장음표시 사용
101쪽
86 Quaestio IV. De Divinis Attributis.
DUBIUM I. Quomodo attributa inter se, & .in Essentia Dei distinguantur.
f. I. Varietas errorum, opinionum is
quondam fuit errore regione oppositus. Gilberius Porret a nus , de quo supra , inter essentiam,& attributa, tum inter attributa invicem , potuit distinctionem actu item in re. An verri posuerit distinctionem actualem realem quasi essent diversae res, an solum actitatem modalem . vel formalem , in medio res eli : aliqui dubitant , affirmant aliqui , alii negant, ut supra quaest. praecedenti dubio a. . 2. num. T. Gregorius vero
Palam a Graecus Schismaticus docuit, divinam essentiam realiter a suis opexationibus distingui. II. Alter emor ex diametro oppositus suit Eunomii qui nullam , nec mentalem , distinctionem admittebat inter essentiam, & proprietates sive absolutas, sive relativas a cumque urgeretur scripturis, quae essentiam , & attributa diversis nominibus exprimunt, dicebat, haec soni tan: um , de nominis differentiam indicare , ideoque essentiam , & sapientiam , sive alia attributa invicem non differre, nisi secundum
nomen , assulebat III. inter praefatos errores extremos mediant Catholicorum opiniones. Scottis censet, ei sentiam Dei, tum ab
attributis, & personis; tum attributa invicem, disi ingui distinctione ante mpus intellectus actuali , non quidem reali, sed formali ex natura rei. Tho-m istae sentiunt, essentiam ab attributis,& Personis, & attributa invicem , ante considerationem intellectus sola distinctione virtuali distingui , & actu solum distingui ratione ratiocinata. N minales vero, Principe Ochamo, inter praelata solam distinctionem nominais
lem, de conceptuum formalium ortam ex diversa connotatione , & respectu divinae essentiae ad creaturas, constituunt et ita. ut eadem omnino simplicissima essentia divina coimo. ando mi seriam sublevandam dicatur misericordia , connotando veritates celth, & clath cognoscendas dicatur sapientia &c. ae autem , erroribus explosis, probabilior, tutiorque via a nobis eligendia
sit, tandem statuemus. s. I I. Eννον Gilberti de distinctione reali.
a tenus in divinis actu diuinis gue i concretum ab abstracto. Deum nimirum a deitate, superius citato loco resutavimus. Quia vero etiam deessentia in ordine ad attributa , & Per sonas tanquam male locutus, fuit delatus ad Eugenitim Papam Tertium, hsuo, tum in Concilio Parisiensi, tum in Remensi elus libellus damnatus suit,& ipse eiurare coactiis, ideo ad ipsum reverti in praesenti adstrinsimur. . V. Scio, non defuisse, nec deesse, qui Gilberii doctrinam in bonum sensum
trahere conentur. VaZquer docet, eum
catholice sensisse circa identitatem essentiae cum attributis divinis , & attribu torum invicem. & inter ista admisissea dentitatem realem: peccasse tamen contra fidem, quod essentiam a Pers nis realiter distinxeiit. It 1 sentit etiam
men Theologi , inter quos Iuenin, In- sit. Tbeologi pari. I. dissert. 3. de Min
trab. ira comm. qu. l. , sentiunt, Gil
bertum eodem modo fuisse locutum deessentia relate ad attributa, ac relath ad Personas . & de attributis invicem , & propterea peccasse t 1in in uno, quam
VI. Quamvis hae in causi me iudicem constitii re nolim ; propendo tamen in sententiam asserentem,eadem distin-
102쪽
st inmone attributa ab essentia , & adinvicem distinxisse, qu1 ab essentia Perlonas distinguebat. Moveor ex iis, quae S. Berliardus, strenuus Gilberti in Concilio Remensi oppugnator, scribit
ferm. So. in Cantiea , ubi rece aut, inquit, a nobis, ebari mi , rece aut no- velit, non diatis iei, sed baretier, qui magnitudinem , qua m Usus est Deus, ω item bonitatem , qua bouur , sed
sapientiam , qua sapiens, sis iussit iam , qua sinus , postremo divinitatem , qua Deus est , Deum nou esse, impiis ὸ dio putant. Unde sic discuro. Qui dixit, er dive: sas formas Deum esse magnum,onum . sapientem , illitum ab ea, qu1 Deus est, realiter actu distinxit attributa ad invicem, & abessentia divina ;hoe, Bernardo teste, dixit G ibertus ;ergo &c. Hinc in symbolo a Concilio Remensi contra Gilberti errores edito sto.
aliquo sensti Catholico posse negari, qu3nDἐυinitas sit Deus , ω Deus diυinitas . Sicubi vero dicitur, Domini sapientia sapientem , magnitudine mUnum , diυinitate Deum se, 9 a Iia huiusmodi , eredimur , nonnisi ea sapientia , qua est ipse Deus , sapientem eo , nonus ea magnitudine , qua es ipse Deut , m guum esse; nountsi ea aeternitate , quae est ipse Devr , aternum es , nonnisi ea unitate unum , qua est pse et nonnisi ea aiυinitate Deum ,
qua est ipse: ides se ipso sapientem , ma-g m=n, aternum, unum Deum. Deinde in ditur, eum de tribus Personis Ioqui
nam substantia in esse fatemur cri. Cum ergo in hoc symbolo distinguant Remenses Patres fidem de unitate attributorum cum et sentia a fide unitatis Personarum cum illa , indicium est , Gilbertulit in utroque errasse. VII. Scio, Othonem Fris ingensem ebronte. lib. I. eap. so. hac in parteo patrocinium Gilberti suscipere. Sed plus de drendum eli D. Bernardo , qui Concilio Remensi intersuit, & cum Gilberto disputavit, ac ipsiniet Concilio,
imo & Gau Dido Monacho , qui ad Camdinalem Albanensem Concillit acta transmittens , eadem quae S. Bernardus , a seruit, quam Othoni, quem plus aequo in Gilbertum propensum fuisse, test 1tur Radevicus, qui eius chronicon suopte-
Uit, dum ιιb. 1. eap. tr. scribit. Quba Otho morti proximus Codieom historiarum suarum manibus suis Q rei praee-pri , eumque litteratis , ω religiosis vi-νis tradidit a ut si qwid pro sententia magistri Gilberti . . . dixisse visus est , quo quem Nam Bernardum appellat, cui
subtiliquus fuit possit offendere, ad
ipsorum arbιι rium corrigeretur re. Et
sand si Gilbertus asserebat , deitatem non esse Deum , sed qua est Deus, dicere debuit etiam, divinam justitiam , bonitatem , non esse Deum, sed qua Deus est iustus, bonus 5cc. V IlI. Uerim qu dquid sit de opinione Gilberti. Dico, errorem distinguentium realit Er ac ualiter, tium essentiam ab attributis , tum a tributa invicem , merito ab Ecclosia proscriptum fuisse. Tansi iam enim deiide statutum fuit iii Concilio Literanensi IV. sub Innocentio III. cap. 'mitir , quod subsanιia divina sit si, x omnino : atqui si realiter actu distili/iteretur ab altributis , non esset omnino simplex , quin realiter coinposita ex essentia , & attributis, quae licet ab essentia distincta, cum ea tamen intimEconii ingeretu r, compositio autem est distinctorum
IX. Rurstis. Idem Concilium Lat ranense cap. h. contra Abbalem Ioachi in statuit, quod tu DΘo Trinitas est solummoso , non quaternitas ut salso
ille imponebat Petro Lombardo qui
qualibet trium Personarum est illa res ,
videlicet substantia , essentia , sive na- tiara ditiina: ereo si quaelibet Personarum non sit illa res , quae est essenistia, seu natura divina, sed realiter ab illa distincta , dabitur in Deo , non tam Trinitas, quam quaternitas . Imbsi ab eidem natura, sicut & ad invicem disti irguentur realiter attributa, dabitur in Deo non solum quaternitas ,
103쪽
8g Quaesim IV. De Divinis Attributis.
sed centenitas , eum centum sint attributa, tum invicem, tum ab essentia distincta. Hoc argumento Gilbertum urgebat S. Bernardus lib. s. de eonsiderat. eap. dicens : Multa dituntur,
esse in Deo, ω quidem fanὶ, Catholis que; sed multa unum . aliis uin , si diaversa putemur, non quaternisaxem habe.mus, sed eentenitatem. Verbi eaura,
dreimus magnum , bonum , iustum 6 innummera taIia: sed nisi omnia unum in Deo , ω eum Deo eon .res, Bahebis
X. Τert id. In Concilio Remensi contra Gilbertum definitum est, Deum, nonnisi sapientia , quae ipse Deus est, sapientem esse, nec nisi magnitudine, quae est ipse Deus, magnum esse: sed hoc dogma' corrueret, si Deus sapiens esset sapientia , & magnus magnitudi-dine, , Deitate, seu essentia realiter distincta; ergo &c. XI. inart b. mae invicem praedi- eantur etiam in abstracto , realiter non distinguuntur : sed attributa divina de se invicem, & de essentia praedicantur in abstracto; ergo &c. Min. probatur
onim linquit in pereepit sapientiam , qu esset sapiunt: sed ipse sapientia es . Et
insta . Bonitas etiam . atque iusilia , nunquid inter se in natura Dei, scut in ejus operibus dinant , tanquam dua diaversa sint qua Iitates Dei, una bonitas,
alia iustitia' non utique : fed qua sustria , ipsa bonitas ι O qua bonitas, ipsa
XII. in into etiam ratione. Quod est ipsum esse per essentiam , & inlinitum , non in determinato genere, sed in ratione entis, identificat sibi omnia quaecunque sint, dummodh non sint ex ratione formali realiter incompo Abilia: sed Deus est ipsum esse, & infinitus in genere entis, & attributa, nec invicem , nec cum essentia sunt ex sua ratione incompossibilia ; ergo &c. Major patet, quia, sicut infinitum in allia quo genere oeberet sibi identificare omnes illius generis persectiones; ita in-bnitum in genere cntis, Omnes Perinsectiones de genere entis sibi identi eare debet. Alias, si non identificaret , eum deberent ei uniri, deberent uniri . ut partes per compositionem : infinis tum autem, qua infinitum, nee perfici, nec constitui potest ex partibus pomnis enim pars, ut talis finita est, nee involvens id, quod altera pars complectitur, quia ab illa realiter distincta. Infinitum autem eκ par e finiista componi non potest, aliis esset Mnitum . ex partibus enim finitis, in finitum saltem per essentiam, quale est Deus , consurgere non potest ; ergo &C. XIII. Pro solutione eorum . quae obiici possent, noo primb. bd esto dici possit, attributa contineri in essentia divina continentia virtuali. tanquam in radice virtuali ipsorum , non tamen continentia reali, eo modo, quo effectus continetur in sua causa reali. Ex quo fit, neque essentiam perfici ab attributis, quia persectiones eorti in
actu implicit E in se liabet, lichi illassib nomine essentiae non explicet: Neque multiplicari essentiam , quoad explicitum essentiae, etsi attributa, quoad explicitum , variis conceptibus ,& nominibus, quasi essent multa, n minentur; sed solum essentiam divi nam , esto realiter unam . eminentia li tamen aequivalentia pluribus aequivalere, ut dicemus.
XIV. Noto secundo. QIthd est 5 e Gsentia, & proprietates in creatis pertineant ad diversas Categorias ; illa aclCategoriam substantiae, istae ad Categoriam qualitatis: essentia tamen, de attributa in Deo pertinent ad lineam substantiae : Unde Augustinus supra
relatus lib. t s. de Trinit. cap. s. Si dicamus linquit aternus, immortalis sineorruptibilis , immutabiIis , vivus , fa-ieni, potent, speciosus, iussur, bonur ,eatur , spiritur, horum omnium novummum , quod pomi id est Spiritus i quasi
tantummodo videtur signifieare subflautiam . eatera vero hujus 'Urantia qualitates e sed non ita es in illa in abili , simplicique natura. enim se
104쪽
I eun lim qualisater ἰΠὶe diei videtur , fecundum subsantiam , vel essentiam est
intelligenaeum. Absit enim, ut spiritus fecuniilm subsantiam diemur Deus, is bonus seeundum qualitatem , sed utrumque fert ndtim subsan; iam . Sic omnia
Qi lomodo autem sine distinctione reali inter illa, salvari, & solvi possisint contradictoria de essentia, & attributis, dicemus inserius. s. III. Palama , o Palamitarin eπον. XV. Regorius Palamas Graecus I t qui Palamitarum sectae nomen dedit primum Monachus , &postea Thessalonicensis Episcopus schic
maticus , medio seculo decimo quarto, Andronico iuniore Graecis Imperante , ut reserunt Natalis Alexandre secuto
nem Dei esse quid ab ejus substantia secundum rem distinctum, ipsa inse-xius , & ab ea velut a causa prose
ctum ; eo quod dicebat in substantia
cum rebus creatis communicari ne- ueat, operationes vero ad creaturas escendant. Operationum autem nomine, non solas eas, quas virtualiter Iranseuntes vocamus, intelligebat, sed ista quoque attributa , ut bonitatem , &c. quae ab essentia, &Iubitantia Dei reipsa distincta volebat, ει esse ea minora, licet ipsi coaeterna,
sicut splendor a Sole eatissus non est substantia Solis, etsi coaevus illi sit,
easque operatiocies nihilominus Deit eos appellabat. In sui autem erroris exemplum adducebat lumen illud, quo circumfusus suit Christus in Mon-Th.ibor : hoe minime creatum asser bat, sed aeternuiM , ac divinum, ipsumque, quo Deus induitur. . Cum vero urgeretur Palamas, essentiam Dei oculis corporeis videri non
Pome, respondebM ut refert David
Monachus in reIatione de dissidio Bar
Iaami, Se Palama apud Allatium t. de perpetua Consensione Ecclesia oecide Orientalis cap. r . est qui dem lumen illud divinum, & increa.
tum , & Deitas a Sanctis nominatur, at noei est substantia Dei, sed operatio, & gratia, & gloria, & solendor ex divina substantia in Sanctos missus. Omnes enm Sancti tam Homines, quam Angeli vident quidem. gloriam
Dei temporis expertom: substantiam vero Dei nullus, neque Homo, neque Angelus vidit, aut videre potest. Ex
quibus apparet, Palamam in hoc qia que errore misie, quod a Leatis non videatur divina essentia, sed nescio quae claritas ab ea refulgens: qui fuit
error antiquus Armenonim, culus meminit S. Gregorius Iib. I 8. moral. e. 37. XVI. Barlaamus Monachus, ex C Iabria Oriundus, Hieracensis postea
Episcopus , Palamae sese opposuit. Contentione jam ad tertium annum protracta, cum rem Baria amus ad Patriarcham detulisset, indicta est synodus anno circiter x341. Ioanne Patria cha Praeside , & Andronico Impera tiore praesente, in qua Baria alims damnatus est. Baria amo in Italiam reverso, non destitere eius Discipuli, quorum Princeps erat Acindynus, Palamae obsistere , quare altera synodus anno I 3so. Coacta fuit, in qua cum Baria amo etiam Acindyno damnato', Palamae error de distinctione divinae essentiae ab operatione, aliisque attribulis Iterum statutus suit: aesta hujus
synqdi exhibet Harduin. tom. II. Cυδ ct l. a Columna 233. I in aliisque syno- dis , maxime in ea, qnam Constantinopolitanam nonam appet Iant Grtei Schic matici, Palamae errorem totius Eccleistiae dogma secerunt. Contra quos
a sententia dedistinctione reali divinae essentiae a sua operatione , stolidiis, imo impius error est. Stolidus , quia Operationes Dei appellat Dcitates, & negat esse idem cum subsantia Dei: quid enim maohs de subitantia Dei, . quam Deitas χ-
105쪽
36 Quaestis IV. De Divinis Attributis.
cut quid magis de substantia hominis , quam lium alitias Deinde , quia dicit , Doeratiora es esse increatas, & adhuce se disti nefas a substantia Dei. Veleni in substantia Dei producuntur,& lic non sunt increatae, & a se, quia clusam habent sui esse, sicut operatio
creata : vel , substantia Dei non producuntur ; & sic quomodo erunt operationes Dei, praesertina vitales, cum
de ratiot e vitalis sit procederea principio intrinseco Impius etiam est: qima ponens operationes Dei distinctas a &εreatas, ponit plura entia increata, plures Deitates, & plures Deos: illae .nim Deitates, vel sunt substantiae subsistentes, & sic sunt plures Dii, vel sunt accidentia, & sic in Deo accidemetia ponit, quae in Deo non posse admitti stiperitis ostendimus : Gmque accidentis sit a subjecto pendere, non nossent esse ens increatum. Dicebat tamen, minimE obstare, ense dari plura entia increata , &plures Deitates infinities infinitas, modo superiores, modo inseriores. Sed quis non videt, hoc esse in Paganismum ruere, tanto maiori culpa, qtiant b in maiori Christianae fidei , de veritatis luce Rursus. Quomodo deietates illae substantia Dei inscrior ex dicuntur, si sunt quid increatum , uctit ipsa ' Si a substantia: Dei procedunt,
increatae sunt, procedent, ut Personae divinae procedunt: erro in Ddo non Trinitas , sed infinitas Personaruinerat admittenda. Sed hisce nugis vacare non praestat. XVIII. In sui erroris confirmationem adducebant Palamitae varias Pa-arum Graecorum auctoritates. Sed si
quis eorum mentem landitiis scrutetur , inveniet, Patres prae satos, non aliam agnoscere distinctionen . inter substantiam Dei, eiusque operationes , niti secundum niodum signin candi, re intelligentiae rationem e vel loqui non de Operatione , ut in se , sive ut actus
Dei, sed de operatione passive sumta , ut in termino per eam producto. . I V.
nus, quarto seculo inter alios hunc errorem habuit. mdd nimirum Attributa omnia, quae de Deo praedicantur . velut bonitatem , sapientiam , multoque magis, quae in Patre est, innascibilitatem, seu rationem ingeniti, nullo modo, neque cogitatione , sed nomine tenus ab effemia distingui . Et hoc , ut sibi taciliorem pararet viam ad dicendum , Filium , & Diritum Sanctum, in quibus non adest innascibilitas, seu ratio ingeniti, & improducti,
non esse eiusdem essentiae, & naturae cum Patre. Id constat ex S. Gregorio
Nysseno orat. I x. eontra Eunomium. Et
eiusdem erroris suilla quoque Eunomii magistriis Aetium , testatur S. Epiph nius hirsXX. Dico . Eunomius negans omnem distinctionem etiam per rationem inter essentiam divinam, & attributa erravit, ac merito pro criptus fuit. Probatur . Ideo divina essentia nuI-la distinctione , nee mentali distinguenda esset ab attributis, vita haec actu, & realiter sunt idem eum illa et sed haec ratio non evincit; ergo &c-Minor probatur Ratione D. Thomae
in aliqua natura superiori praeexiliunt unitu persectiones , quae in inserioribus recipiuntur divisE , & multipliciater , tunc datur sundamentum, ut i tellectus , qui ex iis , ouae videt in i serioribus , ascendit ad cognoscendum illam naturam superiorem, sormet de ea diversos conceptus , quorum unus uni periectioni respondeat, alter alter . sed in natura divina praeexistunt unite omnes persectiones , quae divise inere iuris inveniuntur; ergo datur locus , ut humanus intellectus, qui excreatis
ascendit ad divina , B et de subita
106쪽
lI, divina diversis eonceptus. Major si uι res muli pueἰt r ἰpsum repraesentant. probatur: natura ejusmodi, licet una, XXII. Dices sectindo. Si attributa& simplex realiter, repraesentatur la- etiam per mentem distinguantur ab eiamen per diversas persectiones creatura- setitia , erit compositio saltem rati rum varie , & multipliciter tanquam nis in Deo ; atqui in Deo simpliciisi- omnibus illis aequivalens, & omnium mo nulla est adnaittenda compositio. earum rationes praecontinens, tanquam nec mentalis ; ergo neque distinctio. unicum omnium earum principium; Major probatur et compositio est unio di- ergo dat fundamentum, ut concipia- stinctorum , quocumque modo distin-tur, pro ut aequivalet uni, & non alteri, cta sint; sed in Deo erit unio distin iecundum unam rationem, & non al- elorum , nimirum essentiae , & attri-teram r non quidem per affrmatim butorum I ergo erit pariter compositio. nem , judicando esse dinincta , quae di- Ita arguebat Eunomius apud Nissenum
stincta non sunt: hoc enim esset menda- orat. I x. adversus Eunom. Non aliud cium , sed per puram , ac simplicem quid est vita , quam essentia , ne a IL. mentis apprehenuonem , nimirum unam qua compositio in simplici natura intellia rationem apprehendendo , & abstrahen- gatur , in id, quod participat, quod do, seu praescindendo ab altera; ab- participatur, notione dioisa. strahentium autem ut aiunt Philos Respondet tir negando maiorem , ad phi) non est mendacium. Sic anima culus probat. dico , majorem esse venumana, etsi una realiter, vegetativa ram, u illa distincta invicem se exelu st, sensitiva, & rationalis, men S ta- dant, secus vero, si invicem se inclumen in ea concipit rationem vegetati- dant. Compositio enim essentialiter divi, quin rationem sensitivi , & rati cit partes: Partes vero sese invicem
natis concipiat , eamque in tres gra- excludunt , vel realiter , si reali teteus, tres rationes, & conceptus par- componant, sic pes excludit manum,
titur . Eodem proportionali modo , & manus pedem; vel objecti vh , si l quamvis essentia divina sit idem cum gic E componant , sic animal objectivis
Personis, seu cum notionibus , mens excludit rationale . Essentia autem, Se tamen concipit Personas, sine essentia, attributa invicem per mentem disti essentiam sine Personis . Ex quo fit, cta , non uniuntur tamquam partes: ut concipiat in Filio , & Spiritu San- quamvis enim mens attributa sine eiacto essentiam divinam , etsi in his non sentia concipiat, non tamen essentiam concipiat, notionem ingeniti , & im- excludit; nec realiter, quia essentia producti. eum attributis realiter idem est; nec XXI. Dices primo. Magis est unum , obiecti vh , saltem ad equat E , quia con- quod est unum re , & ratione , quam cepi iis objectivus attributorum , esto ad , quod est unum re , & multipleκ non eκ primat, implicat tamen, & inratione ; sed Deus est maxime unus; eludit essentiam , cum essenti. a S attri- ergo videtur, quod non sit unus O , buta sint unum & idem si ib diversis no-εe multiplex ratione . tionibus . Gregorii Niseni est ista so- Respondetur cum D. Thoma citato, lutio: Quis ita supidux t ait orat. ra.
qui hoc argumentum contra se propo- contra Eunomium a ut ignoret, divinam nit . ad tertium t inquit dicendunta , quidem naturam , quidquid tandem I qu d hoe ipsum ad persectam Dei unita- etin ἐῶm essentiam es, esse unam , ω unia sem perginei , quὸd ea , qua sunt multi- formem , atque compositionis expertem eplieiter , divisim in aliis , in ipso fumanam veris animam humi jacentem , sunt simplieiter , ω tiuite . Et ex hoc quoniam non potes , quod quaritur , li-σontingit , quisi es unus re , ω pIures quidb perspieere, per multas notionei ad Deundam rationem e quia intellectus ne- inexplicabilem naturam diversὸ , ae muia fer ita multipliciter virebendis -- , t liciter eontem ore, non una aliqua co-
107쪽
ρα Quaesis III. De Divinis Attributis.
titatione quod Iatet indagantem y XXIII. Sed dices. Posita distinctione inter egratiam, & attributa, ouaedam singularis notio, sive idea responderet huic nomini epntia. qua: noin respondere huic nomini ingenitureis, bonum μ. sed hoc dici non debet; ergo&c. Minor probatur. Si huic nomini semia corresponderet notio , &idea singularis, haec idea esset essentiae tantum, & non ingeniti, idea ingeniisti esset ingeniti tantum, & non boni, Idea boni esset idea boni, & non iusti &e. It) ratiocinabatur Eunomius apud Basilium .
Respon eo negand. min. , ad prob. dico, in ea sorma arguendi fieri trans tum ab eo , quod est in mente, ad illud , quod δὲ in re , seu i sensu forma. li ad sensuin materialem. Esto e in idea singularis essentiae , ut respondet
conceptui mentis humanae, non exprimat ideam. ingeniti, nee idea ingeniti idem boni, ex parte tamen subjecli, S in re , idea essentiae est idea imaenit , boni, ac cujusvis divinae persecti
nis, excedens omne nomen , Omnemque intelligentiam . Itaque t Nilianus xespondet Eunomici subiectum ipsum Deus sine initio es, ac fine , quod quia
dem omne nomen , ae notionem omnem
superat. Hoe vero , quod es neque eκ caisa ipsum oriri , neque unquam desiuere , hae nominωm istorum ingenitum , incorruptibile eammentatione d σIarantur : & hoc S. Doctor ad omnia
alia , quae de Deo disiuitur, extendit et
quarum aenaquaque per sese seeundum propriam , as pera Ilarem intelligentiam Auseantibias nominibus entane atur .
H ec pariter doctrina Basilii est lib. t. ontra Etinomiaem , a qua huc producenda tempero, quia aliqua inserius dicturus ero. . v. Wisis NominaIium. ΣXIV. Y Ominales, Duce in hamo
Arimur. ibi .m dis. S. qu. h. ors. 1. aut ab errore Gilberti Porretani altrubuta realiter distinguentis ab essentia divina, & ad invicem, quod vidimus, declinarent , ad oppositum Eunomii
accesserunt: contendentes , attributa
nec ab essentia , nee invicem ulla diis stinctione etiam per intellectum distin gui , sed solum esse diversa nomina .
eandem omnino rem eum connotatione
ad diversos effectus exprimentia. Dicebant prqpterea , nullam inter praelata dari di itinctionem rationis r tiocinatae , seu ex parte rei significa- solam rationis ratiocinantis , nimirum solum ex parte intellectus, per plures actus de eadem omnino reabsque ullo ex parte rei intrinseco lanis unento per plures actus ratioci.
. XXV. Dico ergo. Essentia Dei non distinsuitur ab attributis , nec attributa invic sola distinctione rationis
ratiocinantis. Hoc asserium primo confirmant omnes rationes s. superiori comtra Eunomium adductis.
Quibus addo Bisilium, qui postquam ab Eunomio p'stulavit, an sicut assi rebat , insenitum esse de substantia . Dei , hoc idem assereret in omnibus,
quae de Deo dicuntur, lib. I. contra Eunom. num. 8. ait. Quὸd si omnia halo ad unum signifieatum tendunt , necem omnino est , Ut nomina idem inter θ -- Dant , quemadmMum sit in iis , qui multis nominibur appeuantur : sicuti cum mndem dirimus Simonem , Petrum , e rCepham . mare qui audiet immortalis a
re- Dei. deveniet ad ingenerationem s
qui audierit indivisibilem ese , ad ereandi facultatem deferetur. Et quid hac eo
D ne fieri possit absurdius y Si quis via
desieet aleoco proprio uniuscuiusque , n minir signisi ato , thm communi usui , tam spiritus doctrina repugnet ρ. . . No ne igitur manifesta est insania , si dicas , proprium Animatiam unieuique nomini subiectum non esse: sed eontra verborum
vim decernar , nomina omnia idem inter se valere ρ Ita Basilius . Vel ergo Nominales omnibus nominibus , quae
de Deo dicuntur, idem prorsus tribuis tDjsiligo 1 by GOra le
108쪽
ut signifieatam , vel aliquomodo di
versum . Si primum: contra illos arguit Basilius; omnia enim nominia , quae de Deo dicuntur, ponunt sinonyma, & incidunt in confusionem, quam Basilius eκprobrabat Eunomio. Si 'ero dicant secundum; ergo aliquam distinctionem admittant oportet , non sinIum eκ parte rationis ratiocinantis , sed rationis ratiocinatae , &eκ parte rei significatae, & asserant cum Cyrillos 3x. Thesauri Non omnia ergo, qua in Deo sunt , ω de Deo dieuntur, subsam tiam flauseam : reliquum est igitur,
in voce, modoque disendi areidentia ese se dicamus, quoniam moso accidentium ea intelligimus.
XXVI. Praeterea , divina praedicata, quae diversis nominibus exprimuntur , tanquam res invicem distinctis nobis
Scriptura proponit. Paulus Roman. I. U. xo. In Donilia Dei inquit creaturn mundi per ea , facta funι , intellecta eonspieiuntur , sempiterna quoque virtus es tas , diDinitas e quibus Iau-
Ius tria proponit nobis , ut in DeqdistinAa, nimirum ellantiam , potentiam operativam, & operationem. Et ibid.
divitiarum sapientia , fetentia Dei , quam ineomprehensibiIta sunt judicia ejus , fir involgabiles via ejus I ubi in Deo distinguit Sapientiam , Scientiam, Iudicia, & Providentiam.
Christus item Ioann. I S. V. I s. Onan .ssinquit . quacumque habet Pater , mea
sunt. mae verba Concilium Florentinum sic exponit et omnia , qua Patris sunt , ipse Pater Uuigenito Filio suo dedit gignerido , praeser esse Patrem: ergo esse Patrem aliqtiomodo distinguitur abessentia , & attributis, non sola ratione ratiocinanie , alias Pater dans Filioessientiam, & attributa , dedi Iset quoque esse Patrem. XXVII. Ulterius. Synodus Laler innensis sub Innoe. III. eap. 1. contra ab batem Daehim confitetur , qudd divina eisentia, esto eadem sit res cum Patre , Filio, & Spiritu Sancto: tamen illa rei ορο es 4enerano, neque Seuita ,
nee proeeιην ς sed est Patre, qui gen rat, FiItas , qui gignitur , ω spiritus Sanctus , qui procedit , ua disinctiones
sint in Personis , ω unitar in natura .
Ubi de essentia, esto eadem res sit cium Personis , negat , quod sit generans,& hoc assirmat de Patre; negat, sudasit genita , & hoc assirmat de Filio; negat, qudd sit procedens , & hoc anfirmat de Spiritu Sancto ; negat tandem , quod sit plures , & hoe assirmat de Personis: Fides etiam docet, quoa Filius sit incarnatus, quod negat de essentia; At si essentia, & perlonae eriparte rei significatae essent prorsus iisdem, nimirum re, & ratione ratiocinata , & solis dIversis nominibus significata, ac diver fis conceptibus forma libus repraesentata, ut Nominales se tiunt, ejusmodi praedicata , quae vere
contradictoria essent , non possient v
rificari , sed quidquid diceretur de ecsentia , dici deberet de Personis ; ergo &c. Min. probatur, nam ex hyp tne si , quod gladius, & enclis differant solo nomine . de non ex re significata, quidquid assirmatur de ense , verὸ praedicariir de gladio , nec potest aliquid negari de ense , quod affirmetur deis gladio. XXVIII. Recurrent Nominales ad
diversitatem connotatorum , quorum beneficio putabunt, se omnia n xc inconvenientia vitare. Sed contra prim b. Nam hanc diversitatem connotatorum nec negabat , nec negare pO. erat Eunomius et & tamen Patres contenti non erant , sed contendebant , cuique nomini sui im
respondere debere significatuin , lit supra 'stendi in iis ex Basilio, & D. Augi istino lib. I. de Trinitate eap. 6. do ceme, substantiam in Deo significaerea, lurain , non alit in Personam , subsantia i inquit Patris ipse Pater est, non quo Pater es , sed quo est . Secun- db . Vel haec diversa contiolata effetunt, ut nomina diversa , quae dicuntur de Deo , esto significetit unam . rem, eam tamen significent sub rationibus multis, ac diversis; vel iaciunt,
109쪽
4 Quaesis I . De Divisis cit tributis.
ut significent unam rem sub una , acindi. sibili ratione . Si primum; ergo
dant sui damentum intellei tui, ut eam concipiat stib una ratione, & non sub
alia, & proinde landant distinctionem
ex parte rei ratiocinatae . Si vero secundum dicant, cum tota distinctio se
teneat ex parte nominum , & conceptuum irinalium , ubi aderit fundamentum , ut de illa ratione omnino simplici diversa, & contradictoria salvari possint λXXIX. Conantur Nomina Ies variis dictis Sanctorum Patrum sese tueri, qui videntur dicere , quod natura divinaesto multipliciter dicatur , una tamen , ac eadem sit . Sed intentum Patrum est, solium excludere realem distinctionem inter eIsetitiam , attributa, & Per- sotras , non autem excludere ab eadem diversas rationes, secundum quas, estorealiter una, aequivaleat tamen mullis,
quae in creatis distincta sunt. Quod si aliquando videntur dicere, in Deo nihil ene varium , & multiplex , sed tantum voces diversas , semitas
multas , ut D. Bernardus lib. d. eam er. cap. I 3. , & S.Cyrillus lib. xx.
Thesauri. Advertendum est , eos loqui tantum de denominationibus, & relationibus temporaneis , & extrinsecis Creatoris , Redemtoris , Sanctificatoris, quae quidem novam Deo non asinserunt perfectionem, quam ab aeterno nota haberet ; non vero loqui de perinsedionibus divinis , quae Deo necessarid conveniunt , quaeque in creaturis divisae , in Deo unitae praeexistunt. Vel eos tali modo loquendi uti, ut a Deo excludant omnem realem distinctioneni inter attributa, & essentiam et quod praesertim D. Bernardi intentuin erat, qui ibi inlendebat, excludere a Deo quaternitatem contra Gilbertum
XXX. Dices tamen prim3. Ubi non unum, & aliud, non potest unum
concipi sine alio ; sed in re simplici,
qualis est Deus , non est unum , de
aliud ; ergo in eo non potest concipimum sine alio.
peritur sola distinetio rationis ratiocinantis, quae distinguuntur tantiim penes diversa contiolata extrinseca atqui essentia, attributa &c. hoc solummodo distinguuntur ergo &c. Major. videtur certa . Ideb enim Petrus , ut Seriator , & ut militiae Dux , di hinguitiir a se ipso sola ratione ratiocinante , qudd ca distinctio non sumatur ex ipso Petro, sed ex con nolatione, & relatione ad diversa ossicia Senatoris, & Militis, quibus fungitur. Minor. etiam probatur etenim ellientia in Deo , ut comparatur ad effectris , se producibiles, dicitur omnipotentia , qualentas res a se cognoscibiles conn tat, dicitur sapientia , vel scientia. XXXII. Reipondetur ad prim. dist.
Majorem , ubi non est &c. , nequeo unum aequivalens , & praecontinenti plura, non potest &c. Cone. mai. ubi non est &c., est tamen unum aequiva
lens , & praecontines plura, nego ma I. Esto autem essentia divina , & attribu ta non sint unum , & aliud et sunt tamen una res aequivalens, & plura praeocontinens; ideoque sub una ration
concipi potest , quin concipiatur sub
alia . Imo retorqueo argumentum ilia
Nominales . Ubi non est unum , & aliud, non potest unum producere, Mnon producere, produci, & non produci , communicari, & non communi eari ; sed essentia , & Personae nOI sunt unum, & aliud ; ergo non pote rit persona producere , & produci . quin producatur , & producat esseniatia, nec ista communicari, quin comis municetur Persona. Concedent ne hoc Nominales pXXXIII. Ad secundam nego min. . ad ejus prob. nego antecedens . Esto
enim denominatio temporanea Creat ris , cognoscentis creaturas , non habeatur in Deo, nisi ex con notatione . extrinseca creaturarum : omnipotentia
tamen, scientia , aliaque attributa rationes suas habent Deo intrinsecas , &prorsus absolutas a quocumque extrinscco, quarum quaelibet suam habet
110쪽
nibus Personalibus: istae enim, quaniaeon notationem habere possunt ad res extra Deum certE nullam. Nisi exiscitare velit haeresim Sabellianam , &ὰicere , Filium esse veluti radi ut Lia , quo pater veluti Sol suam luce in effudit , & Spiritum Sanctum veluti calorem , quo hominum corda calefeeit ; & sic Personarum destruere Triis
XXXIV. Istinctio passim a The AP logis dividitur in disti
Hionem realem , & distinctionem rationis . Prior est, qua unum realiter non est aliud , seu quae nullo cogitante intellectu reperitur, sive inter rem, di rem , sive inter rem , & ejus m dum , aut inter varios enisdem rei modos . Posterior est , qua ea , quae xealiter sunt idem , per rationem diis stinguuntur , seu qua intellectus apis rehendit unam objecti persectionem ne alicra, quae tamen in re est idem
Praeter has duas distinctionum species, tertiam quasi mediam excogitavit
Scotus , quam vocat formalem ex na
sura rei et formalem quidem , quia non est inter duas res , sed aut inter rem , di ejus formalitatem , vel pta secti nem , aut inter ejusdem rei scirinalit
tes , seu persectiones r ex natura rei ,
quia est actualis inter rem , & ejus formalitatem , sive inter formalitates ejusdem rei , independenter ab omni cognitione intellectus. Hac distinctione contendit Scotus , distingui essentiam Divinam , tum ab attributis &Personis , tuin attributa invicem . Ex hac distinctione sic explicata concludit primo : essentiam , licet sit
idem realiter cum Persona , aut cum bonitate, non esse tamen idem sorinat iter, etiam ante mentis consideratio
eari , quomodo Pater aeternus comm nieet Filio suo naturam , non auterm suam Personam, cum Persona sit aliquid ante mentis operationem a nat ra Patris distinctum. Tertio concludit: saeit E se explicari, quo do tum essentia, tum attributa varias habeant definitiones; nam sic essentia, & attributa varias habent quid ditates , quare variis , dccontrariis definitionibus poIsunt e plicari . XXXV. Dico tamen . Essenii X diis vina , sive a Personis, sive ab attribi iis , sive attributa invicem non disti guuntur distinctione actuali formali, ut putat Scotus . Auctores , qui co tendunt , hane Scoti opinionem nihil, aut parum distare ab errore Gilberti
Porretani, hoc nostrum assertum pro bant iisdem rationibus , quas superius s. a. contra Gilbertum attulimus .
idquid tamen sit, an cum Gilberto
Probo prinad se. Posita distinctione
actuali sormali Scotica inter essentiam divinam , & personas , & attributa tum comparath ad essentiam, tum invicem , non staret summa Dei simplicitas . cas omodo enim concipi potest summe simplex ille, in quo tot essent
sormae tum a natura , tum invicem.
natura rei summa simplicitas omnimodam dicit unitatem tum rerum is, tum formali tat um. Rursus . Quomodo esset summd sin plo ille, iii quo tot formalitates acta ex natura rei distinctae cum essentiae . divina compositionem actu sacerent, ei sent enim persectiones , & formae actu illam assicientes sormaliter , de denominantes p Illa distinguuntur so maliter ait Frassen. tract. I. disina. 1.art. λ' qu. a. de dolinct. attribui. ) quae lic Et realiter identificentur, unum i men non est definitio alterius , n praedicatu in ipsi intime conveniens . actu tamen eum assiciens, & denominans lannaliter. Cur ergo hae form