장음표시 사용
311쪽
quἰa mores optimi libertate voluntatis eliguntur, ideo mores pessimi non legis integritate puniuntur λ Et paulo post: Si qua igitur adversus vos leges constituta sunt, non eis bene facere cogimini, sed male facere prohi mini. Nam bene facere nemo potest, nisi eluerit. nisi amaverit. quod
est in libera voluntate. Cum aliquid adversus vos Reges constituunt, admoneri vos credite ut cogitetis quare ista vos p tramini. Ceterum adeo semier visum est aequum , reli. gionem cogi non debere , ut cum anno Dc XXXIX. Legati Sedis Apostolicae agerent in urbe Constantinopolitana, Graecique ab eis conarentur extorquere subscripti nem cujusdam erroris, apertὰ ita responderint: Neque
enim est qui cuilibet, maximeque in causafidei, vim po sit inferre; ut docet sanctus Maximus in epistola ad A batem Thalassium , quae edita est in Collectaneii Anastasi, Bibliothecarij. Alia veterum loca si quis requirat ad ostendendum religionem cogi non debere, dissicile non erit exhibere. Nam & ab aliis jam collecta simi.
Vide Ivonem parte I. capite cc LXXVI. & parte X II I cap. X civ. itesnque Gratianum Dist. XL v. SE CYNDUM sTATUTA P R I o R v M J ni mirum juxta canonem X v I. Concili j I. Matisconensis,
qui supra descriptus est inli loci Iudaicis superstui
MAGIs TER IvDAEORVM J id est, Evrardus ut patet ex epistola sequenti data ad Nibridium Narbo nensem Episcopum : Tentaverunt porro quidam Musi. inquit, ct Evrardui maximὶ, qui Doreum nunc magi
B R E v I c v L Y M J id est, inventarium, ut adnotari Vimus ad qpistolam primam Lupi Ferrariensis. Brevem enim antiquitas dixit quod nos hodie dicimus inventarium. Vnde & Eusebius lib. x cap. v x. Hist. Lecies retinuit hanc vocem in contextu Graeco. Eodem sensia usurpata reperitur haec vox in Codice Theodos. l. 3. de
indulgentiis debitori o, I. i. de studiis liberalibus urbis R ma ct C P. Hinc illud optati in libro primo adversuRParmenianum : Brevis auri is argentisedenti Catiliano, sicut delegatum is Mensurio fuerat, traditur. quo loco vide Notas Balduini ; qui tamen veram hujus vocis significationem non satis assequutus fuisse videtur. Inde Hibreuiare in Capitulis Κaroli Calvi, &apud Hinc marum in praefatione libri L V. caritulorum
312쪽
dunensis. DEBITA soLLICI TYDI NpJ Episcopi enim tenentur circumire suas parochias , id est, dioeceses. Concilium Tarraconense can. v . Multorum caul experientia magistrante reperimm nonnullas dioecesanas Ecclesias destitutas. ob quam rem hac constitutione decre-ivimus, ut antiqua consuetudinis ordo servetur, ct annus
vicibus ab Episcopo dioec sis visitentur. Et si qua forte P silica reperta fuerit destituta , ordinatione Usitu reparori
pracipiatur. Concilium I v. Toletanum can. XXXV.
ui copum per cunctas diocesis parrochi. que sum persiugulos annos ire oportet, ut exquirat quid unaquaque Basilica in reparationem sui indiget. Luod si ipse , aut languore detentus , aut aliis occupationibus implicatus . id adimplere nequiυerit, Presbteros probabiles aut diacones mittat, qui O, reddit m Baselicarum, is reparationes, O ministrantium vitam inquirant. Quam ultimam legem, tametsi desidiae quorundam Episcoporum nimis favorabilem , renovavit Concilium Tridentinum Sess. XXIV. cap. III. De Reformatione. Neque enim dubitandum est , quin , si Tarraconensis synodi canon per omnes ubique provincias sancitus esset, neque tempe ramentum ei attulissent posteriores regulae; dubitandum inquam non est, quin nonnulli Episcopi, qui desidiae inscitiaeque sue praetendunt occupationes , laboraturi fuerint pro viribus ne quid peccarent adversus Canones. Intelligerent enim, si Canones non ignorarent, quae poena immineat contemptoribus Canonum. Valde cr-go laudanda est Regum aevi Agobardici prudentia & religio , qui Episcopis, quibus lolis tum competebat potestas confirmandi Christianos, necessitatem imposuerunt circumeundi annuatim suas dioecesses. Libro VII. Capitularium cap. x c I v. Statuimus ut singulis annuunt quisque iscopus parrochiam suam sollicite circumean, populism confirmare, oe plebes docere,ct investigare se prohibere paganas obsersationes , diυinosque, vel sortilegos, nuguria , facteria, incantationes, vel omnes spurcitias Gentilium , studeat. Vide etiam cap. CIX. & CCLXV.
ejusdem libri , itεmque Capitula Karoli Calvi Tit.
V. cap. IV. V. VI. Tit. VI. cap. XXVIII. Tit. X L I. cap. v I. Praecesserat autem Taxiomanni Prin
313쪽
cipis Edictum in synodo cui martyr Bonifacius interfuit. In hac enim synodo sic jussit Princeps: Et quandocunq; iure canonico Episcopus circumeat parochiam ad y pulas confirmandos, Presbur semper paratus sit adfuscipiendum Episcopum. Neque tamen ex his quae dicta fine velim ut quis colligat existimare me nullas esse proba biles causas, ob quas Episcopus excusari possit a pers
nati visitatione luce dioeceseos. Nam si, exempli causa, graviter aegrotet, tum dubium non est, quin abstinere possit a personali visitatione. Quia non ignavia culpa, quem excusat miseranda calamitas; ut ait Cassi dorus lib. v. Variar. epist. x x x v I. Praeterea, si a esse cogatur a sua dioecesi pro rebus Ecclesiae vel Reipublicae, si miles raptet regionem , neque fanis parcens, . neque profanis , si is qui rerum potitur, Episcopum ex cederebubet provincia ; non negaverim tum quoque j stas esse causas non visitandae dioeceseos ; tuncque sequendum sancti Hilarij Episcopi Pictaviensis exemplum, qui, licet exul, dioecesim tamen suam per Pre myteros suos regebat. Ita enim ipse docet in libro quem scripsit ad Constantium Augustum : Episcopus M'
sum, in omnium Gallicarum Ecclesiarum atque Episcoporum communione, licis in exilio, permanens, ct Ecclesia adhue per Probur os meos communionem digribuens.
Sed postquam causae illae desierunt, postquam Episcopo sive infirmo sive absenti restituta est libera potestas vi standi dioecesim; tum vero circumeat parochias sua: dioecestos ;'cessante necessitate, illud quoque enset quoas tum est pro necessitate, ut verbis Vrbani I I. utamur petitis ex canonibus Concili j Claromontani. Neque negaverim justam sanctamque esse legem canonis T letani. Sed quemadmodum olim Nicaena synodus quas
dam regulas scripto comprehendit, nonnullas Verbo ,
ut in Concilio Carthaginiensi disseruit Faustinus Episcopus Potentinus Zorimi Papae Legatus ; sic fortassis
satius ac melius fuisset nullam excusationem inserere canonibus, ne color daretur ignaviae quorundam Episcoporum. Quoniam leges ea intentione Iata fiunt , ut proficiant, non ut noceant; quemadmodum Symmachus
Papa scribit ad Avitum Episcopum Viennensem.
Concilij Venetici, quod anno cDLxv. habitum est, ne Clerici convivijs Iudaeorum intersint. Omnes dein
314쪽
ens Clerici Iudaeorum convivia evitent, nec eos ad convivium quisquam excipiat: quia cum apud Christianos cibis communibus non utantur, indignum e t atque sacrilegum , eorum cibos a Christianis sumi; cum ea qua Apostolo permittente nos sumimus, ab illis iudicentur immunda. ac sic inferiores incipiant esse Clerici quam Iudai , si nos qua ab ilias opponuntur utamur, illi nobis oblata contemnant. Sed quoniam haec lex solos Clericos
complecti videbatur , valdeque timendum erat ne ea, familiaritas cum Iudaeis, noceret etiam laicis, canon dein X L. Agathensis eam regulam intendit adversum laicos. quem canonem exscripsit Agobardus in capite v.
libri de Iudaicis superstitionibus. Sed ipse Agobardus eam legem ampliavit,edicto, ne quis Christianus habitet cum Iudaeis. Aliud tamen visum fuerat 1 anctissimo viro Ferreolo Vceticensi Episcopo in Gallia Narbo nensi ; qui cum Iudaeis, etiam facinorosis, comedebat& bibebat, ut eos Christo lucraretur. Vnde & suspieionem Childeberti Francorum Regis ad versum se excitavit, timentis ne familiaritas illa cum Iudaeis & Sarracenis verteretur in perniciem rcges. Rem gestam sic narrat antiquus auctor vitae ejusdem Ferreoli, hactenus ineditus , quam olim Tolosae descripsi ex vetustissimo codice M S. Collegij Fuxens s. Iudaorum vero ita illi cura erat, imo etiam quos opinio lacerabat, ut comem dens , bibens cum eis monitis dulcibus amaritudo in eorum mixta moribus obdulcaret, ad fidιm Christi plurimos ex his conυertens, baptismi tratiam consequebantur, ct elatus superbia Christo humiles faciebat; asserens
Pharisaeorum accusationem in medium , qui culpabant Dominum eum publicanis ct peccatoribus manducantem atque bibentem; se simul Dominum respondentem memorabat, dicens: Non indigent qui fani sunt medico Ged qui maia habent. ct : Non veni vocare istos , sed peccatores, ad poenitentiam. Praeclare sanE, & juxta mentem Augustini : qui sic ait apud Gratianum 23 . q. 4. Infido Ies non possumus Christo lucrari, si eorum colloquium vitamus convivium. Vnde ct Dominus cum publicanisse peccatoribus manducauit se bibit. Vnde colligi potest
non eadem placuisse omnibus provinciis, & interdum regulas in Africa obtinuisse quae minus probabantur
Gallis t. rvrsiam , intra Gallias quaedam uni Episcopo
315쪽
placuisse quae non omnibus placebant. Et tamen interim manebat fraternae concordiae vinculum, salvaque erat pax Ecclesiae. In causis enim disciplinae, unaquae que Ecclesia peculiares suas consuetudines retinere potest , quae tamen fidei contrariae non sint; ut ex Augustino & Gregorio Magno adnotavit Marca in libro . De Concordia Sacerdotij & Imperij cap. IX. g II. & lib. VII. cap. xv m. g. v I. Quod confirmari Iotest auctoritate ejusdem Augustini sic scribentis ad anuarium in epistola C X I x. cap. xv m. Miror sane quid ita volueris, ut de Us qua marie per diversa Ioco observantur , tibi aliqua conscriberem ; cum S non sit ne cessarium; ct una in his saluberrima regula retinenda sie t qua non sunt contra fidem, neque contra bonos mores, O habent aliquid ad exhortationem vita melioris, ubicunqus institui videmus, vel instituta cognoscimus, non sollim nora probemus, sed etiam laudando ct imitando sectemur. Item auctoritate Alcuini, qui in Confessione fidei par te III. cap. xv . loquens de Ecclesia, haec ait: Constringitur universali traditione majorum nihilominus tota. Primatis vero constitutionibus se, propriis informationibus Mnaquaque, vel pro locorum varietate, vel prout cuique
bene viseum est, subsistit ct regitur. Consuetudines quino
sunt diversa. Sed una eademque est in ea fidei orthodoxa integritas. Sic Larolus Magnus in Capitulari de non adorandis imaginibus lib. 1. cap. v I. ex eo excusat dissensionem Ecclesiae Gallicanae a Romana in officiorum celebratione, quod consuetudo Ecclesiae Gallicanae comtra fidem non esset. Et Lupus Ferrariensis ad Benedictum m. Papam scribens, consuetudines ecclesiasticas commemorat, quae variae in di versis locis tenentur, oratque Pontificem , ut Adulphum & A caricum monachos Ferrarienses, quos ea de causa Romam Lupus mittebat, diligenter instruere velit; ut per eos ad nos, inquit , se ad ceteros quosique talia pie quarenter, in/tulist Romana perυeniat. Siquidem in quibuscunque ad religionem vel honestatem pertinentibus ambiguitatem creat varietas. Vnde patet, non improbatas quidem a Luposuisse diversas illas consuetudines, sed tamen optasse uromnes Ecclesiae essent uniformes, ad vitandam nimirum ambiguitatem. Praeclare itaque Stephanus Tornacensis Episcopus in epistola ς I v. antiquaUEcclesiarum conses
316쪽
tiaines, qua nec rationi nec legi obitant, sancta Romana Ecclesia aut approbare consuevit, aut non censuit impro-hare. Vide Ratramnum in lib. IV. adversus Graecos cap. I. & Rueteum in Tractatu de praeeminentia dignitatis Archiepiscopalis Privilegio x I ii. Sed ut ad id unde digressi simus , nostra revertatur oratio; subdit auctor vitae S. Ferreoli: Undectaccusatin apud Υlδε-bertum Regem Francorum, eo quod cum Iudais is Sarr cinis comederet ει biberet, ct munera eis donaret. Tunc rimens prafatus Rex, ne aliquid instaudem contra ipsum moliretur , Parisus eum civitate in Francia in exilium outi pracepit. ibique per tres annos in exilium fuit. - V NI VIRO CHRIsTO DESPONsATAM JEa fuit veterum omnium persuasio de Christo & Ecclesia, ut Christum Ecclasiae sponsum dicerent, Ecclesiam vero sponsam ; neque eorum cuiquam in mentem venit Ecclesiam non esse univiram. Vnde & Cyprianus in libro de unitate Ecclesiae, loquens de Ecclesia, quam sponsam Christi matrεinque nostram vocat, haec ait:
adulterari non potest ponsa Christi. Incorrupta est, ct ρ
dica. Vnam domum novit, unius cubiculi sanctitatem casto pudore custodit. Et Augustinus in Sermone X X. eo rum quos Sirmondus edidit, adeo apert E sententiam suam prompsit, ut divinandum non sit quid in hac causa senserit. Aycensum in caelum, inquit, ipsam rvrseus Eccl sam commendavit. Sponsim profecturus, stonsam suam micis suis commendaruit. non ut amet aliquem ipsorumsed
ipsum tanquam sponsum, illos tanquam sponsi amico .
non eam admittant Iascivo amore corrumpi. Hinc factum ut Leo I X. Ponti sex Romanus, scribens ad Robertio Abbatem Casi Dei in Arvernis, dixerit Christum esse verum & unum sanctae Ecclesiae sponsum. De Dique sanctus Bernardus haec ad Eugenium III. scripsit in epistola ccxxxvis. Superest ut facta has mutati ne tui, ipsa qAoque qua tibi commissa est Domini tui ston se mutetur in melius , ct iam nequaquam Sarai, sed Sara de cetero nomine tu . Intellige qua dico. Dabit enim tibi Domin s intecte m. Si amicus istonsi es, ne dixeris dilectam ejus principem meam, sed principem, nihil tuum in ea vendicans, nisi quod pro ea, si oportuerit, etiam animam dare debes. In Concilio tamen Lugdunensi sub Gregorio X. Romanus Pontifex vocatur sponsus Ec-
317쪽
clesiae. in cap. Vbi periculum. De Elin. in Sexto. PATRIARCHARvM PROOEN1εM J Vide quae diximus ad librum de insolentia Iudaeorum. SANGUINEM DE Nos TR Is MANI Bus JΤ imet Αgobardus, ne si animarum sibi commissarum vigilem ac sollicitam curam non gerat, si ob desidiam negligentiamque suam pereant, earum perditionem de manu ejus requirat Deus in judicio divino. Vide No ras ad epistolam LXXIX. Lupi Ferrariensis. EvRARDus J Missiis Dominicus. Vide Notas ad librum de baptismo Iudaicorum mancipiorum. ADVERsvs EAM J id est, Ecclesiam, ex sententia Agobardi, qui sic interpretatur locum illum ex Evangelio Matthaei: Super hanc petram adscabo EccI siam meam,ct porta inferi non pravalebunt adversus eam. Varie autem jactatus est hic locus; dum alii eum referunt ad Petram, id est , Petrum, & successores ejus Romanos Pontifices; alij ad Petram, id est, ad conseia sonem Petri. Fuere qui referrent ad Ecclesiam, quam Christus fundavit super Petram, id est, super se ipsum Petra enim erat Christus; ut ait D. Paulus in cap. x epistolae primae ad Corinthios. Sed Agobardus non dubitabat quin promissio Christi respiceret mclesiam, ad versus quam portae inseri non praevalebunt. Quam in terpretationem amplexus quoque est Ioannes X X I. ita epistola scripta ad Iacobum Regem Majoricarum, quae a nobis anno superiore edita est post Notas ad Lupum
ITAN S ET LANGon ARDus J Hii omnes populi quos heic enumerat Agobardus,& multo plures, Francico tum imperio parebant. Libro v I. Capitular. cap. cc Lxxx I. Volumus atque
praecipimus ut omnes ditioni nostra Deo auxiliante subis cti, tam Romani, quam Franci, A manni, B oiam . CAP. III.
318쪽
Saxones , Thurinni , Fresones , Galli . Burgundiones, Brittones, Langobardi, Πυascones, Benoventani, Gothi, Hispani, ceteraque nobissubjεcti, omnes, licet quocunquemideantur legis vinculo constricti, vel consuetudinario m re connexi, hanc sententiam oec. Hiergo omnes propria lege utebantur. Vide infra in Notis ad caput xa v. hujus libri.C A P. IV. Gu Nnos ADYM J id est, Burgundionem , I
ge Gundobada viventem. Istud enim referri non potest ad Regem Gundobadum, multis ante seculis mortuum. Itaque infra cap. x. Burgundiones in universum vocabit Gundobados. CAP. VI. L a G a M GUNDO BADAM J cujus auctor Gumdobadus Burgundionum in Gallia Rex, Magni Clodo- vati coaevus. Hic enim, ut Gregorius Turonensis est auctor, Burgundionibus seges mitiores instituit, ne Romanos opprimerent. Verum quae tum fortassis bona visa fuerat lex Gundobada, nonnullis piis viris aevi Agob diei visa est iniqua. HOMO HAE RETI cvs J Gundotadus enim erat Arrianus. Sed tamen pupugit illum aliquando cupido abdicandi errorem suum ; adeo ut ab Avito Viennensi Episcopo persuasus impiam esse Arrianorum sectam, clam ut cnrismaretur expetierit. Vicit tamen metus populi. Itaque usque ad exitum vitta sua in hae insania perduravit, nec publice aqualitatem Trinitatis voluit confiteri , ut Gregorius Turonensis ait in libro II. Hist.
SVNT PERPAVc IJ Ergo nondum prorsus - tincta erat in illis regionibus perfidia Arrianorum, tametsi admodum pauci essent. SINATVR P E OvRA R a J Libro I. Capitu- Iar. cap. L X I I I. Et in parvuli, qui sine rationabili atate sunt, non coganturjurare,sicut Gunebo ignifaciunt quae pars hujus capitis refertur ab Ivone parte XII. car. XXII. & a Gratiano in. q. s. cap. Parvuli. CAP. VII. HAEC REGIO J Lugdunensis. Nam ea utebatur
Iege Gundobada, quod Luzdunum esset civitas regni Burg unici.
319쪽
nat monomachiam, id cst , duellum privatum , ad defi- niendas lites institutum a Gundobado. C A P. VIII. REIcvLAs rLLAs J Iam antea in praefatione
ad Lupum monuimus corruptam hoc loco esse editio nem Massoni, quae pro reiculas habet recusias ue cum in men in codice antiquo, quo Massonus utebatur, disserte 4criptum sit reiculas, ut ante me monuit vir clarissimus Franciscus Iuretus in Notis ad epistolam X c I. Iuonis Carnotensis. Varie autem scribitur haec vox in libris antiquis. Nam huic apud Agobardum, in vita sancti Lici ni, Andegavorum Episcopi a Duchesinio edita, itemque
alibi, scribitur reiculas. apud Saletianum vero & alios non uno loco resculas. demum alibi reculas. Vide, si l bet, Iuretum ad eam quam diximus epistolam Ivonis.
SARRAc ENIs svBIcxRgrvR J nimirum Hierusalem. Contigerat autem istud ante ducentos fer me annos quam liber iste scriberetur. Haumarem enim Sarracenorum ducem cepisse sanctam civitatem anno D C X X X v I. cx Theophane aliisque docuit Illustriss cardinalis Baronius, quem consule.. ROMAE Go TYHas J capta nimirum ab Alarico Rege Gotthorum , qui victor Urbem ingressus est annoc D x. I x. Kal. septembris; ut ostendit idem Baronius.
PεGANIs Ce H AE RETI cIs J Loquitur de Gotthis. Nam quia Radagrisus Gotthorum Rex, erat paganus , ebque interfecto, reliquiae exercitus illius, iri hauddubiE ex paganis constabat, ad Α lari cum transiere, hominem quidem Christianum, sed Arrianae perfidiae sectatorem; manifestum est Gotthos,qui non inunto pbst Romam ceperunt, partim paganos fuisse, partim haereticos. ITALIA LANGOBARDIs J Contigism id an no Christi BL xv H i. duce Albiano Langobardorum Rege probat Baronius.
AQUAM CALIDAM) De judicio aquae calidae& ferri igniti uide Franciscum Pithoeum in G lossario
ad libros Capitularium, Iuretum in Observationibus ad ep. Lxx Iv. Ivonis Carnotensis, Simondum in Notis ad
320쪽
ud Goffridum V indocinentem lib. III. Cp. XXXV ID.C A P. X. GVNDO EA Dos J id est, Blirgundiones, ut dictum est ad caput quartum huius libri.C A P. XI.
PRO V N o AsINO MOLINO J id est, qui laborat ad molam, ut dicet in fine libri de modo regiminis ecclesiastici. BLasPHEMABANT J id est, vituperabant. Augustinus in libro de opere monachorum cap. X X V III. Sub generali nomine monachorum , vestrum propositum blasthematur. Gregorius Turonensis lib. v I .ca. XLVI.
l uens de Rege Chilperico : Cousu pauperum exosas haιebat, sacerdotes Domini assiduὸ bla phemabat. Vita S.
Leodegarij edita a Duchesnio cap. X II. Etenim cum
Ebroinus crudelis de supradi tu rebin suum fatiasset fur
rem, rursum occasiones caepit exquirere ut blasthemiam seu crudelitatis valeret ab oculis humanis auferre. Gesta Da-goberti I. Francorum Regis cap. XLVI. ubi agitur de ingentibus Eganis virtutibus t Tantummodo a plurimis blaOhemAbatur, eo quod esset avaritia deditus. Libro v. Capitularium cap. c L X x. Episcopos sacerdotes . quibus omnis terra caput inclinat, per quos is nostrum possις imperium, admodum honorari ct venerari omnes mone-- . nec eos lacerari, aut blasphemari, mel detrahi a quo-qἡam volumus. Libro v I i. cap. c x L II. Is qui in bla- hemiam alterius cantica composuerit, vel qui cantaverit
ea, extra ordinem vindicetur. Annales Metenses ad a
num 5 C c c L x v. Adjecerunt insuper multa alia, bl sphemantes eundem Papam. Hinc vox Gallica Blasime quae vituperare significat. quae dein & ipsa versa est in Contumeliam Dei. Vidimus enim olim Tutelae vetustum codicem M S. in quo continebantur acta litis quae de Cathedra Tutelensi erat inter Guicharduni de Combo nio Abbatem Vsercensem& Ludovicum de Albuconio Priorem de Mortagnia anno M ccc CLVII. Nam Κarolus Petitus serviens regius ait in Actis a se tum cons
ctis, fratris filium ejusdem Guichardi sibi multum o
stitisse ne quoddam Senatus Parisiensis arrestum latum adversus G tu chardum faceret palam, minitantem etiam ac blaspheinantem Creatorem, Laroli adjuto rumqu ejus facinus inultum non fore, eorumque caede euiau