장음표시 사용
231쪽
scivisse, aliud scire nolui me. Voluntas quippe
ν1. arguitur in eo de quo dicitur: Noluis intelligerent bene ageret. Sed & illa ignorantia , quae non est corum qui scire nolunt, sed eorum qui tanquam simpliciter nesciunt eminem sic excusat, ut sempiterno igne non ardeat, si propterea non credidit, quia non audivit omnino quid crede ret,sed fortasse ut mitius ardeat. Non cnim sine V2ι ,α causa dictum est: Effunde iram tuam in gentes quae te non noverunt. R illud quod ait Apostolus: g. i. Cum venerit in flamma ignis dare vinditi m iii eos qui ignorant Deum. λα iv. VIII. Metuendum est ne divina testimonia in defensione liberi arbitrij sic intelligantur, ut ad vitam piam dc bonam conversationem , cui merces aeterna debetur, adjutorio & gratiae Dei
locus non relinquatur. ut audeat miser homo,
quando bene vivit & bene optratur , vel potius bene vivere & bene operari sibi videtur, in seipso non in Domino gloriari , & spem rectc vivendi in seipso ponere. ut sequatur eum mal Hisn iν. dic tam Hieremiae Prophetae dicentis: Maledissitus homo qui spem habet in homine, ct firmat car- . nem brachi, fui, ct a Domino discedit cor ejus. Quia enim non dixit Propheta, Maledictus homo qui spem habet in seimo , posset alicui videri, ideo dictum esse, ε Maledicitus homo qui spem
habet in homine , ut nemo habeat spem in altero homine, sed in se. Ut ergo ostendet et, sic se admonuisse hominem , ut nec in seipso haberet spem , propterea cum dixisset, Maledicitus homo qui spem habet in homine , mox addidit, ct Armat carnem brachν sui. Brachium pro potentia posuit operandi. in nomine autem carnis
232쪽
B. Avovs TINI CAP. III. iri uitelligenda est humana fragilitas. Ac per hoc firmat carnem brachij sui, qui potentiam fragilem atque invalidam , id est, humanam, sussicere sibi ad bene operandum putat, nec adjutorium sperat a Domino. Propter hoc enim sub jecit, ct a Domino discedit cor ejus. Nos ergo ad bene operandum spem non habeamus in homine firmantes carnem brachii nostri; nec a Domino discedat cor nostrum,sed ei dicat: Adjutor ας. meus esto, ne derelinquas me, neque desticias me
Dem salutaris meus. IX . Gratias autem D eo, qui dat nobis vis Toriam per Dominum nostrum Iesum Christum. 'Ergo & victoria, qua peccatum vincitur, nihil est aliud quam Dei donum , in isto certamine
adjuvantis liberum arbitrium. X. Dicat coelestis magister: Visitate , ct ora- ω m. te ne intretis in tentationem. Ergo unusquisque M'μ- contra suam concupiscentiam dimicans, oret ne intret in tentationem, id est, ne sit ab illa abstractus&inlectus. Non autem intrat intentationem , si voluntate bona vincat concupiscentiam malam. Nec tamen sufficit arbitrium voluntatis humanae, nisi a Domino victoria concedatur oranti ne intret in tentationem. Quid vero evidentius, quam Dei ostenditur gratia,
ubi quod oratur accipitur 3 Si enim dixistet fal
vator noster, Vigilate ne intretis in tentatIonem,
admonuisse tantummodo videretur. Cum vero addidit O Orate , ostenditur Deum adjuvare ne
X I. Nisi Dei donum esset etiam ipsi ad CAP. V.
Deum nostra conversio, non ei diceretur: Deus virtvmm converte nos. &: Seui tu convellens et ,
233쪽
ns rum. &hujusmodi alia, quae commem rare longum est. Nam & venire ad Christum, quid est aliud, nisi ad eum credendo converti & tamen ait: Nemo potest venire ad me, nisi δε--m fuerit a Patre meo. XII. Probatur gratia Dei non secundum merita hostra dari, quandoquidem non solum nullis bonis, versim etiam multis meritis malis praecedentibus videmus datam , & quotidie videmus dari. Sed plane cum data fuerit, incipiunt esse etiam merita nostra bona. per illam tamen. Nam si se illa sit btraxerit, cadit homo, non erectus, sed praecipitatus libero arbitrio. Quapropter nec quando coeperit homo habere 'merita bona, sibi debet tribuere illa, sed Deo,
cui dicitur: Adjutor meus esto, ne derelinquas
XIII. Necessarium est homini, ut gratia Dei non solum justificetur impius, id est, ex impio fiat justus, cum redduntur ei bona pro malis ; sed etiam, cum fuerit jam justificatus ex
fide, ambulet cum illo gratia, & incumbat super ipsam ne cadat. Propter hoc scriptum est in Cantico canticorum de ipsa Ecclesia: sua est ista qua ascendit dealbata, incumbens super fratruelem suum λ Dealbata est enim, quae perseipsam alba esse non posset. Et a quo dealbata est,
nisi ab illo qui per Prophetam dicit: Si fuerint
peccata vestis ut phanicuim , sicut nivem dealbinbo. Quando er)o dealbata est, nihil boni mer batur. Iam vero alba facta, bene ambulat. sed si super eum, a quo dealbata est, perseveranter incumbat. Propter quod & ipse IEs Vs,
234쪽
h. Avo Vs Tisi CAP. III. ar; super quem incumbit dealbata, dixit discipulis suis : Sine me nihil potestis facere. υ--r
XIV. Dona sua coronat Deus, non merita
tua, si tibi a teipso, non ab illo, sunt merita tua. Haec enim si talia sunt, mala sunt, quae non coronat Deus. si autem bona sunt, Dei dona sunt: quia sicut dicit Apostolus Iacobus: Omne x. datum optimum, ct omne donum perfectum, d fursum est, descendens a patre luminum. Vnde dicit & Ioannes praecursor Domini nostri: Non I.M. I potest homo accipere qμicquam, nisi fuerit ei datum de caelo. utique de coelo, unde etiam venit spiritus, quando Iesus ascendit in altum, captivavit captivitatem, dedit dona hominibus. X V. Vita bona nostra nihil est aliud quam ζεν VnI. Dei gratia. Sine dubio &vita aeterna, quae bonae vitae redditur, Dei gratia est. Et ipsa enim gratis datur, quia gratis data est illa cui datur. Sed illa cui datur, tantummodo gratia est. Haec autem quae illi datur, quoniam praemium ejus est, gratia est pro gratia, tanquam merces pro justitia. XVI. Quando spiritu actiones carnis mor- CAP. XI. tificatis ut vivatis, illum glorificate, illum laudate , illi gratias agite, cuius spiritu agimini, ut ista valeatis, & vos filios Dei elle monstretis. Quotquot enim spiritu Dei aguntur , hi filu Cήν. xli. sunt Dei. Quotquot ergo adjuncto solo adjutorio legis, sine adjutorio gratiae, confidentes in virtute sita, suo spiritu aguntur, non sunt filij Dei. XVII. Neque scientia divinae legis, neque C εν XIV. natura, neque sbia remissio peccatorum, est illa
gratia quae per Iesum Christum Dominum no-
235쪽
'it SENT .ENTIARUM strum datur: sed ipsa facit ut lex impleatur, δίnatura liberetur, ne peccatum dominetur. X VIII. Quod lex jubet facere non vale mus , nisi per fidem rogando impetremus ut facere valeamus. Nam si fides liberi est tantum modo arbitrij, nec datur a Deo , propter quid
pro eis qui nolunt credere, oramus ut credant ZQuod prorsus faceremus inaniter, nisi rectissumc crederemus, etiam perversas, & fidei contrariaS voluntates , omnipotentem Deum ad credendum posse convcrtere. XIX. Meminerimus Deum dicere i Convertimini, ct vivetis. cui dicitur: Converte nos wem. Meminerimus Deum dicere : Trojicite a vobis omnes impietates vestras; cum ipse ju- sificet impium. Meminerimus ipsum dicere: Facite vobis cor notum mpiritum novum. qui dicit: Dabo vobis cor novum, O Spiritum novum dabo vobis. Quomodo ergo quod dicit et Facite vobis, hoc dicit Sabo mobis Z Quare jubet, si ipse daturus est 3 Quare dat, si homo facturus est 3 nisi quia dat quod jubet, cum ata juvat ut faciat cui jubet. X X. Semper est in nobis voluntas libera, sed non semper est bona. Aut cnim a justitia libera est quando servit peccato, & tunc est mala: aut a peccato libera est quando servit justi tiae , &tunc est bona. Gratia vero Dei sempeis est bona,&per hanc fit ut sit homo voluntatis bonae; qui prius fuit voluntatis malae. Per hanc etiam fit, ut ipsa bona voluntas, quae jam esse coepit, augeatur,& tam magna fiat, ut possit implere divina mandata quae voluerit , cdmi alde perfecteque voluerit. Ad hoc enim valet
236쪽
B. Avcvs et i NI CAP. III. ars quod scriptum est : Si volueris , conservabis Eeta. ix. mandata, ut homo qui Voluerit & non potu rit, nondum se plane velle cognoscat, ic oret ut habeat tantam v oluntatem, quanta sufficit
ad implenda mandata. Sic quippe adjuvatur, ut faciat quod jubetur. XXI. Non juberet Deus quod sciret non CAν. XVI. posse ab homine fieri. quis hoc nesciat 3 Sed ideo jubet aliqua quae non possiimus, ut noverimus quid ab illo petere debeamus. Ipsa est enim fides, quae orando impetrat quod lex im
XXII. Certum est nos mandata servare, si in . volumus. Sed quia praeparatur voluntas 1 Domino, ab illo petendum est ut tantum velimus, quantum sufficit ut volendo faciamus. Certum est nos velle cum volumus. Sed ille facit ut v
limus bonum, de quo dictum est quod paulo
ante posui, quod praeparatur voluntas a Domino. de quo dictum est: A Domino gressus P l. 3 . hominis dirigentur,ctviam ejus volet. de quo ductum est : Dem qui operatur in vobis ct velle. 'al. 1. Certum est nos facere cum facimus. Sed ille facit ut faciamus, praebendo vires essicacissimas voluntati, qui dixit: Faciam ut in justificationi- εὐιε. 3 . bus meis ambuletis, ct judicia mea observetis Ofaciatis. Cum dicit, Faciam ut faciatis , quid aliud dicit, nisi, Auseram a vobis cor lapideum unde non faciebatis, & dabo cor carneum unde faciatis 3 Et hoc quid est, nisi, Auseram cor durum unde non faciebatis, & dabo cor obediens unde faciatis 3 Ille facit ut faciamus, cui dicit
homo: Pone Pomine custodiam ori meo. Hoc Psal. 1 Q.
est enim dicere Fac ut ponam custodiam ori Tom. II. P
237쪽
116 SENTENTIAR vis meo. Quod beneficium Dei jam fuerat colaseiacutus qui dixit: Posui ori meo custodiam. XXIII. Omnipotens Deus cooperando
perficit quod operando incipit. quoniam ipse
ut velimus operatur incipiens, quo volentibus cooperatur perficiens. Propter quod ait Ap stolus: Certus sum quoniam qui operatur in vobis opus bonum , perficiet usque in diem Christi
I E s v. Vt ergo velimus, uiae nobis operatur: cum autem volumuS, dc sic volumus ut faciamus, nobiscum cooperatur. Tamen sine illo, vel operante ut velimus , Vel cooperante cum
volumus, ad bona pietatis opera nihil valemus. XXIV. Cur dictum est, Piligamus inviacem, quia diseritio ex Seo est, nisi quia praec pio admonitum est liberum arbitrium ut quae areret Dei donum 3 Quod quidem sine suo fructu prorsus admoneretur, nisi prius acciperet aliquid dilectionis, ut addi sibi quaereret unde quod jubebatur impleret. cum dicitur, Diligamus invicem, lex est : cum dicitur, quia dilectio ex Deo est, gratia est. Sapientia quippe Dei te gem & misericordiam in lingua portat. Vnde scriptum est in psalmo Etenim benedictionem dabit qui legem dedit.
XXV. Quid est amentius, ela ab ipsa tanctu
tate caritatis alienius, quam confiteri ex Deo esse scientiam, quae sine caritate inflat, & ex nobis esse caritatem, quae facit ut scientia inflare non possit λ Item cum dicit Apostolus , Supereminentem scientiae caritatem Christi, quid est infimius, quam putare ex Deo esse scientiam . quae subdenda est caritati, & ex hominibus ca-xitatem, quae supereminet scientiae 3 Fides au-
238쪽
B. Avcvs TINI CAP. III. 220tem vera & docti ina sana, ambas esse dicit ex Deo. quia scriptum est : - facie ejus scientia ct istellectus procedit. & scriptum est : Caritas autem ex Deo est. & legimus spiritum scientiae& pietatis, legimus spiritum virtutis & caritatis, & continentiae. Sed majus est donum cariutatis, quam scientiis. Nam scientia quando est in homine, caritas est necessaria , ne infletur.
Caritas autem non aemulatur, non agit perperam ; non inflatur XXVI. Gratia Dei voluntas humana non CAP. YX.
tollitur, sed ex mala mutatur in bonam; & cum bona fuerit, adjuvatur. XX VII. Fixum debet esse & immobile in C Αν xxI. corde vestro,quia non est iniquitas apud Deum. Ac per hoc, quod legitis in litteris veritatis, a Deo seduci homines, aut obtundi, vel obdurari corda eorum , nolite dubitare , praecessisse mala merita eorum, ut juste ista paterentur: ne incurramus in illud proverbium Salomonis:
Insipientia miri violat vias ejus , Deum autem Praυ. 33.
Ou tur in corde suo. XXVIII. Gratia non secundum merita hominum datur. alioquin gratia jam non est gratiar quia ideo gratia vocatur, quia gratis da
XXIX. Lex autem subintravit, ut abun- CAp. XXII.
daret delictum. ubi autem abundavit delictum, superabundavit gratia. Sed utique gratia id agitur, ut jam fiant bona ab eis qui fecerant mala, non ut perseverent in malis, & reddi sibi existi
ment bona. Non itaque debent dicere: Faciamus mala ut veniant bona ; sed : Fecimus mala& venerunt bona : jam facianius. bona, ut in
239쪽
C A P v T IV. Ex Lis o de Correptione o Gratia , ad
COMiNVs non sol iam ostendit nobis a quo malo declinemus , & quod bonum faciamus, quod solum potest legis littera ; verum etiam adjuvat nos, ut declinemus a malo , & faciamus bonum , quod nullus potestsne spiritu gratiae. Quae si desit , ad hoc lex
adest, ut reos faciat, & occidat. Propter quod dicit Apostolus : Litteris occidit spiritus autem vivificat. Qui ergo legitime lege utitur, discit in ea bonum & malum; & non confidens in virtute sua, confugit ad Dei gratiam, qua pr 'stante declinet a malo, & faciat bonum. Quis autem confugit ad gratiam, nisi cdm a Domino gressus hominis diriguntur, & viam ejus volet 3 ac per hoc & desiderare auxilium gra' tiae, initium gratiae est, de quo ait ille Et dixi, nunc coepi. haec st mutatio dexterae excelse. II. Liberum arbitrium & ad malum & ad bonum faciendum confitendum est nos habere. Sed in malo faciendo liber est quisque justitiae , servusque peccati ; in bono autem liberesse nullus potest, nisi fuerit liberatus ab eo qui ἡixit: Si vos Ilius liberaverit , tunc vere liberieritis. Nec ita ut cum quisque fuerit a peccax,
240쪽
230 SENTENTIARUM dominatione liberatus, iam non indigeat sui liberatoris auxilio ; sed ita potius, ut ab illo audiens, Sine me nihil potessitis facere, dicat ei&-, e sdjutor meus esto, ne derelinquab me,
III. Non se fallant qui dicunt, Vt quid no bis praedicatur atque praecipitur ut declinemus a malo & faciamus bonum, si hoc nos non agi mus , sed id velle dc operari Deus operatur in nobis 3 Sed potius intelligant, si filij Dei sunt, spiritu Dei te agi, ut quod agendum est: agant; Sc clim egerint, illi a quo aguntur gratias agant. Aguntur enim ut agant, non ut ipsi nihil agant. dc ad hoc eis ostenditur quid agere debeant , ut quando id agunt sicut agendum est, id est , cum dilectione dc delectatione justitiae, suavitatem quam dedit Dominus, ut terra eju&daret fructum suum , accepissio se gaudeant;
quando autem non agunt , sive omnino non faciendo, sive non ex caritate iaciendo, orendiit quod nondum habent accipiant. Quid enim habebunt quod non accepturi sunt, aut quid habent, quod non acceperunt λIV. Doctures Ecclesiarum Apostoli omnia faciebant & praecipiebant quae fierent, & corripiebant si non fierent,& orabant ut fierent. Praecepit Apostolus dicens: Omnia vestra in caritate fiant. Corripit dicens : Iam quidem omnino deli Ium est in vobis , quia judicia habetis
vobiscum. uare enim non magis iniquitatem
patimini Z quare non potius fraudamini ὶ Sed vos iniquitatem citis, ct fraudatis, ct hoc fratres. gn nescitis quia injusti regnum ae ei non possi-Gbuni r Audiamus te orantem: Vos olem, i ,