장음표시 사용
111쪽
ys Quaesita IV. De Diuinis Attributis.
naturam divinam actu non componerent , sicut serma eum labiecto, quod assicit, & a quo actu distinguitur
XXXVI. Dices , larma litates illas non componere, quia & in eadem entitate identificantur , Se infinitae sunt.
Sed contra. Esto ex quo in eadementitate idem non componam entitative , component tamen compositione formali , uniuntur enim in eadem re , non per identitatem λrma-iem , sed cum larmali actuali distinctione , non tanqtiam quid intimum, es essentiale rei, sed tanquam sorma sor maliter illam assiciens, & denominans. Quid ergo deest, quin uniantur rei per formalem compositionem: cum
compositio sit distinctorum unio Si
enim animalitas, & rationalitas , esto in homine realiter idem sint, quia tamen actu sorinaliter distinguuntur, ve-rE componunt. Si natura Angeli, estorealiter eadem sit eum suo intellectu, quia tamen apud Scotistas actu la maliter ab eo distinguitur , cum eo larmaliter componit, sicut subsecium eum sorma , & potentia eum actu;
eur non idem diei debebit de natura divina actu larmaliter distincta a suo intellectu .
Dicere autem , naturam divinam actu non componere, quia est infinita, est petere principium . Hoe enim
est, quod nego ; nempe, quod stante
tali distinctione natura divina sit inliis nita ; nam si stante tali distinctione, naturae AngeIi a suo intellectu , haec non remanet infinita, cur manebit infinita natura divina , quae eadem distinctione distinguitur a suo vel si illa eum suo intellectu sormaliter componit , sicut subjectum eum forma ,
eur non eodem modo componet divina
natura cum suo, si eadem distincti ne ab eo distinguitur
XXXVII. Si dicas , naturam divi ianam essentialiter realiter includere intellectum , & unam sorinali talein divinam essentialiter includere alteram.
Contra in ptimo. Nam hoc est contra naturam distinctionis actualis inrmilis et
nam haec, ut aiunt, datur inter ilia. quorum unum non est de essentia, de definitione alterius. Deinde si natura divina essenii aliter in eludit intelle-cthim , cur natura Angeli similiter non includet sutim Tertio , si una larm litas essentialiter includeret aliam A, haec praedicatio esset essentialis bonitases Sapientia ι sed hanc praedicationem
non admittunt ut veram Scotistae , n
XXXVIII. Ex dictis sic arguo pri-m d. Sapientia, suae in re mrmaliter non est bonitas in re, non est sapientia , & bonitas divina , nimirum infinita, nedum in genere determinato b nitatis, & sapientiae, sed in toto genere entis ; sed quaelibet divina pe sectio, ut sit divina . debet esse infinita, non in determinato genere , sed in toto genere entis; ergo &c. Maior probatur sapientia, quae larinaliter in re non est bonitas in re , dato qubdisrmaliter includat omnem persecti nem de linea sapientiae, non tamen larmaliter in re includit persectiones bonitatis , quia istae sunt extra ejus quidditatem ; ergo erit ad summum infinita infinitate limitata ad genus sapientiae , non vero infinitate infinith in omni genere , sicut si ponamus lineam inniti tam secundum longitudinem , ponemus illam infinitam quidem in specie lineae, sed in genere quant talis finita erit, quia ariu in re non includet persectiones superficiei , ω corporis. Min. etiam probatur , quia omnis divina Drmali tas , utpoth st maliter divina , debet actu χ aliter esse infinita in toto genere entis , Meonsequenter actu inrmaliter ineludere omnem persectionem de linea entis et
od si aliquam non includit, jar limites habet, & finita est. XXXIX. Urgeo hoc. Id non est simpliciter, & in genere entis , infinitum, quo melius, S persectius cogitari
112쪽
tari potest: sed si Deus actu somuli
ter non contineret omnes cuiuscumque
lineae entis persectiones, non esset quo persectius cogitari non posset , posset cogitari Deus has omnes actu formaliter, & ementialiter includens, qui certE persectior esset, quam Deus a Scoto positus ergo non esset infinitus &c. Minor probatur , nam certe persectior esset ille Deus, qui omnes tuas persectiones essentialiter formaliter actu haberet a se , quam Deus , qu4, ut vult Scotus, illas habeat non a se formaliter , sed a formis actu ex natura rei ab eo distinctis . Hoc rati cinio urgebat Gilberium S. Bernardus Lib. s. de eonsiderat. cap. r. ipsum sic alloquens sed id es Deus t quo nihil mea
ius euitari potes . Si approbas s nονα oportet assentiaris , esse aliquid , quo Deux sit, se quod Deus non O : hoe enim sine dubio melius. Porrb Scotus admittit in
Deo aliquid , quo Deus sit , & quod
Deus formaliter actu non sit ; ergo non admittit , quo melius excogitari
ctione Scoti inter essentiam , & attributa , & inter attributa invicem , haec non possient mutub praedicari in abstracto , dicendo Deitas es sapientia , &e contra , vel sapientia est bonitar, aut E contra , vel Pater es veritas, vita e. et quia cum nomina abistracta sup- potiant pro forma , dicendo bonitas est sapientia . sapientia est bonitas , Pater es veritas, fieret sensus, qudd formalitas Deitatis sit actu formalitas sapientiae, formalitas sapientiae formalitas bonitatis, formalitas Paternitatis esset so malitas Deitatis et quod Scotus negat. Sed lioc est inconveniens, quod superitis urgebam contra Gilbertum β. 1., praesertim ex D. Augustino, cum huiusmodi praedicationes legantur in Scriptura Io: r4. v. 6. Ego sum Via , Veritas , cirrita , & r. Cor. r. 14. Christus dici iur Dei Virtur, Sapientia. mare eum Gilbertus diceret Pateres veratas , ides υ rur , tres personae una Veritas , idea unus verus e S. Bernardus ser. So. Tom. II.
in Cantiea exeIamat δ Obscuram , te versamque explanationem I Quam verius, saniusque per contrarium it, dixisset , Pater ea verus , idea veritas. ...cr hi tres unus verus , ides una veritas . Videantur quae dixi qu. pracedenti dis.1. g. x. Atqui Scotus , etsi admittat, Patrem esse veritatem , idest verum . tres personas esse veritatem, id est verum , seu unam rem habentem veritatem, non tamen admittere potest,
qudd Pater sit verus, idest veritar, subd tres personae sint unus verus, idest una Veritat , quia per ipsum. sormalitas Paternitatis , & Personarum non est formalitas veritatis er go &c. F. VII.
XLI. Rima, & sundamentalis ratiot seoli est talis . Divina essenistia in Patre secluso omni prorsus actu
intellectus est entitas eκ natura rei communicabilis, & desacto communicata Filio; & Paternitas est etiam entitas ex natura rei incommunicabilis, nec actu communicata Filio: similiter per Paternitatem actu. & formaliter ante omne opus intellectus prima Pe sona Trinitatis constituiti ir in esse Patris, & dii linguitur realiter a Filior per essentiam vero divinam , nec con-hituitur actu, & sormaliter in esse Patris, nec distinguitur realiter a Filio: ergo aliqua distinctio dari debet
inter essentiam , & Paternitatem , qua si actualis ante omnem actum intelinlectus. Consequentia probatur. Si enim nulla esset distinctio actualis, aut sol malis, aut realis inter illas, se- elusa omni intellectus operationeis, quidquid actu convenit uni, necesse erit, ut conveniat alteri. XLII. Confirmatur prim d. Pater
divinus seclusa omni intellectus opera realiter a parte rei distinguitur , Filio; ergo debet habere actu aliquid,
113쪽
68 Qvisio IV. De Divinis citi, Utilis.
quo ab ipso distinguatur actu: sed non haberet aliquid actu, quo taliter ab ipso distingueretur , nisi haberet aliquid 1 parte rei actu aliquomodo distinc tum a Filio; illud autem non
habe. et , si Paternitas actu non distingueretur ab effetuta : nam peresseiviain divinam Pater non distin guitur, sed convenit cuin Filio; erga
ut Pater sit ictu distinctus a Filio , paternitas debet else ac tu distincta abessetitia . XLIII. Confirmatur secundo . Impo si sile est, praedicata coiit radictoria actu competere eidem secundum idem et sed si nulla esset actualis a parte rei distinctio inter Paternitatem, & essentiam, eidem rei competerent praedicata contradictoria, puta communicari actu, & actu non communicari, constituere, & non conitituere , distingui realiter , de non distingui realiter &c.; ergo &c. Ita Fraasen. luco superitas eia
XLIV. Respondeo primo, hoc argumentum nimis probare: probat enim , Pa .emitatem distingui ab essentia divina actu, non formaliter sollim, sed eluitative, ut sorte volvit Gilbertus. Si enim estentia divina eit enitiataS ex natura rei comin unicabilis. &actu communicata Filio: & Paternitas est entitas ex natura rei incommunicabilis, & actu non communicata Filio; ergo sunt entitas, Sc entitas; erg duae entitates . Rursus si Paternitas.
eii actu id , quo Pater distinguitiir a Filio, essentiae verbesita, qua actu convenit, de ex idistinctioire reati a Filio arquitur distinctio ab essentia , cum Pater distinguatur a Filio realiter entitative, hoc etiam modo distingui deberet Paternitas ab eisentia; alias si Piternitas solum dis inctione formalidi itinguatiir ab essentia, eadem sola sorinali distinctione distinguetur a filiatione, se sic tres divinae Personae solum di itinctione actuali formali, non reali distinguerentur, Se essent tre2sormalitates ejusdem Personae , non tres
Prasona et quae est haeresis Sabelliana.
Fateantur ergo oportet Scotistae, distinctionem Personarum ab essentia non debere esse ejusdem ordinis, ae est distinctio, & incommunicabilitas earum invicem I haec enim realis omnino est , illa solum formalis . Si igitur cum sola formali distinctione ab essentia subsistit distinctio, & incommunicabilitas rellis personarii in invicem, quare eadem non siibsitici cum sola disti licti
ne virtuali, ut dicemiis 3 Hoc neque Scotus negate ausus est, dum in 1. dist. . qu. I. breυιter igitur dieo , sincerEloquens ait, Omittendo ilia verba dodistrictione raιionis, s de disinct. οὐ vrrtuali , mu quia sint malὸ dicta , fedeura nsu oportet eis uti, dico , qu.d inessentia dιvina es entitat A., ω entitas B. , cse hae non est formaluer illa. Ego tamen , quia fuit ineo , nec esse male dicia ι sed ulterius oportere distinctionavi riuali uti, & sormalem respuere prOpter luperius allata, XLV. Respondeo secund5 , ad sor-n iam arguinei iti, diit. antecedens , seclu-ib omni actu intellectus essentia divinacli entitas occ., & Paternitas est etiamentitas cicc., ita ut Elsentia , & Pa ternitas actu sint entitas, & entitas , seu duae en litates, nego antecedens , ita ut sit eadem actu realiter, & sor- maliter, virtualiter tamen distincta, de diversimode modificata , concedo antecedens , dc nego coniequentiam. Dium ergo dico: essentia est comitinnicabilis ,& de facio communicatur Filio: hoc dico de natura divina in se , 5e absolute sumta. Dum vero dico: Paternitas est incommunicabilis , & de factoe non communicatur Filio : hoc dico, non de aliquo alio realiter , vel sor- maliter a natura divina actu distincto , sed dico de eadem realiter natura, ut actu modificata, & exprimente relativum. Cum enim ratione suae eminentiae esto actu formaliter una, aequi- valeat tamen nedum absoluto, sed etiam relativo; ideo aliquid ei convenire potest, ut aequivalet uni, quod ei non convenit, imo de ea negatur ,
ut aequivalet alteri , & e contra. Et sane,
114쪽
nalitas , nimirum Paternitas sit eadementitas, ac realitas cum essentia , quia tamen infinita , & aequivalens ab luto, & relativo , essentia actu relliter
communicatur , & Palernitas actu realiter non communicatur e cur etiamsi
dicatur, qudd Personalitas , & natura , seu essentia sint eadem realiter soria malitas, quia tamen infinita, & aequivalens abὶ luto, & relativo, dici non poterit, qudd ut aequivalens absoluto,& communi , actu realiter communi cari possit , ut vero aequivalens proprio, & relativo, indistincto quidem, sed distinguenti , possit actu realiter
non communicari XLVI. Ad primam confirmationem pri md disting. antecedens. Pater &c. realiter distinguitur a Filio adaequate,& secundum totum , quod realiter est ,
nego antecedens, alias cum realiter sit natura divina, realiter distingueretur a Filio etiam secundum naturam divinam et quae est haemesis Ariana ; inadaequa id tum tus, & ut dicit relativum Paternitatis , & proprium Personae,
Respondeo secundo, dato antecedenti , & consequenti, negando minorem subsum tam et Pater enim actu realiter habet Paternitatem , qua realiter distinguitur a Filio. Sicut autem ut Pater actu habeat , quo realiter distin-
ruatur a Filio , non est necesse , ut
abeat Paternitatem actu realiter abessentia distinctam, sed sufficit, ut sit
distincta actu solum sorinaliter , ut Scotus vult ; ita sat erit, ut sit distinacta solum virtualiter, & quod ex modo significandi dicat, non quod est commune, sed quod est proprium Patris, & incommunicabile Filio.
XLVII. Ad secundam confirmat. Explico maiorem , secundum idem . t in sormaliter , qu m aequivalenter , conced. mai., quod sit idem sormaliter , aequivalenter tamen multiplex , negomai., & similiter distincta min. nego conseq. Eo enim ipso , qudd aliquid , esto actu reali, & formali idem , virtualiter tamen, εe aequivalenter multiplex est, ac diversos induit respectus, capax est, ut de illo, quatenus significatur nomine importante unam aequivalentiam, seu unum respectum , aliquid aifirmetiir , quod de eodem , ut significatur nomine importante alteram aequivalentiam , seu respectum negetur, quin sit ulla contradictio ; quod nec adversarii negare debent : nam,
si , ut ipsi possibile putant , Petrus
existens Bononiae reproduceretur, aut replicaretur Romae , quia esto actu realiter unus , esset tamen aequivalenter
duplex , de eo existente Bononiae , posiset aliquid a firmari, puta dormireis, comedere , concionari , quod de eo existente Romae negari ponet. Id ei
dico de puncto, de quo esto actu prorsus indivisibili , secundum tamen diversum respectum ad partem lineae , quam terminat, & partem, quam inchoat , diei potest, esse, de non esse terminativum, & inchoativum; Et de eadem voluntate creata actu formaliter indivisa actu verificatur , quod sit principium amoris , de odii. Cum ergo essentia divina , & Persona , esto una res actu , imo una realis formalitas sit, quia tamen ut significxtur nomine eia sentiae , aequivalet absoluto , Si communicabili, ut vero significatur nomine Personalitatis, aequivalet relativo,& incommunicabili, capax est, ut de ea per unum nomen significata aliquid assirmetur, quod idem de eadem significata per aliud nomen negetur.
XLVIII. Eadem ratione licet Pers na, & essentia idem omnino actu sint in re, de Persona tamen a firmari potest, quhd si generans, vel genita- , quod de essentia hoc nomine significata negatur. Quia, ut inquit D. Thomas in r. dist. 34. qu. r. art. r. ad I. generare , s milei actus attribuuntur Persona Diυina , seeunddm duplicem
modum significandi nimirum subsistentis , & incommunicabilis quo ab ese
sentia disinguitur . Tum quia i tales actus ὶ signi cant relationes di inguentes Personas. Tum quia significant per mο- N a dum
115쪽
Quaestio m. De Divinis Attributis.
dum actur e actus autem omnis est rei
possunt essentia attribui ex bor , qu d alia pribuuntur Dpsin s quia επυ- αι tribuuntur secundum id , in pιο non es idem eum essent a : O ideo ineidit fati De a aeeidentis in processu . Haec Divus Tholms, quae notaenda sunt; nam omnia sere similia Scotistuum arguia menta hu fallacia procedunt , quia quae conveniunt alicui secundum rati nes diversas , putant ei secundum rationem eandem convenire: in quo sal- Iacia accidentis consistit. 1ae dixi de essentia relaid ad Personas , dico de eisentia relate ad attributa , & de attributis invicem. Deis his enim, esto aelu idem sint , qui vitamen aequivalent , & repraesentantura pluribus persectionibus , quae ista creaturis divisae , in ipsis unitae prae- exist tint , possunt sine ulla contradictione aifirmationes, & negationes sor- mari : ω de intellectu sumto, non tantium pro ut est entitas , sed pro ut aequivalet intellectui crexto, dici, quM generat, & de eodem sumto , non prout est entitas , sed ut aequi 'alet vo-Iuntati , quae non generat, dici, quM non generat. Et sic de aliis. XLIX. Adverto tamen, non omnes affirmationes, & negationes verificari posse de eo , quod , esto re sit unum , de idem , est tamen virtualiter, & ratione diversum : Sed illas 'lum , quae Cadunt supra id , in quo virtualiter,& ratione diversificatur. Ita D. Τh mas laudatus ad secundum , qui docet, etiam in ipsis Synonymis quoad ea , quae ad nominum diversitatem pertinent, dari posse affirmationes , ne gationes, esto non quoad rein significatam, in quo sunt idem et unde a
malionos , S nestationes , qua pertinent ad rem, non pssunt veri Dari: ut diea-3ur , tunica es alba , indumentum nον
in album s si tunica , & indumentum.
accipiantur ut significantia eande in rem . seit ut Synonyma sed a1rma-giones , iis negationer, qua pertinent ad
tur indumentum es neurei generis , -- sis nora est neutri generis . Ita etiam
eam Persona , Θ essentia sint idem δε-
eundum rem , nihil, quod ad naturam rei pertinet , quod pradieat υν de essentia , potest negari e Persona , ut da catur, quod essentia est inereata , cr Person non es increata , essentia es Deus , O Persona nora es Deus , vel aliquiae huiusmodi . Sed quia ratione dis/nguiatur , quidquid pertinet ad rationem ita Iam , in qua disinquuntur , quod praedicatur de iano , potes negari de altero, ut dicatur , quod essentia es eommunis , per fons nou est eommunir , persona geuerat, essentia non generat, Ursie de aliis e n
de in omuibus talibus , non id m attria
buitur essentia , eis Persona . Haec Divus Tliomas : quae Oeortuit susiori calamo exarare , ut doctrina , quae saepe usu venit, lector plend imbutus esse possit. L. Instat tamen Frassen primo. Il-Ia distinctio virtualis , vel efficit , ut sit actu aliquid in Ρatre , quod non sit identificatum Filio, vel non efficit. Si efficit ; ergo est actu in Patre , quoa actu distinguitur ab essentia , quae est identificata Filio. Si non efficit; ergo falsum est, quδd Pater sit realiter, Se actu distinctus a Filio . . LI. Instat secundo. Mando principium distinctivum est viri ualiter tantum distinctivum ab eo, in quo aliis qua conveniunt, etiam quae distinguuntur , virtualiter tantum distingit untur , non actu: ergo si Paternitas, de Filiatio sint tantum virtualiter distili istae
ab essenii a divina, in qua Pater, MFilius conveniunt, et iambosae Personae divinae non distinguentur invicem actu ,
LII. Instat tertio. Impossibile est, ut aliqua distinelio , quaecumq:ie sit, faciat, ut idem secundum idem si sor- maliter tale, & non sit tale formaliter; ergo impois bile est, ut illa distinctio virtualis efficiat, quod eidementitati competat esse identificitum,& non esse identificatum , distinctivum , & non distinctivum; ergo cimi haec praedicata conveniant est viliae, & Pa
116쪽
ternitati, oportet ut essentia, de Paternitas sint diversae formalitates, quarum ratione illa praedicata in Deo v rificentur. LIII. Instant quartb alii. Cum distinctio sit eausa verificationis contra dictorio. uni, talis debet esse distinctio, qualis est contradictoriorum veri ficilio; nd actu . & sor maliter in re verum est, quda essentia communicatur Filio, & Paternitas non communicatur
Filio; ergo non lassicit distinetio vir. tualis, sed actualis requiritur. LIV. Re ondeo ad primam instantiam et mirari me , qudd similes instantiae fiant contra nos, cum retorqueri
possint in Scotistas. Nam si ex quo distinctio virtualis non faciat, ut in Patre actu sit aliquid non identiscatum Filio, salsum est, quod Pater actu distin quatur a Filio ; pariter ego dicam , qudd ex quo distinctio formalis Scotica non faciat, ut in Patre sit aliquid realiter non identificatum Filio, falsum erit, qudd Pater actu realiter distinguitur a Filio, sed ad summum aetii sorinaliter. Sicut ergo ad hoc, ut Pater realiter distinguatur a Filio non requiritur, ut Paternitas distinguatur realiter ab essentia, quae realiter est
identificata Filio , sed solum sorinaliter,it, ad hoc, ut Pater realiter distinguatur 1 Filio, non requiritur, ut in Patre sit aliquid actu formali non identificatum cum eo. quod est identificatum cum Filio. sed suis cit, ut in Patre sit aliquid actu virtuali non identificatum cum eo, quod est identificatum Filio. Et ratio est, quia distinctio inter divinas Personas unich pensatur ex oppositione relativa, quae est inter illas, non ex qualitate distinctionis , qua Personae, seu earum proprietates dis inquun ur a praedicatis communibus, de absolutis . . are cum in Patre sit Paternitas , quae realiter relative opponitur Piliationi , quidquid sit de mi ino , quo Pa er distinguatur abessentia identificata Filio, sive sit sor-milis , sive virtualis, semper stat, quod Pater realiter distinguatur 1 Filio.
LU. Secundam instantiam pariter retorqueo sub eadem soripa. Q i indoprincipium est formaliter tantum di instinetivum ab eo, in quo aliqui conVeniunt , etiam ipsamet tantum sormaliter distinguuntur , non vero realiter ἔergo si Paternitas, Sc Filiatio sint si tum formaliter distinctae ab essentia divina , in qua Pater, & Filius conveniunt, etiam ipsae Personae divinae non distinguentur invicem realiter, sed solum formaliter ex natura rei. Respondeo ergo distinguendo an ecedens,
quando distinetio ab eo, in quo aliua conveniunt, est ratio , & mensura istinctionis eorum inter se, concedo, vel omitto antecedens, quindo disti
elio dee. nihil innuit ad distinctionem , vel saltem non est mensura distineti
nis eorum inter se, nego antecedens ,& consequentiam . Nam , ut dixi, distinctio Personarum in divinis non pensatur ex disti milione earum ab e sentia , in qua conveniunt; sed ex oppositione relativa , quam invicem habent. Alias sicut Personae distinatiuntur re
liter inter se, & non solum formaliter: ita realiter, & non sonim formaliter distingui deberent ab essentia di
LVI. Ad Tertiam instantiam comceta anteced. , ne 'o consequentiam.
Arguitur enim sensu formali ad sensum ident ictim, & materialem; Certe enim impossibile est , qu5d idem secundum idem , id est secundum eandem rationem , & respectum sit sormaliter,& non formaliter: non autem impossibile est , quod idem realiter secundum diversas rationes , & respectus , &aequivalentias sit, te non sit. Sic a tem se habent essentia, de Paternitas, quae licet sint eadem res, haec tamen res, cum sit virtute multiplex, & conistineat rationem absoluti, & communi cibilis, & insuper relativi , & incommunicabilis , capax est . ut secitn- dum rationem absoluti sit identificata , de non sit distinctiva, secundum verbrationem ratativi sit non identificata,& distinctiva. LVII.
117쪽
xo et cursio IV. De Divinis Attributis.
LVII. Ad quartam instantiam nego absolute Fato iem : distinctio enim non est causa sormalis verificationis contradictoriorum , sed vel pura conditio sine qua non, vel ad summum causa uasi efficiens , ut illa , quae contradi oria essent, & verificari non possent, contradictoria alia plius non sint, &posisint verificari. Non oportet autem,
ut si effectus sit in actu sormali, etiam causa efficiens in actu formali st, maxime si sit causa non uni voca, sed aequivoca , ut in Sole videmus , qui s
luna virili aliter calidus causat calorem
in actu: & sic distinctio esto in actu
solum virtuali sit, poterit causare velificationem contradictoriorum in actu
formali talem. Sed de his ad metaphylicos LVIII. Pergit ulterius Fragenis. Dum Pater Divinus intelligit se , aut intelligit essentiam divinam, & Paternitatem tanquam diversa obiecta sormalia actu distincta, aut ut idem obje
ctum sub alio , & alio modo i nobis
apprehensibili. Si primum; ergo inter
Paternitatem, & Essentiam datur actualis formalis distinctio. Si secundum ;ergo non est maior differentia inter Pa ternitatem , & Deitatem, quam inter Deum, & Dei talem , & consequenter non concipit, Paternitatem esse magis incommunicabilem , quam essentiam, si nullum inter eas percipit discrimen. LIX. Respondeo, Patrem divinum,
dum intelligit se , intelligere main
Essentiam, & Paterni talen , Ianquam unum objectum actu sol mali, aciu tamen virtuali duplex, ut pole aequivalens rebus diversi generis , nimirum
absoluto, & relativo; & proinde stante tali aequivalentia deprehendit, eandem realiter enti talem virtute multiplicem , esse absolutam, & commurn ea bilem , smulque relativam , & incommunicabilem. Ad id , quod addit,
peio ab ipso , nuin eandem , vel ma-3oiein distinctioiu in agnoscat inter Paternitatem , & Deilalcm , ac inter Deum , & Deitatem . Si eandem , nempe formalem ex natura rei: unde coniscipiet Deus, Paternitatem esse incommunicabilem , & non Deitatem ρ Sima Orem , nimirum ponendo inter Paternitatem , & Deitatem distinctionem suam actualem, non autem inter Deum,& Deitatem. , quomodo salvabit haec
contradictoria . Deus generat, D ita , seu essentia non generat, ut statuit Concilium Lateranense quartum, Contra
Abbatem Ioachim Deus est inea matur , Deitas non es incarnata ' Ego interim dico, Essentiam eme communicabilem , Paternitatem vero incommunicabilem,
non pensari ex distinctione inter utramque inam etiam attributa in sententia Framen sormaliter actu ab ementia distinguuntur , & tamen incommunicabilia non sunt , sed ex ratione absoluti, & relativi. Cum ergo Deus Pe sectissi inh intelligens essentiam suam videat in ea realem aequivalentiam absoluto , & relativo , videt in ea communicabilitatem propriam Ementiae , quae est de genere absoluto, & incommunicabilitatem propriam Paternitatis, quae est de genere relativo . Nequeo
eandem distinctionem ponimus inter Deum , & deitatem , quam inter Deitatem , de Paternitatem; nam inter Deum , & Deitatem ponimus solam distinctionem ex modo significandi : at inter Deitatem, & Paternitatem ponimus distinctionem , etiam ex parte reisgnificatae , quia per haec nomina significatur eadem res , ut aequivalens ,& sibi identificans res diversi generis . Ut vero Deus hane aequivalentiam
in se ipso, seu in sua essentia cognoscat, non Oportet, ut ad intellecium creatum respiciat , aut illi se attemiaperet ; nam etsi nullus esset intellectus creatus, qui posset ea in Deo actu distinguere , adhuc illa Virtus , & aequivalentia in Dei Essentia adesset, eamque Deus cognoscendo seipsum deprehenderet .
LX. Adducit ulterius Frassen Sanctum Augusti mi in lib. . de Trinitate cap. I. , ubi ait , Homo ergo eum Do
minus dicitur , ipse homo essentia est ,
Dominus veris relativὸ dieitur : homo enim
118쪽
- ad se dieitur , Dominus ad se
Uum . Hoe autem unde agimus. Si es
sentia ipsa relaιiυe dicitur, essentia ipsa non es essentia . Hi e aecedit, quia omuis essentia, qua relative dieitur, est etiam aliqvid excepto relatim. Et concludit rQuapropter si 6' Pater non est aliquida se ipsum , nora est omnιua qui relatia ιδ dieatur ad aliquid . Ergo iuxta S. Augustinuin essentia non est relatio ,
& in Patre aliquid revela est excepto
Respondeci, D. Augustinum dicereis quidem , Essentiam Divi irain relati vh non dici, & Essem iam, quae relative dicitur, esse aliquid excepto relativo. Sed quod lioc aliquid , quod excepto relativo ei sentia dicit, sit adiu torina liter a parte rei distinctum a relativo, ut praetendit Frassen , non dicit Augustinus , qui ibi se luin ostendere vult, Patrem non esse solum ad aliud , &nihil ad seipsum, Filium vero & esse ad aliud , & eise ad seipsit in ; de ideo
docet, Omne, quod est ad aliud, de--e ei iam eise ad seipsum . Imb cuin concludit de Patie, & Filio utrumquesti santia , cis utrumque una substantia ,& insuper cum cap. 1. dicat, his nominibus Natura , Verbum , Imago , Filius , non ostendi essentiam , qui . relativὸ dieuntur. potitis indicat , si is inter essentiam, & relationes ad millere distractionem ortam ex eadem reo
diversilucide significata , & osse ι , quam ex duplici formalitate actu i
parte rei distincta , quare eodem libro T. cap. 6. ait. Neque enim a Iiud es Deo esse , aIlud Personam esse , sed omnino
LXI. Secund3 arguit Frassen , &cum eo alii Scottis .e pro distinctione Asor mali attributorum ab essentia. Primo sic ec D. AuguItino, qui lib. 1ἀ
s uel S , quod concederet, Deum eis bonum , julium , potentem , sapientem , & negaret Trinitatem Personarum , ne divinae ossiceret simplicitati . Si ergo inquit in una Persona Parris, illa invenis, qua plura viduutur.
partes non inraen 1 ἰ quanto magis Pater .e r Filius, Spirisus Sanctus, ct propter Deitatem individuam unus Deus es , ω propter uniuscujusque proprieta em tres Periona fum e cr propter singulorum perfectionem partes unius Dei no
sunt ' Nulla autem esset illatio S. Augustini , si ex virtvili sola distinistione attributorum ab es lentia, quae eius simplicitati non officeret, concluderet , nec eidem simplicitati ossicere disti
ctionem realem perlbnarum Deinde arguit ratione. Deus ex na tura rei est Deus Dei late, non autem
sapientia , bonitate, aut iustitia, nec Deitate est formaliter sapiens &c.; ergo sapietula, & Deitas non sunt inr- maliter idem a parte rei. Ulterius major identitas est inter Essentiam , d Essentiam , quam inter Essentiam ,
Sapientiam; ergo &C. LXII. Respondetur ad primunia. qu d si S. Auguit inus eκ sola distinetione virtuali attributorum ab essen tia mile concluderet distinctionem realem Personarum , e im etiam male cnncluderet ex sola distinctione sor mali, uia potuisset Maximinus factus Scoti-1ta dicere, attributa. quia solum sor- maliter plura. simplicitatem Dei non laedere , quam tamen laederent Personae realiter plures. Mens ergo D. Augustini non cst , ut putat Fra Isen , eκ qualitate distinctiqnis attribulorum , sive ab essentia , sive invicem . probare distinctionem Personarum inter se; sed quod etsi attributa , quae de Deo dicuntur bonitas , 9 sapientia , cor clementia , ω iusilia , plura videantur eise , & plura sint , quia tamen &una virtus est , eademque simplex , partes Dei non sunt: ita et si Personae Divinae plures sint . quia tamen pro pter individuam Deitatem unus Deus est , ideo tres Personae neque sunt partes Dei , neque ejus laedunt simplicitatem. An alitein melius subsistaei simplicitas Dei , & quod non sint partes Dei, ponendo attributa a stii larni aliter i parte rei, tuin ab ei sentia, tuin invicem distincta; an vero ponendo ea aesti
119쪽
io uasio IV. De Divinis Attributis.
actu unum, & solum virtualiter plu- essent plures, sed uni ea virtualiter, & ab essentia solum distincta , iudicet indifferens animus. Interea recolantur superitis dicta, ubi probatum est , qudd si attributa actu formaliter in re , & invicem , & ab ensentia distinguerentur , daretur in Deo compositio actualis ex sor malitatibus . LXIII. Ad rationem 1 Frassen addit- clam distinguo : Deus inadaequat E sumtus, est Deus Dei tale, & non Sapientia , concedo antecedens , Deus adaequate, & ut in re; nego antecedens. Deus adaequate , & ut est ante consilia
de rationem intellectus, atque Deus est Sapientia, bonitate &c. , ac Deitate, Quia actu . & in re omnia ista sunt es- Dei, & Deitas . Unde D. August. lib. r. de Trinitate cap. I. enim t inquit γ est sapientia sapere , poten-ria posse . ε' aternitati avernam esse , ju- sitia bustam esse, magnitudini magnam esse , hoe es essestia ipsum esse . Et quia in illa simplieitate non es aliud sapere , quam esse , eadem ibi Sapientia es , qua essentia. Si verb Deus sumatur inadaequald, & ex vi modi significandi huius nominis Deus s sic deitate constituitur , non sapientia , sciit sapiens sapientia dicitur, non deitate. Sed hic est Deus, non ut in re est, sed ut divers mode repraesentatus per ea, quae in Ciealutis diversa sunt. χω vero maior identitas sit inter Essentiam,&Essent iam , qu.im inter Essentiam , &Sapientiam, non arguit, essentiam esi se actu idem cum essentia sormaliter, non esse vero actu idem formaliter cum sapientia ; sed quod essentia cum ecsentia sit actii idem etiam virtualiter, eum sapientia vero sit actu idem sor- maliter in re, non tamen virtualiter; ouia Essentia, & Sapientia est una res ,& una realis formalitas aequivalenter
LXIV. Tertio arguit Frassen cum suis pro dili inctione attributorum invicem . Primo. In Deo omnes perseiactiones simpliciter tales formaliter sunt ex dictis; ergo sunt formaliter invicem disti lictae. Tum quia alias non
unaquaeque sormaliter in Deo est , in eo est secundum propriam unitatem , & consequenter secundum propriam diis stinctionem ab alia. Secundo. Sapientia in communi non est sor maliter ex natura rei bonitas incommuni; ergo nec sapientia infinita erit ex natura rei sormaliter bonitas infinita; quia infinitas non destruit, nec variat rationem sormalem, seu naturam rei, clim sit modus rei. Τert id. Sapientia, & bonitas habent diversam definitionem ; ergo diis versam essentiam, & rationem sormais lem ex natura rei , quia definitiones dantur ad explicandam naturam rei ;ergo ubi sunt diversae definitiones , ibi
Quarth . Intellectus, & Uoluntas in Deo distingit untiir formaliter ex natura rei; ergo etiam caelera attributa. Antecedens prob tur. Intellectus est
principium intellectionis, Voluntas non, sed Volitionis: Intellectiis est principium productionis Vethi divini . Voluntas non, quae est principium processionis Spiritus Sancti; ergo sicut productio Uerbi est actu distincta a pro-eetione Spiritus Sancti, iii & Intelle-bus, & Voluntas, quae sunt earum principi . LXU. Respondeo ad singula. ΑΙ primum di sting. antecedens, sormaliter
sunt unitim , conc. an I., divism , nego ant. Omnes ergo persectiones simpliciter simplices , quae divisae reperiuntur in creaturis, praeexistulit unitae tria Deo, sicut effectus prae existunt in viris
tute suae caiisae et ideoque esto in Deo actu snt, quia in eo sunt eminenti,& simplicissimo modo, non sunt cum actuali distinctione invicem , sed omnes sunt una actualis realis persectio , vim tua liter , & aequivalenter multipleK. LXVI. Ad secundum nego absolui Eantecedens; qiiod enim sapientia non si actu formaliter bonitas , non habet ex natura sapientiae : sed quia non est sapientia , quae sit suum esse, &infinita per egentiam. Quare sapie ita s
120쪽
tia, quae est suum esse, qualis est divina , debet omnem periectionem de Iinea entis sibi a tu identificare, &proinde etiam bonitatem. Neque infinitas destruit naturam rei, sed ea in perficit , dii in iacit, quod sapientia actu sit, non solum sapientia , sed etiam bonitas, & quaecumque alia perseetio degenere enti S.
Qubd si quaeras. Sapientia ergo ex natura rei est ne actu bonitas , vel non Respondebo , sapientiain eκ sua ratione communissima non petere, necesse actu bonitatem, nec non esse; sicut Anima ex sua ratione communi nec petit ella actu simul vegetativa, sensitiva, vel rationalis, feci hoc ei contingit ex conceptu particulari: nam licut anima plantae est vegetativa ,& non sensitiva, anima Bi uti vegetativa, & sensitiva , & non rationalis, anima Hominis vegetativa , sensitiva , & rationalis , de haec tria actu identificat; sc sapientia , quae non est suum esse, non est actu bonitas ; quae vero est suum esse, est omnis essendi persee io, &etiam bonitas.
Neque propterea dici poterit , quod
attributum Lipienti ae sit attributum bonitatis, quod Deus per bonitatem cognoscat, sicut cognoscit per sapientiam ,. per misericordiam puniat, sicut unit per justitiam , & e contra . namt transitus a sensu identico ad sensum formalem , esto enim verum sit ,
quod justitia dei sit actu in re miseri- Cordia, quod sapientia sit actu bonitas et quia tamen haec una actualitas est Virtute , & aequivalentia multiplex , dum exprimitur nomine eam significante, ut aequivalet uni, iam exprimitur ,
ut distincta; de se quod dicitur de
ipsa, ut uni ςqui valet, non potest de eadem dici, ut alteri squi valet. Sicut esto de eadem Anima dicatur , qu bd sit vegetativa, sensitiva, & intellectiva, dici tamen nequit, qhidd ut vegetativa
sentiat, ut senutiva vegetet, aut ratiocinetur a
LX UII. Ad Tertium dist. ant. , diversas definitiones explicantes naturam
sapientiae, & bonitatis adaequate , &ut actu sunt in re, nego ant. , explicantes dec. inadςquath, & ut repraesenta
tas per nostros conceptus, conc. ante
cedens. Res definimus, sicut concipimus: & quia concipere non possumus sipientiam divinam adaequate, ut abuin se est et ideo eam definimus , ut nobis inadaequath repraesentatur, limitate ad solam lineam sapientiae , esim actu Omnem lineam entis complectatur: & ideo
dicunt Patres, nos de Deo ncc conceptum , nec definitionem, quae adaequata sit, sermare posse. Quare definitio non semper explicat totam naturam rei, sed aliquando rem habentem Uarios respectus explicat secundum unum , & non secundum alterum. LXVIII. Ad quartum nego antecedens. Cuin enim intellectio, & volitio , seu actus intelligendi , & volem di in I o actu idem Iint, fit inde, ut etiam intellectus , & voIuntas , quae sunt talium actuumiprincipia , actu idem sint formaliter, esto aequivalenter duo . Neque productio verbi est actu distincta a processione Spiritus Sancti, quatenus actus intellectus, &voluntatis sunt; per simplicem enim,& unum actum Pater generat Filium,& Pater , & Filius Spiritum Sanctum spirant, qui dicitur generatio, & spiratio, ratione diversae modificationis rDum enim modificatur Paternitate , dicitur sene ratio , dum verb modificatur spiratione activa , dieitur spiratio. Sed de his in Tractatu de Trini.
LXIX. Π Xclusis iam tum erroribus, II tum opinionibus de distinctione Personarum ab essentia , & attributorum , tum ab eadem , tum invicem , superest , ut ad nostram , &communem sententiam deveniamus. Dico ergo primo . Inter essentiam ,& Divinas Personas, inter attributa