장음표시 사용
371쪽
Paulum. Itaque existimo peccatum esse librari j : qui cum divinare non postet quidnam potius legendum esset.
Si quis fidelis, vel si qua se Iis, uti umque posuit, lectori judicium integrum relinquens. Id enim frequenter accidisse veteribus librariis admonuimus ad Salvianum MLupum Ferrariensem. CANIBVs ET CAVALLIs J Hinc patet laicos, qui res ecclesiasticas possidc bant, iis usos esse ad
luxum, non ad necessitatem. hauddubie extra conscientiam Principum. alioqui non erant laturi.
SED ETIAM DE E P I s e o P a s J Taxat Episcopos & sequentes Praelatos, qui rebus ecclesiasticis utuntur ad luxum, neque considerant 'uid de rebus Deo dicatis statutum sit a patribus. Neque solos Praelatos rer- cellit, sed etiam Clericos in universum. Vnde intelligere debemus, quotquot in sortem Domini adscripti si1-mus, nobis quidem creditam a Domino & ab Ecclesia curam proventuum ecclesiasticorum, sed ut iis utamur quemadmodum lex jubet , non in vanis seculi pompis aut oblectamentis, sed in alendis egenis, reparandis E clesiis, libris quoque qui ad comparandam pietatem αeruditionem necessari, aut utiles sunt emendis, aliisque id genus. In primis tamen ea mens Ecclesiae semper fuit,
ut Clericus ante omnia tantum sumat de reditibus e
clesiasticis, quantum ei alendo opus est. Quod ideo di co , ne quis ad invidiam trahat ea quae superius dicta
SIVE QVInvs OB ET CLERI cis J Nam Clericorum nomine comprehenduntur quotquot in Clerum adscripti sunt, etiam Presbyteri, & Diaconi. Gregorius Magnus lib. x I. Indict. v I. epist. L I V. Ne vero obiiciatur , quia ecae de eodem Clerico loquitur, non de Pre10tero; sciendum est quia in eadem constitutione X IX. capitulo legitur in appellatione Clericorum A Presbseros ODiaconos conmm.Tum adfert verba Novellae cXXm
Imperatoris Iustiniani, in qua haec leguntur cap. XI x. Presbteros autem, is Diaconos, o Subdiaconos, C ntores, o Lectores, quos omnes Clericos appellamus. Did i men post haec tempora dubitatum est apud Ruscinoneς, Galliae Narbonensis populos , an Clericorum nomin
intelligerentur Episcopi, Abbates, & ceteri gradus e 5 a
372쪽
clesiastici. quam dubitationem edita constitutione sustulit Guido Episcopus Helenensis in synodo sua dioeces na habita anno M. CCC. X X X I X. die octava mensis Aprilis. Hic τ Ax Is J Ait Episcopum, tametsi doctus sit, ac populum diligenter in struat, aeternis poenis addictum iri, si pompis seculi deditus sit , dc sacris rebus abu
C A P. XXX. IocvLARxsJ Histrionum genus, tibiis praeterea fidibusque aut alii. 1nsi minentis canentes. Hos sequens aetas Gallico tum recepto vocabulo vocavit Ion- sleura. Dicti autem joculares a jocis & ludis quos populo iaciebant.
CONTRA IV DICI V M DE I. M G R E serens Agobardus iniquitatem legis Gund badae, quae causis finem imponi praecipiebat singula
ri certamine sive duello , quod stulte prorssis ac perperam vocabant Iudicium Dei, congerit in hoc libro sententias ex utroque testamento, ut Ostendat legem illam cise impiam, valdeque contrariam pietati ac simplicita-xi Christianae. Et omnino eruditus est hic liber, & Agobardo dignus. Porrd duos ex isto libro secerat Massonus ; Sententiasque distinxerat ab hoc libello contra fidem tituli , contraque testimonium Agobardi. Nos, quod res postulabat, rursum conjunximus. Sed & illud te monendum existimavi, Lector, Agobardi adnotationes quae respon ut Sententiis, in margine positas esse in codice operum Agobardi. Quo factum est ut amanuensis, quo Massonus utebatur, cum non intelligeret ad quem quaeque adnotatio locum esset reserenda, Omnia turbaverit. Nos sua quaeque locis restituimus. C A P. I. MAGIsTRos J id est, Magistratus. qua etiam significatione usurpatur infra in capite sexto hujus Iibri.
PROBARETVR MULIER ADULTER A Jnimirum per judicium aquae frigidae quod tamen judi-
373쪽
cium a Rarolo Magno vetitum est , ut patet ex Capitulari edito anno X v I. Meminit autem hujus legis Hinc-marus in opusculo de divortio Lothari, & Telbergae, itemque in epistola x x x I x. ad Hildegarium Episcopum Meldentauri, in qua ex professo tractat de judicio aquae frigidae. Vide V. C. Franciscum Iuretum in Notis ad epistolam L xxiv. Ivonis Carnotensis , ubi multa videbis de examine aquae frigidae vel calidae. Nos vero hele tibi exhibemus illustre exemplum hujus judici),editum, non in vili persona, ut putabat Iuretus istiusmodi judicia usurpari tantum solita in vulgares plebeiasque personas j sed in femina principe, quae procurati abortus
calumniam purgavit rudi hoc quaerendae veritatis experimento. Hujus rei memoriam debemus auctori libri demiraculis B. Mariae Rupi Amatoris apud Cadurcos . cui se semina voverat in hoc vitae famaque periculo. Extat hie liber Parisiis in Bibliotheca S. Germani de Pratis, quem mecum pro fingulari humanitate sita communicavit Domnus Lucas Dacherius eiusdem monaste- xij Bibliothecarius. Sic ergo loquitur hic auctor in libro I. cap. XXX vi. Post decessum Guastoni; de Bae ne, quae ejus fuerat uxor, soror Regis Navarriae, Lec ς seas nomine, gravida remansit; sed non multd post obi- e tum viri, abortivum emisit. Nobiles, ignobiles, om- ς neque promiscui sexus vulgus planctum nimium super ς'
cum fecerunt , & quasi jam factam, futuram populi
stramm, Ecclesiarum destructionem , totius denique re- gionis desolationem praenuntiabant.Et sicut exitus Proba- Vit acta, conjectura talia, isd mulierem Rex Pampilo- niae Sanctus & Regis Consilium in causam vocantes, pueri ante tempus natale editi imponebant crimen. Oua- νε re diverso tormento affici , vel igne cremari, vel sub undis ligatam mergi decreverunt. Illa vero pro morte instanti, ab hoc immunis facinore, Virginem nostram Dominam Rupi Amatoris , ut in auxilium suum inten- deret, exorabat. Nec petitioni ejus defuit. Enimvero in
modum subiturae judicium aquae ligata, ab altissimo pon- te castri Salvaterra nomine projecta est in profundum xorrentem. Ad spectaculum illud doloris , immo imma- nitatis , plusquam tria millia virorum ac mulierum,
naufragium non naufragantis praestolantium, convcn
xant, alij insultando, alij compatiendo Dominum pro M
374쪽
rencis miseratione Domini & ejusdem matris gloriosiari simae subventione, plusquam ter posset arcus jacere sineri mersione delata consedit arenis, unde sui cum gaudio re-
ri dem & gloriam liberatricis suae, pannum operosum con
CONsTITVε c Rucas J Haec etiam est una ex Vulgaribu purgationibus quae tum in usu erant. Vocatur autem Iudicium crucis in Carta divisionis imperii Fran- Corum quam Karolus Magnus fecit. Volumus ut ad declarationem rea dubia , Dicis erucis, Dei moluntas ct rerum veritas inquisa r. Lib. I. Capitularium ca. c V III. ancitum est ut nullus deinceps quamlibet examinationem
cruc facere praesumatine Christi passio, qua est glorifico
Do, c usibet temerii te contemptui habeatur. Libro V. cap. c XXV. De eo qui periurium fecerit, ut nullam rede
monem so at ,sed manum perdar. Quod si accusator conten aere voluerit de ipso periurio , stet ad crucem. Et si jur tor vicerit, legem suam accusator emendet. CAP. I Ι. V D I C IVM DEI J Sic etiam vocatur apud Gre portum Turonensem lib. v I r. cap. xiv. Tu , ὀ Rex pit sime, ponens hoc in Dei iudicio, ut isse discernat chmnoi municin eampi planitie siderit dimicare. Sed res adeo nota est, ut non egeat testimoniis. Adversus impiam il- Iam ac parricidalem consuetudinem fortiter heic dispi tat Agobardus. AD INVENTIO Nivvs HOMINUMJ Purgati num illud genus adinventionem quoque superstitiosam Vocat Stephanus V. Papa ad Lambertum Episcopum Moguntinum scribens : Quod sanctorum patrum doc-mentoJancitum non est ,superstitiosa adinventione non est UMmendum. . . QV o D v T I it E po REN si v M Eset J Non
puxo huic intelligi eos qui in soro litigant, sed eos qui soris Ecclesiam sunt, id est, non Christianos. Nam Ω-xenses opponit religiosis, id est, Christianis. Et bis non anterdicit litis contestationem, modo sat coram judicii S magistratibus. Ac dicet paulo post judicia inter
375쪽
HAERETICus GuNDO HADus J Vide supra in libro adversus legem Gundotadi cap. X III. P o N E N DAE s v N T sENTENTI, J Vel unicus hic locus ostendit Sententias quae sequuntur , non esse
dividendas ab hoc libro. quod tamen fecit Massonus, qui hunc titulum de suo adjecit. Agobardi expositiones hine is illinc e Scriptura, de pace, de sedandis cordis assectibus, ct apprime de tota Ethica Christiana, de Antichristo , de Inferis, de Persecutionibus. Nam in codice veteri nihil legitur istiusmodi. nec opus erat. NOS tamen ut iam lectori complanaremus, heic addidimus saec ver
ba , Sequuntur Sententia. MANDATUM NovvM Do vo nisi Nulla sententia mihi videtur aptior aut opportunior ad commendandam mutuam inter Christianos concordiam Adilectionem i qu- suprema illa Christi Domini verba
quae heic describit Agobardus. Res autem tanti momenti visa est Christo, ut etiam velut supremae voluntatis tabulis eam Apostolis ac Discipulis suis voluerit esse commendatam est idque non ob aliud toties repetierit atque inculcaverit, nisi ut ostenderet sibi maxim E in votis
esse ut Apostoli & Discipuli sin quibus omnes Ecclesiarum Praesules docebantur, ut in epistola quarta ait sanctus Leo in vivant concorditer, exemploque suo populum stimulent ad mutuam dilectionem. Praesagiebat enim divinus ille animus, quod non obscurε praedixit. apud Evangelistas , suturum ut quum ipse reliquisset
terras, inimico hominis super seminante et tetania, controversiae rixaeque orirentur inter Christianos, & noui
solum in populo , sed etiam inter ministros. Quidni 3 quandoquidem & ipsi Apostoli, viri spiritu illo Christi pleni, & adhuc a Christo calidi, quique exemplo Domini nihil aliud spirabant ac praedicabant quam pacem & concordiam, usque adeo retrorsum abierunt, ut
invicem quasilam velut inimicitias miscerent λ Neque vero dico aliquem de plebe Apostolorum, absit verbo invidia sed duos illos Apostolorum principes, P trum& Paulum, quorum hic se mirum in modum gloriatur esse imitatorem Christi. Et hic tamen Christi imitator, hic ipse Paulus rios docet, se, cum venisset Petrus Antiochiam, atque id quidcm post acceptum Spiritum san,
376쪽
ctum, ei restitisse in faciem, quia reprehensibilis erat. Numquid etiam inter Paulum & Barnabam, Antiochiae quoque, eo usque incanduit certamen, ut desineret in
divortium λ Et Corinthij , novellae adhuc Christi pia
tae , nonne redarguuntur a Paulo, quod inter ipsos jam tum essent discidia, dissensiones, semulatio, dc contemtiones 3 Exortae deinde sunt haereses, exorta schismata, quae tunicam illam inconsutilem lacerarunt, pacem Ecclesiae turbarunt, & concordiam fraternitatis pen Einterfecerunt. Et haec quidem servente Christianismo, quum adhuc Ecclesia innocens vagiebat in cunis, quum grex adhuc esset pusillus, quum gloriae ducebatur pro nomine Christi contumeliam pati. At postea quam fascias ablegavit Ecclesia, positaque puerili praetexta , jam facta robustior,adolescentiam ingressa est , excidit paulatim a cordibus Christianorum amor fraternitatis,in xepsitque pervicax nocendi fallendique invicem studium. Hinc ortae lites, hinc jurgia, hinc bella, & cae des , & quicquid exitiabile esse potest concordiae Chrisianorum. Ex eo sonte prodi jt lex Gundobada, quae lites certamine singulari praecepit finiri, ubi aliae probationes desunt ; adversus quam acriter, ut res postulabat,
invehitur Agobardus, tanquam Christianae pietati ac simplicitati valde contrariam. Et tamen, quae est rerum humanarum vicissitudo, recepta est postea haec lex
per omnes ubique provincias ; adeo ut cliam causae Ecclesiarum ac Monasteriorum, quae obscurae erant, duello singulari finirentur, datis ab utraque parte campio nibus. sic enim vocabant bellatores. Tandem Dei providentia factum est ut pessima haec lex aboleretur edictis Principum, & canonibus Conciliorum. Sed ut mala magis vincunt, retinetur hodie , non quidem ad fi-- niendas lites, sed ad finienda jurgia & rixas. Ac licet severissima adversus immanem consuetudinem edicta prodierint, ac nuperrime sapientissimus Regum Lu- ovicus XIV. ea renovaverit, durat tamen pertinax isthaec & insuperabilis rabies pugnandi, nemoque unus cedit legibus .Quod si monitionibus & hortationibus re-Vocari possent homines ab ea feritate , admonendi cia sint multum Christo cordi esse fraternam concordiam, ac sinceram minimeque fucatam dilectionem, illumque praecepisse suis sectatoribus ut quemadmodiuia ipso
377쪽
illos dilexerat, ita ipsi inuicem diligerent. Hanc enim esse veram notam discipulorum Domini, si dilecti nem habeant ad invicem. Hoc fuit novum & ultimum mandatum Christi Domini. MATARvM TENENfJ Amanuensis quo Maia
sonus utebatur, non intellexit quid esset malarus. Itaque vocem illam peregrinam vel potius corruptam putavit. quae causa fuit ut pro matarum tenens , ediderit manum tenens. Malarus est tale genus,minus lancea , id
opinor quod missile vocatur in vita Ludovici Pij. Nam hodieque Vascones , aut saltem Basculi Vasconum po rio , hujusinodi tela gestant in itinere , ac alibi.
IvBET HOMINEM PATIENTE M Jad exemplum Christi uidelicet , cujus imitatores esse debemus , si veri illius discipuli videri volumus. Dedit enim ille profecto grande patientiae documentum, quum nihil ad maleficia & injurias reponeret, nec in que quam manus intentari voluerit ob vindicanda opprobria. Vt intelligeremus omnes, quanto studio quant que cura devorare debeamus injurias , ac malorum hominum perpeti contumelias , quum & ipse Dominus &Deus noster inimicos suos reliquerit inultos. Praees xc admodum Cyprianus in epistola L x v. loquens de calumniis quas Christus pertulit a sacerdotibus Iudae rum , ait: Qua omnia ab eo ideo facta sunt humiliter amque patienter, ut nos humilitatis ac patientia haberemus exemplum. Sic nos videlicet efformabat ad pacem , α ad tenendam in calumniis & contradictionibus patientiam ; quae bonum Christi est , ut idem Cyprianus ait in libro de bono patientiae. Vnde & Tertullianus in libro de patientia Christum vocat dominum patientiae &magistrum. NECESsARIIs INDIGENT J Traditum id de Lactantio. Eusebius in Chronico : Crispum La lantius Latinis literis erudisit: viis omnium suo tempore eruditissimus,sed adeo in hac vita pauper, ut plerunque etiam necessariis indiguerit. Quia plerunque ij qui studiis lit terarum dediti sunt, neque apti neque proclives sunt ad rem faciendam DE ECCLEsIAE PRINcI FIAvs I id est, Episcopis. Sic enim vocantur Episcopi a veteribus, Mab ipsis Pontificibus Romanis, ut dictum est ad Lupum
378쪽
ex sancto Gregorio in libro nono Moralium in Iob cap. x L V III. Vide Notas nostras ad librum III. Salviani de gubernatione Dei.
FLEBILEM. IN codice regio nullus hoc loco titulus extat. Itaque eum retinuimus, qui a Massono inventus est. Quanquam animus erat istud quoque mutare. Sed quia titu- Ius hic jam praevaluit, & flebilis epistolae nomine cit ri consuevit hic libellus , visum est mutari non debere. C A P. I 1 I.
ANNO P RAE sENT IJ id est, anno DCCCXXXIII. Tunc enim Ludovicus filiorum rebellionem compescere meditatus, exercitum adversus eos collegit, infelici prorsus eventu;ut tradunt scriptores illorum temporum.
PATER v EsTER ET Aos 4 Carolus Magnu , de Pippinus. CAP. IV. PARTI cIPEM NOMINI s v Es TR IJ Contigit istud anno Dc Ccxvii. ut Egin hardus tradit. Ludovicus Imperator, inquit, generalem populi sui conmentum Aquitigrani more solito habuit in quo filium suum primogenitum Lotharium coronavit, ct nominis atque im'
post sui socium sibi constituit. Sed fusids ista prosequiturati tor Chronici Moissiacensis,qui fidem etiam aci struit rebus quas heic enarrat Agobardus. An. DCCCXVII. Ludovicus Imperator, inquit, apud Aquis Palatium c
libravit Pascha. Et in ipsa astate iussit esse ibi conventum topuli de omni regno veι imperio suo, apud Aris sedem
379쪽
jores natu Francorum . Et manifestavit eis msterium consilus.i, quod cogitaverat, ut constitueret unum de filiis
suis Imperatorem. Habebat enim tres filios ex uxore E mengarda Regina. Nomen isni Clotarius. nomen secundi Pipinus. o, nomen tertij Ludovicus. Tunc omni popula
placuit ut ipse , se vivente, constitueret unum ex flijs suis imperare, sicut Karolus pater ejus fecerat ipsum. Tunc rese s diebus jejunatum est ab omni populo, ac Letania fa-Post hoc jam dictus Imperator Clotarium, qui erat major natu , Imperatorem elegit, acper coronam auream ire
didit ei imperium , populis acclamantibus, ct dicentibus. Vivat Imperator Clotarius. Facta est autem latitia magna in populo die illo. Et ipse Imperator benedixit Dominum , dicens: Fenedim es Dominus Deus noster, qui dodissi hodie ex semine meo consedentem in solio meo, videntibus oculis meis. Actum id II r. Kal. Augusti scribit a ctor ineditus Annalium Anianensium, DESIGNAsTIS PARTE f Rac Nil Pippino videlicet Aquitaniam, Ludovico Bajoariam.
TRIA J Aliter tamen dein evenit. Nam triplex ex uno Francorum regnum factum est, post Ludovici mortem ; uti dictum est ad epistolam C. Lupi Ferrariensis. ROMAM MIs Is Tis J Ne quis existimet id factum fuisse statim post conventum Aquis ranensem,n que ideo mi sum Lotharium ut coronam imperij a Pontifice Romano acciperet, ac si tum necessaria novo Imperatori fuisset approbatio summi Pontificis, adseram verba Eginhardi, viri in aula educati, & negotiorum publicorum gnari, male statisque iurium callentissimi ac temperantissimi scriptoris. Postquam ergo dixit L ibarium a patre in Italiam missum fuisse an. Dc CCXXII. ut rem publicam illic administraret, haec demum ait ad
annum D cc CXXIII. Lotharius vero cum secundum
patris jussionem in Italia justitiasfaceret, se iam se ad revertendum de Italia pro peraret, rogante Paschale Papa Romam venit; ct honorifice ab illo susceptus, in sancto Paschali die apud sanctum Petrum regni coronam eb Imperatorii is Augusti nomen accepit. Inde Papiam regressus, mense Iunio ad Imperatorem venit. Idipssem scribit Miam auctor vitae Ludovici Pij, itemque alij.
380쪽
I v R A R E OMNE s Iussis Tis JEx isto prς-cipue loco evincere conatur R. P. Theophilus Ra1naudus Agobardum debere eximi a culpa, lain etsi rebellionem Lothari j foverit adversus patrem. Nullo modo ferenda est, inquit, procacitas oe petulantia recentiorum, qui metientes desuo ingenio ceteros, obardum ta
quam factiosum Oseditiosum traducunt, ijsque euin floria us constergunt, ut ,si Eros sedimus, maligna omnino ac pessima moluntate versatus si in negotio proposito; contra quam aperte habetur ex ipsiusmet Agobardi epistola ad L. dosicum Imperatorem; ex qua manifeste liquet Obardum , metu potius violandi numinis is temerandi iur menti aut fore ipso Ludomico prestiti filio, quam malo erg Ludovicum assectu, aliquid molitum. Quasi vero non constet neminem se reum fateri, & quicunque rebel- Iionem coeptant aut fovent, justis se de causis facere non profiteantur. Denique si deest praetextus boni publici, obtenditur infractio pactionum, violatio jurisj radi,aut aliquid simile. Quod si illaTheophili Rayna di argumentatio valeret, facile ostenderem extra cuI-pam esse Episcopos omnes qui exauctorationem Ludovici peregere. Quψ enim in speciem sanctius,quid religiosius, quid episcopali gravitate dignius, quam A ista impiae illius ac nefandae exauctorationis 3 Et tamen posteritas istos culpavit, neque quisquam hactenus infamem illam Principis optimi dejectionem excusare aggressus cst, eorum nimirum qui post illos vixere. Nam vel unus Agobardus exemplo erit, non destitutas fuisse Lothaiij partes viris eruditis, qui manu linguaque rebellionem foverent. Ego veneror Agobardum ex animo ; sed ii minem fuisse credo. & quae perperam egit, ea neque
probo, neque fare conor. AMBORUM IMPERATOR vM NOMINA lgarum litterarum hoc initium erat : Hludouυicus o Hlotharius divina ordinante providentia Imperatores A gusti. NOMEN OMIssv Μ EsT J Accendit hauddi bie contumelia illa animum Lotharij. Cur enim se comsortem imperij fecisset pater, si postea nomen suum in consortio paterni, quod per multos annos usurpatum fuerat, nollet admitti.