Desiderij Erasmi Roterodami Lingua, sive, de linguae usu atque abusu liber utilissimus

291쪽

mentiemini, inquit, nee decipiet unusquisque proximum suum .' non 'eris criminator , nec susurro in populis , non stabis eontra sanguinem proximi tui. Quam enim detestabilematum sit detractio, docet Solomon: Cogitatio, inquit, stulti peccatum est, & abominatio hominum detractor. Qui male cogitat de proximo, linguam interim cohibens , non est quidem immunis a peceato, sed apud

Deum duntaxat nocens est. Verum

qui pallim vibrat virulenta linguam in proximum absentem , is etiam apud probos homines abominabilis est'& execrabilis. Metuit enim sibi quisque a veneno scorpii, & odit homine tali morbo obnoxium, etiarnsi vera praedicet. Nam quandoquidem

morbo id facit, non judicio ; & falsa prat dicaturus sit, si veniat in mentc. Quotus quisque est hominum , in quem non aliqui vere dici possit rQuod si quis sit alienus ab omni vitio , tamen falsam etiam infamiamine tuunt probi. Atque ab insultu con icia tricis linguae cavere licet '. a.

292쪽

E R A s u i sto τER. 2s1 susurronis lingua qui caveris tibi Claneulum &ex insidiis impetit hominem, coram blandus Sc amicus di Scsi quid expostules, abjurae se dixisse,

quod apud multos non tacuit. Sed pestilentiores sunt, qui lacum addundmorbo, praefati laudem ac benevolentiam figurato morsu laedunt. Est vir bonus & mihi paternus amicuS,

eoque gratulor illi mod feliciter illud effugerit: vir est apprime doctus, sed.utinam haberet tantum fidei , quantum habet ingenii. Amicus ille,

sed magis illo amica veritas. Hic niger iaceas loliginis , haec est aerugo mera. Sunt enim qui linguae incontinentia, aut alioqui per occasionem sermonum provocati effutiunt quae labem aspergunt proximo , cum tamen non adsit perversus animus. Hi vere sicarii sunt. tegentes telum quo perimunt, hi vere scorpii sunt, prius amplectentes quam infigant aculeum, hi veneficis omnibus sceleratiores, qui te eate venenum melle praelinunt. Et has artes callent, quibus rhetoI

eam discere religio est. Imo qui da- /

293쪽

xs LINGu Amnant disciplinas omne is liberales, nec patiuntur quicquam disci praeter

novum ac vetus testamentum, ab hac arte non abhorrent. Obtrectator

quoniam odio duci videtur, fere caret fide. Itaque reperta est illis ars, qua dissimulent odium, ac fidem sibi arrogeur, quo certius laedant. Vitium hoc maxime solet videri familiare feminis, nunc .etiam ad viros demi gravit, irrepsit in aulas principum, in scholas eruditorum , in collegia sacerdotum , in sodalitates monachorum. Nec opinor ullum fuisse seculum, quo latius regnarit haec lues , quam hodie regnat per universam ditionem Christianam. Dicitur divus Augustinus hoc distichon affixisIemensae suae: Lui quis amat dictis absentum rodere vitam, Hanc mensam vetitam noverit

Atque haec lex solet antehac etiam in publicis asscribi diversoriis,& obstrepebatur a reliquis convivis , si quis orsus fuisset sermonem obtrectatorium.

294쪽

En As Mi ROTER. rium. Idem si contigisset in conviviis principum, jus erat olim caduceat Ii , quem nunc Galli hera idem vocat, panem impositum invertere , auu isso mensae linteo declarare sermonem esse parum dignum mensa principis. Nunc quid aliud auditur in omnibus conviviis , nisi, Ille plusquam haereticus est, ille colludit cum Luthero, ille nihil scit rei theologicae tIlle cum hὲbeatur pro bono viro , ta te flagiti Em olim designavit, ille pudendis parentibus natus est, ille suum genus dehonestavit , ille decoxit. Hujusmodi deliciis nunc laici saceris

dote S, ac monachi , condiunt sua convivia. Quam vero parum congruunt huius fabulae partes 3 Invocatione numinis consecratur mensa. Α sacra test ne fit auspicium

eonvivii. Mox ad obtrectatrices sabulas. Rursus gratiarum actio. Deinde reditur ad intermissas obtrectationes. Talibus fabulis transmittunt tempus, e quorum ore Dominus vetuit ullum verbum otiosum excid .re. Vehementer indecorum sit is

295쪽

mensa vomere. At quis indecentius mensem convomit, quam qui bilem.

qui odium, qui pestilens animi pus effundit in convivior Nee ulli peccant hic impudentius, quam hi quos

potissimum oportebat sermone salurifero condire stultitiam aliorum.

At theologi dicuntur , & hoc cognomine gloriantur, quod de rebus divinis loquantur, qua fronte nunc facti sunt maleficentiae magistri Non incesso ordinem, sed admiror in tali ordine reperiri qui suo ordini tam non respondeant. Qibi se praedicato Ies appellant , pro sacris literis praedicant aliena mala , imo falsa crimina. Qui d icuntur observantes , cur hic non obsemant linguam ' quae si sit in-Benis , vana est Omnis illorum religio. Horum sodetates in hoc valent , ut unius linguae pus quam o-eissime serpat ad omnes. Quod unus aliquis Franciscanus dixerit inter pocula, per veredarios , quos illi nus quam non habent , spargitur intra

mensem per universum ordinem. Nec couviviis solum ac mensae reverentia abutua.

296쪽

iam in praelectionibus lacris, in concionibus euangelicis, in secretis consessionibus obtrectant proximo , &ibi discit populus artem diabolicam, ubi conveniebat discere disciplinam euangelicam. Adolescentes a pare utibus mittuntur ad scholac publicas. ut ibi discant artes liberales , atqui illic discunt a praeceptoribus artem omnium illiberalissimam, videlicet ob intrecta di proximo. Et ars est quς facillime discitur, dissicillime dediscitur. Quin & hymnos quibus Deum laudant inficiunt hoc tartareo Veneno a. Oremus Deum, inquiunt , ut tale S ac

tales liberet ab haerest Luthera ua-Quin & ipsas se cras literas torquent ad maledicentiam , depravant euangelium , depravant Mariae canticum ad virulentam ac mendacem Obtrectationem. Et haec est religio quorundam , qui nugant ecclesiam posse consistere , nisi ipsorum pietate fulciretur. Hi sunt illi coelibes , qui divinam ultionem , jam vibrantem ultorem gladium, o Ibi vertunt in misericὀr-

297쪽

118 L I N G u Asericordiam. Atque interim sibi mire blandiuntur: quod dignis maledicitur. inquiunt, benedictio est, nocimaledictio. Sed illi dignitatem hanc aestimant ex levistinuis nugis. Et qui Dpiam qui parum reverenter locutus est de hoc aut illo Franciscano, cum quotidie tot flagitia vulgus etiam deprehendat , nescio quanto ipsorum pudore , certe magno dolore nostro, protinus existimant causiam esse justissimam , cur ille sexies mille Fran cistanorum linguis per universum

orbem infametur. De me decreveram

nihil meminisse, attamen unum quiddam referam, mihi compertissimum, sed ejus generis, ut ridendum sit magis quam execrandum. Franciscanus quidam legerat paraphrasin meam in Iohannem Euangelistam : probabat omnia. Ventum est ad appendicem, quam adjeceram non ob aliud , nisi

ne vacaret charta. Et haec placebat, donec ventum ad imum calcem, in quo taxo quosdam , imo moneo cunis

ctos , ut si velint cum bona fiducia exire ex hac vita, ne figant ancoram

spei

298쪽

ipei suae in quibus non oportet. Hu jusmodi dum dissero , haec verba sub jicio : Quod genus, ubi moriturus

se tutum credit, si sepeliatur amictus veste Franciscant , aut Dominicani. ibi repente meus applausor versus in

obtrectatorem, damnavit omnia, et

iam quae prius approbaverat. Nec hoc contentus , instigavit sodales

suos , ut senatus consulto edicere nr,

ne quis Franciscanus legeret libros Erasmi. Si dixissem in veste Dominicani , & omisissem Franciscant, fuissem illi Christianus. Nunc unica vocula factus sum illi haereticus. Atingui quod illic obiter moneo , deberent ipsi in publicis concionibus docere populum ,isi modo cuperent esse , quod haberi student. Neque enim id assequentur maledicendo, sed

integre sancteque vivendo conte. quentur , ut sint bonus odor Deo in omni loco. Expedit, inquiunt, ut populus bene sentiat de nostro ordine. Sed magis expedit , ut vulgus bene sentiat de sacerdotum ordine , quem sine controveisia Christus instituit. At

299쪽

26o LINou AAt rursus expedit ut sacerdotes qui vivunt impie, quive docent non pia,

vel corrigantur admoniti, vel rete ingantur, ne seducant incautos. Et tamen in hunc ordinem isti solent seditiosa licentia velut e plaustro, quod ajunt, debacchari , nec abbatibus nec episcopis parcentes , ac ne

Romano quidem pontifici, quoties ipsis visum est commodum. Qui boni sunt, non offenduntur, si quid dicatur in malos. Qui mali sunt , sed sanabiles, admonitos sese judicabunt,

non attactos, cum nullius nomen eis

datur. Qui sunt in abiles, harum malitiam oportet detegi, ne simplicibus imponant falsa specie sanctimo niae. Cur ipsi declamant e suggestis

in omne genus mortalium ' Nimi. Ium dicent ut corrigantur vitia. Ita ne suorum vitia corrigi nolunt, quia nolunt argui Monarchae ferunt aequis animis admoneri libris editis, atque adeo reprehendi libere, modo abiit seditiosa petulantia : & Franci Dcanus qui mansuetudinem euangelicam profitetur, verbulo tactus extrema

300쪽

ma molitur: & pro levi convitio, si tamen hoc convitium est , regerit crimen haereseos. Si quis detrahar maiestati cucullae, tot linguarum spi-' culis confoditur. An hoc expedirpo puto, ut credat, neminem damnari

qui sepeliatur in veste Franciscana Sed expedit ipsis. qui vivunt, imo lasciviunt ex publico. Verum interim ubi charitas illa , quam profitentur. apostolica, quae non quaerit quae sua sunt, sed quae Iesu Chiisti ' Non deficiet eos liberalitas populi si bene viis xerint. Et si defecerit, habent suffugium , quod Paulus apostolus non lotum indicavit verbis, sed factis exis

pressit. Ille vir tantus , non veritus est consuere coria nocturnis operis:& in tot millibus, quorum bona pars in otio vivit, nullus est qui dignetur

opera manuaria victum quaerere , si urgeat necessitas Quis autem cOC-.git illos abiicere sua, ut viverent de alienis r An pluris faciunt hominum constitutiunculas quam Pauli doctrinam I Iam illud vide quam non si eaequum : si cuipiam illorum benefa

class