장음표시 사용
151쪽
Aerae litterae, quae modo Deum , ut a nobis invisibilem proponunt, modo , ut visibilem , praesenti Tractatui occasionein prς-bent . Ipsum invisibilem
pronunciat S. Paulus I. ad Timotb. I. 1 . Regi seculorum immortali, inviis sibili. Ad Colostenses. r. is. Cliristum Vocat Imaginem Dei inv sbilis. I. ad Timoth. 6. v. x6. habitare dicit lueeminare bilem, quam nemo hominum vidit , sed nee videre potest . Cui adjunis
ras S. Ioann. Ep. I. cap. q. v. 21. Deum nemo vidit unquam.
Ex alia autem parte Deum visibilem proponit Christus Matth. 18. et . -- geli eorum semper vident faeiem Patris mei . Mιtth. s. S. Beati mundo corde , quoniam ipsi Deum videhunt. minimo
Idem Paulus I. Cor. 13. I x. ail et V demus enim nune per speculum in migmate , tune autem facie ad faciem . . -Nune cognoseo ex parte ἡ tune autem e
gnoscam , sicut O regniora sum . Et
S. Joann. Epis. r. v. a. Seimus, quoniam , chmar πιιπν ι , similes er eramus . quoniam ouebimus eum , sicuti es.
Hi ne iure emergit dubitandi ratio, quomodo Deus dicatur invisibilis , &quomodo Vis bilis , tam respectu Uiatorum , quam Beatorum. Quod ut plene pio viribus assequamur . Primo. Divinae Visonis possibi Iitatem , & existentiam indagabimus. Deinde Uisionis principia. Tertio eius obiectum , aliaque ad uberem illius notitiam pertinentia . Q U-S T I o I. De Pos iIitate Visionis Dei.
Circa possibilitatem Visionis Dei
quaerendum occurrit primo, an Deus naturae vilibus videri possit, sive a creatura creata , vel crea
bili , sive ab oculo corporis , sive mentis et an vero solum ope , & auxilio gratiae ; an huius visonis possibilitas ratione naturali demonstrari possit ;aliaque sequentibus Dubiis pro viribus
DUBIUM I. An Deus naturaliter videri possit
ab aliquo oculo creato. . I. Pramittuntur aliqua. 1. v r Isionis nomen, ut docet D. Avia I gust. lib. io. Confris. eap. 33. v & ex eo D. Thoinas I. para. u. 67. arr. r. , impositum primo est ad significandum actum sensus visus rsed propter dignitatem, γ eertitudinem huius sensus , extensum es hoc nomenia , fecunἀam usum loquentium , ad omnem cognitionem alioriam sensuum , dirimur
enim: Vide, quomodo sapit, quoia i do redolet, vel quonao id est calidum .
Et ulteriis r etiam extendiιur ad eognitionem intellectus , fecundum illud Matib. s.
Beati mundo corde , quoniam ipsi Deum videbunt. Ita D. Thomas. II . Diqitig sui f)y Coos
152쪽
Quaest. I. De Possibit. Visionis Dei. Dub. I. II.
II. Aduerto insit per , visionem ilia reis suisse visibilem in se ipso; inid de
hoc differre a simplici eognitione, Co- facto pluries visum ab antiquis Patria gnitio enim dicit quamcumque noti- chis suisse, quos merito tedari, ii unitiam , etiam imperfectam , consutiam , praefati Patres, & praesertim S. Augu & abstrae ivim rei. At Visio determi- stinus laudatus. Si enim anima perseiana id stat pro visione clara rei in se psam non est oculo corporeo visibilis . ipsa. Uidere enim est plend, & mani- quomodo visibilis erit Filius Dei, per
sest. obiectum sibi praesens intueri z & suem, sicut omnia faehi sunt, ita Msicut oculo corporali non videmus , nisi ipsa anima facta est Verum quia cras res nobis praesentes , & quae lacie ad sus istorum error ex alio nascebatur faciem nobis repraesentantur: ita ocu- quo salsb putabant, Filium Dei esse, to mentis non dicimur videre , nisi quidem inter creaturas praestantissi obiectum , quod nobis sistatur praesens , mam , non tamen verum Deum, ideo& propria specie nos moveat, & ut in istorum error ad rem praesentem non seipso est , videatur. Hic ut certum sup- est . pono , Intellectum creatum naturali- U. Fuerunt tamen alii Ario antiter, & vilibus propriis Deum posse quiores , quos refutat Irenaeus lib. 4.
cognoscere cognitione abstractiva , & contra bares cap. 37. nunc ho. , qui
imperfecta, accepta, non a Deo in se- Deum visibilem oculis corporalibus ipso, sed a creaturis , qualem multi asseverabant. Et si non alii, certE -- Philosophorum ei iam Gentilium habue- daani, seu Antropomorpbita, qui Deo runt, ut superius dictum est. Dissicul- humani corporis formam tribuentestas est de visione clara . M intuiti VM. Deum corporali obtutu visibilem , ω Dei, ut in se est: an aliqua creatura quidem naturaliter, consequenter asi possit viribus propriis Deum, ut in se rere debebant. Sed his missis. est, videre, aut intueri. VI. Dico. Deus naturaliter non po- III. Adverto praeterea , duplex a test videri ab oculo corporeo. Hoc Philosophis distinaui obiectum poten- saltem probant Sacrae Scripturae testitiae cognoscentis. Unum , quod vocant monia superius allata , quibus Deus di- connaturale, & proportionatum, aliud, citur 3nvr bur1. Et ratio est, quia obteis quod vocant adaequatum , & extensi- ctum connaturale visus corno rei est coria vum ; ad quod, est 6 non naturaliter, pus extensum coloratum; sed Deus non saltem tamen ut elevata , vel consorin est corpus, sed summus Spiritus, ut lata se extendere potest : Sic lux par- superius ostensum est ; ergo non po-va est obiectum proportionatum cuique test &c. Si enim oculo eorporali alitia oculo, at verb luκ maxima , qualis est mam naturaliter videre non possumus, hi x Solis, non est proportionata cui- quia spiri talis est,quanto minus Deum, que oculo, id edque oculus debilis non qui in summo spiritualitatis gradu ei hpotest in ea sistere obtutum , nisi aliun- constitutus Abstineo ab expendenda consortetur . fusius hac ratione: de hac enim redibit sermo infra, cum ostendam, neque
P. I I. superi Φaturaliter elevari possie oculum corporeum ad videndum Deum, ubi Resolvitur de oculo Corporis . rationes quoque in contrarium dissol
IV. Eserunt S. Augustiniis lib. 2.
rius Na Zianz. urat. Αο. , quae est deliae, si Arianorum aliquos adeo stupidos suis se , ut senserint, Filium Dei, etiam antequam Carnem suuaeret, Oculi S corpo-
153쪽
, et g missis L De Possibilitate Vislanis Dei
IX- Dico. Deus ncque ab ocu IoeI I Ι mentis naturaliter videri potest- Est dogmae fidei definitum in Viennensi nuper relato, S praeforma tunia scriptura , tu in Isaia 6 . v. 4. Orulus nun v dit , Deus absque te , qua praeparasi expectautibus se . Quae V erba S. Paulus I ad Cor. 2. v. . reserens 2- inquit Dei Sapientiam in nauterio, quα abfousita es, quam praedewaxavit De is x ante secuta in gloriam nostram e uua- nemo Prim iptim bilius seculi cognovit . . sicut fer suur es : LGod oeulus non vidit, nec aurit audivit, nee in eor h. ianis ascendit, qua praeparavit Deus ras . qui alligunt illum . Nobis autem revelavit Deus per Spiritum suum uuis enim bomauum scit , qua sunt homirais ,
nisi spiritur hominis, qui in iubes ' ita
D qua Dei sunt , nemo eognovit, uis Spiritus Dei. libus Pauliis. ello non loquatur de vitiolae beata, sed de cognitione in ysterii arcani Incarnationis ministra L validum ar umentum a minori ad majus - Nam si mysterium Incarnationis ne in cognovit, nisi , cui Spiritus Dei revel mit, multb miniis poterit Deum , ut in se est, clare intueri solo suae iraturae lumine . Quare quotiescumque Paulus de visione beat χloquitur , illam vocat Gratiam Dei se ovain solus Deus daturus ethia Rom. 6.RUOIvitur de oeula mentis is VII. r Usis quibusdam rati quis Hae reticis Aetius patria Anti chenus , vilibus natus parentibus , proseisi one Auri se x , deinde liberalibus disciplinis. devotus, totusque argutus, .& mphismitibus datus, Arianain sectam proseisus est secillo quarto .. Hic adeo de sua scientiae praesumsit ut, teste S. Epiphanio haeres. 76. , s . . . nou simpliciter fidei aliqua notitia Deum si est. aeespectum : sed perim.ir ac qu0piam. eo' noscit quidquid oculit eernatur aut manibus attrectatur s. Velut sim maianus assumat aliquis tapidem , aut lignum rsut miteria alterius instrumentum. Ita au tari mus iste ditebat Tim Deum novi , quain me ipsuraret imo uora tam nουi me ipsum , qu ι nΑetius propterea Athe iis dictus. Masilirum siluisti init altas Eunomitis Aetii disti pulus, teste Socrate lib. 4. his. rast. I , dicere 1 usus suit : De sua ipsiursu intia Deus nihil ampli 1 scit , quam nos nee iιla ipsi quisem notior nobis autem est obseurior ia Sud qi iquid nis de illi scimur , hoe omutuo 6 -nου it , eo utra qui quid ille seir, idem etiam
in nobis absque ulla mNunquid aridacior in lai ia his appa- Psalmoret, istos ehusque processise , ut se naturaliter nedum Delum comprehendere V p comprehendit, eximi seni
UIIl Meui,veis decimoquarto quidam , vitariumnasticam i pecie prontentes utriusque sexu S , Beguardi & Ee-σu oet nuncupχti , inter ca teros errores 1 -nt , quimlibet intellectualem . . naturam in sei i i ni ruraliter E: se beatam . nec animam indigere lumin Gloxiae ad Deum videndum . Varios istorum errores adoptarunt Hoc initituriini penitiis abole it , errore uodimnavit Synodus Viennensis sub Cl
mente U.: ut refertur in C emcnt. cap.
ad nostrum de bareticis is Contra illos Gratia Dei vita aeterna e inde Pia lino ix. Gratilim, cae Gloriam dabit Dominus. Et Paulus r. ad Timotb-6. v. de Deo ait et qui Iurem inbabiaiat tua revisibilem , qua in nullias hominum vidit , fes nec videre potes At noli sollini homines claram Dei visionem , quam beati Mido saltem comitatur, per proprias Vires coi tequi
non poli unt . sed neque ipsi Angeli consecuti sunt. Cnsitendum est sinquit
S. Audullinus M. I x. de Ci Dit. Dei cap. s. eum debita laude Creatorii, non a solos Sanctor boinines pert nere , veru vel iam de sanctis Eugelis pb se dici , qu dc ij tas Dei diffusa es in eis per Spiritum
Sanctum , qui datur est disia Xo Probatur haec veritas ratione sit c.
Intellectus creatus vel est intellectus
154쪽
-niunctus corpori, qualis est Humanus, vel est intellectus, eorpore separatus , qualis est Angelicus; sed neuter potest viribus propriis videre Deum clarE, & ut in se est; ergo&e. Minor Iro prima parte probatur et quia inteuectus humanus coniunctus corpori, habet pro objecto sibi connaturali, & proportionato quid ditatem rei materialis, S sensibilis; ergo non potest naturaliter ferri in obiectum sui uis spiritu Ie, & insensibile, qualis est Deus , ut in se, & clara , ac intuitiva cogniti
ne videndus . Antecedens erobatur.
Tum quia nihil potest esse in intellectu conjuncto, quod prius aliquomodo non fuerit in tensu , vel phantasia ; atqui
senius non potest moveri , nisi a speciebus rerum materialium ; ergo &c. Tum etiam,quid auid intellectus corporieoniunctus intelligit , ad modum rei materialis illud intelligite unde res 1 seiasibus remotas , put, Angelos , non potest intuit ivd . & ut in se fiant, cognoscere, sed solum conuolati vh , es per species a rebus sensibilibus acce
etum. Maior est improportio inter intellectum conjunctum corpori, & Deum , quam inter eundem, & Angelum: cum Deus excedat in infinitum excessu generico iminaterialitatem Angeli; sed improportio , quae est inter intellectum unitum corpori, & Angelum,
qui est sebstantia pure spiritualis, impedit , quominus intelleelus conjunctus possit naturaliter videre Angelum, ut in se est ; ergo excessus , quo Deus excedit Angelum , multo magis impediet, ne possit naturaliter videre Deum, ut
Quod enim est pioprium, ideli conna
turale naturae superioris , ut ab infe
riori distinctae , non potest convenireis naturae inferiori, niti per actionem superioris , cui est conniturale et sicut quia igni re est coimaturale ignis , ut
diuincii a caeteris, non potest aliquid
isnire , nisi per actionem ignis ; sea
videre Deum , ut est in se , est proprium , vi eonnaturale ipsus Dei, quia est videre Deum per nain essentiam: operari autem secundum propriam sormam est proprium , & connaturale cuiuslibet operantis ; ergo non potest alia natura a Deo distincta videre Deum , ut est in se , nisi per actionem Dei hoc facientis, & elevantis eam ad hanc
Ubi nota , non sumi hac proprium ,
pro ut excludit omne extraneum, seu
pro ut convenit omni , soli , & nulli extraneo ab ipso, ut math putat Frac sen hic: hoc enim esset asHimere, ut certum , quod probandum est ; sed sumihla proprium , pro ut idem est , ac conis naturale alicui, pro ut ab aliis differt: ex hoc enim bene insertur, quod id, quod est alicui connaturale, non pos-st alteri convenire , nis per actionem ejus in ipsum ;usicut esse calidum- , quod est naturale igni , non convenit aquae, nisi per ignis actionem. Ita ex Ferrariensi .
D. Τhom. citato . Qiiod est per seis, causa est eius, quod est per aliud; sed intellectus Divinus per se ipsum Divinam Essentiam videt: nam intellectus Divinus est ipsa E sentia Divina , qua Deus in se videtur: intellectus autem et reatus videt Divinam substantiam peressentiam Dei, quas per aliud a seis:
igitur Uiso Dei in se non potest advenire intellectui creato , nisi per acti nem Dei . Haec tamen ratio procedit de eo, quod est per se tale , nedum perseitate rei, sed perseitate causalitatis: Nam Angelus per suam serinam cognoscit seipsum , & tamen ab alio Angelo naturaliter cognoscitur , absique actione ejus in ipsum, quia noti .
per 'eciem ab eo caui iram , sed a Deo
insulam cognoscitur. Accedit , quod, cum omnes Angeli conveniant in eo
dem gradu generico intellectualitatis, quilibet eorum est per se intellectivus
155쪽
14o Q uaestio I. De Possibilitate Visonis Dei.
lis , & persectio co noscitiva alicuius
debet esse tanta, quanta est eius persedito entitativa, oc non maior , quia operationes debent proportionari cum eisen Da ; sed ruillus intelleetus creatus ex vi tuae naturae proportionem habet cum entitate Dei, ut est in se ; ergo neque vis cognoscitiva intellectus creati proportionem habet cum intelligibilitate Dei: cum enim haec sit in alti ri ordine , Si summει, intellectus vero . creatus in infimo: Gitona o hic poterit videre Deum in se , qui habitat Iu- σω in.ietesbilem , ni si altiori lumine consortetur, & ad altiorem Ordinem
Proptereae infirma apparet ratio , , qua Scotus apud Frassen probare in- . tendit, intellectum creatum non posse naturaliter pertingere ad visionem Dei, quia Deus non vult, seipsum illi manifestare , cum sit obiectum voluntarium . & liberum. Non ibitim enim propter hoc est naturaliter impossibilis menti creatae visio Dei, sed & maxime , quia, cum Deus sit lintelligibile
summum , excedit vires nativas mentis creatae ; alias deberet dici , quod
mens creata ea sola ratione impedia
tur 1 visio ire clara Dei , qua unus Angelus impeditur a cognitione secreticordis alterius Angeli , quia scilicet Angelus non vult illud , utpote libe-Tun , ei manife1tare. I V.
XV. A Reues prinad. Deus clard via Lx sus , vel continetur in tr. iasphaeram obieeti intellectus creati, vel non Si primum ; ergo i litellectus creatus poterit naturali ror videre Deum et quaelibet olim facultas cognoscit tua potest nati Haliter ferri in omne id,
quod continetur intra eius oble 'un :V. g. Ozalus potest naturaliter Uidere, Omnes colores, de auditus perciperet.
Omnes sonos . Si ve id secundum ; Ω- quit vir, nullum intellectum creatui . pol se ad visionem Dei elevari , qtii an ulla potentia elevari potest ad cognoscenduin id , quod non continetur inistra limites sui obiecti: visus enim non potest percipere sonos, nec auditus videre colores.
XVI. Respondeo, Deum elarh visum non sic esse extra facultatem intellecti is creati , quasi aliquid omnino e traneum ab ipso, & extra sphaeram illius objecti ad aequati , sicut eli sonus respectu visus , & substantia spirit lis respectu selisus : quia , cum Objectum adaequat uiri intellectus creati sit ens, seu intelligibile ut sic , non potest Deus , qui est primum , & supremui .ens , & intelligibile , esse extra sphaeis rani intelligibilis, de consequenter intellectus creati : sed est potius supra
iacultatem nitivam intellectus creati , tanquam eam excedens , sicut excellentia sensibilia sunt supra facultatemnati vim sensuum . Sicut ergo sensus pomunt confortari, ut percipiant etiam excellentia sensibilia ; ita intellectus
creatus, ut dicemus , poterit consortari , ut percipiat hoc excellens intelligibile , quod est Deus. Haec respon
XVII. Obiicies secundo. Quaelibet
creatura potest naturaliter assequi suam beatitudinem naturalem , ut lapis centrum ; sed naturalis hominis beati tu dci consistit in clara Dei visione ; ergo &c. XVIII. Respondeo concessa mai. ne-g1ndo absolute min. Naturalis enim beatitudo hominis non consistit inelara Dei vivone : haec enim nec potest viribus naturae acqurri, imo nec appeti . nec cognosci , ut dicemus. Sed consiliit in quadam altilli uia Dei comemplatione, quintum ex effectibus haberi poteli , qui in solam beatitudinem. habuisset homo. in statu purae naturae, si in eo conditus suisset . Sed de his instλ. DU
156쪽
An possi Deus talem substantiam creare, cui sit connaturale videre Deum . I. Status Dubii aperitur. I. T Τ quaesito locus detur, sup-
- lam, cui connaturalis esset vitio clara Dei, sore superiraturalem ,
eique ire connaturale, tanquam proprietatem ab ea manantem , lumen gloriae . Suppono autem, supernaturale um-pliciter, & abiblii tu esse illud , quod
transcendit vires, de eκigentiam totius naturae creatae, & creabilis, potestque I solo Deo produci , nequc ab ullo ente creato connaturaliter exigitur tanquam forma naturalis ipsius : est enim sor malis participatio Dui , ut in
.se est , excedens omnem naturam crea- . am, de creabilem. Dixi autem superu sturalesinplieiter,
quia dupliciter potest dici aliquid su-
. Periraturale , nimirum, vel absolute, vel solum respective. Illud est super- Iuturale primo modo , quod , ut di-M , est inpra omnem naturam creatam , ω creabilem. Secundo autem modo illud est , quod est quidem supra natu- ram h ajus, vel illius speciei, non tamen sapra naturam creatam in tant versu: n: sicut videre Angelos, ut in se suiu, est quidem supra naturam hominis pro hoc statu , ideoque non potest suis viribus eos hic videre, non tamen cit supra naturam creaetam in universuiri. ciun Angeli naturaliter invicem se videant Quaerendo igitur, an possit Deus talem substant iam lupernaturalem creare , loquimur de supernaturali sint pliciter , sicut super turalis in vilio Dei,& ipse Deus. . II. RUOlutio dubii. II. Ieo. Non potest a Deo produci LI substantia aliqua intellectiva, quae sit supernaturalis, cuique sit co naturale videre Deum, ut in se est. Est communis apud Catholicos, est
unus, vel alter ab ea recedere vide tur. Prob. ratione D. Thom. bae art.
4. Impoisibilis est substantia creata, quam Deus infinite non excedat in esse e gnoscibili, sicut eam infinite excedit inesse entis ; sed si daretur substa tia intellectualis, cui connaturale esset videre Deum , iam respectu huiu, Deus non esset obiecti ini in esse cognoscibili excedens, sed con naturale , & proportionat lim; ergo non est possibilis &e. Maiorem probat D. Thom. . quia si
modus essendi alicuius rei cognitae eκ-eest modum naturae cognoscentis, e
cella gradu ali , & generico , Oportet, ut cognitio illius rei sit supra naturam illius cognoscentis. Sicut enim cognoscere Angelum , quia est pili
sorma , excedit naturam coeno scenistium , qui habent quidem formim , sed non siint purae sormae: ita cognitio Dei, qui est purum esse per se subsistens, excedit naturam cuiuslibet cognoscentis creati, qui habet quidem,& participat esse, sed non est ipsum, ac purum esse. III. Secundo probatur sic. Implicat, dari aliquam n χturam, seu substantiam , quae sit creata, dc sit supra omnem naturam creatam, & creabilem, alias esset creata, & non esset; sed substantia supernaturalis esset talis , quia, ut vidimus, supernati irale est illud , quod participat aliquam persecti nem Dei propriam, ut eaecedit om lacri naturam creatain, & creabilem, & ab ea disti liquitur; erilo e c. Quare sicilist auro rationem. Quod est proprium
Dei, ut excedit omnem luturam creais tam, & creabilem, iron pocli ita partici Pasi, ut sit proprium, dc contrat riae
157쪽
xa et cursio I. De Possbilitate Visionis Dei.
rate ali citius naturae creatae, vel creabilis ; sed esse supernaturale simpliciter , abso .ute , & substantialiter, est praedicatum proprium Dei, ut excedit&c. ergo non potest dari aliqua substantia , quae ex natura sua sit superis naturalis, & creata. IV. Ex his patet, visionem Dei non posse esse connaturalem alicui substantiae creatae. Primb quia ratis stibstantia deberet esse sit pernatiiralis, si ab ea naturaliter emanaret lumen ad videndum Deum, qliod est undequaque suis pernaturale, sicut supernaturalis est ipsa visio ; repugnat autem minantia , uae sit creata, & supernaturalis, uticebam . Secundd quia operatio, vel Proprietas, quae est supernaturalis ab-Glute, & simpliciter, non potest naturaliter emanare, & produci. ab aliqua natura creata, aut creabili, alias non ei set superna luralis , quia non effeti pra vires Iotius naturae creatae, &creabilis. Quod magis urgeo. Si enim lumen ploi iae , ik visio Dei transcenderet quidem vires totius naturae de facto creatae , non autem illius naturae crea-hilis , a qua naturaliter emanaret, non esset amplius absoluth, est smpliciter supernaturalis , sed solum respecti vh ad naturas de facto creatas, eo modo, quo videre Angelum est supernaturale homini in hoc statu, aut scut eidem supernaturale est volare. v. Tertio probatur ex variis inco venientibus , quae sequerentur. Primo enim substantia supernaturalis , cui connaturale esset videre Deum in se , haberet connaturalem, in id sorte effetipsamet gratia sanctificans, &consumiamata, ex qua naturaliter emanarent lumen gloriae, caritas, & caetera dona superaraturalia ; & consequenter esset per naturam sancta , & impeccabilis.
Secundo posset gratiam, & alia dona in aliis principaliter producere, sicut
ignis per natu Iana calidus potest iii aliis calorem producere. Tertio naturaliter cognosceret sutura , secreta cor-drum &c., quia non uiset ratio , cur
illi esset connatur.ile lumen gloriae, quod maius est, & non lumen propheticum , quod est minus . Quid ergo illi deesset, ne esset Deus, clim scriptum sit Isaia 4 I. v. 13. Annuneiate qua ventu sunt in futurum, cis fel mur , quia Dii estrvos' Demum, cum visio Dei saltem naturaliter fiat per uni nem Divinae Essentiae cum videnteis , illa natura , quae naturaliter videret
Deum , peteret divinam naturam sibi naturaliter uniri; atqui natura divina non potest naturaliter uniri substantiae creatae ad intelligendum et scut nee subsistentia divina ad subsistendum ;Ergo &c. s. III.
r ta , v. s. ratio sapientiae, amoris &c., participantur a creaturis, Mideo dantur in eis lumen gloriae , ω caritas supernaturalis creata : ergo similiter divina substantia poterit in Creatura participari , & he dari substantia supernaturalis creata. VII. Respondeo, dist. ant. , particiis pantur participatione accidentali, concedo antecedens: substantiali , nego antecedens , & consequentiam . Imbscut , est 5 sapientia, & amor in Deo sint ipsam et substantia supernaturalis Dei , in creaturis tamen non parricipantur secundum modum essendi su stantialiter , sed solum accidentali territa substantia Dei, ut in se, Non potest participari secundum modum essendi sit bstantialem , quem habet in se, sed solum accidentaliter . Quare gratia habitualis, quae est formalis participatio divinae substantiae, accidens est ,& non substantia. Dices . Dantur ergo accidentia su
pernatiiralia creata : at cur non pote
rit similiter dari substantia supernaturalis creata λVIII. Respondeo , rationem esseis ,
quia substantia datur, ut per se sit, &
158쪽
Rarum operationum principium: ideoque si ali uuae substantia creata emet supernaturalis, ista esset principium per
se operationum supernat taralium , radix proprietatum supernati iralium , luminis gloriae , caritatis &c. , quae solius Divinat Substantiae propria sunt , ut a creaturis distinctae. At accidens non datu , ut per se sit, sed ut alteri insit, nim ut per se operetur , sed ut faciat aliud operari, & sit id, quo,
vel operatur , Vel fit potens operari Sic autem se habent gratia , de lumen gloriae . Gratia enim recepta in anima , tanquam divinae naturae sormalis participatio, constituit illam in esse supernaturali potentem' elicere Operationes ordinis supernaturalis . Lumen
autem gloriae , quasi radius divini luminis , in mente creata recipitur , eam elevat ad unionem cum Deo , ut cognoscibili , estque id , quo redditur
solens ad visionem; quapropter adhu σimitata , & finitae sunt : tum qui . Cunt Dei formases participationes et tum quia in potentia creata recipiuntur. Horum autem neutrum haberet substantia, s supernaturalis esset, ut di-
IX. Seeundd objici es . Substantia iam pernat uralis non repudnat; nec quiam 'istantia' , quia substintia' divina supernaturalis eit; nec quia creata , gratia enim , & tu neu gloriae entia creata sunt , & tamen si in t supernaturalia ; neque ex parte utriusque simul quia nota eli repuinantia in conjunctione duortiin , quando non est ex parte alica ius extremi. Respo leo se repugnantiam substantiae su 1ernituralis creatae peti ex contulictione substintiae eum supernaturalitate in natura creata, propter e s. quae diximus. N. Replicabis. Non repugnat, in maccidente coniungi supernaturalitat cincum esse creato , sed cuique accidenti debet correspondere simini sub lectum conna male, ta consequenter superiraturale er' i Oir repugnat suoitantia creata, quia sit supernaturalis.
XI. Respondeo, dist. min. , cuiquIaccidenti orto ex principiis subiecti,
biectum 1 principio superiori , negomin. , & consi Ni in s enim probat hoc argumentum , quia probat, quod , cum de tacto accidentia supernaturalia recipiantur in anima , & in subst intia , huic de iacto e sent con naturalia , M proinde haec de facto esset supernaturalis
Dicendum ereo est, qudd est 5 accidentia , quae oriuntur ex principiis subiecis, habere debeant subjectum con- naturale', a quo oliamur, & in quo
sint: Ea tamen, quae derivamur a natura superiori , & sunt elevationes naturae inferioris ad altiorein operat in-nem, non respiciunt subiectiim conna turalitatis, sed tantum obedientiae , MCapacitatis , nec petunt, subjectum ei se in eodem ordine , in quo ipsa sunt,
alias non essent elevantii subjectit in affordinem altior eira et neque sua in sus er-
naturalitatem aecipiunt a subiecto , quod elevant , sed a natura superiori cuius participatione ς sutat. XII. Tertio objicies . Potest Deus
producere intelleetum creatum habentem naturaliter tantas vires, quantas
hibet i melleetus lumine gloriae persu-sus ;. sed iste naturaliter videret Deum ;ergo &c. Mij. probatur .. Intellectus creatus simul cum lumine gloriae tu dfinitum est ; ergo Deus , qui I Otest in in tellectum persectiorem , & persectiorem' in infinitum producere, devenire potest ad unum intellectiim , qui sit tantae persectioi is , quantae eli iii tellectus perinfusus lumine. XIII. Respondetur , neg. mal , ascuius prob. dist. antecedens, quid finitum , ordinis tamen sit perioris , coJe. antecedens ,. eiusdem ordinis , nego 'antecedens. Clim ergo' intellecitis lumine gloriae persus iis su in ordine sit
periori. & supernarii rati& quilibet
intellectus, quem Deus crearci, ei set
ordinis naturalis :. hinc fit, ut nullus unquam adaequaret intellectum persu- suin lumine gloriae; ia nulla re ordi-
159쪽
144 Quaesio I. De Possibilitate mi lanis Dei.
ordinis inferioris, quantumvis in persectione crescat, ad gradum superioris pervenire potest . Sic nulla res corporalis potest Angeli persectionem attingere , & cognitio , seu amor Dei naturalis , quamvis augeatur, nequit pervenire ad persectionem cosnitionis, &amoris Dei supernaturalis. XIV. Quarto obiicies. Modus substantialis unionis, qui secundum aliquos datur inter verbum, es humani tatem Christi, est creatus , & iuper- Naturalis; ergo non repugnat substantia supernaturalis creata. Respondeo distinguendo consequens , substantia supernaturalis creata incompleta , & se habens ut quo, transeat Consequens: completa , & se habens ut quod, & per se subsistens , nem c On- seq. Unio ergo Verbi divini cum humanitate datoquM detur ab extremis distincta; cum sit ens incompletum , &ordinatum ad uniendum Verbum cum humanitate, seu id quo formaliter na
tura creata unitur naturae superna Iura-
Ii, potest esse creatum, & adhuc supernaturale, sicut & accidens, qui equantur inconvenientia relata. At substantia completa supernaturalis non esset id quo , sed id quod con naturaliter uniretur essentiae divinae, ut Obiecto ; & quod con naturale haberet lumen gloriae , & visionein beatificam ,
quae tilius Dei propria sunt, ut dixi
DUBIUM III. An ratione naturali cognosci possit, visionein Dei esse poIsbilem,' &an haec possit naturaliter appeti.
I tutae non potuit dumonstrat i ,
visionem claram Dei esse posisibilcm . Probatur. iasia lumeri naturale solum nobis potest ostendere id, quod naturale est , & cum effectibus naturalibus connexionem habet ; sed visio Dei , utpote prorsiis supernaturalis nullam cum effectibus naturalibus connexionem habet , quia supernaturale dicitur illud, quod est supra
totam naturam, & supra totam naturae exigentiam; ergo &c.
II. Probatur secundo a posteriori. Si possibilitas visionis Dei posset eκ principiis naturalibus evidenter cognosci, illam procul dubio aliqui ex antiqui x Philosophis , quorum non pauci ingenio praestantissimi fuere , assecuti su insent; sed, D. Augustino teste lib. I 3.
de Trinitate eap. 8., shq ς., beatitudinem supernaturalem prorsus ignoraverunt: ibi enim de hac beatitudine sermonem faciens et Si sider inquit afluet ...
nulla quasio es. Humanis quippe argumentationibus hae invenire eonantes , vix pauci magno praediti ingenis, abundantes otio , doctrinisque subtilissimis e diti , ad indagandam folius anima imia
mortalitatem pereentre potuerunt . Cu. tamen anima beatam vitam non invene
runt sabilem , iden veram . III. Idem testatur D. Thomas I. 1.
qu. I s. art. I. dicens: Intellectus humaia
nus habet aliquam formam , scilieὸt ipsum intelligibile lumen , quoἀ es de se sus-eiens ad quadam intelligibilia eognosce da , ad ea seliaeὶt, in quorum notitiam possum ui per sensibilia deoenire . Ahiorαυero intelligibilia rntellectias Lumanus eognoscere non potest , nis fortiori Iumiane perfiatur , sicut lumine fidei , volprophetie , quod dicitur lumen gratia ,
quod es natura superadditum . Si ergo ad altiora intelligibilia , quae cum sensibilibus connexionem non habent, sine lumine fidei, intelleistus humanus perinvenire non potest , qtianio minus ad visione in Dei , quae est intelligibile altissimum , cognoscendam pelvenire p terit, nisi ad eam per sdem manu ditis
cat tir Hinc D. Paulus I. Cor. 2. P. Q.
loquens de visione beatifica ait: neque in eor hominis ascendit, quae praepara Pit Deus his, qtii diligunt trium. IV.
160쪽
IV. Dices primδ . Naturaliter evidens est , intellectum posse cognoscere quidquid continetur sub ejus obiecto,
sicut naturaliter evidens est , oculum posse omnes colores Videre, quia omnes clauduntur sub eius obiecto ; sed etiam naturaliter evidens est, ens ineommuni abstrahens Deo , de criniaturis esse objectum intellec his creati; ergo naturaliter evidens est Rc. v. Respondeo conc. maj. intellecta de objecto connaturali, & proporti nato , negando min. estb enim naturaliter evidens sit, Deum abstracti vh c gnoscibilem contineri si1b objecto intellectus creati, non tamen Deum , ut elard visibilem e quia ut sic , utpote objectum supe maturale , exc*it vires luminis naturalis. Et quamvis certum esset lumine naturae, ens abstrahens a Deo, de creaturis esse objectum inteli eius , non tamen est evidenter certum , quod intellectus creatus possit atting re Deum elarE , & intumvh , & non solstim abstractive. Neque Angelus, etsi comprehendat intellectum humanum , potest naturaliter coanoscere , illum posse elevari ad visionem beatificam , & proinde hanc esse possibilem . Nam Angelus comprehendit quidem potentiam naturalem intellectus humani, &cognoscit omnes actus , quos potest naturaliter elicere, non tamen comprehendit eius potentiam obedientialem , seu actus, ad quos potest elevari, idedque non' cognoscit certo, illi este possibilem visonem Dei . Potentia autem obedientialis , esto entitat ivd naturalis sit, imo ipsa natura intellectus , terminati vhtamen supernaturalis est , ideoque viribus naturae terminus ejus cognosci nequit. VI. Dico secundd. Uiribus naturae
potest aliqualiter ostendi , Visonem Dei non esse impossibilem , sive afferendo rationes, quae licet non sintd monstrativae, sint tamen congruentes,& probabiles, sive etiam solvendo argumenta, quae contra eius possibilitatem fieri possunt. Hanc conclusionem
statuo ; iam eonsormiter ad ea , quae de possibilitate Incarnationis docent Theorigi ; tum ut conciliem, nedum discrepantes Thom istarum sententias , sed ipsum D. Thomam cum se ipso . Etenim S. Doctor ex una parte docet, altiora intelligibilia non posse ab intellectu creato cognosci, nisi conforteis tur lumine fidei, ut ostendimus supe
ait, quia videre Deum per Essentiam , in dio ultima beatitudo rationalis ereatura consistit , es supra naturam eujusIibet intellectus ereati s ex quo concludit , qudd Angelus in illam beatitudinem voluntate eonverti non potuit , nisi per auxilium gνatia . Ex alia vero parteis 3. contruenter es. Io. probat variis rationibus, naturale desiderium in stantiae separatae non qiliescere in naturali cognitione . quam habet de Deo et Unde cap. 3I. inseri, qudd, cum hoc desiderium non debeat esse inane. ne
eesse sit dicere, substantiam Dei esse visibilem ab intellectu creato. amobrem , ut haec Omnia componantur, dicendum est , quod rationes, quas D. Thomas adducit in 3. eontra- lentes cap. s . , sunt quidem valdh pr
abiles, & sunt essicaces ad hominem l ut aiunt contra Gentiles Philosophos, quos in eo libro arguit, qui sumtae eκ principiis ab iis admissis, Metiam sussicientes ad solvendas oppositas obiectiones , & consequenter ad ostendendi ina, visionem claram Dei non esse impossibilem; non tamen sunt demonstrativae, nec evidenter probant
eius positivam possibilitatem . Quod
ex eo , quod, qui habent de aliqua recognjtionein imperfectam , eκcitatur ad cognitionem persectam de illa re obtinendam , sicut qui habet de aliqua re opinionem , excitatur ad desiderium habendi scientiam de illa: ex qua in seri , substantias separatas non quiescere in cognitione imperfecta, quam habent de Deo, sed ex ea excitari ad cogntis T lio