장음표시 사용
361쪽
corum . quod evincit hunc codicem esse scriptum post annum D c cc. atque adeo non esse librum sancti Gre gorij. Ouod fugitie miror Menardum, qui in Praefati ne sua hinc quoque auctoritatem conciliare conatur huic codici, quod scriptus sit, ut ipse ait, ante Karoli Magni imperium , cum in illo nulla sit Imperatoris mentio. Libri istius Sacramentorum vetus jam erat ulus in Ecclesia Romana, adeoque in Gallicana. Nam Gelasius Papa hujuscemodi librum scripserat, in epitomen postea redactum a Gregorio Magno ; ut docet Ioannes Diac nus in vita ejusdem Gregorii , prout citatur a Bernone
Augiensi in cap. primo libri de quibusdam rebus ad Mis. sam spectantibus. Sed is Gelasianum codicem de Missa-
msolemniis, inquit Ioannes, multa subtrahens, pauca convenens, nonnulla superadjiciens, in unius libelli solumine coarctavit. quod volumen, Librum Sacramentorum pratitulasit. Sed & in veteri codice M S. monasterij M-vipullensis in Catalonia sic legitur : Incipit Lis a RSACRAMENTO R. v M, editus a sancto Gelasio Papa Romano, emendatus is breviatus a B. Gregorio Papa Sedis Apostolica. Vide Praefationem Menardi in eum quem diximus Librum Sacramentorum. Sacrament rium vocatur in libro v II. Capitular. cap. c c c V.
Quid 3 An damnat .invocationem fanoorum Non arbitror. T um enim persuasum omnibus erat invocari debere sanctos, eos vero plurimum posse pro nobis apud Deum. quod & ipse Agobardus scribit in capite sequenti. Intelligit ergo sanctos non esse adorandos , cum G ipsi homines sint; exemplo hauddubie Petri Apostoli , ad cujus pedes cum Cornelius procidisset, eum adoratu rus, incanduit Petrus ,& dixit: Surge. Nam ct ego homo sum. Quem locum adduxit etiam Hieronymus adversus capitalem martyrum hostem Vigilantium , dicens: Quis enim, ὀ infamum caput, aliquando martyres adoraυit 3 Quis hominem putamit Deum Z Nonne Paulus ct Barnabas, cum Ucaonibus Iupiter o Mercurires put rentur, is eis vellent hostias immolare, sciderunt vestimentasua , ct se homines esse dixerunt 3 non quod meliores non essent olim mortuis hominibus Iove atque MεNurio. sed σuὸ sub gentilitatis errore honor eis Deo debitus Es-
362쪽
ferretur. Luod se de Petro legimin; qMi Cornelium se ad rare cupientem manu sublevamit, o dixit: Surge Nam ego homo sum. Vide Hincmarum in epistola secunda ad Karolum Calvum Regem cap. VI a I.
GEsTA sYNODA OAJ Hinc discimus, illic stlitos olim pingi consessus Episcoporum , ubi habita
fuerant Concilia, ut tantae rei memoria inhaereret animis mortalium, fidemque faceret erroris prostrati. CAP. XXXIII. ANTHROPOMOR PHITAR. HAE R E s I IHos Epiphanius in haerefi LXX. Audianos Vocans, non inter haereticos reeenset, sed inter schismaticos , dans veniam rusticitati. Nam eorum error hic erat, ut Deum sibi fingerent humana specie, secundum quam creaverichominem ad imaginem & similitudinem suam. TunhPascha, more Iudaeorum , luna X I V. celebrari debere aiebant. Ejus sectae auctor Audariis c Mosopotamia , vioplane cinctus, ac prisci moris, ut constat cx eodem Epiphanio. Vide Praedestinatum libro I. eap. L. ORTHODOXIs PATRI Bus J Episcopis ire synodo Eliberitana congregatis circa annum c c c v. qu.pi cturas decreverunt in Ecclesia esse non debere ; ne quod colitur , & adoratur, in parietibus depingatur. qui. canon mire torsit, ingenia hominum cruditorum.
apud Ionam Aurelianens civ , intelligi puto , non solum primam Narbonensem, scd Vrgellentem quoque dioecesim, quae tum sub Metropolitano Narbonensi erat. Nam in Praeceptis Ludovici Pij , & Κaroli Calvi, Eccle & Monasteria illius tractus accensentur Septimarinis , ut alibi dictum est a nobis Ex constat Feliccm Epiri
363쪽
scopum Vrgellensem, virum sanctissimae vitae, magis Liborasse pro erudiendis in vera fide, ut putabat, plebibus sibi subjectis, quam ceteris populis Galliae Narbonensis. Et tamen Ionas in libro primo de cultu imaginum ait: Felix, chm multis apud Septimaniam eundem haustum pestiferum pruinaυerit, eum tamen Gallia Germaniaque, quantum in illa fuit, propinare voluit. Porro Septimaniae vocabulum recens, & sero repertum, nimirum post pulsos a Gotthis Romanos, non a Biterra Septimanorum sumpsit originem, ut plerique putant, sed ab ea Septem Provinciarum portione quae Gotthis cesserat jure belli; quam Sidonius, hujus vocis auctor, ob , hoc ipsum vocat Septimaniam Gotthorum. Sed novam hane de Septimaniae vocabulo opinionem , quae est Illustrissimi viri Petri de Marca, fusu ipse executus est in libro primo Marcae Hispanicae. PROvINcr AJ id est, secunda Narbonensis, quae nunc quoque Provincia dicitur. Vulgo Promence. Et ex
epistola Lx vir. Cypriani fortassis tentari posset jam tum sie dictam fuisse. C A P. II. IN ATTIN et Aco J Synodum Illam suisse telebratam anno D cccxx II. mense Augusto tradit Egin hardus, itemque avistor vitae Ludovici Pij. DISTINcTIs CAPI TYLIS J numero xxv III. editis in Attiniaco , quae nunc quoque exeant. Assentior enim Sirmondo , qui de his Capitulis heic agi putat. C A P. III. AD ALAR Dus J Abbas Corbe ienss. de quo vide quae diximus ad librum de baptismo Iudaicorum manci
Α TEMPORE REGIs Pipitii J Nam in hujus aula educatus est Adalardus, ut supra diximus. Vnde constat verissimum esse quod ait Agobardus, Ada- lardum tunc fuisse valde senem quum synodus illa habiata est apud Attiniacum. Nam eum vocat Venerandum senem. quod epitheton vulgo non tribuitur senibus, nisi qui aevi sunt longaevi. Pippinus porrd Rex mortuus est
364쪽
tempestates querela , quam graviter in hoc libro inculcat Agobardus , res ecclesiasticas iniuste possideri a Iaicis , cum id vetuerint canones. Relpicit autem, opinor, praeter Gai Iicano, canones , ad synodum Roma
nam lub Papa Symmacho; quae distractionem bono rum ecclesiasticorum prohibuit; edixitque ne laicis tra
derentur. IN LIBATOS C o N S. D E B. CANON Est
Agnosco vehemens studium antiquitatis in Agobardo. Cuncta enim revocari cupit ad normam priorum regularum. Et patet hominem fuisse peritum canonum ac disciplinae ecclesiasticae. Nulli autem magis cupiunt inlibatos servari canones, quam qui studium operamque suam ponunt in sacrorum canonum discendis sententiis. Gravissimam porro rationem adfert Agobardus, cur canones debeant esse intemerati & illibati. Quia , in
quit , firmati sunt spiritu Dei, consensu totius mundi.
obedientia Principum, consonantia Scripturarum. Vnde discimus quaenam patribus nostris mens fuerit per illas tempestates , quoad legitimam Conciliorum auctorit temo Primum necesse erat canones decerni, ea moderatione servata, ut nihil in eis sanciretur quod sacrae Scripturae contrarium esset. Deinde necessarius erat fide Ilum consensus, & Principum auctoritas, i quam modestiore vocabulo obedientiam vocat Agobardus J ut re rum definitarum executio sequeretur. Nam in causis
disciplinae, magni ponderis semeer visa est auctoritas
Principum, populorum consensus. Denique multa posteriores synodi , in quibus etiam Romani Pontifices praesidebant, constituerunt, quae observata non fuerα etiam ab iis iptis quorum aevo constituta fuere ε, ut alibi adnotatum est a nobis. Et quoad seculum Agobardicum, constat eos solos Gallicanos canones fuisse observatos, qui Principibus placuerant, ceteros non admissos. id quod vel unico synodi Meldensis, quae sub Kar Io Calvo habita est , exemplo probari posse nemo negaverit. Is TAE NE c EssITAT Es J Aiebant enim
Principes , se necessitate quadam adactos tribuere laicis res ecclesiasticas, ut his bonis adjuti, facilius mor ri possent in servitio Principum, id est, militare ossi cium exercere . de qua re paucis diximus in Notis ad Lu-
365쪽
pum Ferrariensem. Vide librum v. Capitularium cap. c L x x x i. Capitula Karoli Calvi Titulo X x III. cap. vi I. Lupum Ferrariensem epist. L X X I. & Flodo dum lib. m. cap. I v. Historiae Remensis.
P c Esso REs E I v s J id est, Κ arolus Martellus, novi hujusce juris repertor, tum Pippinus, & Κ
CAP. V. IN COMPENDIO PALATIO J Anno itaque sequenti post conventum Attiniacensem, id est , anno Dcccxx III. habita est synodus apud Compendium, in qua rursum actum est de rebus sacris illicitὰ tas. quam synodum miror a nemine hactenus agnitam fuisse. Cert E Conventus habiti in Compendio Palatio anno DCC cxx III. mense Novembri, ut edictum fuerat in Conventu Francosordiensi, mentionem facit Egin-hardus , in ebque Legatos Papae Paschalis auditos uitia se. Cujus rei meminit etiam auctor vitae Ludovici Pij,
itemque auctor annalium S. Bertini. Ne quis vero ca fetur Conventum fuisse mere politicum, non autem ec-Hesiasticum, adeoque nec synodum, testis est Agobamdus in capite sequenti, ei conventui interfuisse etiam Episcopos. Vigebat autem hic mos per eas tempestates , ut Episcopi in conventibus illis regiis tractarent de rebus sacris & ad religionem pertinentibus, seorsum a laicis, si res esset mere spiritualis ; simul vero, si res ad disciplinam ecclesiasticam pertineret. Quo fiebat ut decreta dein in publicum ederentur,quae Concilij episcopis Iis auctoritate & dignitate erant instructa; ut pluribus
ostendit Marca in libro v I. De concordia cap. X X V.
Quare dubium non est quin hic Compendiensis conventus, in quo actum docet Agobardus de rebus sacris illicite usis, referri debeat inter synodos ecclesiasticas, non secus ac aliae quae seculo illo celebratae fuerunt. DIMITTAM Vs c A v s A M DEO J id est. Quoniam illi cedere nolunt veritati, cedamus nos tempori. Deus porro, cui omnia nota sunt, veritatem p
tefaciet , quum ita rebus humanis expedire Viderit. CAP. VII. Si vin v AM J Sumptum istud ex canone X v III.
apostolico, in quo sic scriptum est : Si quis viduam ct
eiectam acceperit, aut meretricem, aut anciliam, vel alse
366쪽
quam de his qua publicis spectaculis mancipantur, non pi rest esse Episcopus, aut Pre ster, aut Diaconus, aut ex eo mumeroquiministerio sacro deserviunt. Innocentius I. iii epistola ad Victricium Episcopum Rotomagensem : Vt viduam Clericiis non ducat uxorem ; quia scriptum est.
Sacerdos uxorem virginem accipιat, non viduam, non eje-
Elam. Utique qui ad sacerdotium Iabore suo ct vitta probitate conundit, cavere debet, ne hoc praejudicio impeditus permenire non possit. Hilarus Papa iri synodo Romhna :Cavendum ergo in primis est ne ad sacroi gradus scutstis prioribus AEnte procriptum est . quisquam . qui uxorem non virginem duxit, a pirat. Gregorius Magnus lib. II.
epist. xxv. Pracipimuέ autem, ne unquam illicitas ordi nationes facias, ne bigamum, Aut qui virginem non est fortitus mestrem.
IN DEcRETo v E T E R I J id est , in veteri testamento , ubi ista praecepta sint, non in novo. Leviti ci cap. XXI. Virginem ducet uxorem , nimirum sacerdos. Viduam autem, O repudiatam, is sordidam, atque me-vetricem non accipiet. sed puellam de populo suo. Ezechie lis cap. XL 1 v. Et viduam ct repudiatam non accipient uxo rei. sed virgines de semine domus Istaec Nam in novo testamento nihil aliud praescriptum est , nisi ut Episcopus sit vir unius uxoris, ut reclE notatum est ab Ago. bardo.
IN s Ex vi et I vM REvoc ANT J Vetitum illud. Servum enim libertate donatum revocare in servitutem non licet, nisi titulo ingrati. Verum nullo modo posse revocari eos qui Eccleuae delegati sunt, decrevit1ynodus Arausicana prima can. v I I. In Ecclesia manu missos , vel per testamentum Ecclesiiae commendatos, si quuin semitutem, Cel obsequium . vel ad colonariam conditionem imprimere tentaverit, anima exsone ecclesiastica coerceatur. qui canon postea repetitus est in Concilio Arelatensi secundo. Manumissum porro in Ecclesia , Idomino non potuisse ad servitutem revocari, etiam titulo ingrati, docet nos canon x x x I v. ejusdem Coniciiij Arelatensis. Impium enim est , ut quod in Ecclesia Dei consideratione a vinculo servitutis absolvitur, irritiini habeatur ; ut loquitur canon vi I. Conci iij v. Aurelianensis. Vide utiam Concilium Matisconense se Luadum. C A P.
367쪽
', N et v R J Origo mali istius petenda est ex concessione rerum ecclesiasticarum , quae viris secularibus facta fuerat Nam illi Ecclesias sibi datas cum possessionibus
retinebant, & ad heredes suos transferebant; ut patet ex lib.1. Capitularium ea. cx. & libro V. cap. IV. Recepto autem semel hoc jure, dubium non fuit quin, sicut inter heredes dividi poterant,distialii quoque di vendi pol sent I u res ita ferret. Quod hodie quoque in Gallia obtinet quoad decimas quas vocant infeodatas. Eas enim possessores transmittunt ad heredes suos, aut aliis vendunt , prout animus tulerit.
Os L Ex hoc fonte plurimiles prodierunt possessiones, latifundia, & agri, ex quibueditata & amplificata est Ecclesia. Existimabant enim fi-ἐeles melius sibi futurum post hanc vitam, si virorum
ecclesiasticorum precibus adjuvarentur. Atque ut id apud eos obtinereri, curabant in Primis corpora sta sepeliri ad Ecclesias , qua transire 1olebant viri ecclesiastici, ut-Aefunctorum memoria quotidie in eorum mentibus renovaretur. Interim res suas delegabant Ecclesiae, ut vel ex hac temporali retributione facilitis homines excitarentur ad implorandam Dei misericordiam pro
illis qui dederant , quique jam deiuncti erant. Vide librum v I. Capitularium cap. cc LXXXV. cc xc III. e c ex x II. & librum V II. cap. c X c I X.
CAP. XVIII. Lacas saevOJ id est, leges civiles . Extat autem haec lex in libris Pandectarum, t. s. D. ad. I. Iuliam pecul. ubi haec verba Pauli I. C. referuntur ex libro singulari de judiciis publicis. Sacrilegi capite puniuntur. Sunt autem sacrilegi, qui publica sacra compilaverunt. Atqui privata sacr . vel adiculas incustoditas tenta runt, amplius quam fures, minus quam sacrilegi merentur. Lectare quod lacrum . qui e admissum in sacrilegii crimen cadat, diligenter considerandum est. Labeo trige simo octamo posteriorum peculatum definit pecunia publica aut sacra furtum, non ab eo factum cujus periculo fuit. O ideo adituum in his qua ei tradisa sunt peculatum non admittere. Ad hunc locum respexisse videtur Augustinus in Tractatu quinquagesimo in Ioannem. Ecce inter Aa
368쪽
sanctos et i Iudas, inquit, ecce fur est Iudas ;', ne comtemnas , fur sacrilegus, non qualiscunque fur ; fur locul rum, sed dominicorum; Ioculorum, se acrorum. Si erim na discernuntur in foro qualiscunque furti ct peculatus, i Peculatus enim dicitur furtum de re publica, is non se judicatur furtum rei privata quo modo publicao quanto vohementius judicandus est sacrilegm fur, non undecunque tollere , sed de Ecclesia tollere. Laudatur hic locus in libro
vi. Capitularium cap. ccc II. SACRILEGII NOMINE CENSETUR J Emtat enim ea de re lex in libro v I. Capitularium cap.
cccx XIII. Sciendum est omnibus quod sacrilegium sit res Ecclam quocunque modo injuste ab EccIsis quibus j re debentur auferri, ct in aliud transferri. Vide libro
SACRI CANON Es J Quippe veteri Ecclesiae consuetudine , quae & a Conciliis M a Romanis Pontificibus confirmata est, res Ecclesiarum quadrifariam divise erant 1i ut heic quoque notat Agobardus. Harum portionum prima pertinebat ad Episcopum , altera ad Clericos, tertia ad alendos pauperes, quarta demunexpendebatur ad reparationem Ecclesiarum. Et haec quiadem sunt notissima. Sed tamen si quis ea probari velit, habet quem consulat librum clarissimi viri Ioannis Lau-noij Theologi Parisiensis de cura Ecclesiae pro miseris N pauperibus.
de ecclesiasticis facultatibus aliquid disponendi legitur
unquam attributa facultas. OECONOMos DE PROPRIO CLERO
Sumptum istud ex canone xxv I. Concilij Chalced nens s. ciui canon postea confirmatus est ab Imperatoribus , usuque per omnes ubique provincias receptus; ut Marca ostendit in libro octavo De Concordia capite
CAP. XX. GALLICA Nos cA NON Es J Iam antea an lavimus ad librum adversus Legem Gundotadi, magnam antiquitus fuisse reverentiam Canonum Gallica-MQIum. neque nunc ea repeti est opus. Illud in praesen-
369쪽
tiarum admonuisse sufficiat, ex hoc Agobardi loco constare non credidisse majores nostros necessariam fuisse praetentiam Legatorum Pontificis Romani in Conciliis regionalibus aut provincialibus , canonesque in cis decretos perinde valuisse, ac si illi intersuissent. Vnde confirmatur interpretatio quam verbis Benedicti Levitae adhibet Marca in lib. sexto De Concordia cap. XX V II. Benedictus enim in Pr satione libri quinti Capitularium ex eo quoque valde se commendare putat haec capitula , quod & in synodis a Bonifacio Moguntino Sedis Apostolicae Legato celebratis condita fuerint, adcoque apostolica auctoritate firmata, & quod sequentia
etiam capitula sint maxima ex parte roborata eadem
auctoritate. Id enim intelligendum est de tribus postremis Capitularium libris, ut ipsemet Benedictus docet in
libro v i I. cap. CCCLXXVII. Maxime trium ultim
νum capitula istorum librorum apostolica sunt cuneta auctoritate roborata, quia his cudendis maxime Apostolica interfuit Legatio.
R I s J Itaque sic persuasum erat, nullius momenti esse regulas ecclesiasticas, etiam in synodis editas, nisi consonarent sanctis Scripturis. Quo fiebat, ut quoties Romani Pontifices ad sy nodos mitterent epistolas in causa fidei, Episcopi congregati examinarent an epistolae illa: Congruerent sacris Scripturis ; ut fusE ostendit Marca in
libro v. De Concordia. EORVM SENSIB vs ANTEPON a T. J Agc- bardo consentit vetus auctor Collectionis Canonum ,
hactenus ineditus , quem apud me habeo : qui, post quam in Ptietatione locutus est de divisione Collectionis suae in tres libros, demum haec addit : In quibus si quisquam aliquid invenit de talibus Conciliis qua aut desepicienda aut non recipienda iudicat, ignoscar paupertati sensius nostri. Nos tamen digni m d. putamus, plurimorum sententiam, singulorum 6'icionibus t ferendam . se iuquibuscunque rebus gen alium Conciliorum aulioritatem non habemus, magis earum θ uouomm, qua per singulas
provincias facta sunt, quam proprium nostrum sensum se quendum. Denique ipsa sacra is gentralia canonum decreta pracipiunt, ut bis in anno per singulis provincias Episcoporum celebretur Concilium, O plenariam synodum
370쪽
dicunt esse ubi cum suis diocefaneis Metropolitanus μεrit 'Episcos ras. Cum ergo ita sperialia Concilia ex generalium auctoritate fiunt, constat nullum posse de eorum aliqui I improbare statutis . nisi eum qui apertis indiciis potuerit
coniincere eos aliqua contra fidem aut mores bonos constituise. Hactenus vetus ille Collector : quem si Agobardi coaetaneum fuisse dixero, fortassis non aberrabo. Nam nullos canones citat, quam eos ipso6 quos laudare potuit Agobardus, id est, Canones & Decreta Pontificum quae tum extabant in Codice Canonum Ecclesiae Gallicanae. Quod autem Αgobardus & Collector iste vetus, ut regionalibus & provincialibus Conciliis auctoritatem ad dant,aiunt eorum celebrationem esse imperatam a magnis& generalibus Conciliis, ut bis in anno habeantur, 1 ptum est ex canone V. Nicaeno, XX. Antiocheno , &αix. Chalcedonensi. Addit vetus collector aliam rationem, nempe si nodum illam esse plenariam cui Metropolitanus Episcopus interfuerit cum suis diocesianis. Istud vero iumptum est ex canone X v I. Antiocheno, in quo sic scriptum est : Perfectum meis Concilium iliadest , ubi interfuerit Metropolitanus antistes. cujus etiam mentionem facit Ferrandus in Breviatione Canonum Tit. c X L I v. itemque Gratianus, Burchardus, Ivo, alij. Vt valde mirum sit id non animadversum a R. P. Ludovico Cellotio, qui in notis ad caput xxv. Concili j D etiacensis reprehendit Hincmarum sceptuscule, ut ipleait, proserentem hunc canonem Antiochenum, cum t mcn conceptis verbis non extet in synodo Antiochena. Multa quidem de Metropolitanorum dignitate , buribusque, sapientissime variis canonibus decrevisse syn dum illam Antiochenam, sed nusquam pronuntiare, per fectum illud esse Concilium, cui Metropolitanus inter- . fuerit. Hactenus Cellotius. Vnde constat res quoque minutissimas interdum excidere etiam illis qui se lapientes putant. Nam legendi tantum erant canones Anti cheni. Sed quia tum Cellotius erat occupatissimus, fatis habuit titulos canonum illius synodi relegere. Ea causa
scit errandi. Nam lemma canonis x v I. haec tanturia habet apud Dionysium : De incantibus Episcopis. Nihil de perfecto Concilio. C A P. X X V I I I. V s I Q A 11 DELIs Haec non extant apud