Desiderij Erasmi Roterodami Lingua, sive, de linguae usu atque abusu liber utilissimus

221쪽

tiam sibi vindicant, impium furtum

committunt, dumque simplices animas, quas Christus sibi desponsavit,

alienant a Domino , ac satanae tradunt illudendas sceleratissimum perpetrant adulterium. Nam & hune sensum nobis tradit allegoria prophetici sermonis. Hoc nimirum est illud adulterium , quod toties in prophetarum libris detestatur, exprobrans ingrato populo suam munificentiam , & ingerens sub oculos aqua dignitate , quo turpitudinis semeti plum dejecerit. Quin & Hieremias mendacium adulterio jungie. Et in prophetis Hierusalem vidit similitudinem adulterantium & iter mendacii. Ubi mendacium ὶ Dieune impiis ae blasphemis, pax erit vobis. Omnibus oui ambulant in pravitato eordis sui clixerunt : Non veniet super vos malum. Ubi iam adulteriumsQuoties populus corruptus falsis dogmatibus cauponantium de adult rantium sanctam Scripturam, recedita Deo salutari suo, subdueit sese ab ecclesiae consortio. O miserum ac de--

222쪽

plorandum divortium. Fastidit hune adulterum aversantem veritatem & adhaerentem falsitati Domin ineu angelio. Sponsus enim erat ,& sponssam quaerebat simplicem, castam ac fidam , non habentem maculam , noque rugam. O natio, inquit, prava Madultera quousque vobiscum ero qtiam diu vos patiar Τ Talis & hodie videtur Iudaeorum natio. Non agnoscit sponsum , sed quem abnegavit' mendacio, substulit homicidio. Nec cessat illi suffurari sitias oves, quas res demit suo sanguine: nee desinit illum in suis synagogis incessere blasphemiis, ad cujus nomen flectit genu, quicquid in coelis, quicquid in terrisἡδuicquid apud inferos. Quam deteatur, quam abominatur lioc divor tium Paulus, in his quos abductos a. jugo diaboli despo erat Christor,

Despondi , inquit , vos uni viro, ut, virginem castam exhiberetis Christo, sed vereor. ne qua fiat , ut quemadmodum serpens astatia sua seduxit E-Yam , ira corrumpantur animi vestria simplicitate quae est in Christo Iesu.

223쪽

ERAs MI ROTER. I93Nec dilli mulat unde metuat hoc a dulterium . videlicet non aliunde, quam ex corrupta doctrina. Nam istiusmodi, inquit, pseuda postoli, operarii dolosi sunt , sumpta persona Apostolorum Christi: Atque haud mirum , quandoquidem ipse satanas transfigurat se in angelum lucis. Qi; isigitat fuit ille primus auctor adulterii Z Serpens ille versutus, qui dolo

circumvenit Evam, abutens illius virginea simplicitate. Et per Evam coris rupit virum, ut sanguinem sanguini iungeret. Quomodo circumvenit Mendacio: Non moriemini, sed eritis sicut dii. Ipse defecerat a veritat cisibi mentiens, ero similis altissimo et moxque corruit, & invidit stantibus. Quoque videretur esse verax, Deum facit esse mendacem , qui dixerat et Quacunque die gustaveritis ex hac arbore, morte moriemini. Quantam stragem, quantam homicidiorum e fudit in orbem hoc funestu menda iscium Sed hac de re nonnihil attingemus , cum ventum erit ad linguam calumniatricem. Unde sit, ut quoties I Deus

224쪽

Deus hominum impietate pro Voca tus parat ultionem, non alio magis organo soleat uti, quam linguae mendacis. Etenim, quemadmodum apud Homerum Iupiter destinans Grae- eos essicere magna clade, mittit ad Agamemnonem cisDΠρον, qui spem faceret Trojae capiendae, ita a Domino in libris regnorum mittitur spiritus mendax in ore prophetarum, qui conjiciat regem in calamitatem, qua illius impietas merebatur. Caeterum vehementer metuo, ne Deus alienatus a nobis sceleribus nostris frequenter talem spiritum immittat in ora praesulum ac theologoru nostrorum, quo depravatis interpretationibus cogant ipsam etiam divinam Scripturam mentiri, eam detorquentes non ad correctionem principum aut populi , sed ad ipsorum compendium.

Hinc strages animarum, hinc miseranda lues impiorum dogma tu , quos sanctus Iob vocat architectos mendaciorum , & cultores perversorum

dogmatum , hinc incendia dissidio rum. Nullum autem mendacii genus

225쪽

eriti alius, quam ex Scriptura divinitus inspirata , quae fons est & regulaveritatis aeternae. Ex hac conteximus . mendaciorum centones. Hausisse videntur hunc spiritum , & divini ventri loqui, arioli, aruspices, augureS,& astrologi, qui saepenumero vani Spollicitationibus , stultos principes& credulam plebem ad res novas concitant, non sine gravi generis humani calamitate. Quoque fallant perniciosius ex astris & ex inspectis manibus , aliis pollicentur victorias. aliis felix conjugium ac salubrem vitam , aliis summos honores . aliis opes Midae. Nimirum hi sunt de quibus scribit Hieremias : Docuerunt . inquit, linguam suam loqui menda . . cium, & ut inique facerent laboravi verunt. Ars est igitur illis mentiri, Sesceleratam artem sceleratior adguvae& confirmat exercitatio. Nihil inte

rim dicam de sophistis , qui praesti

giis argutiarum imponunt incautis e festinat enim oratio. Nec hic suscitabo farnosam juxta ac perplexa quaestionem , an alicubi liceat homini I 1 Cliti-

226쪽

396 LINGu AChristiano mentiri. Illud ausim pronuntiare , quemadmodum frequenter prudentia est , silere aut dissimulare quod verum est, ita decet, ut qui semel veritatis spiritum hauserunt. eique dedere nomen qui veritas est,

ab omni mendaciorum genere tem

perent. Quisquis metitur sciens, per-jurio proximus est .' quisquis autem peierat sciens , blasphemiae vicinus est, quae jam est extrema impietatis linea. Quo ne perveniatur, dominus Iesus prohibuit in totum ne jura

remus , neque per coelum, neque per terram , neque per caput alterius.

Nunc pro quamvis levi negotio exigitur jusjurandum , nec minore te invitate peieratur. A 8 ud ethnicos infamiae notabantur qui per deos prophanos , aut Iovem lapidem juransient, apud Christianos per Dei nomen peierare propemodu ludus est, adeo, ut plerosque non pudeat impiet consuetudinis , per quam non possunt decem verba dicere, nisi mi issiceant jusjurandum, non obtestantes anserem, sed mortem ac vulnera

227쪽

E RA sMI ROTER. 197 Christi , sed ventrem & calceos Dei, aliaque a quorum etiam commemoratione abhorreat religiosus animus. An isti metuant peierare, siqua solicitet utilitas, cum citra ullam necessitatem aut commodi spem quotidie deierent Exsibilatur in ethnicorum theatris impia vox, - ο

- αν μο ς. id est, Iurata lingua est, animus iniuratus est. Quin potius exploditur e vita Christianorum 8 Ridetur in Plautinis fabulis leno periurus, linguam habens qui rem ΑΙ- veret omnibus, cur inter Christianos in pretio sunt qui idem faciunt quoedienor Olim in Iudum vertebatur Venereum jusiurandum , nunc fere pro ludo ducitur omne jusiurandum solenne , veluti quod jurat princeps populo , quod in scholis professionem septem artium liberalium suseipientes , non satis liberaliter jurant

ex more potius quam ex animo.

Quemadmodum in multiloquio di ficillimum est vitare linguae lapsuris, o ita qui crebro iurat . vix effugiet pe1-jurium. Apud priscos obtinebat olim

228쪽

r 8 LINGu Α- religiose consuetudo , ut pueri qui vellent jurare per Herculem, non sinerentur id facere sub tecto, sed jq-bebatur ire sub dium , ut vel hac mora discerent jurare parcius ac circumspectius. Sic enim publicum morem interpretati sunt viri sapientes. Quidam addunt ipsum Herculem ad jusjurandum fuisse religiosissimum ac

verecundissim v, adeo ut per omnem

vitam, non nisi semel iuraverit, idque soli Phyleo Augeae filio. Hoc exemplum , ut posteris comendaretur,

ajunt Pythiam hoc juris jurandi ge

nus proposuisse Lacedaemoniis, addens esse satius si citra jusjurandum assirmarent. Nos vel ad aras juramus per Christum, non modo sub tecto per Herculem. Apud Romanos ne in Las erat flamini Diali jurare. Hujusce religionis varias reddunt causas, vel quod oporteat sacerdotis & corpus S animum inviolatum esse, cum JuS-jurandum tormenti genus sit , vel absurdum sit ei non habere fidem in rebus humanis, cui divina sunt credita. vel quod sole nais juris jurandi

229쪽

ER A M i ROTER. I99 clausula sit execratio : devoveo me, meamque familiam, si quid sciens

fefellero. Caeterum omnem execra

tionem quoniam tristis sit, & abominanda, non convenire flamini Diali. qui nec aliis malum imprecari solet: Unde non iniuria laudata est illa sacerdos Athenis, a qua cum populus flagitaret ut Alcibiadem execraretur, respondit sese in hoc sacerdotium suscepisse, ut omnibus precaretur bona , non ut cuiquam imprecaretur malum. Sunt qui hanc quoquC con- . . suetudinis caussam afferant , quod

cum perjurus velut impius invisus sienumini. & perjurii periculo vicinus est, quisquis jurat , ne si homo impius quique deos habet iratos pro civitate vota suscipiat, citius provocet iram numinum , quam favorem impetret. Hic fortassis obstrepet aliquis : Quid nobis cum ethnicorum institutis aut exemplis y Imo talibuS i exemplis velut essicacissimis, Dominus Iesus percellere solet suae gentis duritiam , ingerens illis Cananaeam, centuriones , publicanos, peccato

230쪽

aeo L r N O . Ares, reginam Sabae, Ninivitas, Tyrios ac Sidonios. Si quidem turpissimum fuerit Christianis non audire vocem Domini Dei sui, qui ne quando per occasione incidamus in per-jurium tanta severitate voluit nos in Lotum non jurare , cum ethnici vel instinctu naturae , vel superstitione moti verius quam religione caverinta jureiurando. Nisi forte putamus quenquam Cluisti sanguine consecratum magis esse prophanum, quam Romanis olim fuerit flamen Dialis. Atqui nobis primum decalogi praeceptum est profiteri Deum esse, & unum esse omnibus communem , Ie rum omnium conditorem ac moderatorem , in cuius bonitate tota nobis salutis spes sit collocanda. Prooximum huic est ne sacrosancto illius

nomine abutamur ad fallendum pro-Σimum. Deus enim non irridetur. Solus Deus verax est, unde tuto iurat ille per semetipsum . cuius volun - , ras est immutabilis,& cui in promptu

est pi stare quicquid promisit. Omnis

autem homo mendax , cuiuS animus

, a - mutatur