장음표시 사용
61쪽
ventum expectabam, ad quem nune est re ocanda oratio oIs quandiu Neapoli suit, praeter delitias ti locos nihil e rabat, ut supra diximus, & qui gratia plurimum apud eum poterant, hoc solum spe libant , quemadmodum ibi sura
facultates amplificarent. Ipse quidem propter aetatem eX-cusari sortasse misit: illi vero minime , quorum ipse fidei administrationem omnem commiserat . Quod si arces albquot iis locis muniisset, Neapolitanam in primis, non excidisset regno: 1ed illorum erat haec omnia praevidere & g hernare . Postea quam ergo de facto foedere cognovit , delegit ad qaingentos cataphractos equites, item Helvetiorum M pedhum nostrorum eohortes aliquot. His ad regni de- sensionem relictis, ipse cum reliquo exercitu constituit redire domum , eadem qua venerat , via, sed confoederata jam cogebant manus, ut transitu ipsum prohiberent. An
te, quam Neapoli discessit, Hispaniarum rex missis aliquot navibus m Siciliam , munierat Rhegium , quod est in es- tremis Calabriae finibus oppidum, contra Siciliam . Ego Regem praemonui, fore , ut illic appellerent . Neapolitanus enim legatus, cum putaret eos iam appulisse , mihi praedixerat . Facile tum nostria fuisset, artem ejus loci occupare , praesertim cum oppidani essent a nobis non alieni: sed quod nullas sere copias Reκ iis locia haberet , adversarii non Calabriam modo, sed ὀe Apuliam . adductis e Stellia prasidiis, muniebant. Hidruntini etiam, ubi de faedere fa- restiverunt, quod & Brundusio ti Gallipoli essent finitimi , neque copias u las ad sui defensionem eonducere posissent, desecerunt a nobis , M Fridericus Alphosi frater, quitum erat Brundusii , pnesidium ipsis imposuit . Breviter, omnium prope fuit immutata voluntas , ὀc propter scaeus,ti regis abitionem , M oppidorum , quae nostri tenerent, infirmitatem . Legatum suum rex ibi constituit Monpenserium, ex familia Borboniorum , egregia quidem Virtute, sed parum diligentem . Calabriae praefecit Albinium Scotum, sortissi-
62쪽
quorundam nobilium, qui . profugerant, facultates attribuit.
Stephanum Verium praeelia voluit C etae te totius regni quaestorem fecit, ac plus oneris imposuit, quam serre posset. Ad hunc modum passim constituit praesectos, e quibus plaerique cupide M avare , nonnulli etiam parum bona fiderem adminiitrabant . Tarentini erant nobis valde prae caeteris addicti, Sc in fide permanserunt , donec omnium rerum inopia adducti deditionem facerent . Cum Salernitano S: Biligniano rex liberaliter egit , bc ipsorum quidem merito . Nam usus est bona fideli ipsorum opera . Idem iudicium fecerat de Columnensibus , eorumque fidei atque custodiae plurima permiserat oppida , quae si defendissent, quod jurejurando promiserant, fuisset maximo ipsorum em lumento bc honore: sed prius, quam rex illinc discederet,
occulte sua consilia cum Mediolani Duce communicabant. Erant enim partium Gibellinorum. Cum vero tantis essent ornati beneficiis a rege , non debebant prosecto a fide discedere . Nam S: in ipsorum gratiam rex captivos ducebat Virgilium Ursinum Comitem Petilianum , nulla quidem de causa , quanquam enim capti fuerant, ut supra di-Nimus rex tamen non ignorabat , interposita fide cautum
eis suisse, ideoque cogitabat Asiam usque solum deducereiplos, de pollea dimittere. Quod autem eousque circumduceret , faciebat rogatus a Columnensibus, qui tamen priusquam rex Astam veniret, ab eo defecerunt omnium primi, nec ullam , cur ita facerent, causam adserebant. Rex, pr curatis rebus omnibus ad hunc modum , ingressiis est iter cum exercitu. Hi erant circitet nongenti equites cataphracti, Helvetii ad duo millia 6c quingenti , ic qui sequebantur castra, circiter m*lle, Sc quingenti, ad pugnam utiles. Petilianus , qui diligentius quam ego, numeraverat , summam omnium esse dicebat ad novem millia . Fuit hoc a
practio, cum mihi diceret , de quo sumus dicturi postea . Adventante rege, Pontifex decreverat proficisci Patavium,
63쪽
ae paratum fuit ei domicilium, sed mutata voluntate, intavietum, ac inde Perusiam sese recepit. Cardinales autem, qui regem exciperent, jussit manere. Legatum rex ad eum praemiserat , orans ut se expectaret , eratque dubio procul honorem illi ac benevolentiam omnem praestiturus . Romae non diu fuit moratus, ac sine ullo maleficio transilit . Aciscersitus ab eo literis, in itinere ad ipsum veni . Ubi vidisset, subridens quaerebat , an Veneti obviam sibi mitis rent , qui exciperent. Nostri homines per aetatem imp ritiam non intelligebant periculi magnitudinem , ὀc magnam sibi authoritatem magnosque spiritus in re militari sumpsi rant. Ego, quid mecum locutus esset Senatus Uenetus, ei recitabam, hoc scilicet, fore , ut ipsi cum Μediolani Duce, exercitum educant ad quadraginta hominum millia, non
quidem ipsius oppugnandi , veram sui defendendi causa Nam quo die Patavio discessi , ex ipsorum legatis alter, ad bellum istud delectus , mihi dixerat , quod si a bello
contra indiolani Ducem rex abstineret, ipserum exercitum non esse transiturum Olium flumen , quod est in ipsorum finibus, non procul a Parma Itaque rationem certam tunc inivimus , quemadmodum litem ti nuncii inter nos commearent, si rescita ferret , pacis tractandae causa . Nam quod cogitarem, multa posse regi evenire incommoda, volebam occasiones omnes pacificandi servare integras . Hahebam descriptum illorum exercitum omnem tam equitum quam peditum , ὀe Stratiotarum , sed Sc nomina ducum . Ex iis autem qui regi familiares erant , vix pauci fidem habebant, cum ista reterrem . Ubi per biduum rex Senae comm Iratus esset, reficiendi sui causa , valde urgebam ut
discederet . Nondum enim hostium copiae omnes convenemrant , .c Germanorum adventum magnopere metuebam,
tametti Maximilianus Caesar lente ac rem isse adhuc ageret. Rex autem duo quaedam in concilium adduxit , primum, an Florentinis redderet, quae ab ipsi, acceperat oppida Marces. Nam illi ut hoc impetrarent , parati erant mutuo dare Disiligod by Corale
64쪽
C o M M E N T A R I r . sydare ad septuaginta aureorum millia, & quo minus transitu prohiberi pollet , submini lirare ac suo sumptu alere ad trecentos equites cataphractos, Sc duo millia peditum, duce Francisco Cleone, viro summae virtutis , ic cui rex plurimum tribueret. Qui cum ipse eramus plaerique, conditi nem hanc accipiendam , Sc Liburnum solum retinendum esse
dicebamus , quod de ita militi satisfacere posset , Sc habiturus esset praeterea , quo placaret ex hostibus nonnullos , 6c ad suas partes traduceret. Sed consilium hoc evertit Comes Liniacus , regis consanguineus, adolescens , Se sui propositi nullam habebat firmam aut idoneam rationem , niti quod Pisanorum inJuriam atque casum dolere sibi diceret. Alterum deliberationis caput ad Liniacum proprie pertinebat . Multae sunt Senensium factiones , quo fit ut valde imscienter ic tumultuose prae caeteris Rem b. administrent . Hi Liniacum poscebent , eique . rerum summam ὀc suae civitatis imperium deserebant. Re ad concilium introducta, quum primus essem rogatus sententiam , respondi, non esse quod rex adJejusmodi conditiones oblatas animum adjiciat,
in quibus nihil sit firmi , ὀc quae ad levissimam quanque
occasionem possint everti : deinde , esse eam civitatem imperii Romani: ii quid a nobis ibi tentetur , hoc eo pertinere , ut Imperii Pi incipes, quod ipsos in suo jure inte
pellemus , gravem habeant , ὀe justam contra nos offenti nis caulam : prudenter itaque facturum, si iis omnibus repudiatis , magna diligentia progrediatur. . Et quamvis ea sententia vinceret, tamen aliter decretum fuit , Oe Senenses Liniacum suae civitati praefecerunt, te annuam pecuniam promittebant , ὀc rex ea de causa commoratus ibi ad septem dies, jucunde ὀc suaviter vivens , quum discederet, ad trecentos milites ibi reliquit, te alien illimo tempore seipsum infirmiorem effecit, inde Pisas contendit . Quos autem ibi reliquerat milites , ii mensem unum post , ejecti
fuerunt omnes . Pene oblitus eram ejus, quod de Florentia dicerin constitueram . Erat in ea urbe Dominicanus qui
65쪽
εo PMr C o M a Mdam, Hieronymus, vir integerrimae vitae, ut plaerique ominnes predicabant. Is multo ante praedixerat , Galliae regem esse venturum cum exercitu, ti excitatum a Deo, ut It liae tyrannos mulctaret, ideoque fieri non pota , ut ei resisteretur. Pisas quoque venturum dixerat, te fore, ut Florentinae Reipublicae status immutaretur, quod accidit profligato Petro Medices, de cujus etiam patris Laurentii morte, locutus antea fuerat. Adhaec , divinitus sibi patefactum esse dicebat, oportere statum Ecclesiasticum per vim armorum emendari . Nondum quidem istud accidit , sed tune temporis prope erat, ut fieret . Et quod ad eum modum loqueretur, plaerique vituperabant, alii fidem habebant. Senatus autem plurimum ei tribuebat, 4e ipsius permoti con-eionibus , nihil sibi contra regem suscipiendum esse putabant. Atque ea fuit causa, cur ipsum inviserem, dum essem Florentiae, comitatus Joanne Franeis , homine nostra Ie , viro prudente & bono. Cum ad colloquium venisse m, rogabam, an putaret regem posse incolumem transire, quandoquidem Veneti tam numerosum ti instructum haberent exercitum: Ille, & de Veneris, & inito foedere, deque in tota multo plura, quam ego, qui recens illinc veneram , sciebat. 3e regem quidem, uon absque labore ti dissicultDte, sed tamen evasurum esse dicebat, etiamsi minimum haberet comitatum: esse Deum qui illum duxerit ad hoc tempus , M. domum quoque sit reducturus : sed quod ossicium Q suum non fecisset, quod Ecclesiae statum non emendasset ,
quod suos ab injuria ti maleficio non prohibuisset fore, bebrevi quidem , ut incommodi aliquid accipiat: quod si autem ad sanitatem redeat, & in suos pro magnitudine iacinoris animadvertat, & mi Ierorum hominum salutem ac commoditates procuret, Deum misericordia in ipsum esse usarum . Monebat etiam , ut ista regi dicere m , & cum in colloquium ipse venit set, nihil horum ad eum diisimulabat,ti ut Florentinis , quae bona fide ab ipsis accepisset oppida , restitueret, hortabatur. Haec omnia eo pertinent , ut
66쪽
demonstrem , prosectionem hanc a Deo gubernatam fuisse, quod non semel antea diximus . Interim dum rex Pisis erat, oppidani flentes implorabant nostros homines , quibus si guli praeberent hospitium , ut apud regem intercederent acessicerent, ne se in servitutem denuo Florentinis traderet.
Erat certe justa ipsorum querimonia , & plaerique alii per
Italiam populi ad eum modum tractantur ab iis , quorum sunt sub imperio. Fuit autem Pisanis cum Florentina Re publica dimidium per annos trecentos, ante quam subigerentur. His lachrymis atque precibus nostri commoti, Obliti jurisjurandi, quo reκ Florentinis erat deviuetus, Vole bant illis omnino gratificari, sic, ut etiam vulgus militum promit cue , ti Helvetii eam rem curae haberent, & iis, qui parta servanda esse dicebant, minarentur . In his erant Bris- sonetus , nuper faetus Cardinalis Mactodiensis , te Marescallus Gius, & Gannaeus , qui vim injuriam metuens, triduum totum latebat. Liniacus autem magnopere illis f vebat, te quodam die, cives multis cum lachrymis ad regem venerunt ac supplices orabanti, ut ipsorum miserere
turi. Triste quidem ic lamentabile spectaculum , si modo absque alterius injuria potuissent liberari . Sed nostri adeo
vehementer eorum saluti ac libertati studebant , ut ex nobilitate circiter quinquaginta, regem, cum a prandio luderet alea, circumsisterent armati, & nonnullos ex ipsius familiaribus, qui rem istam impedire dicebantur, valde imcusarent, illata etiam suspitione proditionis . Rex autem idonee 8c mascule illis respondit, & commoratus ibi ad dies septem , novos milites praesidio reliquit, Se Entragium quei dam , ex domesticis Aureliorum Ducis, hominem barbarum ac vitiosum , ei civitati & Petraesaneta Sc Libra tactae praefecit . Sare ganellam vero arcem alii cuidam tradidit , Scpraesidia singulis locis imposuit , cuin magnopere illi quubuscunque opus esset auxiliis . Quas autem Florentini proposuerant conditiones , eas repudiabat , Sc priusquam Sena discederet , certior saelus erat , Aureliorum Ducem Occ
67쪽
PMIrrppI COMI Nn rpasse Novariam , Mediolani Ducis oppidum . Quo minus ei dubitandum erat de Venetorum contra se bello . Nam illi per me nuntiaverant , quod si Mediolani Dudi bellum faceret, se non esse neglecturos ejus , qui socius est et ac confoederatus, injurias, ti jam paratum habebant exeretiatum . Mediolani Dux , cum foedus iniretur , venerat in spem capiendae Ailae verum id frustra fuit . Nam ti Bor-boniae Dux admonitus meis literis, 3c Salassiorum Marchio, copias aliquot equitum M peditum celeriter mittebant, quae impedimentum attulerunt hostibus, qui non longe aberant, quorum erat praesectus Galeacius Sanseverinus. Accesserunt quoque postea tam nostri equites cataphraeti', quam pedites se Helvetii ad septem hominum millia te quingenti , sed hi diutius in itinere commorati prope nullius erant
usus. Cum enim ideo essent conducti, ut regi: Midio venirent, commutata fortuna, in eas devenerant angustias , ut regem ipsis auxilium ferre oporteret . Nunciatum sue
rat Aureliorum Duci , te reliquis militum praesectis , ne quid adversus Mediolani Ducem experirentur , sed ut Oppida praesidio ὀe rebus necessariis munirent ,1c obviam regi procederent, ad Ticinum usque fluvium , qui solus impedimento erat. Ille autem eo neglecto mandato, Novariam cepit, quod Mediolano decem abest milliaribus. In ea autem re fidelem ti egregiam operam ei navavit vidua Mo ferratensis, ipseque magna Omnium congratulatione receptus fuit, tam a Guelphis, quam a Gibellinis , bc triduo post, qui arcem tenebant , deditionem quoque fecerunt . Quod si eapta Novaria statim contendisset Mediolanum , aut suos eo missset , publica fuisset omnium admissus laetitia, quod ex praecipuis ejus loci postea cognovi . Tribus certe primis diebus, absque periculo poterat : nam quarto demum die, post captam Novariam , hostes reverterunt Mediolanum. Sed fortasse iis, quae ad ipsum deserebantur, non habebat fidem . Rex Pisis Lucam prolectus Se biduo ibi commoratus , Petramsanctam ivit , nihil de hoste sollicitus, Diuitiam by Cooste
68쪽
COMMENTARII. ε 3 citus , nee etiam ejus familiares . Inter ea oppida faciendum est iter per loca valde angusta, quae minimo negocio pauci admodum pedites defendant . Unum latus tengunt praealtae rupes, ab altera parte sunt stagna valde profunda, eaque est ejus natura loci , ut si carrum aliquis ibi transversum objiciat , unum atque alterum habeat tormem tum , pama manu, quemVis numerum hostium transitu prohibere possit. Quo magis mirum est, eum aditum non fui se ab hostibus praeoccupatum : sed cogitandum est , verum fuisse Hieronymi sermonem, de quo supra diximus . Cum rex eas dissicultates superasset , Cardinalis Ostiensis coepit
suadere, mittendas esse nonnullas cohortes, quae Genuentes
ad rebellionem excitarent. Re deliberata in frequenti concilio , placuit nihil esse tentandum : propterea quod si rex praelio vinceret, Genuenses ultro facturi essent deditionem: quod si vinceretur autem, non esse quod ibi quicquam experiant. Ac tunc primum audiebam , est , qui crederent cum hoste dimicandum . Rex tamen ea repudiata sententia, Genuam misit ad centum & viginti equites cataphractos Sesagittarios quingentos, qui navigio recens e Galliis advenerant. Valde mirabar, neminem esse omnium, qui illum sui periculi commonefaceret, quod ad eum modum auxilia sibi detraheret, ac infirmiorem se redigeret ipse . Mihi quidem , ut id facerem , non deerat voluntas , sed cum an Lmadverterem , non haberi mihi per omnia fidem , cogebar multa delii mulare . Ad hoc fere tempus , triremes aliquot nostrae , circiter octo , Neapolim venerunt in oram Liguriae , atque ibi depressae fuerunt eodem in loco , quo nostri copias Alphonsi nuper fuderant , te ab iis ipsis depressae , qui noli rarum tunc fuerant partium , Ludovico Flisco, iaJoanne Adurno. Qui a rege missi fuerunt Genuam, locum sibi delegerant in suburbiis , ea spe te consilio, ut qui nobis saverent, arma caperent : sed Mediolani Dux multo ante huic rei praeverterat, itaque nostri in magno tum erant
periculo, ne ipsi, quemadmodum classis, profligarentur.
69쪽
Adurni, & qui erant ipsorum conjurationis, cogitabant ML dem ejicere se in suburbium se impetum in illos facere . sed verebantur, ne Fregofi, quae est altera factio , portas,
interim occuparent , te ipsos reditu intercluderent eaque sola res, magnum attulit nostris ad salutem momentum, qui vix tandem elapsi, pervenerunt Astam. SareZana rex Pontremulum contendit, quo in oppido erant circiter quadringenti pedites . Primam nostram aciem ducebant Μarescallus Gius 6c Jacobus Trivultius, vir excellenti virtute , 6c rei bellicae peritissimus , quem ejectum a Sirtia , relictum a Ferdinando, cum is Neapoli profugeret, in suam clientelam rex assumpserat. Ejus opera ὀt intercessione , quod in ea regione natus , mullas ibi haberet amicos, oppidum in potestatem regis ilico venit, nulla facta oppugnatio ne, ae iis qui intus erant, iacta fuit abeundi potestas . Superiori libro diximus de contentione quae tunc cum rex illae transiret, Neapolim prosecturus , orta fuit inter oppidanos Si nostros Helvetios , ex quibus tum intersecti fuerunt ad quadraginta. Nunc igitur , cum eo revertissent , tametsi
composta res erat, tamen ut injuriam ulciscerentur, cives
omnes interficiunt, M oppidum , ubi diripui sient, incendunt,fic tantus fuit eorum furor , ut Marescallus cohibere non posset, deinde arcem obsederunt , ut eos qui intus essent, caperent. Hi autem erant quos praesidio recens ibi collo caverat Trivuli ius, cum reliqui deditione facta discederent. Neque vero prius destiterunt, quam regis intervenisset authoritas . Cum oppidum incenderent , ex ipsis interierunt
decem , qui flammis implicati suorunt ebrii, neque se poterant expedire. DupleX in ea re suit peccatum , 6c quod iis , qui sua sponte deditionem secisient , non fuit servata
fides , & quod magna vis commeatus atque frumenti eo incendio fuit absumpta , cum nos interim in magna essemus rerum necessariarum difficultate. Nostri homines, quacunque transirent , multa proterve te intemperanter faciebant , Se licet suis moribus populum valde offenderent, tamen Disiligoo by Corale
70쪽
men si rex tonsilium Trivult ii secutus fuisset, ex nobilit, te complures Zc alii magno numero ad ipsum desecillent.. Joannes Galeacius Mediolani Dux , moriens reliquerat fi liolum , quem Ssortia in sua potestate habebat. Erat ergo consilium Trivult ii , ut per Insubriam 8c omnem agrum ditionis Mediolanensis , rex proponeret vexillum 6c insignia ejus pueri , quo iacto maximam hominum partem ad se traduxisset. Verum in traiiam sui cognati , Aureliorum Ducis , qui Mediolanum be Insubriam ad se pertinere diceret, noluit assentiri, bc Pontremulo discedens, contulit se in conis Vallem quandam exiguam, ubi vix decem erant aedificia, Se ibi per dies quinque, nulla de causa morabatur , cum in
terim exercitus vix haberet , quo famem toleraret . Prae nil erat autem primam aciem , quae circiter triginta milli-hus passuum a nobis aberat: Aureliae Dux, capta Novaria,
Ze diebus aliquot ibi s ne fruetu consumptis , Vigetium , quod est ad Ticinum flumen oppidulum . proficiscitur. Ibi cum esset, bis suit sollicitatus a Papiensibus, qui se in ejus iidem permittebant: ipse vero maluit oppidum illud obsidere , ubi exercitum suum habiat omnem Dux Mediolani. cui fratres illi Sanseverini pi erant. In eo flumine pontem illi ex navibus effecerant, te castellum ibi constituerant, ut nostros transitu prohiberent. Verum si paululum modo no seri fuissent progressi, trans flumen illi se recepissent . Sed Aureliorum Dux , quod eos natura loci honfidere putaret , t satis etiam Sc ad laudem te ad utilitatem perseelum arbitratus, Trectum se recepit, quo in loco venerunt ad ipsum raetati Reipublicae Mediolanensis, qui dicerent, cives omnes potentiores velle ipsum urbe recipere, caeterisque rebus ja-vare , Se liberos dare obsides . Facile illi quod cogitabant,
perfecissent. Nam ex nobilitate se aerique omnes, atque et . iam vulgo gravissime oderant familiam Ssortiarum, & cupata urbe , Mediolani Dux , tempore exclusus , non potuisset conducere copias ad tolerandam obsidionem arcis .