장음표시 사용
81쪽
se verbi causa dicitur Deus habere oculos , quia oculi Domini . respicia, uni omnia , manus Domini iacit., omnia . Et audivit linquit Adamia fonum pedum Domini deambulantis in ,, Parasiso : haec simpliciter audiunt, ,, & humanas imbecillitates ad Dei ma-
, , pnificentiam reserunt . Ego auter . , , dico , quod Deus totus oculus est, , , totus manus est , totus pes est. To- , , tus Oculus est , quia omnia videt.., Totus manus est, quia omnia opera- tur. Totus pes eli, quia ubique est. , , Ergo videte, quid dicat. plania, , taυit aurem non a uitet, aut qui sinκit M oculum , non considerat ' & non dixit:
Qui plantavit aurem; ergo ipse au- , , rem non habet, non dixit, ergo ipse M oculos non habet 8 Sed quid dixit 3,, mr planta Dit aurem , non audiet , se qui finxit oeutor , nou eonsiderat ', , Membra tulit, efficientias dedit. Ηςe ex S. Hieronymo S. Augustinus . Uidendus etiam est Damiscentis lib. r. de fide cap. ri qui singula , quae deis Dco modo corporeo dicuntur, diligenter expendit. Ex quibus discimusquhd licet Deus caui et in homine membra , imo & quorumcumque corporalium causa sit, non tamen nec membra , scii quicqitam horum in se forinaliter habet, sed eminentissimam virtutem haec omnia iaciendi , non enim est horum causa uni voca, & particularis , sed aequivoca , & universalissimi. Sicut Sol est causi plantarum , segetum &c. quamvis , nec planta, nec seges sit.
DUBIUM II. An Deus si compositus.
art. r. , Deum non essu Corsus A instituit a r. x. hoc quaesitum znec superstuE , ait Cajetanus hic .
Quia esse corpus , & esse compositim ex materia , & forma , non idem sunt, neque convertuntur apud omnes. Nam Averroes ponit Corpus in Coelis , &tamen non composivium ex materia s& forma , de quo NaZian L. Orat. 34. Et Datnascetuis lib. I. de Fide eap. 4. Avicebron aulem ponit compositum
ex materia , oc so ima in substatutis spiritualibus, & tamen non Corpus qua les aliqui putabant esse Angelos. Agamreni etiam in Deo ponebant essentiam ,& enis animam . Hi suere Christiani quidam , qui a Mahumete dementati anno 6so. Christianismum eri parte s
II. Dico ergo . In Deo nulla est compositio latame , & materiae. Pr bai primo D. Thomas et quia omne ta liter coiia positum habet potentiam actui admixtam, materia enim est id , quod eit in potentia et sed Deus est actiis purissimus : Ergo dcc. Secundi, . Omne compolitum ex materia , & forma est bonum , Si persectum per suam sorna bin: Ergo non eli primum sic sum-nluin, quod debet ei se bonum per se, ec non per aliud: Ergo citin Deus sit per uisentia in bonus , & primum in genere boni , debet esse bonus per se, non per aliud , de participati vh ab alio . Tertio. Omne late coinpositum cIt agens per suam sormam; ergo non est primum , & per se agens . Sed Deus est primum agens simpliciter , Se in Omiu genere ; ergo non debet esse χ- gens per formam , sed debet esse pere .setitiam suam forma simplicissima , Sephiri Isima. III. Nec dicas. Ignis est primo, Mper se agens et & tamen non est per se forma . Nam respondeo , qudd ignis , etsi dicatur primum agens in ordine calidorum , non tamen est primuir simpliciter in ordine agentium ,. sicut est Deus , & ideo nec agit se toto, sed ratione sorinae, nec oportet, ut Perse forma sit.
82쪽
. II. An ex Deo, Deitate. IV. 'm Ico . In Deo non adest com-
naturam, seu inter Deum , & Deitatem , sed Deus vere , & propriε est sua essentia , sua deitas . Est Catholica veritas statuta in Concilio Remensi
contra Gilbertilin cor nomento Porretanum Episcopum Pictaviensem , ii quo haec eius propositio inter alias proscripta est : Divina essentia non ea Dei : dicebat enim , divinam essentiam , seu deitatem, esse quidem qua Deus es , non tamen qua Deus st: quod idem dicebat de aliis praedicatis divinis, nolens , in divinis abstracta prindicari de concretis , neque E contra .iniare Boetii vel ba in libro de Trinitate sic exponebat reserente S. Ber- nardo se rati. Sci. in Cantica. Pater es veνitas , idest verut : Filius es veritas , idin verωρ. Spiritus Sanctux es veratas, ides veru, : ω hi tres simuI non trepi ratates , sed una veritas , ides unua verus. Contra qu1m expositionem exclamat S. Bernardus et O obseuram , perversamque explanationem l quam vertiar, saniasque per contrarium ita dixisset rPater es verus, iden veritas. Filius es verus , iden veris as . Spiritur Sanctures verus, des υerisas. Et hi tres unus veru ν , ide 3 una veritas. Quod quidem feeiset , si Sanctum Zignaretur Fulgentium imitari , qui ait : Una quippe veritas unius Dei , imo una veritas, unus
V. Imb, ut resert Gatisredus Clareia vallelasis Abbas in D s. ad Albinum Cardinalem Episcopum Albanensem, presis 1 S. Bernar clo Gilbertus, ut fateretur , vel negaret, quod divina e si sentia , vel natura, divinitas ejus, sapientia, bonitas, magnitudo, non est Deus , sed est forma, qua est Deus, ausus sit dicere forma Dei, ela diviniatas , qua Deus est , ipsa Deus non es. Et in libello contra Gilbertu in eius
errorem exponens ait: Initium malo. rum hoe erat. Forma ponebatur in Deo ,
qua Deus esset, ιν qua non esset D uriat humanitas hominis forma est , non qua
sit , fel qua δει homo . Et insta . Unde
Er Ousmodi entinetationes , Divinitas
es Devi, Sapientia , falsas esse
omnrno tam impiὸ , qtiam liber8 a ui es proferι. Porris conversas earum , Deu es verarax, Deus es sapientia , eaterasque es modι emphaticas esse tradebat , ae si de homine diceretur: Tu quantus , quantus, totus Sapientia es. Haec Gauis Dedus.
VI. Totum processum contra Gilber- um narrat Otho Frisingensis lib. x. de gestis Friderici I. Imperatoris eap. 36. ,π s . ubi concludit et Romanus Pontiis feA. definiνιι , ne aIiqua ratio in Theois
Iogia inter naturam , Personam divi deret, neve DPur divina essentia dicereis tur ex sensu ablata vi tantam , sed etiam nominatrvr .... Episcopus vero GiIberis tur praemissam Summi Pontifieir fentem tram reverentpr excipiens, Archidiaeonia furi 3n gratiam receptis , eum ordinis integritate , ese bonoris plenitudine , ad pro- prram diaeesim remeavit. mare erravit
quidem Gilbertus, sed haereticus non
VII. Ex dictis apparet , Gilbertum
ex ruimasse, attributa Dei, neque a se invicem , neque ab essentia re ipsa distingui, sed tantum ratione Theologi ea , seu sormali. Sanctus enim Bernaris diis s. de Considerat. eat. 7. satetur, ab ipso , eiusque discipulis dici magni rudinem, bonitatem &c. unam esse divinitatem, sed eam non esse Deum, sed illi conserre , ut Deus sit. No
multa inquiunt , sed unam tantam divit ιtatem, qua omnia illa sunt Deo ut
sit, conferre asserimus . Hinc ab aliquibus dubitatur , an doctrina Scoti distinguentis plusqtiam ratione , & intelligentia inter divinam naturam, &attributa, & inter attributa invicem rita ut, . lichi divina natura reipsa sit attributa , sormaliter tamen noliant, a Gilberti docti ina discrepei. Nihil, vel parum distare iudicat Petavius
83쪽
num. 3. Quod iudicium olim tulerat o. Gerson in uis. ad quendam Fratrem Minorem Iuno I 441., in qua refert , per Praedecessores suos in Sacra Theologiae facultate inter caeteros dam natum fuisse hunc articulum et Quos aliquid sit Deus realiter , quod non raformaIiter Deus. Sed hane causam tr bandam suscipere , nostrum non est , miniis vero de ea iudicare.
xitas contra Gilbertum. Primo ex Seriptura Ioann. 14. vers. 6. Ego, inquit Christus , sum via , veritas , vita:& Ioamiis Epist. r. cap. 6. v. 6. Spiri rus est, qui tes eatur, quoniam Christis es veritas : Sicut autem se habet veritas ad verum , & vita ad viventem, illi Deitas ad Deum; Ergo sicut Deus est veritas, & vita; ita Deus est
deitas Secundd. Probatur ex D. Augusti-xio lib. II. de Ciυitate Dei es. Io. sic dicente: Propter foe itaque Natura di ritur simpleae, eui non sit aliquid habere , quod vel possit amittere , vel aliud sit babens, aliud quod habet, sicut vas
aliquem liquorem , ve I Corpus colorem , nut aer Iurem , e fervorem , aut antam a sapientiam . Nihil enim bortim siae, quod habet: nam n que vas liquares, Nec eorpur color, aut aer Iux , sive fervor, neque anima sapientia es . Hine est , quὸd etiam pri ari ροίsunt rebus , quar habent , in aIios babitus, μι qualitates verti, atque mutari , ut o vax evaeuetur humore , quo plenum est , ω eorpus dero rerum, Q aer tenebretur ,
edi anima d simi. Quibus verbis docet , nee disti Qui poliis inter De ui habentem Deitatem , & Dei talei , quam habet, ic insuper nihil eorum, quae Deus habet , illi deficere posse.
Rursus lib. s. de Trinitate cap. II. Sicut I rnquit Trinitas unus Deus di
citur , magnus , bonus , ate nux , omni
potent , Memque ipse: sic sua diei potest Dιitat , ipse fua magnituso , ipse μα- bonitar ι ipse sua Meruiιas , ipse su
IX. Τer tib . Probatur rationibus, quibus S. Bernardus urgebat Gilberintum. Primh. Si id, quod est Deus, non esset id , quo est Deus, nimirum sua Deitas , iam esset compositus ex Deo, ideli habente Deitatem, & Deitate ; sicut quia homo , id est habens
humanitatem, non est humanitas, homo est compositus ex humanitate, de habente ipsam , & homo , oc humani. tas duae res 1 unt: sed Deus, Sc natura Dei est omnino simplex; ergo. Ir, S. Bernardus lib. s. de Consider. cap. T. Gilberti discipulos perstringens e apis ritir ergo s inquita etsi non multi ieem , duplitem Deum , O non ad merum simplex pervenistir , neque ad id, quo meisitus euitari non potes . Tam non esssimplex, quod vel uni fuerit obnox/um. forma, quam nec virgo veI uni cognita
Secundd. Ratione, qua utitur serm. So. in Cantiea sic: Deilas, aut Deus
est , aut aliquid , quod non est Deus , aut nihil: atqui noli potest ei se nihil , cuin sit natura divina , qua est Deus , de sine qua non esset Deus ; sed nec
dici potest , quod sit aliquid , quod
non est Deus , quia vel esset minor Deo , vel maior, vel par . Non potest esse minor Deo, quia est id, quo Deus est , de proinde infinitum, sicut Deus. Non potest eise maior ; alias eiaset suminum bonum, εe non esset Deus. Nec potest esse par . Alias duo ei sentsumma bona, & non unum, quod est
impol sibile . Relinquitur ergo , quod Deus propriE sit ipsa Deitas, de Deitas ipse DeuΝ. X. mirto , probatur ratione Divi
Thomae hic: In rebus incorporeis non distinguitntur suppotitum , dc natura, sive essentia : Sed Deus est incorporeus et ergo supposituin , ει natura in Deo non diitinguuntur , atque adeo Deus est sua eisentia , vel natura . Maior probatur. Ideo in rebus corporeis differunt natura , cic suppositum , quia natura solum includit ea , quae ingrediuntur definitionem speciei; suppositum autem praeter illa etiam i
84쪽
eludit tmteriam indῖvid iralem eum accidentibus ipsam individuantibus . Unde id , quod est homo, habet in seis
aliquid , quod non est humanitas , neque oniaino idem est homo, ac humanitas, cum plura includat homo, quae non includit humi nitas . In labii antiis amem incorporeis, cum non fiant individue per mat iam, ted per se ipsas , nihil includit stipposietum, seu individuum , quod natura non includat, unde in eis est idem suppolitum , si .e individuum , quod natura, sive
XI. Ut haec ratio intelligatur , &evanescant difficultates, quae circa il-Iχm oriuntur. Supponendum est, suppositum duo addere supra naturam .
Primum Aint principia iii dividuantia;& haec in rebus corporalibus sunt hae
Carnes , haec On , h ec anima , desinantia hanc materiam , quae usto in unanitate non includantur , inci riuntur tamen in homine individuo. Secundum , quod stippositum addit sit Pra naturam, est Rabsistentia, seu per se exiitentia , quae est realitas quaeda inpositiva , velut terminus , & complementum naturae , ratione cuius redditur condistincta, & incommunicabilis, nedum pluribus individuis, sed etiam pluribus sit positis . mando ergo Sanetus Thomas dicit, quod in rebus incorporeis non distinguuntur stippositum, & natura , sirinit iuppositum , non ad aequite quoad utrumque , sudit id aequite , nimirum pro ut sis luinis addit principia individuantia , ut constat ab exemplo , quod ibi affert , &pro ut suppositum idem est, ae individuum natura' : ut inde concludit,qubd. cum natura spiritualis, & incorporea non individuetur per materiam , aut aliud accidens ipsi . sed per se ipsain, , in ea stippositum nac ratione non dis illim ur a natura, sicut contingit in Corporalibus. Non tamen D. Thomas accipit mypositum , prout addit etiam sibili flentiam reddentem naturam incommunicabilem e. lain pluribus suppositio .i i
XII. Qiiod necessarid dicendum est, ne doetrina D. Thomae sit sibimet co tradictaria. Etenim Angeli lant iubstantiae incorporeae & immateriales ἰ& tamen in eis realiter differt id , quφω ab eo, quieta est , seu natura , dc
suppositum, ut videre est I. p. qu. so. r. v. ad 3. , 'M. TI. ar. I. ad 4., lib. 2. Orura gentes cap. 31., qu. de spiritualibusereat. art. L. ad 8., o quodlib. 1. art. 4.,
ubi ex professo quaerit, utrum iu Auge Iis sit aliud suppositum a natura: & anfirmative respondet : quia sit bstantiis immaterialibus creatis aliquid accidit praeter rationem speciei. Non quidem aliquid, quod sit determinatiuuin spe- ei et ad esse individuum, cum ipsa natura speciei non individuetur per materiam , sed per se ipsam . Sed qui non est suum esse , accidit ei aliquid prater ratisnem 46iei , s licet ipsum esse, quaiam, qua attribuuntuν δε
non natura, propter quo 3 et1 funei um non est omnino idem eum natur L. Qui re. ut praelata contrarietas tollatur , dicendum est, D. Thoniam , cum ait, generaliter in substantiis incorporeis non distingui suoposi- tunt, oc naturam, non loqui de supposito , ut dicit utrumque, scilicet naturam individuam , & per se existentein, vel subsistentem incoin municabiliter sed solum , ut dicit naturam in individuo. Nec ulterius intentum Sancti Doctoris protendebatur, quod erat tantum ostendere , Individuum naturae divinae , quod dicitur bie Deus , seu babens divinisatem, et se idem clim natura divina, & hoc vocat suppositum, scilicet quod est, abstinens ab ulteriori notione suppositi divini, ut dicit Pers nam incommunicabilem , quia de hoc agere praesemis loci non erat, ubi agit de absolutis, non de relativis, ut
notat Cajetanus ad hune articulum teris
XIII. Superest tollere scrupulum Gilberti Porretani, qui sit pra. Is enim
fateri. Iimehat, Deum esse suam deitatem, seu naturam , ne cogeretur dicere , quod sicut Deus est incarnatus,
85쪽
ita quoque dici deberet, quod Deitas,
seu natura divina sit incarnata . Sed hunc scrupulum tollit D. Thomas I. par. qu. 39. ar. 1. ine. dicens, quod ad ver talem Ioeutionis non solum oportet considerare res significatat , sed etiam modum signoreandi. . . Licδι autem secundum rem sit idem Deus, quod Deiatas , non tamen est idem modus signifeandi utrobique. Nam boe nomen Deus,
quia significat divinam essentiam , ret i habente , ex modo sua significationis naiaruralitὸr habet , quod pοριι supponere pro Persona . Et se ea , qua sunt propria
Personaraim , possunt pradieari de hoe nomine Deus , ut dicatur , quod Deus es genitus , veι generans . . . sed hoc nomen
essentia non habet ex modo sua signifieationis, quὸd supponat pro Persona , quia significat eupntiam , ut abstractam . Ica S. Thomas contra Abbatem Joachim , qui errans afferebat, quod scut dicitur Deus genuit Deum , ita potest dici , qudd essentia genuit essentiam, elim aliud non sit Deus , quam divina etantia. Idem docet 3. yar. 0u. I 6.nr. s. ubi eX diveri tale modi significandi infert, quaedam dici de μου i,
qua non dicuntur de divina natura , Ineut diei mus , qu d filius Dei es genitus ,
non tamen dicimur , quod divina natu
ra sit genita ... Θ smiliter in m serio Incarnationis dicimus , quῖd filius Dei passus vel incarnatus non autem dicimus , quod natura iiivina sis passa . t vel incarnata XIU. Evanc scit etiam alter Gilberti
serii pulus, quo timebat, ne si fatere tur , idem esse naturam , seu essentiain divinam, & personam, incideret, vel in errorem Arii, dividentis essentiam, scut dividuntur Personae, vel in confusionem Sabellii, omnia de Deitate , dicentis , quae de Peribitis dicuntur, motus hac Theodoreti contra Sabellium auctoritate : Ωui naturam , qPersonam unum esse intelligit aut De Amisionem Arii incidit , aut in eo uissionem Sabellii , Se S. Huarii dicentis r
Non idem es natura , quod natura res
es, sicut non idem es homo, ω quod hominis es, nee idem ignis, quod ipsius ignis es, Deundam hoc non idem ess Deus, cle quod Dei es . XU. Evanescit inquam : etenim enset quidem sorte timendi ratio, ne i cideremus in divisionem Αrii , vel in confusionem Sabellii , si naturam , de
suppost uin , aut etiam Personam poneremus , velut duo nomina synouyma, id est idem omnino , solii in diversis nominibus sisnificatum , seu idem tam ex parie rei significatae, qu1m ex modo sgnificandi ; Non autem si statuamus sui de satio statuimus naturam , & suppositum, & personam ense quidem unum , & idem ex parte .
rei significatae, non vero ex parte modi significandi, & naturam fgnificari
per modum absoluti , Personam veris per modum relativi. Sic enim multiplicare possumus Personam , & non odividere, de multiplicare essentiam sseu naturam , ut Arius, & rursus ali- iquid dicere de Persona, quod non di- lcamus de N itura, contra Sabelli ui . . . Τheodoretus autem in primo sensu iloquebatur, non in secundo. XVI. Sanctus Hilarius tib. S. de Trianitate num. χχ. t ubi verba a Gilbertci prolata reperiuntur arguebat Arianum dicentem spiritum Christi, & spiri rum Dei non esse ejusdem naturae ,
quia spiritus Christi ponitur diversus 1 spiri u Dei , tali sorma ipsum perstringens et aut nomine spiritus Dei significare vis propriam Patris naturam . aut rem illius quidem propriam , sed ab ipso tamen diit mctam et quia alius est spiritus , alius cujus est spiritus, utrumvis eligas , Pater , & Filius stenduntur unius naturae , cum Christi , & Patris unus, & idem si spiritus , proindeque natura , & Spiritus Sanctus ut Patris , ita & Christi sit,
adeoque res natu .ae unius, seu eorum , quorum natura ulla sit. Cium vero ait non idem est natura , quod natura res ,
solum vult non e se idem intelligentia ,& ratione. Ita enim se expressierat lib. 2. de Trin. nu. 32. ubi exponens illud Apostpli 1. Cor. s. ir. stata Dominus
86쪽
ωνisus est , ubi autem spiritus Dominis , ibi libertas est , ait , DVereυit ad intelligentia significationem eum qui es ,
ab eo, euius est. Non enim habere, haberique unum es , Meque eadem signiGratio eontinet eum , atque eius. Ex qihi
bus patet . Hilarium distinguere in D o naturam , seu qui est , a te naturae . seu a cuius est solo modo lignifi-e1ndi ; & etiam patet, exempla, quae adducit de homine , & igne , adduci quidem in exemplum distinctionis , non tamen modi di itinctionis . . III.
an Deus eomponatur ex essentia, ου' esse.
XVII. T. I eo. In Deo idem est essen-υ ita , de esse absque uila
cona 'osilioae. Ita S. Thomas hac art. q.
existere in Dro, csset aliud ab cisentia Dei , oporteret , ut ei in Dei est et eausatum . vel a principiis es entiae , vel ab aliquo exteriori: quia quidquid es in aliquo , quod est prater essent am ejus , oportet esse causatum , vel a principiis semia , Jut aecidentia propria eo equentia speciem , ut risibila est eqvitur Dominem , ε' causatur ex principiis Ufentialibus speciei , vel ab aliquo exteriori , sicut ea lor in aqua ea atur ab
igne . Sed esse Dei non potest esse cau- fatum ab aliquo exteriori . quia clim Deus iit prima causa efficiens non potest accipere esse ab alio eκtrinseco. Neque potest causari eκ ipsa e Tentia , seu ex principiis essentiae, aliis essentia Dei esset sibi causa essendi , nulla enim res lassicit, ut sibi sit causa essendi, si habeat esse causatum. Imo si
eisentia Dei esset causa sui eise , cuin omnis causa effciens, ut causet , debeat esse actu, iam essentia divina e sisti ante suum esse, & proinde esset,
XVIII. Secundo probat. Quia esse est actualitas e sentiae , vel natura: ergo si essentia Dei non est suum eia
se, erit distincta a suo esse, & consequenter 1 sua actualitate, & ad ipsam
comparabitur, ut potentia ad aelum , nec erit actus puriis musis
Tertib. Illud, quod habet esse, &non est esse, est eris . non per essentiam,
sed per participationem , sicut illud,
quod hauet ignem , dc non est ignis , est ignitum per participationem; ergo si Deus non est suum esse , erit ensper participationem, & non per essentiam , & proinde nec primum ens. An vero D. Thomas it 1 sentiat ,
quod essentia Dei sit suum esse , ut non realiter solum, & quasi physicE, sed etiam inetaphysice illud sibi iden tificet, ut per illud Deus metaphysice essentialiter constituatur , res erit insta examinanda . . I U. Alia genera eompositionum ἀ Deo
XIX. D E solvit S. Thomas hac ar. s. ,
lx Deum non esse in genere aliquo, necue directe, neque reducti vh . Non directe , quia ea , quae stibgenere continentur, sitnt species, sicut homo , qui con nutur lub animali, ut sub genere, species est. Deus autem spiacies esse non potest, quia haec cotistituitur ex genere ut potentiali., &eoii trahi bili , & differentia ut actuante, oc determinante , ut patet in ii minc , in quo animal, quia est genus , sumitur a natura sensitiva , rationale vel 5 a natura intellectiva . Intellectivum autem comparatur ad sensitivum, sic ut .aeius ad potentiam : In Deo autem nihil est , aut cogitari potest , quod se habeat per modum potentiae, & actus , cum totus sit actualitas, & quidem purissima; igitur &c. Secundo . Cum esse Dei sit ejus essentia , Oporteret, qui id genus eius esset elis : cns autem genus usse non potest , omne enim genus hibet differentias, quae suiu extra e ἰ ntiam generis: nulla autem disserentia pol set in
87쪽
veniri , quae esset extra essentiam entis , quia quod est extra ens, est non eris ; non ens autem non potest es differentia entis: Ergo. Τerto. Ea, quae sunt in aliquo genere conveniunt in quidditate , seu inementia , & differunt in esse , aliud enim est esse hominis , aliud equi , aliud huius hominis, & illius hominis et ergo oportet , ut quaecumquessent in genere, di rant in eis essentia , & esse. Cum ergo in Deo idem sit essentia, & esse, Deus non est in aliquo genere directE , sicut species.
XX. Neque etiam reductive, ut punctum, & unitas reducuntur ad genus uantitatis, ut ejus principia , neque elit excitas, & omnis privatio redueitur ad genus sui habitus. Nam quod se reducitur ad aliquod genus , ultra illud non se extendit , ut patet i puncto , & unitate, quae non se extendunt ultra genus quantitatis : Deus autem est principium totius en se
extendens ad omnia genera tanquam mensiara excedens : unumquodque senim tantum habet de era, quantum ei appropinquat et igitur non continetur in aliquo genere, tanquam principium ejus, sed potius continet omnia genera. De hoc videri Iotest S. Doctor
potentia art. 3. QMod fuse tractant Logici statuentes , Deum non poni in praedicamento substantiae, & etaphysici de ente comparate ad sua inferiora. XXI. Statuit insit per S.Thoma S a. 6., Nullum accidens cille in Deo, ac proinde nec compositionem ex subjecto, de accidente: & hoc ut ait x. eontra-
comment. 39.ὶ contra eos , qui ponebant quasdam intentiones divina essentia fu-
peraddisas . Hoc probat prim6, quia subiectum comparatur ad accidens, sicut potentia ad actum , nam sit biectum secundum accidens est aliquo modo in actu : Deus autem , qui est purus actus, ad nihil potest comparari ut po
XXII. Secundo . Licet id , quod est, aliquid aliud possit his re adiunctum , tamen ipsum en nihil aliud adiunctum habere potest : Sieut quod os eatidum potes habere aisquod extraneum , quam calidum , ut assedinem . Osed ipse ea lor nihil babet prater calorem βSed Deus est ipsum esse ter ementiam et ergo non potest aliquid nabere, quod sit illi adveniens, & non sit essentiale .XXIII. Tertio. Hoc accidens, vesent accidens commune , & se Deo eonveniret aliquid per accidens , quod effet contra rationem primi entis, cui quidquid convenit, debet convenire
per se, cum id , quod est per se , sit
prius eo, quod est per accidens. Vel esset accidens per se, seu proprium r& hoc esset contra rationem primae causae, cum enim accidentia per se, &
propria emanent a principiis eientiae, iam in Deo esset aliquid causa um. Probari etiam potest, quia Deus seipso est infinite perfectus: si autem in eo esset aliquod accidens , per illud perficeretur , esset enim aliqua ejus persectio a Deo distincta . Id probant omnes scripturae , quae
afferunt, Deum esse perfectissimu in ,& prorsus immutabilem , quia quod
recipit accidentia , praesertim separabilia, mutari potest. XXIV. Nota tamen, hac sermonem esse de maccidentibus, ut vocant, prae dicamentalibus , quae denominant subiecturii, ponendo in eo entitatem aliis
quam inhςrentem , & quidem intrinsece ; non verb de accidentibus pura praedicabilibus . Fatemur enim de Deo posse aliquid accidentaliter praedicari, ratione mutationis, non in Deo, sed in Creatura factae; sic in tempore dieitur Creator, Dominus, incarnatus. Vide qu. x3. art. 7.
XXV. Si dicas. D. August. lib. s. deTνinit . eap. s. de Deo loquens . nee tamen linquit Omne , quod dieitur, secundum βιbstantiam dicitur: Ergo aliquid de Deo dicitur secundum accidens. Nego consequentiain . Nam S. Doctor cum prius rap. 4. dixi mei: aceidenr auis rem non solet diei , nisi quod aliqua mu
88쪽
attine elut res, eui aee;dit, amitti p res . Qiiod & exemplis probaverat.
Loquens postea de Deo cap. s. ait. Quamobrem nihil in eo fecundum aeriae dieitur , quia ei nihil aceidit. Et immediath ante verba in argumento prOIata. In Deo autem 1 inquit ὶ nihil ρ- euntism aeeidens dieitur, quia nihil imeo mutabile es. Cum ergo asserit, non
omne , ouod in Deq dicitur , secundum cibuantiam dici, non con rapOnit subjantiam accidenti, sed substantiam absolutam relativor subdit enimati m. Dieitur enim ad aIiquid , Mut Pateν ad filium. Quod quidem verum est , nam de Deo praeter praedicata su stantialia essentialia, absoluta , & communia, dicuntur eriam relativa, quae, te ite eodem Augustino ibi, non secundam fissantiam Geuntur , quia no Geuisque eorum ad se ipsum, sed ad imvirem , atque ad alterutrum isa dirun-3ur 2 neque fecundum aeeidens, quia claquod diertur Pateν, te quod dieiιων FGιius. aternum , atque incommutabile est
X c UI. Ex omnibus praedictis insertD. Thomas art. 8. quod Deus est omnino simplex. QIod primo ex dieiis mani festum supponit - Cum enim in Deo
non sit eompositio quantitativa partium , quia corpus non es 4 Neque compositio forma . materia , Meque in eo si alius
natura , P suppositum , neque aliud essentia , 6 esse. Neque in eo si rompo sis generis , disserentia , neque subjecti . O ieridentis, manifestum est , quod Deus nuIIo modo compiaius es , sed Gomoino simpIex. XXVII. Secundδ probat, quia omne com olitum est posterius suis componentibus, & dependens ex eis. Teris lib. mia omne compositum causam habet; quae enim secundum se diversa sunt , non conveniunt in aliquod unum , nisi per aliquam causam ad uis nantem ipsa: Deus autem, cum iit primum ens, non potest esse posterius, dependens, aut causatus ab aliquo.
XXVIII. Quartb. In omni compo.
sito oportet esse potentiam , & actum , quia una pars est actus respectu alterius, vel saltem Omnes partes sunt sicut in potentia respectu totius: in Deo autem nihil esse pinest, quod naturam potentiae sapiat.. XXIX. Qii intb. Omne compositu inest aliquid , quod Mon sunt partes Quod in totis eterogeneis , seu dissimilium partium manifestum est; nulla enim partium hominis est homo , ne que aliqua partium pedis est mes. In totis amem homogeneis , aut similium partium , licet aliquid , quod dicitur de loco, dicatur de parte, sicut pars aeris est aer, & aqu e aqua ; aliquid tamen dicitur de toto, quod non convenit alicui paritum ; non enim di tota aqua est bicubita, bi cubita erit pars ejus: at de Deo non potest aliquid dici , quod de quolibet eius praedicato
non aicatur; ut discurrenti patebita est enim ipsum esse , cui . nihil alienum potest accedere , ergo et c. XXX. Si quaeras a cur in Deo non est compositio ex tribus Personis Respondet D. Thmas de polentia is
q. T. ar. l. ad Io. quod pluralitas Personarum uullam compositionem in Desindueit: Persona enim dupIieiter posunt ean emari Q Uuo moJo feeundum qu deomparantur ad essentiam , cum qu funt idem re et O sie patet, quoi no relinquitiae aliqua eo isitio. Alio Der modo fecundum quod comparan ur ad imvirem . Et se eomparantur ut disincta. non ut adunata. Et propter foe nee ex
hae parre potes esse eompositio . Nam omnis eo otio es unio . Esto autem Persbnae faciant Numel 'am, non tamen iaciunt compositionem . Muia numerus tunc lacii compositionem , quando numerus est maior qualibet unitate , seu non est tan aim in uno, quantum iiΡ numelo. an um autem persectionis
est in Trinitate, tantum est in quat bet , seu in una Persona .
89쪽
XXXI. D E solvit D. Thomas negni in IV vh b'e art. S.; & hoc cou-tra qtwsd im praesertim Varronem qui, teste D. Augustino lib. 7. Civit. Dei cap. 6. , ponebant, Deum esse animam mundi, vel animam primi Coeli, ut alii opinabantur . Contra pariter alios dicentes, Deum esse principium formale omnium rerum ; quae t ait Divus Thomas; dicitur suisse opinio Al-
marianorum. Contra tandem David de Dinando , sui, teste eo lem Sancto Doctore, stultissime posuit , Deum esse materiain primam iaprobat prinio. Deus est prima causa ciliciensiergo non potest esse sorma rei saetae , nec ejus materia . Secundo . Deus est per se primo agens ;quod autem in compositionein aliorum venit, non primo, S per se agit, sed. magis ipfurti compositi uin. Rursus pars est minus peri ela toto composito Deus autem in inter omnia persectissimum . Tertio . Deus est simpliciter primus in entibus nulla autem pars potest esse simpliciter prima in entibus; nam materia est simplicitur posterior forma, quia potentia: sorma, quae est pars compositi, est participata, & pr Ande posterior eo , quod est per esse etiam , sicut ignis in ignitis, est posterior eo, quod est per egentiam ignis. Huc referri debent ea , qtiae S. Doctor
ubi docet, insaniun esse dicere, Deum esse , vel materiam, vel formam . XXXII. Sed dices. Persona Christi est composita ex duabus naturis , ut
gnat Deo venire in compositionem alicuius is Respondet D. Thomas loco ex M par. CiIato ad E. Ωυδd lita remostio Persona ex nasuris non dicitur esse ratione partium , sed potias ratiam numeri, Mur
omne illud, in quo duo eonveniant, dis ei potes ex illis compositum . Vide Divum Thomam etiam in s. dist. 6. qu. L. ar. 3. ad 1., ubi docet, qubi Persona
Christi non dicitur composita , quasi esse suum sit ex multis constitutum, sed quia ad multa se extendit , quae assumuntur in illud esse, & in eo conisve iunt. Sed de hoc suo loco.
iodnam sit Constitutivinumetaphysicum Dei.
I. π T Idimus hactenus , qaid non B.
M nunc ad investigandi im , quia
sit Deus, progredimur. Opufi sane arduum, & humani ingenii hebetudinem mnnite superans. De Deo enim cum Damasceno dicam lib. r. des de cap. 4. imp bile est , quidnam eo
sentia Iua , ac natura sit , enuntiare testiusque es ex omnium remotione , s negatione fermonam de eo facere. Neq-entim aliquid es eorum , qua sunt te nomut nullatenus sit ; ρd quia super omnia sequa sunt , atque etiam supra ipsummet esse ipse sit . Etenim si cognitiones eire
res , qua sunt , versantur g prurm quoaeunitionem superat , supra essenι iam quoque erit s viei que quοκ es supra eo sentiam , cognitionem superatis. Propterea tot , & tam varia: ir
assignanda Dei essintia , & metaphylico eius constitutIvo, non solum iniex Gentiles Philossiphos , opiniones su runt , sed & adhuc sunt inter Thest
gos Catholicos . adeo ut nec discipuli
D. Thomae inter se consentiant. Et meriti, quidem; agitur enim de indaganda prima , & rundamentali radice, qua
Deus sit Deus, qua 1 creaturis secernatur , & ratiore cuius omnia . quae in Deo sunt, Deo conveniant. Qtiar Dania scenus concludit: Quacumque de Oeo per Urmationem dicimus, non Dei
90쪽
naturam , sed qua eisea nauuram illius aliqua ab eis emanant, & rei iam con sunt, ostendunt . Da flve bonum, stitiuae adveniunt . Neque hoc est re-justum , e sapientem , sive quodcum- centiorii in scholasticorum figmentum .
ste tandem aliud dixeris, non Dei na- Damascenus supra relatus distinguit in turam, sed qua eirea naturam sunt, - Deo naturam , & ea, qua eire a naturam sunt , & Basilius. lib. r. eon ιν Nihilominus ipsam etiam naturam Eunomium luculenter ostendit , Eata .
Dei pro Q iribus investigare Theologi quae in se simplicia sunt , mentis no
conati sunt. morum opiniones ad qua- strae perceptione concipi, & nomina tuor reducimus . Prima , quae est No- ri, ac si essent divisa . Qii aer inuis craminalium , docet, essentiam , seu natu- so , quodnam inter praedicata Divinaram Dei metaphysich constitui percit- illud sit, quod a nobis percipitur tam mulum, seu actualem congeriem Om- quam prius, quo Deus a creaturis prinium persectionum . Altera , quae est mo secernitur , & ex quo alia , quae Scoti , ejusque scholae , esse infinita- in De' sunt, emanare concipimus. tem radicalem , seu exigentiam omnium persectionum contendit . Tertia , f. II. eui plures eκ nostris subscribunt , in minino intellectivo essentiam Dei con- Statuitur assertio.
sti uit ; sed Auctores huius sententiae
adhue inter se pugnant. Quidam enim IV. T. Ico. Deus metaphysicE consti- contendunt , naturam divinam consti- vi tuitur per ipsum esse a se, &tui per radicem intelligendi , sue in- per se in tota plenitudine essendi . telligere radicale ; alii per ipsum actua- Quare si Deus describi deberet , si eie intelli et e. Primam tenent inter a- exprimenda sor et ejus notior Deus est Ii Godoν, & Ferre. Secundam, Sal- Qui est a se, ω per se in tota pDnim-manticentes , Gonet , & alii . Quarta dine essendi. Ita Deus , qui solus se constitutivum metaphysicum Dei ines- ipsum novit , & solus naturam si iam se a se , seu per eisentiam ponit. Ita ex explicare potest , exposuit : Quaesitus noliris non pauci, inter quos Bancet, enim a Moyse, quisnam esset, respon- Conlenson, dc ex extraneis Iveni ita, dit EXOdi s. v. a 4. Ego sum qui sum. aliique. Sie dicer siliis Israel: Qui ost, misit me
III . Priu' iram resolutionem sta- ad vos . Quae verba ponderans D. Hi- tuam ; noto, nic me non loqui de Deo larius lib. I. de Trinit. nu. s. Admi ut realiter est in se , cum enitii omnia , ratus sum plan inquit tam absolutam quae sunt in Deo , fiat realiter actu de Deo signifationem ... Non enim aliud tuum, ubi oppositio relativa non ob- proprium magis Deo, quam esse, intelli viat, Omnia sunt aequaliter ellantialia , ais υν : qnia idipsum , quod es , neque & coiistitutiva realia , & physica divi- ἀesinentis es aliquando , neque eapti reanitatis: de in hoc sensu primi sentenis Damascenus etiam lib. r. Dei eap. 9.tia afferens, Deum constit ut per conge- postquam dixit, caetera nomina, quaeriem omnium persectionum , verumta de Deo dicuntur, exprimere , non quid
dicit. Caeterum, si se imo sit de Deo, ratione subsansia sit , sed aut quid nouut cadit sub eonsideratione nostrata , sit explicare , aut reIationem quandam concipimus in eo unam persectionem ad aliquid eorum , quae ab ipso d sim per modum quidditatis , essentiae , & guuntur , aut quidpiam eorum, qua n naturae, quae sit quasi prima, ratione turam , aut operationem sequuntur: ad tutus omnes aliae Deo conveniant, de dii. Ex omnibus porris nominibus, qua Deo attribuantur; de haec voc mus at- Deo tribuuntur , nulliam aequὸ proprium
tributa: sumta analogia a rehus crea- videtur, atque b on , ides qui est: queistis, in quibus aliqua eas constituunt, madmodum ipsemet, eum Mosi in MomΚ a te