장음표시 사용
141쪽
huius universi . Idec'ue 3. Regum 8. 17. ait Salomon Si Catiam , Cali Caelorum te evere non possunt, quanto magis Domus hae , quam ad ea Di . Et Iob. cap.
21. 12. An non cogitas, quod Deus ex
celsior Caelo sis , cr super sellarum ver ricem sublimaury Hoc ostendunt dicta omnia Sanctoriim , quae in serius addu
ΣXU. Dico secundo. Deus non est actu , & positive extra Coeios in locis, seu fhatiis imaginariis, neque positive fuit in spatio hoc, antequam Universum conderet. Est communi, etiam apud Scotistas , quamvis aliqui etiam ex nostris dissideant . Tenenda tamen est haec sententia , quia consormisSS. Patribus, qui ad illam interrogationem , ubinam Deus esset, antequam mundum ereasset ρ respondent , fuisse tantiun in se ipso . Sic Tertullianus
nia inquit Deus erat Diur . ω ipse Ahi , or mundur, Θ Iocus, Ur omniata Sic D. Augiistinus in Psalm. I . A sequam inquit in faceret Deus Cretum, O terram , ubi habitabat' In se habia abat , Deus apud se habitabat, cr apud se es Deus . Et S. Bernardus lib. s. ae
sider. cap. 6. Ubi erat, antequam mun
dus seret, ibi es. Non est , quisae quaerasMItra , tibi erat: praeter ipsum nihil, nia Bil erat . ergo in se ipso eratis XXVI. Accedit D. Thomas in I. dist.
37. qu. A. art. 3. , ubi quaerens utrum esse tibique conveniat Deo ab aterno , respondet negative, cuius prima ratio est Ista et In quoeumque es aliquid , Hlud
oportet esse. qiata in nihilo nihil omniano es. Sed neque locut , neque aliqua res ab aeterno fuerunt f ergo neque Deo ab aterno et nvenit ubique , vel Fn rebus
esse. Secunda ratio S. Do floris est. Ckm dieitur , Deus es ubique , importatur quadam relatio Dei ad eriaturam , fundata super aliquam operationem , per quam Detii in rebus dieitur a omnis autem re- Iatio , qua fundatur supcr aliquam operationim in eream ras procedentem , no di 1 tur de D-o , nisi ex tempore e si eutiominur , ct creatis , ct hujusmodi a
quia hujusmodi relation e actuatis sum,
, exigunt, actu esse utrumque extrem rum , scut ergo non dicitur operari in rebus ab alemo e ita nee esse in rebur, quia hoc operationem Vsius designat.
Eiusmodi S. Doctoris rationes applicari pollunt ad spatia , quae mundo 'am condito, extra mundum imaginamur. Nam in nihilo nihil omnino est; sed neque locus, neque aliqua re S e tra: mundum est ; ergo &c. Deinde r latio praesentiae Dei in rebus landatur in operatione in creaturas procedente ἰsed in spatiis, quae imaginamur extra mundum, nulla a Deo actio in Creaturas procedit; ergo in illis Deus non habet actualem politivam praesentiam. Hinc apparet, quantum recedant a D ctrina S. Magistri Thom istae , qui co
XXUII. objiciunt tamen primθmultas Sanctorum Patrum auctorii
tes , qui videntur dicere, o loqui pro
ipsis . Gresorius ἰib. 2. mora I. cap. XL inquit manet intra omnia, ipse extra vimnia. S. Augustinus ferna. I. de Verb. Apos. , Nunc ferm. 384. Vocat Deum ulιra omnia , extra omnia, prater omnia 4 Idem Hilarius lib. I. deis Trinitate num. 6. Idem Nazian renus.Orat. 34. Idem alii.
N XUIII. Uerum Patres illis no favent . Vel enim loquuntur, non de spatiis ante mundum , vel extra mundum , sed de rebus ipsis creatis , i ara quas est Deus , quia illis adest , extra quas, quia in iliis non concluditur , sed eas continet , supra illas excellentia , & dignitate , ut Gregorius, Augustinus, & Hilarius. Vel si
loquamur de Deo ante rerum creati nem , ut loquii ur NazianZenus , qui quaerit , ubi fuerit Deus ante conditum Universum, solum vult, Deum non esse in Universo , sicut in loco a quo circumscribatur, quia erat a meis Universum , utique in se ipso . Uno Verbo . Omnes Pat es ed colli inant, ut Dei immenlitateni ad huius Universi angustias oliendam non esse coaris
Ialam , sed ultra illas protendi, Iion
142쪽
Sem actuali , & positiva praesentia conitituere aliquod corpus quantum in rebus, quae non sunt, sed praesen- supra ultimum , dc supremum Coe .um , tia su .e potentiae, & ne aliva quod ita , ut pedes habeat supra spheram in primi adsertione consessi sumus .. illius ultimi Coeli, caeteras verb paria
XXIX. Sel dicunt .. S. Tliomas 3. p., tes extra illam expansas , & erectas , qu. 11. art. 3. ad 3. ait L Nec omui . Vel assidentes , ut de Corpore Chri iii Ioea simuI aerepta eius t Dei immensi- videtur innuere S. Paulus ad Eph s. 4.tatem eomprehendere sunt , quinimo qui ascendit super omnes Coelos , sed in
ipse sua immensitate omnia comprehendit .. hoc casu corpus illud hxberet plures Respondeo, D. Thomam. ibi non lo- partes locatas in spatio, quod imigi- qui de spatiis imaginariis , sed solum namur supra Caelos ergo inesto ma- adsis nare differentiam. inter modum gis Deus quo Deus est ita rebus , ω moduli , Respondeo prim5 dist. min. , repI quo aliquid circumscriptive e: i in lo- ret positive, quasi habens praesentiam eo; cum hoc si totum sit alisubi, nibii realem , & physicam ad spatia illa
ejus sit extra : at Deum nec Omnia lo- imaginaria, nego min. Η enim re-ca simul comprehendere potiunt, quin- sultat ex superstic loci ambientis i imὸ ipse omnia eo rebendis ,. quia ab cuum : nullus autem in spatiis inta- illis non coare a tur , neque in illis coΠ- gittariis et set corpus , aut locus am-tinetur, sed ea continet, re in pluri- biens . ima nec esse posset se cum corbus aliis, imb infinitis csset , si ea con- pus illud infinitum omnia loca etiam didisset. imaginaria replens, locum cuicumque XXX. At replicant. S. Doctor quori atreri corpori non relinqueret . Re- Iibet. xt .art. I. D Ma inquit non istis νη pleret quasi negative, idest ratione suae est in illis , qua funi, fuerunt , D e- infinitatis non it, contineretur intra runt, sed etiam illis, qua possunt ima- mundum, quin ad alterius mundi , si ginari esse- conderetur , spatium non posset sese, Respondeo, D. Τhomam eo in loco extendere , concedo min. Idem de Dei velle ostendere, virtutem Dei locati- i inmeia litate dicimus . inio etiam solvam esse infinitam . idebque non re- vitu confirmati γ adducta v Nam cor-
stringi ad ea, quae sunt , sed extendi pus illud supra Coelos positum eisset in etiam ad ea, quae imaginari potiunt, loco negative tantum, noli positive. non quia ire loco imaginabili Deus actu Cmeruita quod dicitur de Corporeis si, sed quia non pollamus imaginari Christi, Nunquis t ait S. II eronymus
locum , aut rem aliquam , in qua . in cap. 4. ad Ephec in corporaliter omis Deus actu non sit: quod est solum vel- ares Caelos , iamversas sublimitater , Ie. Dei immensitatem non coarelari a sis Caelorum eirrulos , quos Pbilosophire,uv, quae sunt; unde lib. r. de Calo obarar vorant , transiens , atque tran- Iecr. xtia dicit, D us dicitur esse extra C frendens , aetit iu summo Caeli fornice ,
Iume non tanquam in Deo, auι ν/cuo , or ut ipso verbo utar, a de' Aneert δρὰ quia nou continetur , aut enuditur omuta corporalia. eontemn rur, atque des sub eonιineneia rerum eorpora iunx. pleiens , aterna contempla or . super
KXXI. O iiciunt ieci indo . Non de- Caeses , idest super iuvisibilia fletis , bet negari Deo ratione i inmensitatis , eodendus es' quod ego melios puto. Ης quos concederetur corpori infinitae ma- D. Hieronymus. Qtio supposito exem-gnitudinis , ii d.iretur; sed linius cor- plum de Corporis Christi ascensu su-poris tanti eiret extensio, ut Omnia . per Caelos non est ad rem .. loca et ram imaginaria repleret ergo XXXIV. Respondeo secundo, inter tanta est extentio inlinensitatis, ut re- corpus illud infinitum , de divinam impleat o.nnia loca etiam ii triginaria . inenlitatem lare quidem similitudinem , XXXII. Confirmant . Potest Deus quantum ad vim repletivain loci, quia scut
143쪽
1Σ8 Quaestis IV. De Divinis Attributis
sicut corpus infinite extensiim haberet vim repletivam cuiusque spatii, etiam imaginarii , ita, ut a nullo concluderetur; iti Immensitas Dei, quia infinita, habet vim repletivam cuiusque spatii , ita , ut ii nullo coarctetur , sed extra omnia sese effundere, & extendere queat. Fore tamen dissimilitudinem , quamum ad asualem repletionem , seu occupationem spatii , seu loci , in hoc , quod corpus , cum sit positi vh, & abii in loco ratione quanti talis , & independenter ab operatione, si esset infinitum, quamvis nullibi operaretur . esset tamen aliquom do praesens, & omnia spat i a repleret; at immensitas non ponit Deum actu praesentem rei, seu loco, nisi ratione operationis , qua aliquid ad extra producit: quare, cum in spatiis imaginariis nihil operetur, ideb in illis
actu Deus non est . XX XU. Dices. Antequam Deus peretur est immensus ; sed effectus proprius Immensitatis est reddere Deum praesentem rebus ; ergo antequam operetur , Deus est praesens rebus. Respondeo ex dictis, effectum proprium immensiatis, ut attributum est, non esse sacere Deum actu praesentem rebus, hoc enim uilice, & immediath ab operatione est : Sed effectum proprium immensitatis esse reddere Deum
ita infinitum in replendo locum, ut nulli loco alligetur, & a nullo coaretetur, sed possit in quocumque spatio imaginabili este , si ibi velit operari;
sic iit omnipotentia Deum non constituit actu producentem creaturas , sed
ipsum constituit ita infinitum in producendo , ut si velit producere , possit eas producere in infinitum , & nulla sit producibilis, quae ab eo priauci non possit. XXXVI. Obiiciunt tertio . Si Deus in spatio imaginario, in quo nunc
non est, aliquid produceret, inciperet esse in illo & sic Deus mutaretur, quia acquireret novam praesentiam. αRursus si Deus in spatiis imaginariis roduceret duo corpora inter se diantia. vel Deus esset in illo spatio medio inter illa, veI non si primum ἔergo Deus esset in spatio imae inario. Si secundum ; ergo divina substantia quodammodo esset discontinuata : esset enim in utroque corpore , & non in medio. Praeterea ponatur lapis in spatiis imaginariis : si Deus esset in illo lapide , & non in spatiis illis, moveretur per accidens ad motum illius Iapidis , sicut Nauta movetur ad motum Navis. XXXVII. Respondetur ad primum, subd. Deus non mutaretur, quia scutincipit esse homo sne sui mutatione, uia faeliis suit homo , non accipieno aliquid ab humanitate , sed illi communicando esse suum; ita si inciperet de novo esse in aliquo loco, seu
re , non mutaretur, quia inciperet in illa esse, non per mutationem sui, sed per mutationem ipsius rei , in quam ageret. Sic absque sui mutatione i cepit esse creator, Dominus &c. Ad secundum dico, qu bd Deus non est in loco ad modum corporum, sed ad modum spiritus: esto autem corpus discontinuetur , s sit in extremis ,& non in medio , non tamen spiritus ἔquia discontinuari est proprium solius rei quantae , divis bilis , & modo existenso, ac divisibili existentis: ut patet in Corpore Christi existente in duabus hostis distantibus , quod licet non sit in medio, non discontinuatur tamen , quia esto fit eo reus, & quantum , modo tamen divis bili, & quanto in illis non est. Ad Tertium dico, qudd scut an in
non movetur localiter ad motum manus, quia anima, non in sola manu,
sed in qualibet parte corporis est. Sic Deus quia non esset definiti vh in illo lapide, sed etiam esset in omni alio loco , & parte huius mundi, neque
ut contentus, sed ut continens , non diceretur moveri ad motum lapidis, sed potius motum lapidis causare: m vetur quidem nauta ad motum navis, quia nauta est circumscripti vh in navi , ut non sit alibi, & continetur di
144쪽
Dub. VI. g. I. Ist 'DUBIUM VI.
An Deus sit omnino immutabilis.
I. Um tripliciter dici possit ali- quid mutabile, nempe quoad
ei se , seu quoad entitatem, quoad formam , & quctad operationem ,
hoc triplici modo esse potest aliquid immutabile. Primo quoad in , quia scilicet nec potest transire de non elle adesse, nec de esse ad non esse. Secundo etiam quoad formam , quia nempe non potest transire de una forma ad aliam sermam, nec de una qualitate ad aliam qualitatem . Tertio quoad operationem intellectus , & voluntatis , quatenus una actio non potest succedere alteri , aut una esse alteri contraria , vel alio modo se habere, ac altera. maerimus, an Deus omnibus praedictis modis si immutabilis. II. Dico. Deus est omni nn immutabilis quoad es , quoad formas , & quoad
actiones intellectus , de voluntatis . Est contra Conradum mors tum , qui inter c.eteras hanc blaspitem iam evomuit: D us es mutabilis . cuoad sine uias partes est de fide. Pro prima quidem constat ex illo Exodi 3. v. 24. ego sum qui fum . Qui is misit me a υοι . Esto autem qui habet esse , & non est ipsum ei se per essentiam , possit de novo acquirere, aut deperdere esse , ille tamen, qui est ipsum esse, essentialiter, & necessario est ; sicut esto quod est calidum, de calido in non calidum , aut de non calido in calidum transire possit: non sic tamen ipse calor , qui elletitialiter calidus est . Cinnergo Deus sit ipsum et se per et sentiam , est immutabilis quoad eira et un-
dei Psalm. Io I. v. 13. dicitur tu autem idem ipse es , Θ' anni tui non deficient. Et I. Timoth. 6. v. I 6. Qui solui habet immortalitatem Tom. II.
III. Secunda etiam par robatur. Sien m Deus est ipsum esse in genete essendi infinitus; ergo nulla caret, sed omnem actu continet persectione triaeuiuscumque generis ; quod autem quoad formam mutabile eii , suppoia Hur carere aliqua forma , & ad illam transire posse. Rursus Deus non est compostus, aut ex maruria, & forma,
aut ex substanti .i, & accidente: sed est forma simplicii rima , &actus purissimus in omni genere. Pariter omnis mutatio , aut est in statum meliorem , aut deteriorem , aut parem ; sed nullo istorii in modorum divina natura mutabilis est: non in meliorem, quia perinsectissima est : non in deteriorem , quia a seinet ipsa est e nou in aequalem , quia omni modo persecta est. Ita Richardus a S. Victore Iib. 1. de Trinit.
Praetere, omne, quod mutatur, vel mutatur ab alio, vel a se ipso : non ab
alio Deus mutatur, quia omne, quod mutatur , eo , quod mutat, imbecilliue
es . quia boe agit , illud patituν : non a seipsb, quia quidquid a seipso muta
tur , vel in melιus, vel in deterius mutatur ; Porro nihil sponth sua in deterius mutatur, hoc enim inscitiam argueret; quod autem in melius mutatur, id eligit, quia ante mutationem melioris boni indigens erat. Nullum autem horum Deo convenire potest.
Hanc rationem urget Proclus in Com. misi. ad Rempubl. Platonis IV. Tertiam partem testantur semsi riptura . Num. 23. V. 29. Nomen Deus quasi homo , ut menιιatur , nee ut filiae hominis , ut mutetur e dixit ergo , ω non faeiet y locutus est ,'non implebit δPsalm. 31. U. II. eo lium Dumini in aeternuam n .rnet ἰ cogitationes eor is esuris generatione, generationem. Ma-Iacs. 3. D. s. ego Deux , non mutorcet. Addo , qu ad si Deus mutaretur quoad cognitionem , vel cogitoscelido aliquid de novo , vel novo modo , haud dubie illud antea ignorasset , aut non persectissimd irovisset. Pariter si desineret, aliquid, vel alio modo cognosccre,
145쪽
xeto Quaestio IV. De Divisis auri ris.
iam in eo , vel inciperet illius rei ignorantia , aut antea fuisset imperfecta illius rei notitia. Si quoque mutareis
tur ejus voluntas, elliet in eo saltem levitas, de inconit intia , si nulla noua ratione id saceret, si ver b aliqua novi ratione duc ius mutaret voluntatem , iam sequeretur, quod ea ratio novi ter innotesceret Deo , cujus antea ignorantiam habuisset, quae omnia Deo indigna sunt. Vertim de Scientiae, MVoluntatis divinae immutabilitate aliqua addemus in Tractatu de Seientia, s Guntate Dei . II
Incarnatione mutatum fuisse, quum novum esse indueris, dicente Ioanne c. I. v. I . Verbum quod superius dixerat, esse Deumὶ Caro factum es.
Et S. Paulo Philip p. 2. v. cum ira forma Dei esset. . . . semetipsum exinantiavit , formam servi aeeipiens. Fieri autem carnem , accipere novam sormahi hominis, sine mutatione contingere is posse, non apparet.
sibilitate Incarnationis agetur . Interim sufficiat , verbum non sui Ise sactum carnem, neque formam hominis accepisse , per conversionem divinitatis in carnem , vel e converso , sed perassium tionem humanitatis in Deum . eam elevando ad eme divinum : qua sequitur quidem mutatio in humanitate assumta, sed non in Deo ait uinente. De hoe subtiliter agit S. Aue ustinus lib. 83. quor. q. 73. , ubi postquain uberrime explicuit , Uerbi uia factum
fuisse hominem , non transfiguratione in bominem , sed habitu . . . eῖm ivdu-tur es homine , quem sibi uniens quo
dammodo , atque conformant, immorta
litati , aternitatique seriaret , & hoc
Apostolo inhaerens dicenti , habitis
in Deutus ut homo. Deinde subdit: uua nomine oportet intelligi , non mutatum
esse Verbum fusceptione hominiν , Aut
nee meinbra veste induta mutantur e
quanquam illa fusceptio in abiliιεν --
fceptum fuscipienti copulaverat. Sed qua u- tum verba humana rebus inefabilibus coaptari possunt, n/ mutatur iάtelligatur Deus bumana fragilιιatis assumtione, electum es , ut gratὸ κ im χ , ik Iatan diceretur habitus ilia susceptio.
VII. SecundΛ obiici potest . Fides docet, generationem filii esse in Deo; sed generatio filii est mutatio; ergo &e.
Respondetur pro nunc ut dicetur fusius de Trinitate j generationem squae est in divinis, esse puram originem sine ulla mutatione et omni enim mutatione fit, ut quod non erat , vel poterat non esse , incipiat esse , ve I quod erat, desinat esse; generationei autem divini Filius accipit ab aeterno esse a Patre , & tale esse, quod non poterat non esse , & quod nunquam potet 1 ullo modo perdere. VIII. Te: tio objici potest, multa in seripturis de Deo dici, quae sine mutatione saltem accidentali percipi non possunt, ut appropinquare , recedere, descendere, ascendere, ambula re, quae sine motu perciet nequeunt. Similiter animi perturbationes, & a Llaetiones humanis similes , ut irasci, poenitere, desiderare, misereri &c. De his aliqua superitis diximus. Nunc repeto. Ea , quae motum sapiunt , tribui Deo, non proprie , sed figurat E , nimirum propter certos effect iis , quos operari incipit in iis locis , vel hominibus, ad quos accedere, Uel recedere dicitur. Sic appropinquare dicitur nobis , quando exhibet se favorabilem, ac propitium, recedere vero a nobis , quando gratiam sit btrahit : sicut Sol accedere dicitur, & recedere , quatenus elus ad nos lux pertingit , vel pertingere desinit. Dicitur descendisse Gen. ar. , I 8. , quia in uno loco operaturus erat confusionein linguarum , in alio stibversioliem Sod morum. E 'Coelo quoque descendit in Incarnatione, non quasi Coelum deseruerit , sed quia ita terris caepit eme homo ν
146쪽
homo, quod non fuerat in Coelo. Ambu Iasse dem mi dicitur m humana lorisma, qua Adae se praesentavit. Sie etiam dicitur misereri , q Ianc. Omiseriam aufert, aut pinnam remittit, aut beneficium tribuit , quod faciunt misericordes . Poeni terc , quando destruit opus, quod ante secerat: quod ii , quos paenitet , sacere 1Olent. Ira sci. quando punit, quod irati sacriint. Desiderare dicitur , dum nobis largitur media ad finem. Recordari hominum , cum eis beneficium consolation ιs lom pendit. Oblivisci vero, dum unitam iis gi; E contra peccatorum recordari clicitur , diim ea punit; oblivisci, dum ea non punit. IX. Quar id obiicies . Ille mutatur, qui de non producente transiit in producentem , quia transit de potentia adactum; Sed Deus de non producento, mundum transiit in tempore in producentem mundum ; ergo &c. Confirmatur. Qui novam acquirit cle- nominationem , quam prius non a-buit, iste mutatur; sed Deus, producto in tempore mundo, novam acquisivit denominationem Domini creaturarum, qua antea carebat. Unde Sanctus Augustinus lib. s. Trinitati cap. 16. Certὸ ait ut Dominus bomi-nι ι esset , ex tempore accidIt Deo. X. Hoc argumento , quo Gentiles
Philosophi urgebant Christianos , ut
testis est S. Atiguit in iis lib. ix. de Civit. Dei eap. I ., victus Origenes lib. I. de principiir es. 1. erronee existimaUit, ab aeterno Deum hanc rerum universiis ratem creasse . Quod ante Origenem dixerat Helinogenes 1 Tertulliano integro libro consulatus, qudd adsereret, materiam Deo coaeternam suisse. Respondetur tamen distinguendo maiorem , qtii transit &c. , per novum actum , quem non semper habuit, cOced. malo. , per actum eundem , quem semper habuit actu , nego malo. , ocsimiliter di itincta min. nego consequ. Deus ab . e terno voluit mundi creationem , non pro aeterno quidem , sed pio
tempore Icspondente aeterni a. 1, virtuali instanti , quo statuit, eum pro
ducere et unde iactus est producens. non nova actiorie, sed nova mundi producti existentia . Responsio est S. Augustini loco citato dicentis : Sed etsi
prius cessavit, cr posertu speratus est ...hoe procul dubio , quod dicitur prius , ω posteritis in rebus prius non existent ιbus , ω posterius existentibus , fuit . In illa
autem nou alserana pracedentem , alι era
subsequenr mutavit , aut abstulit volum ratem e sed una , eademque sempiterna . cla immutabili voluntate res, quas condidit , ire ut prias non essent egit , quam- diis non Iuerunt, is ut posterius essent. quando esse raperunt. Hinc eis , qui talia videre positant , mirabiliter forta rostendens , qitam non eis indiguerιι , sed
ear gratuita bonitate eondiderit, eum Fne illis ex aternit.ite tuiιio earente i non minori bonitate permansit.
Cum ergo actio Dei , esus nempe svoluntas , sit aeterna , non sequitur, quod Deus fuerit causa in potentia ad actionem , nisi reseratur potentia ad effectum : qua coii sideratione non
est absurdum dicere , qudd suit causa potentia s activa tamen ); Quod admittit D. ThOm. I. p. qu. 2s. βrt. I. ad 3. dicens : Potent ιa in rebus ereatis no L.
solum in principium actionii , sed eιι amessetius . Sic igitur in Deo DIvatur raiatia potentia quantam ad hoc , quod est principium e ectus , non autem quantam ad hoe , quod es principium aditonis.
veram et sede nova denominatione a soluta , non verb de relativa; haec tanis tum petit mutationem in alterutro existremorum. Talis autem est denominatio Domini, quae ex mutatione Crea iurarum ad esse , & relatione servitutis ad ipsit in consumit; sicut etiam denominatio Creator; s ex relatione Creaturae ad eum e quin aliquid intrinse- cum Deo acccdat. Videndus est D. Tho. infra qu. IS. ara. 7. Videndus etiam est D. Aligustinus lib. s. de Trinitate eap. 16. , ubi suSE hoc explicat, & ma
147쪽
141 Quasio IR De Divinis Attributis.
eis dieitur , nee tamen mutatus es, ehmess. eapit pretium , neque eism dieitu plenus , θ' si Tua similia . Si ergo nummus potest nulla sui πνιtations ιο-riem dιci relati D , ut verme ea n iuripit di i , neque cisis desinit, a siquid in
us natis a , wl form3 , qua nummus
mus aeripere , ut ita dicatur relat ιυδ aliquid ad ereaturam , ut quamois temporaliter incipiat diei , non tamen ipsi substantia Dei aer=disse aliquid inteIliga- νων , fes illi creatura, ad quam dieiι- y Subinde prosequitur, os ei dendo, Deum dici refuguum nostrum relative, non quia ipse, sed quia nos ad eum confugiendo evadimus meliores . SisPate nore ese ineipit , eam per otis
gratio regeneramur. Subsantia itaquenosiva mutatur in melius , cym filii eju/orimur ω. XII. Quinto obiicies contra tertiam partem. Deus multa praedixit, quae non
evenerunt, ut A. Regum 2 O. v. F., qu ME echias esset statim moriturus, de Iona 3. v. 4. , quod Civitas Ninive post quadraginta dies esset subvertenda. Si autem Deus haec praedixit, signum est, Θω ea evenire voluerit, & cum non evenerint , signum est, quod voluntatem mutavit.
Respond. , Deum triplici modo aliqua praedrcere. Primo praedicit, aliqu4 abiblute eventura, & haec semper eveniunt, ut cuni praedixit adventu in Christi. Secundo aliqua prae dicit eventi a sub conditioine , & haec , si ponatur conditio, eveniunet, si non ponatur, non eveniunt o Tertio alia praedicit sutura
se uaduni cursiim causarum nat iralium, & haec eventinat, si Deus operetur secunditiar cursu in earum , non eUeniunt, ii nolit secundam cursana e rum Operari. Quinto ergo praedixit subversio iein Ninive . predixit sub conditione ς qu bd Nini vitae non agerent poenitentiam, quam cum egissent, subversio non evenit. Mortem vero EZechiae secundiun cursu in causarum naturalium praedinit, & certe naturaliterfuisset moriturus, si Deus illas agere
permisiiset, & eum non praeservasset. Quare ιn sorma dist. min. , quod cVenire reluerit, vel absoluth, vel sub conditione, conc. min. , semper abs lute, nego min. XIII. Tandem obiicies. Deus est i ber ; ergo potest voluntatem mutare. Respondetur negando consequ. Libertas enim, si persectissima sit, non conlistit in hoc, quod, postquain aliquid voluit, possit decretum mutare: sed in hoc , quod ita aliquid velit , ut potui iasci nota velle; & hoc modo Deus Iiberest, quia esto po ita Dei voluntate de aliqua re , ab ea resilire non possit. sic
tamen voluit, & decrevit, ut potuisset non velle , & non decernere quae voluit, ac decrevit. Sed hoc ad Tractatum de Divina Voluntale
An Deus sit AE ternus. . I Quid sit AEternitar.
I. Riplex distingui solet duratio;
Eternitas, a vum , & Tempus. Inter haec differentiam ad sigilaverunt a Iiqui, quod AE ernitas est duratio calens principio ,& fine; Tempus habens principium. & finem; avum vero habens pirncipi vim, sed carens sine. Sed haec differentia est per accidens , de non per se , ait D. iliom. r.
temptii semper fuerit, ct semper futurumst , secundkm positionem eo tam , qui motum Coeli ponunt sempiternum , adhue remanebit disserenita rnser aternitatem , s
tempur. Et se etiam semper aeviterua Diosent, oe semper futura essent , ut aliqui ponunt, vel etiams quandoque deficerent quod Deσ possibile est Ptὶ adbiae eoum diastingueretur ab aternitate , cla tempore , Ita D. Τlio inas laudatis locis. II. Uerius ergo cuin eodem D. Th ma adsignatur differentia inter aeterni
148쪽
tatem, aevum, & tempus , dicendo,qubd AEternitas est duratis propria νei omnino immutabilis , tam ferundisin es , quam ferundam accidentia. AEvum est duratio propria rei immutabilis seeundam esse , mutabilis tamen Deundam arride sis. Tempus vero est duratio propria rei mutabilis tam ferundi m ese, quam ferunda m aecidentia . Hinc fit, ut, cum
Deus sita immutabilis omnino, scilicet
tam secundum esse, qu im secundum accidentia, ut diximus, propria duratio Dei, ut dicemus, erit a tertiitas. Cum autem res istae sublunares sint mutabiles non solum secundum accidentia, sed etiam secundum esse . propria
earum duratio erit tempus. Cum vero
Coeli, & Angeli sint immutabiles quidem secundum esse, quia suapte natura incorruptibiles, mutabiles tamen, vel secundum locum, vel secundum operationem, propria eorum duratio
erit aevum. Nunc de aeternitate. III. Dico. ΙΕternitas es in torminabialis vita sista simul , ω perficia pose so . Hanc definitionem tradit Boetius lι b. 3. de eouscita . prosa 1., quam probat D. Thomis hac g. Io. art. I. Dicitur primi, nterminabilis, quia a ternitas excludit omnem terminum tum a parte ante ,
id est durationis initium, trem a parte poli, idest finem. Et non sollim exiscludit initium, & finem , seu terminum actualem , sed etiam possibilem. Unde
si Deus creasset Angelum ab aeterno, ille non esset proprie ariemus. aeternitate essentiali , quia lichi haberet esse
intermimat uiri , haberet tamen esse teritii bile, quia pol isset non esse ab aeterno, & habere initium. Dicitur vita, ut denotetur , habere interminabilem, non solum existentiam , sed et i liri operationes . Ly tota indicat, aeternitatem non esse divisibilem. Lysimul OItendit . eam non habere unam parte. a durationis post aliam, sed unico n.ne Omnia coinplecti. Et tandem
ly perfecta posessio indicat, aeternum pol si iere vitam persectam, rdest pere se satiam, independentem ab alio, est
a se. Unde si daretur aliquod ens ab
aeterno creatum , non esset propribaeternum , quia habuisset vitam , & existentiam ab alio participatam , nempe
IU. Dices. AE ternitas plus duravit hod e , quam heri , qtria mitori tempori coextitit holi e , quam heri; ergo non eit indivisibilis , & tota simul.
Respondetur negando anteced. Dies
enim hodierna nihil addit durationi aeternitatis. quia licet dies hodierna hodie prim, fuerit in se , non tamen prim , fuit respectu aeternitatis , in
citius capacissimo sinu antequam esset, continebatur. Sicut enim res creatae,
postquam creatae sunt , nihil addunt persectionis supra Deum , quia tota earum persectio continetur in Deo ; it neque dies hodierna aliquid addit aeternitati , quia dies hodierna ab aeterno continetur in aeternitate simul omnia
futura complectente . tanquam mensura superi 'ri. AEternitas namque divina coeκistit simul omnibus differentiis temporis, & non per partes; 'uemadmodum anima tota simul coexiliit eui libet parti corporis , & quamvis augeantur partes, ipsi non augetur ; Et sicut centrum indivisibile coexistii omnibus lineis: Sic aeternitas; quia non coexistit diei hodierno , ut mensura ei ad aequata , fel tanqtiam mensura superior , & excedens , sinu suo Omnem inferiorem durationein adunans. Homines quidem aeternitatem apprehendimus esse maiorem . quae maiori tempoli coeκistit: Uerum haec maioritas in aeternitate non est . sed in aprehensione nostra . Accidit enim no- is circa aeternitatem , quod navigantibus accidit. His enim videtur terra moveri, cum illa quidem maneat ina mota , ipsi autem inove intur. Similiter nobis, qui modo quodam vehimur tempore, videtur aeternitas dem instrefieri maior, & successionem habereo , cum ipsi invariabilis , ac stile succeiasione permaneat: nos ver4 sumus , qui fluxui, ac mutationi obnoxii, uti aliae res hujus mundi, succelsionem recipiis
149쪽
Esset lila per tradi aiada celebris quaestio de suturorum praesentia in aeterni sate ; sed hanc ad traelat una de Scientia Dei reinittimus. . II. aeternitas es duratio Dei propria. V. o Robatur. AE ternitas , utpote
i duratio omnino immutabilis , debet esse propria illius, qui prorsus immutabilis es ; sed Deus , ut vidimus , eit prorsus immutabilis : ergo&c.
Hinc Psalm. ros. v. 18. dicitur tu aurem idem rue es, ct anni tui non demetent. Ex quo textu D. Paulus ad Hebri stap. I. v. I x. concludit, Claris umesi se verum Deum , quia eii aeternus. Hoc idem satetur Darius Persarii tria Rex apud Danielem cap. 6. v. 26. A me, inquit, eoni litutum est decretum, ut intina veryo imperio , ik reguo meo, tremiseCant, paveant Deum Dauielix: Ipseon enim Deus vivens , cr aternus ivi secula.
VI. Neque mirum , inquit Boetius
Iib. s. de Consolat. prosa 6., Deum enimaternum esse , cunctorum ratione degen- tum eommune judicium es . Id affirmat Tertullianus tib. I. advera is Marc. e. s. suantum, inquit, humana condisio is
Deo definire potest, id desinio , quod oeomnium conscientia agnoscit et Deiam fummum esse in aternitate consiturum, innatum , infectum , sine initio , sine sine :hune enim satiatu aeternitati censendum , ua summum , magnum Deum esciat.
Etenim , si Deus aeternus non esset, non esset id, quo maius cogitari, aut fingi potest. Nam si Deus non sit aetemus ;ergo ab alio originem accepit in tempore ; ergo non est prima omnium causa , & consequeti ter nec Deu S. Rursus si Deus ab a terno non sitit,
vel aliud ante ipsum suit , vel nihil. si aliquid aliud fuit; hoc erit Deo melius, & praeitantius. Si nihil omninosuit; quomodo iste Deus, qui semper
non fuit, caepit eme λVII. Hoc adeo lumini rationis con-
senianeum est , ut esto Gentilas Poetae
suos Deos in tempore genitos, fabulati uiar: unum tamen ab alio prognatum adseruerint. Nam , ut refert Hesiodus ιn Theognra, Jovem Deorum , ii minumque parentem Saturno genitum , Saturnum Coeli filium, Coe ima terraeditum finxerunt; quos merito irridet& redarguit Tertullianus Iab. I. eontra Marcron. e. 8., Ostendens , novitatem de-1truere Deitatem. Rurs Deus novus ni
ta fur Sapient iores tamen Philosophi Deos aeternos esse, sine initio, & fine censuerunt et unde Thales interrogatus, quid es et antiquissimum capud Plutar-rn Convivio respondit, Deum este, quω ortu careat. Et Plato in Timaeo arguit eos, qui errore ducti pa
res illas temporis Erat, cr Erit in Monam Dbnantiam imprudentes transferunt. Et Neumenius Pithagoreus apud Euseb. Iib. tr. de Praeparat. Evang. cap. Io. Probat, Deum aeternum este de
VIII. Concludit ergo iuru D. Th
mas , qtiod Deus non folia mos aIernus, sed es sua Hernitas , eum tamen nuIIa alia rei sit Da duratio , quia non essuum esse. Deus autem essuum esse uniforme: unde sicut es sua essentia , ita fu
biis indicat fundamentale principium , cur sit aeternus , imo sua aeternitas Suia nimirum est ipsum esse. Nam in ipso elle nihil non emis est , aut esse potest , sicut in mero nihilo nihil est enistis. Si ergo Deus carpisset, aut desineret, prius non fuisset, aut deinceps non esset; atque ita ens non entis conritasio turparetur. Si fluendo semperesset , non esset posterius id ipsum , quod suisset prius, nec fuisset prius id ipsum , quod foret posterius ; ergo in non ens dei ueret ipsum esse , quod ab
eius natura abhorret. Merito ergo Sala et s Augustinus in Val. ro I. ad illa verba : In generatione generationum anni tui. Anni Dei inquit arernatas Dei es . AEternitas ipsa Dei substantia es , qu. . nihil babet mutabile . Ibi nihil espraterarum, quasi jam non sit a nihil est
150쪽
futurum , quasi nondkm sit. Sed non sibi, nisi est . Nou es iis fuit , iis erit , quia ω quod fuit , jam non est , ω quod erit, nonium es s sed quidquid ibi es , nonnisi est
IX. Qitae res , an aeternitas possit creaturae communicari Respondet D. Thom. hac quasi. Io.art. 3. in eos. , quod aternitas verὸ , P propriὸ in solo Deo.es. Nam alerniatas immutabilitatem eo equitur e Solus autem Deus omnino immutabiIis est, ut 'pertur onensum . Addit tamen S. D ctor , quυd seeund m qu d aliqua ab ipso immutabilitatem participant , ferundum hoe aliqua aeternitatem participant. Quadam ergo quantam ad boe immut bilitatem fortiuntur a Deo , quisa nurarquam esse desinunt, cr ferandam hω diacitur Eceles r. de terra , quὸd in atem num sat δε aternitas angelis atιν bui potest . . . madam etiam aserna ia scripturis dicuntur propter diuturnitate durationis , Iiepi eorruptibiIιa sim . Stacut in Naim. s. dicuntur Montes aeterni , Deuter. 33. etiam dicitur de pomis collium aeternorum . madam autem amplias partis pant de ratione aternitatis, in quantam habent intra mutabilitatem , vel secundam esse , vel fe- euntism operationem , sicut angeli , crBeati, qui verbo fruuntur. mia quan tlim ad Silam visionem Uerbi non sunt in Sanctis volubiles cogitationes, ut dieit augustinus t s. de Trinit. cap. 26. Unde videntes Deum dicuntur habere viatam alernam , seruu/am illud Daun. II. Haee est vita aeterna, ut cognoscant &e. Haec D. Thomas.
X. An vero possit alicui ereaturae communicari aeternitas , quantum ad hoc , quod est, non habere nec finem , nee initium duratiotiis 3 S. Thomas I. pari. qu. art. r , ω h. non audicat impossibile. Adserit enim, mundum - incepisse, elle articulum fidei, sed demonstrative probari non posse . Noli
tamen esset aeternus mundus e1 arte
nitate, qua est aeternus Deus , niminam quae esset sita iubstantia, immutabilis , a se, & independens et sed quae esset participata , dependens , interminabilis , non a se , sed ex alio , nee cum mutatione, & successione prorsus incompatibilis . Quare merito D. Auagustinus lib. de natura boni cap. 39. Illa , inquit , est vera aternitas , quavera immortalitas , boe es illa summa incommutabilitas, quam solus Deus Baiabet , qui mutarῖ omnino non potes . Aliud est enim non mutari, eam possit mutari Laliud autem pronys non posse mutari ἀ