장음표시 사용
81쪽
ossa,arteriae,Venae,&nerui,&membranae,&quaecunq; membra solida a mediticis appellantur nam carnem,& viscera,hepar scilicet,lienem,& cordis carnem,
exsanguine menstruo fieri, probabile est. sed solida membra multum a sanguinis distant substantia. Dicunt plerique de sententia Aristotelis .Ex semine fieri,cq
terum muliebri, non virili. sed hi non videntur assequi illius mentem. Solum enim sanguinem materiam praestare docet foeminam vero, aut nullum semen emittere,aut tenuem quandam saniem,&infoecundam.Sedhuic argumento vltimo respondet Aristoteles, Et neruum,&venam fieri exsanguine, non minus. quis carnem: tamen hanc fieri unica commutatione, illa pluribus. non aliter quam in edito iam infante, nutriuntur exsanguine. quiaex illo succo fit albus io
succus,ex quo deinde solida membra alimentum recipiunt.Qurro tamen ab illo:Nunquid seminis substantia, non est substantiae nerui valde similis p ergo exsanguine,quo neruus generetur,oportetprius succum fieri, semini simile. nam& ossium medulla, & albi succi, quibus in nobis solida nutriuntur, semini sunt omnino similes. orsum ergo natura, alioqui artificiosa,&ρος nil frustram Chinatur,expellat succum,quem habet, ijs quae generanda sunt,substantia simirulam,&alterius consectionem exordiaturi Nam quid,quaeso, incommodi est In eodem semine virtutem esse formantem,&eiusdem materiam ad foetus generationem confici nunquid in plantae aut herbae semine, non est virtus illius generans P & tamen semen in terram cadens ipsum conficitur, S in ipsam plan- iotam mutatur, vim simul praestans,&materiam. Quod si lubet dicere, In semirune esse tenuissimam quandam partem, spiritu plenam,quae prae tenuitate commoda materia non sit, in qua virtus generans viget: hic sermo non carebit probabilitate. Caeterum illud apertὰ intelligitur: utrumq; semen,esse m teriam generationis solidorum membrorum.Corruit igitur opinio Aristotelis, qua, se tentia Hippocratis multo verior est utrunq; parentem semen emittere, &vir que semenpraestare materiam, & vim. nam de illud etiam est maximὰ probabiale: Muliebre semen vim habere generandi. nam si semel monstratum est, Fieri posse,ut insemine sit utraq; ratio causae,materiae inquam,&essicientis:quid prohibet semen muliebre energiam habere' Anfrigiditas muliebris temperamem sotiiHoc illud unum facit,ut virtus efficiem,minus in hoc vigeat, quam virili:sed ut tollatur,non facit.Ηabetenim suum calorem, & satis copiosum. Sed dicet M liquis inam quae a vulgaribus philosophis hinc inde dicuntur, contemno in Si trunq; semen,utrumq; praestaret: possiet foemina sine concubitu, ex seipsa concipere, quo nil videtur absurdius.Respondendum videtur, Muliebre semen, e iam si ressehabeat,ut diximus:tamen minoris eme virtutis, quam ut solum sufficiat ad conceptum: quoniam fit idius est virili. Sed contra est, quod Hippo-erates libello De genitura ita inquit: Quandoq; quidem fortius est semen a m liere emissum,aliquando debilius:similiter&quoda viro,& est tum in viro se mineum, tum masculinum semen,atq; itidem in muliere. Vnde constat, Foemi - nae semen aliquando masculi semine fortius esse, aliquando debilius. Sed dicet
aliquis,quanquam itafieri posset:verum tamen ambo semina coniuncta, mai rem vim habere, ait proinde neutrum illorum sufficere ad generationem. sed neq; haec solutio videtur satisfacere. quandoquidem, ut Hippocrates inquit loco citato, tam a viro, quam a foemina potest prodire semen foemineum, & m sculinum. dicitur autem eo in loco stemineum semen, quod debile est: comtra masculinum, quod forte. Itaque sinquit) si ab utroque parentum prodiit faemineum semen, generatio quidem fieri potest: sed generabitur foemina.
at vero videtur unicum masculinum semen, duobus foemineis aequales posise habere vires. quam scemina, quae ex natura sua masculinum habet semen, i, non est quod non possit ex se sola concipere : praecipue, cum quantum de virtute seminis detrahitur, quia solum est, tantum possit foetus debilitate rependi. ita ut conceptio quidem fiat: sed steminae, atque illius, si placet, debilissimae. quare cum hactenus nil videatur in foemina deficere , quo miniiqum concubitu concipiat, quippe quam in seipsa materiam, & essiciens primcipium
82쪽
esbium habere diximus: alia quaerenda ratio Videtur, quae clarius doceat, Fceminam non posse sine Viro concipere . Est autem haec unica ratio,&quae maxime redargutione caret: Siscemina non est caloris maximi; neque semen est multae actionis. Si vero calidissima est, minimὰ est excrementis abundans: ac proinde nec satis habet multam materiae copiam , ad foetus generationem: quare necessarib in muliere, aut debilius est principium; quam ut solum pos sit coagulationem facere: aut materia deest, quae foetui pabulum praestet: Hinc verb esse firmissimam rationem,non alicuius principi, efficientis, aut materiae defectum: hinc cognosces, quod foemina tape ex se ibi a solet utero con to cipere;foetus tamen ad perfectionem nunquam perducitur . ex his tamen i perfectis conceptionibus,quae dicuntur,molae matricis generantur,&informia carnis frusta. Sed de hac quaestione haec sufficiant. ex omnibus membri emendecidatur,an exsolis sustem riis. Cap. VII. Λ RisTOTELEs primo De generatione animalium capitibus decimo se- septimo,&decimo octauo,vertit in dubium, An ex omnibus membris proueniat siememaut non ex omnibus,sed ex aliquo illius generationi a natura destinato:ω refert contrarias sententias,&Vtriusq; praecipua argymenta. Multi,in, o quibus est Hippocrates libello De genitura, de libello De aerelocis δ aquis; Ex toto corpore semen decidi putant. Atque hi,qui in hanc sententiam conuenci runt in controuerssia deinde constitutum esse dicunt, inaid sit. at o it illi inuicem in diuersas sententias distributi sunt:alijs dicentibus, Ex omnibus mςmbris,cum liquatur, prouenire; alijs, esse excrementum;alijs, commodum alime-tum,redundans ex tertia concoctione. Hanc secundam controuersiam, nos ne attingemus quidem .quandoquidem contrariam sententiam, quae non ex toto
corpore profluere docet; cum Aristotele&Galeno veriorem esse censemus. Sed prima controuersia agitanda estivi quod in ea est verissimum,eluceat. Prioris sententiae haec sunt firmissamaargumenta.Fiiij eatenus solent similes paren-3o tibus generari; vi&habitudinem&speciem parentum proles reserat. Mut inquit Hippocrates libello De locis & aquis,Scytbet macrocephali dicti,quoniam longis erant capitibus, fascijs quibusdam in longum obducti si tamen deinde
sua sponte macrocephalos generabant. id quod omni videtur carere ratione probabili misi semen ex omnibus membris proueniat, & proinde talia magnitudine,figura,&specie generentur; qualia illaa quibus semen decisum fuerat, teste Hippocr te in eodemlibro . Addunt venas quasdam esse post aures: quibus incisis, steriles homines redduntur. quod nulla ratione fieri posset, nisi aliquid seminis ex capite deflueret coitus tempore. Praeterea non illa solum cum parentibus similitudo est,quam diximus,natis : sed & si manci sint paretes;man-Αψ ci fiunt:&,si qua cicatrix in facie est, aut in alio quoquam membro patris; hanc quoq; accipit filius.quoniam, scilicet ,cum deficit parenti membrum aliquod, doest quoq; illius ingenitura pars efficiens:& quae pars ex membro,cui est cicatri ,fluxit talem quoq; resert figuram.Ex voluptate etiam,& extenuatione,quq ex nimio coitu sit,illud potest intelligi:nam tempore coitus omnium membrorum sentitur voluptas,&resolutio.extenuantur etiam membra omnia ex nimio coitu.tamen si ex unico membro decideretur:illud solum extenuaretur, exim modico seminis fluxu,no omnia. Praeterea ratio videtur conuincere ut quem
admodum totius est aliquod semen efficiens: ita cuiusque partis aliquod sit, alioqui membra sine semine generarentur. Tame nulla est ratio,quod ex hac semis nis parte creas ex illa brachium fiat: nisi haec ex crure, illa ex brachio decidatur.
Talia cum effundant mille argumenta, caeterum Aristoteles & Galenus contrariam tuetiar opinionem: quorum praecipuas rationes hic comemorabo. nam
eorum uterq; per se acutissimὰ conuincit hanc sententiam: ille libro r De generatione animalium cap. 8,quo loco ita argumentatur. Si semina animaliuex omnibus membris proflueret, stirpiu quoq; semina ex omniuillaru partibus de
83쪽
ciderentur.na cum animalia ab stirpibus,animali virtute,&vitali distinguatur: tamen ius, quae adnaturale potentiam, nutrientem,&essiciente spectant,nil differunt. sed stirpes,etia si ab illis multae,atque illae maximae partes abscindantur, producunt nihilominus semina. quare neq; in animantibus Videntur ex omnibus membris prouenire. Pr terea aut decideretur ex omnibus simplicibus partibus,Vt carne,neruo,osse,&cartilagine: aut compostiSetiam,vt facie,&manu.
Ex compositis non videtur, qua ratione decidi possit misi simpliciu gratia, quae priores sunt. m compositae,ex simplicibus constant: simplicibus vero nulla est propria figura.quare neq; hac ratione esset, quod filij figura parentes referrent:
sed solo temperamento.hoc enim est proprium simplicium partium. Praeterea i bnecesse esset, cum ab utroque parente semen profluat,aut binos foetus, alterum masculum, alterum emellam:aut perpetuo hermaphroditum generari. praecipue cum nos monstrauerimus:Vtrunque semen praestare essicientiam,&materiam.nam cum vir,& scemina reliquis partibus similes sint;genitalium partium forma differunt. quare cum ab utrisq; ex omnibus membris semen decidatur: utramque genitalium membrorum formam in eodem foetu,aut duplicem foetatum necessi esset generari. Adde quod cum partes seminis, quae ab omnibus
membris prouenirent,in matricem immitterentur: non possent in foetu inferiora a superioribus,neque dextra a sinistris,neq; anteriora a posterioribus iusto interuallo distantiae collocari. quare monstrosum perpetuo prodiret animal.Me- iolius ergo muli quam antiqui philosophi, Aristoteles sensit: semen non esse tra tura aptum ex omnibus recedere,sed ad omnia accedere. quod idem est ac si di .ceret,Semen no decidi ex omnibus membris, Veruntamen vim habere omniumembrorum effectricem.Galemis his rationibus,quae acutissimae sane sunt,alia addidit ex his,quae per anatomen conspiciuntur,desumptam: Arteria,& vena, ad utrumque testem descendere conspiciuntur et non recto itinere, ut reliquae omnes, sed varijs modis inuolutae. In his autem anfractibus, quos faciunt,ante. quam ad testes perueniant; albescere paulatim sanguinem videre licet. tum de
mum ubi iam ipsos testes attigerint: seminis substantia in ipsis manifestὰ conspicitur. unde constat, In ipsis proculdubio esse naturam seminis effectricem. ιο nam ex sanguine in ipsis diutius immorante,ipsum procrearunt. Est igitur opi nio Aristotelis,&Galent:Semen non defluere ab omnibus partibus. Sed dissidet Galenus ab Aristotele, qubd Aristoteles testes semen gignere negauit: sed esse veluti plagas quasdam,quae ex telis a textoribus appendunt unqub seminaria vasa in se non concidant,aut distorta sint:sed sint patulae viae, & promptae ad seminis eiaculationem. Sed hanc Aristotelis sententiam, si nil aliud, certe iapsorum testiculorum substantia conuinceret. Illorum substantia est alba,& coagulato semini omnino similis.quod euidenti argumento est, Ipsos semine nutriri. habet enim unumquod p membrum, sui alimenti virtutem effectricem. Praeterea, si testiculi velati pondera tantummodo appenderenturmequaquam o illorum intemperies,modo pondus non deficeret;posset animal impotens reddete. sed obtesticulorum refrigerationem,redduntur multi generandi impotes. Indiget ergo homo ad generandum, non pondere testiculorum, sed temperie. Temperies autem no videtur aliter ad generationem esse necessaria, quam generando semen. Adde his,qubd neq; praescissis testibus, mas &foemina similes
fierent toto corpore. quod qua ratione fiat,paulis infra dicemus. Igitur stat G leni sententia, Semen neque generari in solis illis anfractibus vasorum seminariorum; neq; in solis testibus: sed in utrisque.neque Vero rationes, quae ex comtraria sententia adducebantur, ea inquam quae habet,Ex omnibus membris semen decidi quicquam consciunt. Primum similitudo, quam filijs esse diximus ibcum paretibus,nisil probat.nam cum in semine, etiam si ab unico membro de
cidatur, sit omnium membrorum virtus effectrixmon mirum, si reliqua omnia membra similia generentur membris illius animalis, ex quo decisum est. nam quanquam non est decisam ex omnibus: est tamen singulis membris cum reliquis omnibus eiusdem animalis proportio quaedam, & similitudo, praecipuo
84쪽
elim noli adeo hoc perpetuum st*sed saepe filla parentibus suis nulla A parte similes enerenturmeque ex mancis manci,nisi raris. id quod casu fortasse sit, nodissid membri illius seme desideretur.nam ita perpetud fieretinem posset quo quam pacto,ex manco sanus generari. Adde dictis, filios in multis solere similes parentibus fieri;ex quibus semen decidi nullus dixerit: ut in unguibus, & pilis. Neque magis illud, quod de Voluptate dicebatur, quidquam probat .. nam se
titur quaedam veluti relaxatio,& resolutio ex motu & calore,in corpore uniue .caelebim voluptas in eisdem partibus fit, in quibus &pruritus. Addebatur a liud de extenuatione: quod neque ipsum est essicax argumentum, si semel e , b tenuationis causa intelligatur. EXtenuantur corpora ex nimio coitu, duplici de causa,cum propter Vehemetem eXercitationem, & assiduam: tum etiam, quod euaeuato multo albo humore, solida membra priuantur alimento. Nam scire licet succum illum album in testiculis vim quanda ex maiore elaboratione comparare:caeterussimilem esse ei, quo solida membra nutrivtur; medullis inquam ossium,& arteriarum, Venarumque alimento. propterea enim & membra, quaesolida sunt,seminalia appellantur, quoniam generantur ex semine, & nutriuntur. omnia enim membra ex similibus nutriuntur, &generantur. propterea Plato;
in dialogo De natura, Ex redundantia huius humoris,qui medulla in ossibus appellatur,quem etiam ille semen appellat, libidinosum hominem fieri, censuit 16 dicens, Cui verb multum semen fluidumque, circa medullam generatur; ut si arbor pluribus quam coueniat fructibus grauida,nimia ubertate luxuriet: is profect5,multis passim doloribus,multis item voluptatibus inlibidinibus ipsis, e rumque fructibus,affectus,plurimum vitae ob ingentes voluptates ac dolores su-rens. Ecce igitur, ut Plato,iam ossium medullam, quam illud quod in seminarijs
vasis continetur,semen appellet. Nel vero possunt hi succinatura aut substa tia differre : cum altero illorum generentur membra, altero augeantur. differt autem accretio a generatione hoc uno,qubd in illa primo formantur membra:
in hac non primb, sed illis quae formata iam sunt, similium omnino partium fit
accessio. igitur materia,ex qua fiunt,eadem omnino est. Adde monstratu a no-3 o bis esse ex anatome,In Vena,M arteria,ex quibus anfractus illi fiunt,quoru paulo antὰ meminimus,semen generari. Sunt Verb illa vasa reliquis omnibus, quae in uniuersium corpus deducta sunt,substantia simillima. quare non est,qubd reliquae etiam venae, & arteriae non possinthumorem semini substantia similem, generare.Igitur attenuantur uniuersa membra,non colliquefacta,atque in semen
abeuntia, ut quod ex illis omnibus decidatutased quoniam vacuatur illorum a. limentum.non qubd medullae, quae interius in ossibus reconditat senticoitu ad testes defluant: sed quoniam, cdm hic humor ex sanguine generetur,sentin sanguine partes quaedam illi generando accommodatae. quae omnes, cum quis immoderatius venereis utitur,insumuntur in testes,& vasa seminaria. Illud quod o ab Hippocrate dictum est libello De aere locisde aquis, Reddi homines impotentes ad generandum scissione arteriarum, quae post aures sunt: proinde fieri putauerim,qubd cerebrum imbecille redditur priuatuni influxu spirituum vitalium. Gre illi ignaui redduntur,&imbecilles; neque potentes laborem coitus sustinere,& satis vehementes edere motus. Solet eiai meo tempore cerebrum vehς menter laborare. aut fortasse cum venis praescindebatur neruulus
o, quem Andreas Vesaltus,vir indissectione exercitatissimns, dicit se vi
multis,a sexta neruorum cerebri coniugatione descendere in testes, MVasa seminaria. Sed argumentetur aliquis contra ea quae paulo antὰ diximus Si ea esset seminis natura, quam retulimus, d in omnibus solidis membris ge-s o neraretur: possent solida membra, cum semel essent exscissa,regenerari.sed contrarium docet Hippocrates multis in locis, praecipue sexto Aphorismorum decimo nono: & Galenus in commentario . quod experimento etiam cognoscitur. nam si confractum est osmon potest ossis generatione copulari: sed uni uturconfractae partes quodam callo; quod substantia quidem multo mollius est ipso osse, dicente Galeno sexto Methodi cap. quinto. neque vero os solum
85쪽
non potest coalescere: sed neq; vera cutis potest regenerati. sed 't pro osse fit callus:ita pro cute cicatrix, tertio Methodi capite quinto. Non igitur semen simile est naturaei humori, quo membra solida nutriuntur:aut huius rei reddi r tionem oportet. Nam multi facile responsum esse putant, Membrailla ex semiane esse genita:atque proinde,ssi semel perierint, genito iam integre animali, regenerari non posse, quoniam materia generationis non suppetat. Sediti delirant, non inrelligoni ς ,quod paulo superius de sententia Hippocratis diximus, Eisdenos nutriri, ex quibus sumus: at proinde materiam, quae generationi est i epta,neq; incrementum praestare posse. Alij dicunt,Etiam si materia silmon amaplius esse virtutem generandi. Operari enim generantem virtutem, VM ad λει i. mationis complementum: quod postquam adeptum fuerit animal, succedere nutriente generanti,cessante priore. Caeterum contra hos est,qubd multa membra solida quotidie generatur in adultis hominibus.nam ulcera caua, carne implentur noua: quae non potest non esse multis Venis ,& arteri)s capillaribus i tersita. quae quanquam tenues sint: habent nihilominus propria conformationem,& figuram oblongam, de cauam. Libro primo De semine Galenus, capite decimotertio,iestatur,Vidisse se regeneratas,cum alijs in partibus, tum in capite magnas & multas arterias.Libro sexto Methodi capite quinto dicit, Mollia OG se,cuius modi in puerulis conspiciuntur,coalescere posse. Igitur neque deest m teria,neq; virtus genetans. quam virtutem non ego in membris ipsis conseru, i, ti, quo illorum necessitatibus posset subuenire, quemadmodum barbarorum multi dirunt i sed eandem esse virtutem cum nutriente dixerim. Eadem enim ivirtus,quantum intelligo,utetiam discissam Vnit, & Vnitam auget. ambo enim eadem ratione fiunt,apposito alimeto,& commutato ad naturam nutriti. Quae ergo si h c ita se habent,ratio esse potest,qubdiam raro regenerentur certe nulla alia, quam illa, quam Galenus docet libro primo De semine capite decimo- tertio,qubd neque virtus tam vehemens est, quam in ipso utero,cum scelus generatur: neque tam est materia abundans, quae necessaria est ad solidorum generationem. Adde membra in adultis facta duriora.sed, quae dura sunt, vel sola haeratione difficulter coalescunt: quae contra sunt mollia, sibi ipsis uniuntur facile . i. Adde etiam.quod cum in tarte aliqua deest arteria aut vena: necesse est, etiam carnem esse vulneratam.cum vero caro multo facilius,& promptius generetur, propterea quδd mollior est,&sanguis incorpore abundat,antequam arteria generari possit:anteuertit caro supercrescere,&arteriae generationi impedimento est.qubd siquis medicamento carnis generationem cohibeat, eadem opera a teriam prosibebit generari. Hae igitur sunt rationes, quibus rarissimi membra coalescunt soli ila:non defectu virtutis, aut materiae. Hoc verissimum esse, inde intelliges:qubd tenuissimae,&mollissimae arteriae, x venae, quales sunt capiti res, promptὰ regenerantur. neque solum hae,sed & ossa etia in puerulis coalescut: quoniam in illis robustior est 6.Methodi cap. s.)naturalis virtus,&ossaipsa ce- orea,& mollia.Sed quodomnium maxime apertam membrorum solidorum regenerationem ostendit, sunt dentes. horum enim maior pars decidunt in pueritia,®enerantur:vltra quam aetatem qui deciderint, non amplius regene rari possunt. quorum eventuum causas reddit Aristoteles quinto libro De generatione animalium, capite ultimo, dicens, Incisorios dentes,qui priores sunt, lactentibus adhuc puerulis prodire,propter calorem lactis hoc ipse euentus d clarat.nam quo calidiore lacte utitur infans, eb citius erumpunt dentes. ego addiderim, & exercitationem, confricationem. mandi besarumὶ deinde caninos posteriores molares: Vsque adeb,ut vigesimo anno multis erumpat,& omniuultimi nonnullis,vel senescentibus eruperint.tamen qui praecocessunt, decidui: Istiunt enim angustiori vasi,& debilioribus, paucioribus radicibus; posteriores
liaec habent amphora: proinde decidui non sunt regenerantur verb anteriores, quia tam cithcaduncivi secundae generationis tempus inueniat adhuc crescentem ipsim partem mandibulae. priores enim generari non possunt, ubi mandibula cessauit a manifesto incremento: posteriorea generantur vicesimo anno,
86쪽
MEDIC. ET PHILO S. LIB. II. 7I
,i diximus .nonnullis grandiori aetate, quia ampliori vase nascuntur,&s1- menti habent maiorem copiam.Dgo generatio dentium, & regeneratio ita habet .Recipi ut dentes alimentum a radicibus,Vt capilli&Vngues:tamen vi paulbsuperius monstrauimus,Vnguium & dentium nutritio est vera; capillorum non ita sed excrementorum congestio. Cum ergo haec membra sanguinea non sint:& manifestam regenerationem recipianimeque selum hoc,sed & generationem pii mam: edito iam homine,non dubium est, quin horum etiam generas faculatas aliqua in nobis perseueret. quod', si pauca admodum membra de numero
solidoru,atque ea tenuia, ac nonnisi in infantia, aut pueritia generari conspiciat o untur:duriciei membrorum,paruae nonnunquam alimenti copiae,debilitati s cultatis; haudquaquam naturae illorum imputandum sit. Sed videtur iam harequqstio iustum adepta finem. Caeterum,ne quicquam in hac materia desider turtillud lubet interrogare antequam caput concludatur, quam ob causam se tus matribus,aut patribus fiant similiores:&virum illorum frequentius accidat. Multi,de quorum numero Athenaeus,foetus tam masculos,quam foeminas m tribus magna ex parte sit miles esse affirmabant. atqui cum ratio videretur aduersaris eum enim essiciens principium, aut a solo mare profluat, aut ab illo magna ex parte: vide; ir illi euadere foetus similes oportere, praecipud eos, qui masculi
generarentur) excogitarunt Formam, aut speciem in unaquaq; re, quae secun so dum naturam generaretur,ab essicienti principio fieri; c terum figuram,&c5- formationem a materia, atque proinde foeminis etiam masculos fortus fieri immites,quoniam ab illis matellae copia profluit. Sed horum ratio falsa esse videtur. nam false assumunt:Ex materia, aut alimento, permutari figuram . nam a bor Persica in Egyptum translata,bonum alimetum nacta est, & esui idoneum fructum protulit:tamen figuram nunquam permutauit .neq;,arbitror, Polycletus statuam essingens, aut humanam, aut equina simum nasum, caesios ocu los,luto aut cerae permittet facere. Q Hre materia non praestat ei, quod generatur,figuram : sed illud ipsum quod generat . conformationes praeterea diuersarmesbrorum,& variae figurae,quibus contingi filium, aut matri, aut patri simi-3o lem euadere:ex figura solidorum membrorum fiunt, non ex carnosis partibus,
quae circa haec obductae sunt. membra vero seminaria non generantur ex menstruo sanguine,sed ex semine. quare praeter rationem est,opinari, propter multi
tam materiam,quam foemina praestat,reddere sibi foetum similiorem figura ad-; de fortum non perpetuo esse similiorem matri: sed aliquando matri, aliquando patri. Ergo similitudo non fit propter hanc materiae multitudinem, quam per- petuo praestat formina,& ea sola:sed propter illius materiae, quae ab utroque pMrente profluit,multitudinem,aut vigorem.Huiusmodi est semen,quod ab utroque promanare diximus.quare vitum illorum calidius, & vehemen tius est; illi fit istus similior. Et cum,uigente etiam foemineo semine,marem generari possisse,paulb superius de sententia Hippocratis, monstrauerimus: quoniam, scilicet, nonnunquam ex tamina masculinum,& potens; ex viro tamineum, & debile semen prostuit: ex ratione fit, ut nonnunquam mares generentur, &matribus sint similiores.maxime quod,ssi eorum, quae de causa generationis masculi, aut Gminae, in libro primo diximus octava quaestione,non sumus obliti: ratio nil
aduersatur. Sed contra esse videtur, qvbdsi, quia foemineum semen praeualet masculino; aut contra masculinum tamineo, similitudo fieret: filius aut matri, aut patri membris omnibus ssimilis euadereticuius contrarium conspicitur. pὸ enim oculis matri,na patri,gratia exempli, aut in alijssimiliter patri,aut matri similes sunt. Sed neque haec ratio quicquam habet dissicile. nam quanquam 10 Vtiumq; semen simplex est, &homogeneum: tamen partibus esse non aequὀCalidis,nil prohibet. quin potius rationi est consonum: id quod prima ciacul a tione emittitur,crassius esse&calidius,deinde frigidius&serosius. Quare fieri
potest,ut in uno membro vigeat virile semen, in altero tamineum: cum utrunque sit secundum diuersas partes non aeque calidum. Quare potest masculus generari matri,& tamina patri similis; aut contra: dc uterque tatus his membris
87쪽
patri, illis matri esse similis. neque icquam habet haec opinio in dissicissima prate, pue tractatione dissonumsedhaec quaestiolustum est consecuta finem. semen decisium t. Cap. VIII. QVI Bus dAM videtur semen, cum decisum ab humano corpore est, atquein
..terum incidit, nulli vis vitae esse particeps: sed humorem quendam non vivemtem, aptum generationi. Vt sanguis est succus nulla vita praeditus, sed nutritioni commodus. Quorum rationes hae sunt. Semen quemadmoriun proxima quaestione monstrauimus est iccus quidam albus, similis medullae, quos lida nutriuntur, de r.
generantur:Vtiar vineaepartes generantare,&nutriuntur sanguineicum ergo semen
nullius membrisit pars,sed nutrimentum: ndebo vivens dici. Praeterea, si semen Operaretur Vita ad generationem: videretur operari ad sui interitum. non enim potestgmerari foetus,quin ipsum semen corrumpatur. saeterum quanquam laic sermo vudeatur esse aliquantulum probabilis: tamen verus non est.monstrauimus siquidem, inseminetaevirtutem gignentem,paulo superius Sed generans Virtus,ut procedemti sermone docebimus,&modbsned onstratione ex nostra opinione dicimus, a virtute naturali differt. fiant alentis animae operationes, nutritio, &generatio. non
igitur esse posset huius virtutis particeps semen, si nulla Vita viueret. sanguis sane non vivit: sed neque virtutem habet generantem, aut nutrientem, sed materiam praestat is soldm. Vnde facile quiuis intelligat, errare nonnullos, putantes de sententia Galeni, Menstruum quoque sanguinem habere aliquam essicientiam: quia, scilicet, insumpto sominein generationem solidorum,reliqua membra ex influente sanguine memstruo generantur. Sed hi nonintelligunt, quid afferat sua opinio. coguntur enim statim dicere,sanguinem vivere. namgeneratio,actio est alentis animae.in quo est actio,&virtus sit oporten raecipue naturalis,quae insita est viventibus:noninnuens, ut hic etiam sermo proce sens declarabit. Res igitur ita habet. semen defert genitantem focultatem : atque Vicit vita plantae, qua fruitur foetus, usque adsentiendi tempus. Inci dens ergo semen, propria virtute in membra seminali atransinutatur: sanguis ab ipsis membris primis,& semini insitavi, in membra sanguinea permutatur. Sed qua ratio- οne vivit semen, si medullis ossium est similis substantiae 3 An vivunt& ipia medulla Minime.sedulae cit semen,maiori illa elaboratione quam intestibus recepit. Qua rationet e conficit semen videbitur enim agere ad sui interitum. Huic argumento serὸ respondimus in quinta quaestione.Nil illincommodi est, in eadem re, ut puta semine, esse vim activam, & passivam: modo in diuersis substantiis vigeant potentia, Mimpotentia. generans vis viget in spirituosaparte seminis, quam multi medici mihi videntiar probabiliter S inuenisse, & appellasse spiritum complatatum:qui qualis sit, procedens oratio dicet. essequidem omnino, lux ratio videtur demonstraste. Vivit itaque semen. Departuo rometiri. cap. IxPOs31NTNE O mestres vitales edi, an non: non est quod in ectium vertatur. quandoquidem longo experimento comperta res est: &, ut inquit Hippocrates, libello cui titulus est De septimestri partu, Mulieribus departu fidem derogare non oportet: & paucis interpositis) quae vero iudicio praeditae simi, semper dicunt, aetestantur, nasici septimestres, & o mestres, &nouimestres, & decimestres, & vim decimestres: & ex his, octomestres non stiperesse. Itaque fiat ne, an non, non est in controuersia constitutum: sed illud in disputationem venit, qua ex causa id contingat . cuius rei multiplices sunt rationes, ab Hippocratis libris , qui pri- Πmus omnium de hac re inuenitur diffuse tractasse, desumptae. Prima ex ratione conceptionis & conformationis desiimitare Nam mutationes praecipuae, quae comtingunt foetibus certis quibusdam temporibus dum utero geruntvi , sunt figuratio, & motus, & partus: horum temporum ad se inuicem est proportio haec.
88쪽
Tempusmotus duplum est temporis Durationis:& tempus partus est triplum te uotis motus. igitur pendet tempus partus a tempore figurationis: cuius non est si laex terminus, sed Varius. atque proinde tammulti sunt termani partus humani videstptimo,&nono,&mdecimo fieri,&duodecimo, contingat: quinde , quod multo magis mirandum,quatuordecimo etiam, Vt inquit Avicena libro tertio, Fen viges. ma primae nisi forte detrataeda fides ei est,quia ex relatu loquebatur.Ita enim inquit: Etiam dixit mihi fidelis quidam,quandam muliere peperisse decimo quarto mense:& benedixit.Termini figurationis, quemadmodum apud Hippocratem videre est libro De alimento, sunt nunc dies triginta, nunc triginta quinque,nunc quadraginta o quinque, nunc quinquUinta, quo loco eam, quam diximus proportionem, obse uat Hippocrates. nam eos, qui triginta quinque figurantur, septuaginta moueri: Mducentis, &decem edi tradidit.Ex his itaque terminis licet colligere:parius naturalis terminum esses timum mense qui constat ducentis&decemdiebus:&nonum, qui completur ducentis septuagintadiebus:qui terminus fit ex quadraginta quinque bis sumptis, atque constituentibus nonaginta ad motum, atque ex illis rursum ter sumptis ad exitum. Potest vero etiam in principio septimi mensis edi: quando scilicet solis refiginta diebus figuratur eius. mouetur enim sexaginta diebus: & edit ce tum&octuaginta,quod est anni dimidium, & principium septimi. atque etiam in undecimo editur,qui configuratur quinquaginta: mouet siquidem centiun, &eao ditur trecentis: atque ita aut citius aut taraths,prooeci tb aut tarde figuratur. Tamen nullus octauo mense editur. Nam qui quadiragesimo figuramr figuran autem paucissimi) laic bis centum & quadraginta editur: qui quatuor iam dies ex nono mense desiimpsit. constant enim singuli menses ex viginti nouem diebus cum dimidio. rum quoniamhaec ratio,qua uolabarbari medici utuntur, plurimum claud
cat 'am quod Armari possint quadragesimo, docet idem Hippocrates loco citato,& iidem ipsi non negant: sed raro fieri posse 1cunt. si verbfigurantur quadragesismo, oportet ut octo mensibus in lucem edantur: quod si tamen aliquam partem ex nono desiimere dixeris: eos qui trigesimo quinto figurantur, inuenies octauo mense edi alias rationes his oportet superaddere. est autem omni tun commodissima ea, 10 qua usus est Hippocrates libello De septimestri partu: partus terminantur,quemadmodum&morbi: nam quemadmodum ad morborum iudicationes simi quidam
hes, in quibus insignis estvis: alii imbecilles: alii praui in iudicando: ita & ad ipsos
partus. Dictum autem est a Galeno, Breues morbos per quaterniones: longiores aliquantulum per septimanas: longos vero per decimos primum, deinde & per vigesimos dies iudicari. itaque qub longior est amistus, eb per longiora interualla recipit mutationes. praegnatiq autem est pimisque morbis longior: quare, ut illi per septimanas, ita praegnatio per quadragenarios recipit mutationes. Est vero hoc non ratione Blum, sed&experimeto inuentu quantaeniis. Vis sit quadragenariorum dierum ad scelus, inde cognostes: quod mulieres experimento obseruauerunt, pri-M mis quadraginta diebus plumnas fieri abortiones: &quae hos evadunt, rarb abo ure Recens natus infans, &si titilletur, ante quadragesimum diem non ridet: nisi sorte ille, qui ad finem decimi,autvndecimo mense editur. rationem mOX appon mus. Cum ergo haecita se habeant: illius quoque oportet meminisse, quod Galen primo De diebus decretoriis docet: nempe timo maximam esset niudicando Vim, quinto etiam satis magnam sextum autem is infelicissimum.Ergo si quis r Milipputet, inueniet, quintumquadragenarium respondere septimo mensi: sepimmumnino,&decimi principio: sextum, totum octauum mensem comprehendere. Quareinhoc nihil potest feliciter contingere. moriuntur enim in es: eb quod septimo mense foetus incipit conuerti in vulva ad exitum. Nonnulli igitur,qui eo Io tempore firmiores sunt, non solum conuertuntur, sed & uno impetu exeunt: qui Vero id non possint assequi, laborant morbo ex defitigatione, quae ex conuersione
accidiuvi morbus durat diebus quadrasenta.Si igitur illis qua aginta diebus Aui'
S totus octauus mensis continet ud prodierint, moriuntur, nouo labore partus, dueniente pristinat aegrotationi: si vero toto illo quadragenario quieuerint intori ,sanantur, & postmodum sani prodeunt, possimi melius exitus laborem suo
89쪽
tinere. atque eb melius, quo longi M abstat ab infelici illo quadragenario. atque proinde diximus paulo superius, eos qui ad finem decimi,aut in undecimo eduntur,
firmiores prodire, minus extralaborare, atque citius ridere. His rationibus addit Hippocrates aliam, quam ex naturali cuiuscumque rei conformatione, rhythmos desumit. quamlicet cuique appellare, proportionem incientis, ad id quod accipit&patitur.Omnibus enim rebus, tam animantibus, quam arbustis, caeterisque satis, constitutus est quidam ortus terminus a natura: atque hic non perpetuo idem, sed est quandobreuior pro coeli terraeque benignitate: aliquando tardior, quoniam haec desunt.Sunt igitur hominibus ad ortum constituti hi termini: vltra neque citra quos non eduntur. nonus scilicet mensis,naturalis ac frequens terminus: septimus iis, qui I. quasi benigniori coeso &terra nerantur.Huic rationi videturmarime consenum esse,qubd Aristoteles De historia animalium in quadam Graeciae parte octomestres nonnunquam viuere, memoriae prodidit .Est igitur & ex ratione dierum iudicam: tium,&ex proportione temporis conformationis cum reliquis temporibus,& ex his quae frequenter eueniunt,de sententiatappocratis monstratum: ochomestres non vivere. Caeterum neque id esse omnino impossibile,docuit Aristoteles.Foeminae tardius Durantur,quamviri: sed neutris est vicus constitutus terminus. est vero di crimennonalia in re, quam in partium a se inuicem distinctione. Cum enim ii missius sit muliebre corpus, & excrementi magis redundans, tardius actione caloris elaboratur, de recipit distinctam figuram, ac nunquam ante quadragesimum: viri vero trigesimo, aut trigesimo quinto. qub clarius est, Non seruari illam figurationis admotum,& motus ad partum proportionem. nam alioqui perpetub viri septimo , stres,&foeminae nonomestres,aut decimestres ederentur. Sectanda ergo ratio,&tertia magis placent: quippe quae Hippocratis sunt,&minus dissicultate plenae. Quae rederedissicili, quam experimento cognoscimus,&rationem nouit euidente si
lus ipseDeus, haec dixisse sinciat. De septimestri partu. Cap. X. U O A. V M, quos proxima quaestione septimo mense in lucem edi posse, & sis 3
' peresse, monstrauimus: Auemadmodum Hippocrates & Galenus obseriuauerunt, x alii fortasse ante hos, quorum monumenta vetustate perieri primus parus terminus est, centum & octoginta duo dies, &quindecim hora: cum vigeiunaluarta horae parte: ultimus,ducentiαquatuor dies. ante illum terminum mestus ad
si quadraginta dies fvidemu prodeant, resectis viribus,nono mense.eauntur vero primo, aut Vltimo term-no,aut inter hos alio:prout cocepti filerint, aut in plenilunio, aut interlunio, aut in dio tepore.Nimirum experimento inuenimus: Luna multa habere vim incoceptio
nibus. Quantu igitur praeteriit primi mensis in concepms die: tantum de eo mense Αοὰetrahi debet, modo nonsit maior pars dimidio mente. vltimi etiam mensis necessario debet foetus accipere quindecim dies. Nam ut semel in septimum mensem inci derisidebet accipere plus dimidio: a primo quidem, minimum viginti dies & tres horae accipiuntur: reliquum est,quod amitti potest propter tempus conceptionis.de ultimo quindecim dies necessario assumuntur, quinqueintermedij integri sunt. Sed est uniuscuiusque terminus viginti nouem dies cum dimidio: ita ut undesexaginta dies duo menses sint,&quinque menties centum &quadr. aginta septe cum dimidio quibus saddant viginti dies,& tres horae,& rursus quindecim dies: constituitur exquisite sere dimidius annus, centum & octoginta duo dies,& quindecim horae: ante quem terminum nullum vitalem prodire poste diximus. Sed iam neque ultra s ducentos & quatuor,poste fieri vitales, doce tun est. Quinque menties interm
dij ut dictum es' centum & quadraginta septem dies habent cum dimidio.Si igitur
conceptusinfans est in interlunio, & totum septimum mensem in utero peragat: maiores primi mensis & vltimi partes accipiet. at vero neque si id ita contingat, potest illos accipere integros. nam neque primo momento mensis concipitur,sed
90쪽
MEDIC. ΕΤ Ρ HILO S. LIB. II. 71
.1squid necessario detrahi debet, gratia illius, quod insumitur in expurgatione. Si
igitur septem essent menses integri, bis centum & sex dies cum dimidio contin senti nuncve dicta catilla duo cum dimidio detrahuntur minimum: in aliquibus enim praegnantibus plus, sed in nulla minus. Atque ita constat, ut septimestrium fleuissimus terminus sit anni dimidium: longissimus ducenti & quatuor dies. Sit ne cap t factum propter cerebrum, an propter
to , V L ri s nominibus quaestio haec de capitis Vsi1 foret in praesentia relinquema' - da: cum quod nihil liabet ad artis opera necessarium, tum etiam,qubdditi se admodum, &distinet d a Galeno ipse est agitata octauo libro eius operis quod De vsii partitim seripsit: nisi illius opinionem, quam illic acute admodum confirmat, barbarorum nonnulli, partim eorum, qui quaestiones medicas ante nos scripsere, partim eorum, qui artis praecepta sese ere pertractanda, aut aliorum scripta commentariis prosecuti sim damnantes, inanibus quibusdam argumentis lacessissent. Quibus proinde fuerit operae pretium respondere, opinion Vt oportet, constituta: Cur in hominis formatione post humeros excelsius quoddam me brum natura formauit, ex ipsis humeris collo producto, quo cerebrum &sensusio continentur: ac non potius in thoracis ipsius quadam parte cerebrum collocauit,&illic sensius infixit: ut in quibusdam animalibus de eorum genere, quae quasi crustata dicas, appellantur Θ ΑΛ quoniam melius fisit, cerebruin se editiori esse loco: aut quoniam aliquid aliud eorum, quae in eapit enunc continentur, me alius fuit in si iblimi collocari ξ omnino enim propter aliquid eorum,quae in illo sunt, caput fuerit factum: non propter ea, quae alibi. Quantum licet ratione assequi,illius membri gratia factum sit, cuius operationi plurimum conducit sublimis situs.
Cerebrum, ut procede, te sermone monstrabimus,& interim ex receptissima opinione petimus, sedes est animalis virtutis. iginis eius usus est, Virtutem animalem ad reliqua membra demandare per neruos. Huiusmodi vimitis influxus, aut spi- o ritu fit, aut illustratione. nihil icitur illum tutiat excelsius illustrantis locus. Si enim graui siqua substantia virtus aeferretur, iuuaret illius defluxum decliuis via: atque ita multum conferret, vimitis fontem in excelso collocari. cum verb illustratione fiat, quae versiis quaque fit facilὰ, niihil videretur interesse, cerebrunt in ca- epire aut thorace collocari.Speculatores vessi, ob in sublimiori stat loco, eo lom
us dejectant. nam nosipsi, cum propter longinquitatem despectantes, aliquid
minus positamus cernere: in silesimem aliquem locum conscendimus. quae res s iis declarat, quantum oculorum actionem iuuet sublimis situs. Cum igitur acti nem cerebri, hisil ex proceritate corporis iuuari monstrauerimus: satis videtur probatum, propter oculos naturam caput de thorace deduxisse, non propter c ΑΠ rebrum. Huic etiam rationi attestantur ipsa nat unae opera. cuni enim, Ut paulisa*ὰ retulimus, nonnullis animalibus, quae capite carent, cerebrum in thoracis r gione constitutum sit: aut illa animalia oculis omnino carent, aut excelsa quaedam habent cornua, quibus soli oculi imminent. quae naturae opera declarant, oculos
si iesimi loco indigere perpetuo, cerebrum non eatenus. Est igitur ita Galeni opsenio constituta. Quam damnat Auermes secundo Collectaneorum, cum quo dcalij multi, his rationibus. Membrum quodcunque illius gratia factum esse cens tu cuius quantitatem & figuram praeseseri, cum scilicet propriam figuram, Mpropriam magnitudinem ad illius custodiam habet comparatam. sed cranium ea est magnitudine, & figura, qua esse oportuit, ad cerebri conseruationem. S si quis
ex figura singularum partium iudicet: totius capitis partes cerebro tributae fiunt,aut ad octodiam, aut ad expurgationem. Est igitur caput factiun propter Cerebrum. Pr erea, cum cerebrum tanto praestantius membrum sit oculis, ut tota videndi vis a cerebro illis influat: non videtur rationi consonum, naturam gratia membri minus nobilis caput constituisse, cum in eo aliud tanto praestantius sit. Caeterum hae rationes,quibus illiadducti a Galeni opinione recedunt: potius videntur eorum