장음표시 사용
91쪽
te responderat, ait, dic nliis Israel: Qui est , misiit me . Nam totum esse υeIus imis mensum quoaedam, aς nullis terminis definitum essentia pelagus eumpsexu suo sue continet. Idem seirserat Gregorius Naχia enus , qui Drat 36. Enx vero tinquit proprium sane es Dei, ac ro-
lum , nec priorO aliqua re , nec pseriore . . . . definitum , ac cireumessumis .
Alia autem noxmna partim potesatis esese tonsar, partim aesnomia μ. U. Propterea S. Augustinus in Vat.1 q. num. 6- Observans , qu bd Deus ,
postqv.im dixerat Moysi Ego sum qui sum. Dices siliis Israel : Ωui es misi
me ad vor, postea eidem Moysi dixit: Ie , die siliis Israel, Deus Agraharer, eis Deus IIa se cre. mira me ad vos . Ita Deum per Moysen interrOgri . Certὸ
Domine numen illud habes. qiata σε tu ἀiκissi Ego. sum .... de modis mutast nomen , ut diseres , Deus Abraham circ. ySubinde inducit, Deum Moysi sic resipondentem: mod dixi, Ego sum qui sum :
inibῆ βum, cape quod tibi μm. Εκ quiubiis patet, qiei est esse praedicatum Dei ut in se est, alia vero , quatenus respicit alia 1 se : sed praedicati vir, quod dicitur de Deo in se, est prius predi catis, quae de Deo dicuntur in ordine ad alia ; ergo hoc praedicatum est, est prius &c. Hinc hoc nomen qui es co
respondens huic Tetragrammaton Grae, seu nomini quatuor litterarum, quod HebraicE est I bova , tanta vene ratiotie ab Hebraeis habebatur, ut nul
Ius nisi solus Summus Sacerdos , qui illud descriptum in stonidi gestabat,
Pronunciare auderet, & is etiam tunc λlum , cum vel Populo benediceret, vel Sancta Sanctorum ingrederetur. VI. Pr atis Pallibus accedit S. Tho
mas, qui I. p. qu. 3. art. II., ubi qua
Tit, an hoc nomen qui est sit maximEDci proprium, respondet assirmative. Cuius prima ratio est haec . Hoc n men qui es non significat forniam ali- quaim, sed insum esse: at esse Dei est ipsa ejus essentia , & hoc nulli alii
convenit et ergo hoc maxime proprie nominat Deum . Unumquodque enim denominatur a sua forma: sed sorma Dei idem est,. ac Dei constitutivum . . Ergo &c. VI. Probatur ergo hac unica ratio. ne desumta ex D. Thoma laudato sic . Illud cogitare debemus , esse constituti-vuni metaphysicum Deitati s , quod prim 5 in Deo concipimus ,, ut distinctivum Dei a creaturis , & ut rati nem, auquasi radicem , quae omnia , quae in Deo sunt se Deo conveniant ἔsed hujusmodi est esse , se , ω per se ,
seu per essentiam' subsistetis in tota is plenitudine essendi ergo &c. Mai. patet, Guia constitutivum rei idem est , ac distinctivum rei , & prima ratio , seu radiis eorum omnium , quae conveniunt rei. Minor vero pro prim parte clara est Nam solus Deus est . qui a se est . creaturae autem habent esse a Deo , & quidem participate, &non cum plenitudine. Pro secunda v
Deus sit esse se , & per essentiam,& per se subsistens in tota plenitudineta di , per rationem a priori sequi-rur , quod in se habeat vivere, intelligere , Velle . Omnemque persectionem sue de senere egendi se sive de generσoperandi quia totum claudit ut in plenitudine essendi, sicut enim intelliquere a se , ω cum tota plenitudine i telligendi est ratio , & radix , qua Deo omnes persectiones de linea intellectiva conveniant, ita ex quo sit ips in esse a se , & cum Oimat plenitudine, essendi , sit , ut omnia prorsus de Iinra essendi quaecumque persectionem dicanr, Deo insint. Hoc etiam cillenditur ab opposito: ex quo enim cre tura non fit esse a se, & per se, de in tota plenitudine , sed habeat esse ab alio, & quidem participatum, oritur, quod creaturae desint onmes, vel satilem
92쪽
tem mustae persectiones . Ergo ex
enitudine essendi , oriuntur omne
discursii: est a mior Petra di
se a se, & per essentiam subsistens in tota plenit udine essendi: ergo vitam, dint-tatem , sapientiam NNU; inctiones in se habet r ergo esse a se est
priam radix omninm divinarum putiionum. Antecedens probatur. Si ceresset , se per se subsistens , nihil de, persectione caloris: ipsi posset dee rantantum cnim calidum non tabet itram persectionem calidi se quia calor ab eo participatur, & proinde non se-eu sim totam pleniti Idinem caloris. Cum ergo omneu persectiones quaecum-Que sint, pertineant ad persectionem el-- di fit . ut . quia Deus est tota per-
,'id ἰl tu is essendi, habeat in
VIII. T, Rimb obi ieiunt. Deum debe- L mus constituere per gradum persectissunum inter modos essendi; sederadus persectissimus non est gradus entis . qui potius est infimus, & eommunis eum lapidibus ; benE quidem radiis ilitellectivus: unde Angelos NHotrimes , qui inter Creaturas persectio-ges sunt, non per gradum entis, seauer gradum intellectivum comtitvimus, de definimus ; ergo occ. aliis loqueretur, quω per gradum ignobili rem constitueremus Deum, quim An- .elum , de hominem . . Respondeo distin. minis gradus entis absiluid , di communiter sumtus, concedo minis gradus entis per essentiam,& ut dicit esse eum tota plenitudine ei landi, ne . min. Esto gradus entis communiter sumti , ut ur. icet est quoddam analogum determinibile per modos particulares essendi , si Madus 1
fimus; Gradus tamen entis sumtus, ut dicit esse per essentiam, L se , de i tota plenitudine essendi , est gradus persectissimas, actualissimiis, actu quase cumque persectiones entis, etiam intellestivum, in se claudens, ut dicebam. Aliud enim est esse ena, aliud est effoipsum esse s sicut aliud est esse calidum , aliud esse ipsummet calorem. Ens Ve, dicit esse , ut participatum , veI sal tem abstrahit ab esse , vel non esse participatum. At secundum determinate dicit, esse illimitatum, εt omnem se seiuonem de linea essendi de in se claudens, de radicans, de per hoc explicamus constitutivum Dei, quo non convenit, sed distinguitur ab Angelo , de Homine, qui licEt eum Deo conveniant in hoc, qudd sunt ens, idest habens ese , non tamen conveniunt idi hoc, qudd sint ipsum esse , sicut e
cum Deoaconveniant in hoe , quoa sunt iraturae intellectivae , non tamen
conveniant in hoc , quod esti intellectivum , se , seu ser egentiam Melius tamen constitui suum Dei explicamus per esse , se & in tota plenitudine , quia sic explicamus per id. ex quo ut 1 radice, de ratione euit etiam1psum intellectivum , imo quaecumquo persectio, quae in Deo est. IX. Hoc mirifice confirmat doctrina
corpore, ubi probat hoc nomen qui sese m md proprium Deo hac rati ne, quia est maximE universite. Nam
caetera nomina, vel sunt minus comis munia , vel si convertantur eum ipso,
addunt aliquid quod i piam aliquom
do determinet : Cum autem intelI
ctus noster pro hoc statu ipsam Dei Essentiam prout in se est, eo noscere
nequeat, sed quem inque modum δε- Ierminet eirea id , quod de Dὸo inte/ἰ ait ἀ eiae a modo, quo Deus in se est, ideo quanto aliqua nomrma sum minus determinata , m uir eommunia , ε' adiωina , tantis magis p oprie dicuntur δε Deo a nobis. Et confirmat auctolitate Damaiceni supra relata ex lib. I. de sue cap. 9. Atque adeb, quia Devin
93쪽
nominamus, sicut concipimus, suemadmodum illud nomen est maxime Dei proprium , quod est masis absolutium; ita & illa conceptus erit maxime domo proprius , qui margis absolutus est, qui nullum essendi modum deteria minat , sed indeterminate se habet ad omnes, omnes in se claudens tanquam pelagus substantiae infinitum. XI. Secu udo obiiciunt e sicut Deus est ens per essentiam , & in tota plenitudine ita homo, puta, est ens participatione i sed nullus constituit hominem per hoc, quod si participatione ens ἱ ergo neque debet constitui Deus per hoc, quod sit ens per. esseniatiam. α Rursus si ens per essentiam
est radix vitae , & intellectionis in Deo, iam sequitur , quia vita . & intellectio sint proprietates , & attributa Dei, quia quod concipitur ut radi eaia tum in essentia , & ut consequens illam , proprietas est ; sed Deus est es sentialiter vivens , & intelligens; ergo &c. XII. Respondeo ad primum , disparitatem esse, quia ratio entis ab alio &participati in homine est illi commuianis cum Angelo , exierisque creaturis , unde sicut non dist: nguit, ita nee constituit, quia idem est constitutivum ae distinctivum. At ratio entis per esi sentiam est Deo propriissima, & etiam prima , ut vidimus, & consequenter eum primo constituit, sicut eum primo distinguir. Imo retorqueo hanc instantiam. Esto homo ut homo est, non comsi tua tirper hoc, quod sit ens participatum et si tamen hominem , qu itcnusereatura est a Deo distincta , consti uere . & definire velim iis, non aliter hoc raestabimus, quam dicendo, esse ens ha-ens esse participatum; ergo dum constituimus ac explicamus emcntiam Dei ut ab omni creatu: distincti, non aliter erςitabimus, quam dicendo, eum esse ipsum e se imparticipatum , per esi sentiam , Si in tota essendi plenitudi
XIII. Ad secundum dico, qudd vivete , & intelligere possum sumi ilia
Deo , aut pro proximo prineipio vivendi, & intelligendi, vel pro vita- ,& intellectione actuali; aut pro intelligere, & vivere radicali, seu pro radice intelligendi. Si primo modo accipiantur vivere, & intelligere, nUo, qudd sint praedicata metapnysice eslantialia Dei, sed attributa, quae , priori hossunt de ipso probari, & quidem
ex ipso esse per essentiam et unde Di
bat, in Deo esse summum intelligere ;)uia est suinme immaterialis , idest 1
e & per essem iam. Et qu. 28. ara. 3.
probat, in Deo esse summum gradum vitae, quia eius natura est suum intelligere; quare omnia divina praedicata reducuntur ut ad radicem ad esse a se, & per essentiam. Si vero vivere, & inteIligere sumantur radicaliter, admitto esse praedicata essentialia Dei , secundaria tamen deuasi generiea: non tamen primaria, i ferentialia , de constitutiva . nisi enim dixeris vivere, M intelligere a se, M
per essentiam, nunquam habebis vivere.& in .elligeae divinum . Mare clim eia se a te, . de per essentia in lit conceptus de praedicatum , quod omnia trahit. de facit ea esse divina diei; ur esse pro
dicatum propriissim uin Dei , & radix
Omnium , quae in Deo iniit, quin se quatur, caetera praedicata esse solum proprietates . Sicut quia rationale est id, quod trahit gradum sensitivunsia, caeterosque gradus sit beriores ad esse humanum, dicitur conceptus proprius hominis, quin ex hoc seqtiatur, sensiti sum radicale esse hominis proprieta
vum ei sentiale alicuius rei, delet esse conceptus ita propitus naturae , tueam contradistinguat ab omnibus aliis
praedicatis attributalibus : sed huius- . modi in Deo non est eise a se, & pereisentiam , cum hoc sit praedicatum-
commune , & transcendetis omnia di vina, etiam attribulati a ; nam omnia haec sunt ens a se , per essentiam , Min tota plenitudine einendi; ergo dcc.
94쪽
Respondeo distinguendo minor. non est ens a se, ut dicit negationem essendi ab alio, ut a causa, vel ut principio, omitto minorem: ut dicit negari nem essendi ab alio etiam. iit a ratione radicis virtualis , nego min. Ratio ergo
entis, seu esse , se , & per egentiam dupliciter sumi potest. Uno modo, ut dicit non esse ab alio, ut a causa , vel
principio reali; & sic esse 1 se, & peressentiam clauditur implici id in omni praedicato, hoc ipso quod divinum sit.
Secundo , ut dicit non esse ab alio, neque ut a radice , de ratione virtuali , a qua adhuc nostro modo concipiendi emanet, de ex qua probari posilit a priori; Et hoc modo esse 1 seis,
per se, per essentiam convenit soli naturae divinae, quae ita a se est, ut non sollim non si ab alio, ut causa , vel principio reali : sed neque ut a radice virtuali ; de hoc modo esse a se conssiluit naturam divinam , Sc sons est omnium divinarum persectionum . Et haec instantia soliti debet a Scotistis,MThomistis nobis in hac parte adversantibus. Nam infinitas, quam Scotistae ponunt pro constitutivo Dei, reperitur in omnibus divinis praedicatis: intelligere , seu intellectivum transcendit omnia de genere intellectivo, imo implicite claudit omnia divina praedicata , Si ea transcendentia activa , de etiam passiva transdendit. Ue I ergo nullo pi dicato constitui poterit Deus, uia nullum est , quod non traliscenat omnia divina ; vel d cendiim , quod
talis transcendentia non Ossicit. Quemadmodum ergo Motistae duplicem infiniεatem distinguunt , nempe radic Iem propriam naturae , dc hac constituunt Deum et Thom istae simillier intellectivum radicate , de hoc De ui constituunt ; dc insuper infinitatem , de
intellectualitatem formalem , dc a diva Iem , de haec Deum Iam constitutui supponit, de a Deo jam in natura constituto viri ualiter emanat et Ila nos loquimur de asse itate , seu de ratione entis per et sentiam et quia dum prinio
concipimus ipsum esse a se, per se, de
in tota plenitudine essendi, nullo alio intellecto statim concipimus divinam
naturam sontem omnium divinarum
persectionum , qui conceptus licet implicite in quacunque divina persecti ne claudatur, explieith tamen a sola divina natura exhibetur, quod suffine ita
XU. Dices . Etiam intelligere divi num includit omnes divinas persecti nes, quia inter praedicata divina unum includit aliud ; ergo non est cur excludatur a colastitutivo Dei. Respondeo distinguendo antecedens rincludit formaliter, di ex vi suae lineae ,
nego antecedens, identice, concedo antecedens. Intelligere ergo divinum inis
eludit alias divinas periectiones , non ex vi suae lineae formaliter ; sic enim solum includit omnem persectionem O dinis intellectualis. Sed identich, quia eo ipso qudd divinum est, omnem di
vinam persectionemSincludere debet. At vero ipsum esse per essentiam , Min tota plenitudine essendi, ex suo con ceptu formali includit omnem possibi lem persectionem . Cium enim omnis
imaginabilis persectio sit aliquod ens, debet per se includi in eo , quod e thens a se, imb ipsum esse cum tota essendi plenitudine. XVI. Q 1arid obiiciunt . Verbum divinum ex vi suae generationis accipit formaliter naturam divinam : Sed Uerbum Divinum eκ vi generationis accipit sormaliter intelligere, non vero ipsum esse per essentiam ς ergo natura divina debet constitui per intelli
Respondeo negando min. Nullus e nim unquam dixit, Verbum Divinum esse genitum , Si formaliter accipere naturam divinam, quia accipit ex visuae processionis intelligere , sed ideo dicitur genitus de filius, quia accipit naturam divinam per intelligere , Sequia aetio itu es lectiva Dei est de sua . ratione assimilativa in natura, in quocumque natura divina collocetur et qua
95쪽
so Quaesis III. De Essentia Dei.
munieatur Verbo ex vi suae generationis . XVII. Quared obiiciunt e si Deus constitueretur per i pium esse a se ruper essentiam, existentia esset de cosceptu metaphysico Dei, quia nomineos intelligitur existentiar sed hoc est falsum , conceptus enim objectivus esi sentiae est distinctus a conceptu obiectivo existentiae a ergo &c. Respondeo prim bdisting. mai. Si per Iν in intelligeretiir ultimus terminus essendi, cone. mai. si perly es intelligatur principium essendi, nego maj. Itaque nomine & possumus intel- Iiqere ultimum terminum essendi e Shie est existentia . Et possumus intelligere per ly entitatem , seu quid-ditatem , quae est principium essendi; seut vivere , & intelligere sumi possunt, di pro actu vivendi , & intelligendi, & pro natura vivente , & intelligente. Mando ergo dicimus, Deisum constitui per ipsum esse per essentiam, nomine ese non intelligimus existentiam , quae non constituit rem,
sed ultimo complet rem jam in suo esse essentiali constitutam; sed intelligimus entitatem in genere essendi talem , ut totam essendi plenitudinei . amplecta ur , omnesque essendi modos
XVIII. Responderi potest secundbnegando min. non enim videtur absonum dicere , existentiam esse de Crinceptu metaphysto Dei. cum dicimus, essentiam Dei esse ipsam esse per essentiam; imb hoe videtur esse conso me D. Thomae, et rationi. D. Thomae
uidem , quia ipse passim docet, exientiam creatam esse proprium effectum Dei, quit forma , qua Ddus agit, nempe natura Dei , est ipsum esseis: Si au em existentia in Deo esset tantum modus essentiae, & non essentia,
non esset in Deo principium quo a 'endi , sed pura conditio , ut an nobis . Rationi etiam , quia praedicatum ilia iud , quod se habet ut sons omnium divinarum persectionum,non potest non esisse es entiale metaphysice: at esse, &exi re se, & in tota essendi plemtudine est fons omnium divinarum per ieelionum , ut supra ostendunus, α
docet D. Thomas a. Par. qu. 4. art a. fortiridam boe enim aliqua perfecta μοι, ubd aliquomodo .esse habent ' ergo &c.
mare licEt conceptus essentiae sit distinctus a conceptu existentiae in essentia cieata , quae habet esse , de nor est ipsum esse ; benὰ tamen poterit eia se idem conceptus essentiae, vi eiustentiae in essentia divina , cujus essentia est ipsum esse. XIX. Tandem obii esunt Sanct. Thmmam, qui in x. ad Aunibald. dis.
qu. I. art. R. ad 3. ait fur intelligere
es 1dem eiam esentia, ita Θ vrID: sed intel .igere & velle non sunt idem cum essentia me a physice, ει constitutive; ergo quamvis dicat , quod ipsum esse sit idem eum essentia, non seqilitur,qubd sia idem constitutive, sed tantum
realiter. Secul'db. I. par. qu. 24. an. q. ilia
corp. dicit, qubd ipsum Dei istelligerest eius esentia, o eius esse. Tertio . In r. feni. dis. Io. qu. a. art. I. ad I . , subdesse utia divina secundion intellactum sis ρνius quam esse
docet, quod hoc nomen qui es, est magis
proprium . quam hoe nomen Deut, quas
tiam ad id, a quo impa laue , stilicet abes , Ur quantum ad modum senseamdi , eonsignificandi: Sed quantiam ad id , ad quod imponitur nomen ad signia fandum , est muri proprium hoc nomen Deus , quod imponiiur ad significaudum
XX. Respondeo exponendo singulas D. Tho. auctoritates. Ad primam dico, D. Thomam ibi solum intendereis divinae smplieitatis unitatem inviolais tam servare, statuendo, quod in Deo intelligere, scut & velle sint idem cum
essentia, nempe rea it e non autem
statuere , quω intelli ere si divina essentia constituti vh , licui nee velle, quod esse divinae essentiae constitutia vum, nullu, dixit.
96쪽
Ad seeundam eodem modo dico , Sanctum Doctorem ibi solum velle, quddintelligere Dei sit eius essentia, & eius esse realiter & idelitice, idest non aliud, quam eius substantia. Ad teriatiam dico , S. Thomam ibi sumere ense , ut dicit ultimum terminum , &complementum essentiae: sic enim es semia divina, quae explicat principium essendi, secundum intellectum est prius quim esse suum et ut probabiliter supra diximus. Sed verius dico, ibi Divum Thomam respondere , non in sua, sed in aliorum opinione, quam tamen non approbat; et propterea ante praeallata verba dixerat , Posset etiam diei, euamvis non ita benὸ 6 e. Ad quartam dico, D. Thomam itia praecitat is verbis non negare, nomen' qui es sisnificare eius essentiam : dixerat enim in corpore eiusdem articuli , hoc nomen qui est, esse maximEproprium Dei, quia significat esse, in quo consistit ejus essentia, & quod
inter alia nomina boe maximὸ proprio nominat Deum. Unumquodque enim deis
nominatur a sua forma. Solum ergo praecitatis verbis vult, hoc nomen Deus, esse magis proprium ex parte rei
si niti catae, & hoc nomen qui es ex modo significalidi, quia hoc nomen Deus proprie est impositum ad signi si- eandam naturam divinam ; sed nomen qui es potius imponitur ad explicandum, in quo consistat natura divina quam ad eam significandam: sicut hoc nomen homo est magis proprium, quam
amrmat rationale, quia nimirum imponitur praecish ad significandam naturam hominis, non ad eam explicandam re contra vero animal rationale imponi
tur ad illam explicandam , quod est
taeter rationem nominis. Inio addit, oe nomen Tetragrammaton esse adhuc
magis proprium , quam hoc nome Deus , quia est impositum ad sani ficandam naturam divinam ut in se se sistetitem , & incommunicabilem . N men autem Tetragrammaton significare apsum esse , superius adnotavimus.
XXI. Solent aliqui hac distinguere
in Deo inter essentiam , & naturam ,
diversumque utrioue assignare constitutivum . At in hoc morari non vacat . Sicut enim cum quaerimus, quid est hom3, & per quid constituatur , non involvimur his distinctionibus , dicentes , homo est hoc secundum essentiam ,& aliud secundum naturam, sed plane & re littorie dicimus , homo est animal rationale; ita in praesenti quaerentes quid si , & per quid constituatur Deus, vanum, & inutile existimavimus distinguere inter naturam ,& essentiam : sed diximus, sive essentiam voces, sive naturam , haec sormatissime constituitur per ipsum esse a se . per se , & in tota plenitudine essendi : eo vel maxime, quod tale esset , quod est plenitudo essendi , cum sit fons, & radix nedum essendi; sed Moperandi, quia totum continetur ines se, amplectitur, & essentiam, quae dicitur principium essendi, & naturam, quae explicatur per principium operandi .
XXII. Insertur quoque, quod gratia, quae est formalis participatio naturae divinae, participat per se primi esse divinum, quod sicut in Deo, ita & in
creaturis rationalibus iustis radicat perationes supernaturales. Unde prinium, quod per se gratia communicat , est esse divinum participatum, quo anima fit Deo grata , & potens facere operationes similes operationibus divinis. Hisce statutis multiplices tricae vitantur, quibus inutilitEr, ut puto,
Theologiae Candidati implicantur. DUBIUM IU. An in Deo sint omnes persectiones,& quomodo.
I. π π Ane quaestionem excitat Dia
bi . Supponit art. r. hujus quaest. , Deum L esse
97쪽
esse persectum, imb persectissimum in
se. Est enim primum principium i genere essicientis, & consequenter maximh in acta, secundum hoc autem dicitur persectum, secundum quod est in ahu Insuper porsemim dicitur illud , cui nihil deeli propriae persectionis, M
ter persectum dicitur, eui non deo alia
est ipsum esse, nullius generis nobilitas deesse potest. Ex hoc igitur nascitur quaesitum , an Omnis cujuscumque generis persectio in Deo sit U. Duo genera persectionum distinguunt Theologi ex D. Anselm' in Mo- nologio e. I 4. Nempe persectio simpliciter, it pei sectio in certo genere. Prima , ut ait Anselmus , est , quae in unoquoque melior est ipsa , quam non ipsa Iseu , ut alii dicunt, est illa, quae in suo conceptu foramii nullam claudit intrinsece impersectionem. Ita sapientia est perlaetio si maliciter , quia in unoquoque melius est , esse sapientem , quam non sapientem, & in conceptu form ili sapientis nulla clauditur intrinsece imperfectio. Secunda vero , nempe petaectio in certo genere, est secundum Anselmum illa, quae in aliquo melior est non ipsa , quam ipsa , seu , ut alii dicunt, quae in suo conceptu sor- mali licet abstracto claudit aliquam imperfectionem . Sic esse aurum persectio est in certo genere, non simpliciter , quia licet sumbo melius foret esse
aurum , quam non aurum; homini lamen melias est esse non aurum, quam esse aurum, Se ratio formalis auri non
potest ab omni imperfectione depurari. De his ergo quaerimus, an in Deo sint Omnes , de quomodo EIII. Noto insuper, aliquam persectionem posse esse in aliquo dupliciter ;uno modo formaliter, ita ut ut in illo secundum rationem sormalem, . illud ue denominet, ac de illo prauicetur :ic in igne est formaliter calor, quia ignis habet in se rationem formilem caloris, ac denominatur, & dicitur sor maliter calidus. Alio modo virtuo
I iter, seu eminentdr, quia licet non sit in illo secundum suam rationem formalem, est tamen in illo ratione virtutis superioris eminenter illam continentis . Sie in Sole est solum virtualiter calor, uia licet Sol non sit sol maliter cali-
tinet calorem , estque potenS calorei in haec inferiora producere. His prae-
l. I I. Restaιiones quaesiti. IU. ID Ico primo. Omnes cuiuslibet L generis perseeliones suo modo
praecontinentur iii Deo. Probatur primo ex Sacris Litteris . Psalm 40. v. II ἀPuiebr/tudo agri mecum es , Psal. 93. U. o. Uui Plantavit aurem non audiet y aue qui finxit oculum non eonsiderat Isaiae 66. v. s. Nunquid ego, qui alior parere fa-eia , ipse non par amr Roman. II. U. Isis
ex νpso , ω per ipsum , in ipso suns
omn3a. Hoc idem asserunt Patres, August. tradi. 3. in Ioann. , & lib. 3. de Gen. ad littera cap. I 3. , & Damascenus lib.
V. Probatur pri md ratione : Omne, quod movet aliquid ad pei sectionem tanquam causa sit petior, prius habet in se pei seelionein, ad qtrum movet, sicut magiiiei prius habet in se doctri- nain, quam aliis tradit: Sed Deus est causa superior , quae omnia alia movet ad suas persectiones; ergo illor uin o unium persectiones in se praehabere debet VI. Secundo. Deus est ipsum esse per se subiitiens ; ergo totam persectionem et sendi in se continet: si enim aliquod calidum noli habeat tota in persectionein calidi . hoc ideo est, quia calor non participatur secundum persectai rationem caloris, & quia calidum lion est ipse calor, sed solutia habens calorem:
sed si calor esset per se subsilieris, nihil ei posset deesse de persectione caloris . Cum ergo Deus sit ipsum esse per se subsisteus in tota plenitudine essendi,
98쪽
ut dictum est, & omnes persectiones
pertineant ad lineam essendi, omnis cui ulcumque generis persectio, quae aliquomodo est , in Deo erit. Vbi notacii in D. Thom. hu ad 3. qudd esto ensnon actu contineat vivens, sapiens,&c. sed potius e contra, quia non o oortet, ut illud , 'uod partici at ei se , participet illud secitnduin omnem modum essendi: tamen ipsum ei se Del, quod est ipsum esse subsiliens, includit in se vitam , & sapientiam , quia nulla de persectionibus essendi poteli deelse e VII. Dico Secundo. Persedit Ones simpliciter tales continentur in Deo ser- maliter, persectiones vero non II itipliciter, sed soluin incerto genere tale, , sunt in Deo solum eminenter, id est qui d ello de Deo proprie dici non possint, in Deo tamen e si virtus ea iii meminetiliori modo prae contentiva , sicut& causativa . Ita D. Thomas, tum hoc articulo , tum a. conιragentes AS Probatur ratione prima par S .
Illa persectio e 1t larmati ier ponenda in Deo, quae in suo sol mali conceptu nullam imperfectionem includit: tales sunt quae vocantur persectiones simplices; Ergo hae sorma. iter sunt in Deo. Et proinde in Deo est sormaliter vita , s pientia , bonitas , intellectus , voluntas , justitia , misericordia , qui omnia ista, licet, ut in creaturis sunt, aliquibus impersectionibus involvantur, quia tamen his implicantur ex
conditione subjecti, nimirum creaturae, in qua sunt, ideoque tantum e X conceptu materiali et ideo si transferantur in Deum, earum conceptus formalis
omni imperfectione spoliariis invenitur ; & hoc modo de Deo sormaliter
dicuntur. IX. Observandiim tamen est , ait Divus Tho. I. contragentes cap. 3o. , alr- qua pradictorum nominum persectionem absque defectu ιmportare quantum ad ita
Iud , ad quod signi caudum nomen es
impositum : quantum vero ad modum s animandi omne nomen eum defeetu es . Nam n mine res eAprimimus eo modo, quo intellectu eone psmus: intellectus au-ιem noster ex se ιbιlιbus eognoscend1 mitium sument, illum modum non transcendit , qui in rebus fens bilibus invenitur ,
in quibus aliud es forma , ω habens
formam propter forma , materia compositionem e torma vero ιn his rebus imvenitur quidem semp&κ , sed imperfecta , utpote non subsisens . Habens ver formam invenitur quidem substiens, sed
non simplex , ima eoncretionem habens runde tutellectiιs nser quidquid sig=ii uatur subsistens, siani scat . in concνeιione ruuod vero ut simplex signoscat, non ut quod es . sed uι quo es . sie in omni nomine a nobis dicto quantiam ad modum Agni is indi imperfectio invenitur , qua
Deo non competit, quamNix rersignificata aliquo modo eminenti Deo convenrat , ut patet in nomine bonitatis , O boni . Nam
num autem ut eoncretum , , quantum ad Boe nullum nomen Deo convenienter apta ia
tur , sed solum ad ιd , ad quodsignificanis
X. Secunda ver d pars probatur. Peria
sectiones non simpliciter, sed solum incerto genere, tales sunt, ut earum essentia, seu ratio formalis non possit ab omni impersectione depurari, ita ut si omnem imperfectionem ab eis removeas ,
non manuat amplius conceptus formalis . & essentia illarum : sed nulla impersectio potest formaliter esse in Deo ; ergo &c. maior prob. rationes sol malusae essentiales hominis , equi, lapidis sic dicunt rationes corporis sensitivi, quanti &c. ut si ejusmodi ab istis de
maS,non remaneat amplius eorum essentia, de natura, ut per se patet. Ergo huiusmodi nomina neque ex parte rei significatae Deo convenire sol maliter,
ac de Deo dici possunt, nisi ad summum
secundum metaphoram, ut ait D. Tho. I. contragentex cap. 3 o. citato dicens , quacumque verὸ nomina huiusmodi per- fctionem designant modo propr/o erraturis , de Deo dici non possunt, nissi per smilitudinem , D metaphoram per quam qua sunt unius rei , alteri Iolent adaptari e sicut aliquis homo dieitur lapis proin L i pter
99쪽
pter duritiem intellactus. Ηωiusmodi as rem sunt omnia πο-na imposita ad domnandam spretε- rei ereata , si ut homo , ω Ivir. . . . similitὸν etiam qu cumque nomina proprietates rerum de Znant, qua ex propriis principiis speei νum eausantur, de Deo diei non plum , nisi metaphoritὰ.
XI. Q sod vero huiusimodi persecti
nes non simpliciti r tales inveniantur in Deo saltem eminentes, & virtualiter, probatur ratione D. Thomae haeqv. q. art. 2. sic: Quidquid persecti nis est in effectu, oportet inveniri ii causa effectiva , effectus enim praeexistere debet virtute in causa agenteis, vel secundum eandem rationem, fi sit agens uni vocum, vel eminentiori m do , si sit agens aequivocum, sicut in Sole est similitudo eorum, quae gene r tur per virtutem Solis: om ae enim agens in quantum agens, est in actu,& p continet esse tum modo pers et toti : sed Deus est prima causa cis ctiva rerum; emo Oportet, ut praeco tineat, & omnium rerum persectiones actu, vel formali, vel eminentiali prae- existant in Deo. XII. Porro quid sit, effectum virtute praeexistere in causa aequivoca, d
sol enim dicitur virtute calidus, non solum quia calorem facit , sed su a Virtus, per quam hoc tacit, est aliqualiter consormis calori ; nisi enim aliqua lithr esset de genere caloris , & si non in specie . Sol per eam agens nullo inodo simile generaret. Dicitur autem e rictus praeexistere in ea usa equivoca errainentiori modo, quia praeeκittit in virtute, quae una ad plures ense stiis sese extendit. Sicut per eandem virtutem , per quam Sol facit calorem , facit & multos alios effectus in inserioribus corporibus , utpote siccitatem. Et sic calor, fle siccitas, quae in igne sunt qualitates diversae, Soli attribuuntur per unam virtutem , quae ideo persectior est, sicut potestas regia eini nemi ri modo in rege est, quam in ministris inferioribus, quia in rege una extenditur ad omnia illa, ad quae diversae sub illa potestates ordinem habent.
XIII. Sic ergo virtus divina continet omnia creata , & omnia praeexistunt actu in illa, quia cum sit ipsuna
esse , omnia habent conformitatem
cum illa , non quidem in specie , seu in senere, sed in eise , quod omnia ab ipsa participant: oe hoc modo, ait
allimitant vi Deo, quae sunt a Deo, inquantum sunt entia, ut primo , Sc universali principio totius esse. ita vero virtus divina , una existens omnes quoscureique eissus, qui per diversas virtutes produci possunt, in se continet : ideo eminentiori modo in illae. praeexistunt, quam in virtute suae eausae univocae, de palliculat is, de in se, ipsis, quia in virtute suae causae , di in se ipsis modo limitato existunt, in virtute autem divina modo universalissimo, & iii imitato. XIV. Observat tamen S. Doctor, citato art. ad 4., qudd esto aliquo
modo concedatiar, creatura sis Amia is Deo , nulIo tamen modo concedendum
os, quod Deus sit similis Creatura . Quia in bis quidem , qua Murus ordinis suntreeipitur mutua similitudo e non autem in causa , O causato . Dieimus enim, qudd imago sit similis homini , or no e converso . Ur similiιὸν diei poterit alia quomoso , quod ereatuνa sit similii Deo , non tamen , qu a Deus At similis creatura . Haec D. Thomas.
. III. an Deus, ct ereatura simul sint aliquid melius , Θ persemus , quam Deus solux.
II est aliquid melius, de persectius , quam Deus solus . Piobatur. Nam ex dictis Deus in suo amplissimo sinu comprehendit omnes persectiones
creatas etiam individualas, vel formaliter , vel eminenter : εt ornnis crea
tura, ei si perfecta, nihil addit supra dita
100쪽
vinam exeellentiam , nisi dependentiam , limitationem , & desectum et Si-e ut ergo punctum additum lIne', Instans aeternitati, umbra corpor nolia
faciunt quid persectius , ita tota revirum po ubilium universitas, Deo nihil addit, sed solum deficientdradumbrat persectionem divinam . Hoc expressit
Italas cap. 4 U. I s. Ecce gentes quasi
sitia situla , ω momentum satera
reputata sunt . Et v. I . Omnes gentes
qua si non sint , H funt coram eo , γ uasi n hilum , si' inane reputata sunt ei. XUI. Confirmatur hoc ex doctrina D. Thomae , tiim in 3. 4s. 6. qu. L. Art. 3. ad i. , ubi ostendit, Pei sollamia
Verbi ut habentem humanitatem non esse quid melius Persona Verbi sine humanitate his verbis: In Pers ina e -- posita quamvis sint plura bona , quam in Persona simpliet , quia es ibi bonum iu-
rreatum , lla bonum creatum d tame L.
Persona eomposita non es malus bonum , inuam simplex , quia bonum creatum D sabet ad bonum increatum , sicut puma. ad lineam , eam nulla sit proportio unius ad alterum . Unde sitiat linea adadisum punctum non facit majus e ita nee bonum ereatum additum in Persona bono, in reato, facit melius . Vel etiam quia1ota rviis bonitatis omnium bonorum est in Deo r tinde eis ipse dicitur omne honum . Unde nou potes sibi mei additio alicuius boni , quod in ipso non sit. Tum
etiam qu. s. de malo art. I. ad 4. Bonum linquit creatum additum bono in-ereato non Deiι maius bonum , nec magis beatum. Cuius ratio es. Quia s duo participantia eo uiungantur , augeri potes
in eis quod parιicipatur : sed si parti ei-pant adfatur et , quod es per essentiam tale , non farit aliquod majus : Reut duoealida adiuncti as inυieem possunt facere magis eatidum : fed si esset aliquid , quod esset ea lor per eseutiam suam sub
sens, ex nullius eatidi additrone intemderetur . Cum ergo Deus sit ipsa essentia bonitatis . omnia autem alia bona perparticipationem , ex nullius boni a.diti ne sit Deus magis bonus , quia euiuslibet rei altersus bonitas cominu ur 3n ipso.
Idem repetit hac I. p. quast. Io 3. arro . ad 3.
XUII. mare ad summum dici potest, qu id Deus, & creaturae sint plures res secundum numerum, quod indicavit D. Thomas r. ds. 14. qu. Iaart. I. ad 4. Ubi ait, qubd Deus aliquomodo potes eonnumerari aliis rebus, ut dieatur ἰ quos Deus , e r anetur subodua res : non tamen simpliciter , cis pro
prie sicut ereatura ad invicem eonnum rantur ι qua uniυ-ὸ in Miquo uno con-
wλιι unt: s' ex hoe non sequitur , quia Derar sit parr alicuius , vel quod Deus, ct augetur sint aliquid majus, quamis Deus . sed quod sint plures res . . , pa-eto, ut supra diximus , 3. p. qu. a. art. 4. ad 1. admittit, Personam divinam cum humanitate componere ratione
vocamus, has in Deo attributa dicimus . inare attributa in Deo sunt persectiones, & praedicata, quae de Deo assirmantur VerE, tanquim naturae divinae propria , &quasi ab ea emanantia . Qualia sunt iustitia , misericordia , bonitas , sapientia &e. Unde ea, quae de Deo metaphorice dicuntur, ut Leo, Agricola , attributa Dei non sunt, uti neque Periastnae Divinae propriE attributa sunt , quia praedicata absoluta non sunt, sed relativa. De his ergo in hac quaestione tractabimus: & pri md quidem i generali, deinde in specie de aliquiabus sermonem instituemus. D