita se goris in corpore temperato consistebat.Missas ergo faciamus opiniones has:&ν
alias sunt demonstrata,rursus resumamus.In corpore temperato tot simi gradui G loris &st oris, quot in maxime intemperato. hoc tamen unu interest: quod in perato,propter aequalitatem contrariorum a nullo desumi potest denominatio Π, Roctogradussum intestonis esseponamus: quod habet caloris.& frigori , ν calidum,
396쪽
MEDIC. ET PHILO S. LIB. IX. 38t
si eum neq; frigidum est. quoniam nςq; calidum, neque frigidum excedit me dioeritate.ergo illuὸVnum quod cplli appellationem tribuit: non quod in est Vade euidenter demonstratur tanto gradu corpus aliquod esse calidum,hu ut 6 calor supra contrarium e cellit. igitur in quo corpore calor uno gradu superat frigus, no gradu est calidum; quod duobus superat, duobus. Vnde ma bifestum fit male omnes sere interpretari: calidum uno gradu, habere quinq; fudus caloris. quoniam dicuntὶ necesse esse calidum uno gradu, habere graia
duci unu caloris supra temperatu. quare cum temperatu habeat .habebit cali dum primi gradus quinq;. Sed falluntur aperte. nam si habet quinq; caloris,h io hebit frigoris tres tantum. sed quinarius vincit ternarium duobus numeris: quare calidum erit in secundo, quod tu calidum in primo esse dicis. sed non est dicendum, quod Ost uno gradu tale, superare uno gradu temperatum: sed in ca lido in primo, habere calorem gradum unum supra frigus. non enim ah ijs gradibus dico medicamentum denominationem accipere, quibus superat temperatum : sed quibus in eodem medicamento qualitas denominationem trita buens vincit contrariam. qub d vero Galenus, Ut medicamentum dicat quarti gradus, dicit, medicamentum quatuor numeris vincens symmetrum, ita intelligi volo: Esse calidum quarto gradu , quod quatuor numeris vincit : non quidem numerum graduum, qui est in temperato, sed proportionem quae estio intemperato. quae proportio est aequalitas. Ergo corpus quod quatuor numeris vincit aequalitatem,est calidum in quarto: quod tribus, in tertio: quod duobus in seEundo: quod vesco,in primo. atq; ita si gradussunt 8, talidum in primo, habet caloris &-frigoris 3 &-.& reliqua eodem modo. Si sunt
gradus:temperatum habet caloris duos,&frigoris totidem. caliduminprimo: c loris a &-,frigoris unum&-. Atqui haec regula est secundum utramq; bypothesin, inueniendi in V quoq; gradu quot sint partes caloris,& quotfrigoris; de tot gr du im latitudine numerum apyellationis illius seorsum demere,2 qualitati denominanti dare, reliquum aequaliter ambabus qualitatibus co trarijs distribuere. ut gratia exempli, mens est scire, calidam in secundo , quot habeat caloris,& quot frigoris . de totalatitudine, quam pono esse quatuor gradus duo tribuendi sunt calori: reliquiduo aequalibus partibus dandi,& calori, & frigori. vnde colligitur:calidum in secundo, habere caloris tres gradus, dcfribs0ris unum.Caeterum haec omnia luce clarius apparebunt in tabella hac.
δ)φm ratione inuenire potes parte; ealoris & frigoris, non in singulis gradi h*- mQG, sed etiam in singulorum graduum singulis stationibus: diuisis qua j. ''ygr dibus in duodecim stationes, atque ita commistis calidis cum frigidis se-
μ' una eandem proportionem, quam in gradibus seruabamus. ita Vi tempor MVm siliqva od habet 6 frigori; statione, & totidem caloris, deinde excessus in VR i ix primi gradus: intra 6,seeundii intra duodecim, quarti. vel aliter: co grastibus cum terti js partibus. euadet enim idem. Nam perindo i in prima statione secudi, habet caloris duos gradus,&duas
VMi xxi SQris gradum vim, & tertiam: ac si diceremus, habet caloris octo st '
397쪽
tio ς,5 quatuor frigoris. sedVtra Pr xi QRςm ς' riinis grati apersequutis inus his tabellis Tabula terrarum flationum quatuor graduum Gradus h
Caloris )portiones Calori, lFrigorisI
ratum. Primus, Secundus, Tertius, tus, Gradus. in simplicibus hanc inuenies necessarid proportionem: sed in compostis obdus resultat pro ratione simplicium.neq; aliquo modo potest in mixtoessellius gradus, praeter illum quem exigit proportio : nisi forte ex diuturnitate, aut seuementatione, maior aut minor calor fiat. sed modo non loquimur de his: sed de attemperatione, quae ex proportione simplicium prouenit. haec permistio fieti potest aut duorum medicamentorum, aut plurium: atq; horum quantitatibus aut aequalibus aut inaequalibus permistis. Si duo quantitatibus aequalibus stade alijs statim dicemus miseentur: aut illa sunt similia formis gradibus,ut calidu in primo cum calido in primo:aut similia formis,diuersa gradibus, vices duin primo cum calido in tertio: aut dissimilia qualitatibus, & simili agradu, vicalidum in secudo cum frigido in secund0: aut dissimilia qualitatibus&gradi i bus, ut frigidu in primo cu calido in tertio. Similia gradibus & Armis permisce tur Connunquam:vel psopter formam aliquam quae accidit,& ex amboruco mixtione resultat, ut quo emplasticum medicamentum fiat, aut ut sit fluxum vel etiam propter consortionem alicuius virtutis, quae illorum alteri inest. ta men propter gradum medicamenti non est, quod admisceantur. nam idem o mnino gradus fit, qui illorum utrique inerat. Cum permiscentur similia formi ,& dissimilia gradibus: remissum remittit intensum usque ad medium virtuti nam quantum remissum intenditur ab intenso:tantum exacte intensum remit titur a remissis. Quare calidum primo gradu, permistum cum calido in tertist facit calidum in secundo. cuius monstratio est: computatis gradibus calpio i per se,& in ambobus medicamenti, reductis ad aequalitate, & gradibus fris ris per se reductis etiam ad aequalitatem, & deinde excessu qualitatis aequali ii quae vincit, considerato. quod inuenies apertὰ in hac tabella. V caloris 2 b. ccaloris 3 ξ μ Calidum in primo habete Calidum in tertio habet frigoris i fusis
398쪽
MgDIC. ET PHILO s. LIB. IX. 383
ia i , ta sunt' quibus in duas partes distributis contingunt singulis caloguisunt ex i b&j sunt z, duobus in duas partes distributis, contingit si si, i Qi d habet caloris3, frigoris I,est Calidum in z. Ergo calidum in pri- b seducit calidum in tertio,ad calidum in secundo. inimiduerte hoc in loco, quanquam Verum sit quod philosophi di eunt, do
F liii, cum patitur, aliquid agere in fortius; tamen nos, contra ac platriqι alio iuri, huius reductionis rationem non in actione reciproca collocare, sedin re tactione illa ad aequalitatem, quam declarauimus in tabella. nam hic non lo- uimur de fermentatis, ut mox monuimus: in quibus solis ista in seipsa medi i tamentorum actio mutua est, quod s.cap aib. I. monstrauimus.Namin illis non ruitum, si haecnon respondeant: cum quia multa suapte natura diuturnitate imienduntur,multa remittuntur: tum quia maior erit potentioris actiq,quam im potentioris. tamen cum medicamenta inaequalis caloris permiscemus, Minae qualiter calidu confingimus: ea inaequalitate adaequalitatem redacta, resultat quod diximus necessarib. nam in tota hac doctiina per demonstratione procedimus his monstratis,facile est cuiq; intelligere erratu Andernaci: qui primo de compositione pharmacorum secundum genera, cap. 3. ita vertit, fortata propriaductus imaginatione,si has proportiones minus intelligebat: Porro cum interim tale simplex nullum adsit, si duo habeamus, quorum hoc numeris du i, bus, illud tribus calidius sitaea si miscuerimus,medium essiciemus,quatuor numeris symmetrum exuperans. constat hoc esse apertὰ falsum. Nam calidum in secllndo,qua ratione possit augere calidum in tertio, usq; ad quartum gradum est tamen ex dictis facile cuiq; locum restituere, etiam non consulenti Grae
mulit,. id est, Suppetente autem nullo tali simplicium, habemus autem juo, quorum hoc quidem numeris quinq; , illud tribus calidius est: miscentes ipsa,
medium ericiemus quatuor numeris superans temperatum. Ex quibus verbis constat Galenum haec eadem docuisse, quae nos modb enarramus. Constat erito fiam euidenter, illum eodem modo ac nos diximus, constituisse singulos gradus. nam nulla alia ratione computatis,succedit ita: ut calidum in tertio reduc
calcalidum in quinto, ad calidum in quarto. Nam si calidum in primo habet caloris gradumvnum supra temperatum quod pleterii dicunt,non consequuti, quae modb nos in lucem producimus caliaum in primo, habet caloris 1, frigoris 3.calidum in secundo,caloris 6,frigoris a. caliaum in tertio,caloris 7,frigoris I. calidum in quarto, caloris 8, frigoris nihil. quare constat, etiam si summa latitudo ponatur octo graduummon posse esse calidum in quinto.atque ita inepte loquebatur Galenus. Sed dicesaerant haec exempla,quibus licet esse vel impos- sibilibus. tamen ratio propostioni seruari potest, Vt remissum remittat intem y sem ad medium utriusq;. Nam calidum in primo, habet caloris F,frigoris .cali- Rm in tertio,caloris 7,frigoris 1. septem & quinq; reductis ad aequalitatem tal: tribus S uno frigoris reductis ad aequalitatem fiunt a. corpus quodliabet c ipsi ε,&frigoris S, est calidum in secundo :liodest medium inter calidum in pnm0,&calidum in tertio, bene habet. Humsq; eodem modo procedunt ac R' Sed primo coguntur concedere: Galenum impossibiliasumpsisse in exem-Rki,minimὰ monentem.quod, quantum ego intelligo,philosophum no decet, R iophistam. deinde tenentur dicere: cur inhabente sex gradus caloris, cum
FVuor sint vincentes x expediti a contrario, non omnes operantur in e ter
ηψmmateriamZqubd si operantur, cur non denominant quod non possunt di-' accitra proterviam. Igitur sui iterum dicam) cum talia per-ηςζatur: remistim remittit intensum ad edium utriusq;. quod in gradibus grii monstratum est,& eadem ratione in diuersis stationibus eueniet: qua' in Q ζrsitatem contingit permutare gradum medicamenti, quod compo quili statione ultima primi reducit calidum in statione prima
λ 6 4pximam stationem tertui & calidum in prima statione primi reducit
399쪽
ealidum in prima statione quarti , ad ultimam st pionom secundi. quorum vitrumq; demonstrabimus his tabellis. Calidum in stat, caloris 1 F. Calidum in stati- r caloris sone ultima primi one prima quar-e gradus habet cfrigoris 1 Q ti habet frigoris Ex 1 3 fiunt 6 F, quibus in duas partes sectis,contingunt singulis 3 Lei
loris.Rursum ex I F&tafiunt i Aquibus in duas parte sectis,contingunt stitu lis P ED1goris. Corpus quod habet caloris 3 a frigori na, est in medio pii maestationis tetth ordinis calidorum.Ergo calidum in Ultima statione tetiij te ducit calidum in statione prima quarti,adstationem primam terti j. ii Calidum in primast, coloris a. b. Calidum in primast, Vcaloris 3 l .
tione primi habet tione quarti habet
Ex 1 ἱ- & 3 fiunt s P, quibus in duas partes sectis, contingunt singulis 1 3 calo. ris. Rursum ex 1 F& i fiunt 2 F, quibus in duas partes sectis,contingunt sint, lis 1 Corpus quod habet caloris 2 E,&frigoris i et est in medio tertiae stationi, secundi gradus calidorum. Ergo calidum in prima statione primi, reducit cali. dum in prima statione quarti,ad calidum inultima statione secundi. Sed haee de similibus formis; de diuersis gradibus. si contraria formis eiusdedi gradus miscentur, perpetuo reductio fit ad temperatum: ut frigido in secundo, is cum calido in secundo mistis. quod per se est euidens, neq; monstratione inlaget. Si contraria formis,diuersa etia gradibus miscentur,reducut sese mutabat medium viriusq;: ut frigidum in primo,trahit calidum in tertio, ad caliduinpti. mo. Nam frigidum in primo,duobus gradibus distat acalido in primo: uno sti, goris usq; ad temperatum,alio caloris usq; adgradum Vnum.calidumin tertio, duobus etiam gradibus distat a calido in primo. Igitur haec reductio contrario. rum est etiam,ac medium amborum. quis dVerbita eveniat, monstratum estωtia in tabellis:computatis seorsum numeris caloris,&seorsiuni frigoris,&utrisq; reductis ad aequalitatem,& deducto minori nurneso de maiori. Frigidum in pri r caloris IH Calidum inter-r caloris 3 F. sa
Ex i F&3 ἱ- fiunt 1, quibus in duas partes sectis,contingunt singulis 2 Fcaloris. Rursum ex L fiunt 3, quibus in duas partes sectis,contingunt singulis irfrigoris. Corpus quod habet caloris α τ&frigoris i Fest calidsi in primo. Ergo frigidum in primo,reducit calidum in tertio, ad calidum in prim6. Vnde euidens fit, errasse Averroem in fine quinti collecti dicentem: frigiduni in primo,reducere calidum in tertio, ad calidum in secundo.quia putat gradum Vnum frigoris, unum caloris posse tantum detrahere. sed ille non est assecutus hanc monstrationem hinc etiam fit,ut haereat in re facili, concedens se ignora re:calidum in primo ad quem gradum trahat calidu in tertio.atq; ignorato pud Cipio , merito haerebat. non enim ad eundem gladiim transferetur calidum is tertio, a calido in primo,& a frigido in primo. sed utrumq; iam nos cum demon' stratione docuimus. Potest etiam in his contrariarum qualitatum, gradibus di no regula computatur. ut frigidum in prima statione primi gradus reducit c ledum in tertia statione terti j gradus,ad calidum inprima statione secundi.qua 'quam si frigidum in primo,& calidum in tertio completis essent gradibus, Sipeadem statione:reducerentur,ut paulo antὰ diximus,ad calidum in primo sc*modus computationis est idem: quem inhac tabella claritatis gratialubetit i
Frigidum in prima sta-r caloris 1 F. Calidum in tertia sta-ccaloris 3 Ptione primi habet Q tione terti j habet frigoris 1 F. cfrigoris Ex i b M 3 Ffiunt 1 P, quibus in duas partes sectis,contingunt singulis λ
400쪽
MEDIC. ET PHILO S. LIB. IX. 381
si uisum ex 2 F& fiunt zmquibus in duas partes sectis, contingunt singuagit stigoris.Cortius quod habet caloris p &frigoris 1 P, est calidum in pri--statione secundi gradus. Erm frigidum in prima statione primi, reducit ca liJum in tertia statione terti j,ad calidum in prima statione secundi. possint minus stationes reductionem illam, quam euidentem esse diximus, intrariarum qualitatum & similium graduum, a mediocritate temperati alteiite. nam frigidum secundi in prima statione, reducit calidum secundi in tertia statione, ad calidum primi in statione prima,quod eadem regula monstratur in hac tabella. Frigidum in prima st C caloris In. Calidum in tertia sta-Ccaloris 3.tione secundi habet tione secundi habet γ frigoris a P. Lfrigoris I. Ex 1 - & 3 fiunt , quibus in duas partes sectis, contingunt singulis 1 F. Rursum ex α ξρ& i fiunt 3 h, quibus in duas partes sectis, contingunt singulis frigoris i F.Corpus quod habet caloris frigoris 1 P, est calidum in prima statione primi.Ergo frigidum in prima statione secundi, reducit calidum in tertia statione secundi,ad calidum in prima statione primi.
Sed hactenus loquuti sumus demistione duorum medicamentorum, quantitate aequalium.Cum plura miscentur,aut quantitatibus inaequalibus, ac multo io magis cum utrumque fit scilicet,miscentur multa,&magnitudine inaequalia, alia ratione est opus,utpote multis iam proportionibus coeuntibus. Velit medicus confingere medicamentum calidum in primo, non adsint temperatum & caliadum in secundo: nam ex his componebatur sed pro illis,temperatum, &calidum in tertio. constat, calidum in tertio habere redundantem gradum caloris ad eam reductionem: fiet tamen detrahendo de quantitate calidi in tertio, secundum quantitatem qua admiscetur temperatum,quantum habet redundans qualitatis.Nam ita quotidie nos solemus facere, studentes reducere vinum ad eam temperiem,cui assuevimus.Si oligophoron est,minus aquae: si meracius, plus infundimus. unica regula est explorandi, ad quem gradum reductio fiat:si-1o de misceantiu duo quantitatibus inaequalibus,siue plura,siue similia, siue contraria. scilicet diuidore medicamenta illa in partes aliquot earum, quas Vocant aliquot as,aequales, siue in libras, sue in uncias,sue in drachmas,sive scrupulos:& collecto partium numero in singulis recensere gradus caloris, & omnes colligere per se, & aequaliter partibus illis omnibus distribuere, & gradus frigoris
odem modo. deinde consideratis numeris qui contigere particulae cuiq; ,mi-porem educere de maiori,&gradus qui testat,est,ad quem reductio fit .vimul - exemplis docebo per tabellas Ex sex unchs temperati, & quatuor Vnchs c
principio primae stationis secundi gradus. mo Calidi in tertio cal. j3 l3τl3τl3τ
Zx his decem mcijs colliguntur caloris gradus is, his in decem partes sectis, sontingunt singulis i L. Rursum ex his decem unchs colliguntur frigoris fra-RR. I . his in decem partes sectis, contingunt singulis i E. Corpus quod habet Ri0xiS 2 3,&frigoris 1 E, est calidum inquinta parte secundi gradus. Ergo sex Rciae corporis temperati, reducunt quatuor uncias calidi in tertio, ad princi- i. .' stim*stationis secundi gradus calidorum. i. i. , ψ xi bu medicamentis: aequalibus quantitatibus, qualitatibus simi-hhq , diuersiis gradibus. Ex calidi in primo, & calidi in tertio, & calidi in qu rio binis uncijs, fit medicamentum calidum in secunda statione terti j. monstratio.