장음표시 사용
51쪽
cvissio II. De I IOIatria Paganorum.
pervenire quis poteti, secus veris ad
Deitatem , nisi eam habeat per naturam . Romanus Pontifex , dum aliquem declarat Sanctum , declarat, non
Deum, sed Dei servum , de amicum suilla, neque id facit proprio libito, sed ita exigentibus bonis operibus,
quae mi is gelsit, dum viveret. At Ethnici, Deos , quos tibi magis placebat, nulla habita ratione vitae , ac virtutum Deos declarabant ; imo plerumque melioribus inter homines relictis, eos, qui criniinibus insigniores fuerant., iniec Deos collocabant. XVI. Hinc exurgit alia ratio probans , eos, quos Pagani colebant, ut Deoes, vere Deos non sui iste , quia Opera Deo indigna secer uni: Imo si quis eorum gesta perpendat, inveniet, eos non solum non esse Deos, sed homines, & inter homines ii agitiolissimos. Quid enim de Iove , quem Deoru I supremum suilla dicebant , legimus, nisi adulteria, istupra, raptus , eluiaque horum causa transformationes in brulorum. , quadrupedum , dc volu cruin sormas , non sine sui periculo saetas ergo aequum est , illa in censeri Deum, qui ea fiagitia coinmisit , & tantorum sceler uin reus eii,
quae neque coima unes Romanorum leges , vel ipsis hominibus, facere permittunt Rationem hanc suse prosequitur S. Athanasius laudato loco. His similia exprobrabat S. Cyrillus Jaliano in suis libris eontra Iulian. Laetantius lib. i. Insis Io. II. dcc.
Unde S. Augustinus lib. r. de Civit.
Dei c. 17. ait. Deos felectiores Diuisiuisese magis per eorum crim ma , quana per eorum merata e & eoduiu libro cap. 4.
observat, famosiores Deos criminibus et se in ligniores, cum in aliis Diis minus saurolis vix crimina repetiantur. Vix qui u.ιm reperatur Deoruns non Ib- Ieci tirum , qui aliquo erimine famam
XVII. Dicebant, omnia probra , quM de cocum Diis , riarrantur , ugmenta esse poetarum. od &respondebat Iulianus D. Cyrilio tib. v. eo utra
XVIII. Sed ad haec respondebat Sane bis Attianas. loco m. nu. 6. ,, Primo: si is qua: Poetae narrant, commenti ita,
& salsa sunt , falsa quoque ecunt, , Iovis , Saturni , Iunonis , Mariis,
alior iamque nomina , nec ullus un- quam suit Iuppi ἰer, vel Saturnus occ., , bucundo et cur potius non dicitur. ,, sabulatos suilla , quin do illos voca- , , runt DcOS , cum a , qtiae veris Diis, , indigna sunt, illis attinxerint cer- , , te hominum notas Diis non assin- xiisent , si eos revera Deos credi- , , dissent, aelus enim iraturis congrue- , , re debent . Tertio . Quare Poetat anentiti sunt , cum eorum vitia reis tulerunt, & non soli iis , cum ali quas corum virtutes prodiderunt Potius ego dicam , salsa esse, de aduo lationis ergo fictas suisse laudes , sor- , , titudinem, miraque facta, quae de . Diis narrant, iacia autem, & flagi-istia vera esse. Nemo enim, qui ali- ,, qtluin laudare aggreditur , elus vi- tia extollit, sed legit quantum po-
XIX. Uerum de talium Deorum impudicis geliis iudicium suspendamus.
Si vera non erant in agitia , quae de Diis commenti erant Poetae cur Dii ipsi in eorum sacris , ac ludis eadem repraesemari sinebant debuit letit indigna hinc repraesentaentes, ac Diis in eorum sacris astia gentus , punire. Cum
ergo id non secerint , sed talibus obscaenis Ludis delectati sint, indicium eli, vel eos talia revera perpetrasse , vel eos non ei se Deos , qui approbarim ejusmodi obscaenitates , a quibus
homines honesii abhorrere coniueverunt. Ita S. Augulimus rem hanc pertractans lib. 1. de Civit. Dei c. X.: dcc. A9. addit . pacto agitur , inquit , Dcor , qui talibus delectamur obsequiis , haberi putas in numero sanctarum pοι essatum , eum hominer , pir quos
52쪽
νυm Adeo enim erant turpia Sacra, quae Diis peragebantur , ut ii, per duos fiebant, insau es ei sent, & ROmani dedignarentur , eos num ro civium quocumque modo adscribere.
panorum opinionem sugillat Lactantius . Lib. r. I. . eap. R. in diversitate sexuum , quam eis aisngunt, & quod credant, eos , qui ex luaris , & iceimnae congressu prognati sunt, Deos et- se. Dii enim si sunt, immortales, Naeterni esse debent. QIud enim altero sexu egent, cum successio eis necellaria
non sit, qui suturi sunt semper Hoc
idem argumentum tractant ex Christianis Arnobius lib. 3. in principio , & ex Ethnicis Plinius lib. i. e. 7., de Tullius
Laetantium Istro ett. e. I 6. ita ratioci nantem. Si enim Dii Matrimonio iun- eli filios procreant ; vel ergolis Iral-Mcuntur quotidie filii novi, chim no
vincantur ab hominibus faec dita-
te: 9 sic innumerabilium Deorum. plena sunt omnia , nudo scilicet m D riente. Cur ergo tam pauci colun-
tur nisi sorte arbitremur, non ge- nerandi causa , sed tantummodo ca- , , piendae voluptatis causa duos esse se- xus Deorum, & ea exercere, quae homunculos, & facere, & pati pu- det 3 Cum vero dicantur aliqui ex se aliquibus nati, consequens et , ut sem per nascantur, siquidem aliquando,, sunt nati. Vel si aliquando naici de- sierunt, scire nos convenit, cur, aut is quando desierint. Quid ergo est non ,, illepide inquit Seneca in lib. Moral.
Philosophis in quare apud Poetas salta cissimiis Iuppiter desierit liberos tol- , , tere Utrum sexae enarius factus est & illi lex Papia fibulam imposuit
, , an impetravit jus trium liberorum , , an tandem illi venit in mentem : ab Matin eXpeetes , alteri. quod feceris, , Publius Syrius in Collect.ὶ & timer, , , ne quis sibi iaciat, quod ipse Satur, , no hactenus Lactantius.
niis sequentibus concludit primd. , Si , , duo sunt sexus morum , seo uituris concubitus . Et si coeunt; & domos , , habeant necesse est; nec enim carentis virtute, aut pudore, ut hoc promisi, , cuE, aut in propatulo faciant, sicut , , muta videmus sacere animalia. Si d Minos habent, consequens est, ut Ur- , , bes habeant. Si habent Urbes, Sc,, agros igitur habebunt. Iam qui s non ,, videt, quae sequuntur arare illos, , ,& colere, quod quidem victus caiisa , , fit. Ergo mortales sunt. Q iod argu- mentum retroversum idem valet. Si , , enim agrOS non habent ; ne Urbesis quidem. Si Urbes non habent, ne do- , , mos quidem. Si domibus carent, er- go& concubitu , si concubitus ab hisis abest, ergo & sexus stemi 'eus . In ,, Diis autem videmus foeminas effetas, , , ergo Dii non sunt. Secutido: ex duo, bus sexibus alter sortior, alter in- , , firmior est: Robii litores enim mares, , sunt, Deminae imbecilliores: imbe- cillitas autem non cadit iii Deum: ,, ergo nec scrini neus sexus . Cunia
ergo in Diis sce.ninae sint, Dii nonia, . sunt.
XXIII. Paganorum quoque iii sania evinci posset ex discordia opinionum', tuam de suis Diis habebint. Quot enim
ere gentes erant, tot etiam Deos con
fingebant, &qui uni genti Deus erat, alteri, victima Deo suo Offerebatur , alteri execrationi erat. Quoi a gumentum sus e prosequitur D. Athanas. cita to loco num. λ s. Accedit, quia aliqui ed impietatis devenere, ut ipsos quoque homines , quorum Dii simulacra ,& imagines sunt, suis salsis Diis immq-larint, non advertentes iniseri, victimas, quas iugulant, Deorum , quo, eia fingunt, archetypa, atque exempla' ἰaelse, dc praestantiora deterioribus staimmolare . Quod late tractat Lactan
tius tib. i. I th. cap. 11. Satis enim ,
superque illis insaniis detenti sultius, ut mirum fit, quomodo fere loriis oriabis tanto tempore illis captus luerit.
53쪽
38 Quaestio IL De Idololatria paganorum.
sorte posset se tueri Paganus sic. Curvos Christiani de pluralit te Deorum nos arguitis, cui in vestra Trinitate tres Personas, nasque divinas fatemini λ Cur nos irridetis , qu bd ex Diis, unum ab alio genitum , nimirum ex Iove Palladem asserimus, qui inter Trinitatis Personas unam dicitis Patrem , generantem filium ; huncque una cum Patre, tertiam Personam , qtiae Spiritus Sanctus est, producentem asseritis γXXV. Respondeo nos quidem in sancta Trinitate tres distinctas Personas venerari ; has tamen latemur esse substanisti aliter unum Deum, non tres Deos, ut vel ipsis insantibus constat. Fatemur Ruoque , in Deo esse Patrem , & esse filium a Patre genitum, at non genera tione carnali ex concubitu Maris, &steminae, ut impie Pagani de suis Diis commenti sunt: Sed generatione intellectuali, quomodo ab in elligente procedit Verbum . Asserimus insuper , hune Filium , se ii Uerbum gentium non osse Creaturam , neque Deum diversam substantiam accipientem. Sed ejusdem pror Sus naturae, & consubstantialem Patri, qui eandem prorsus naturam , quam ipse habet , eidem communicat modo plane ineffabili. Porro Spiritum Sanctum ex mutuo Patris, & Filii naturali amore in eadem Divinitate procedere dicimus: hasque tres divinas Personas semper sibi mutuo coextitisse. Ita S. Cyrillus Iuliano similia obiicienti ,
tum lib. 4., tum lib. 3. contra Iulian. respondebat. XXVI. Secundo. Opponent pagani, se adniisisse quidem plures Deos, attamen supra litos cognovisse unum Deum, euaus caeteri Dii eIsent quali Virtutes. Ira maximus Madaurensi, ad S. August. epist. nunc ris. olim 43. Idem sentit Seneca lib. 4. de beneperas e. 7. mare Lλ-ctantius lib. t. instit. c. rr. Convim, inquit, de uno Deo , eum id negare non possunt, ipsum se eolere assismant y verymhoe sibi placere , ut Iuppiter nominetur . XXVII. Scio emunctioris naris Genatiles eredidisse, unum esse Deum , salintem principem. verum dum multiplicarunt alios Deos , eum non sicut Deum
glorificaverunt, sed eommutaverunt veri tatem Dei in mendarium , 6' servieruntereatura potias , quam ereatori. Vt ait Paulus Rom. I. v. 1s. Dum & illum a
summum Deum, quem Iovem nominabant , non concipiebant , sicut decet Verum Deum , & Virtutes illas, 1 summo Deo per totum mundum diffusas, quae certe creaturae Dei sunt, tanquam Deos colebant. Insuper sibi ipsis conis tradicebant , cum eas vocabant Deos,& a summo Deo factas, eiusque miniis stras esse afferebant. Quare supracitatus Maximus Epistolam suam ad Aliquitinum e laudebat sic. Dii te fervent, per
quos dr eorum , atque cunctorum momtalium Communem Patrem , universimo ν- tales , quos te ina sustineo , mille modis eoneorda discordia veneramuν , ω eoliamus . Quomodo ergo veri Dii esse pol runt, qui cum mortalibus communem Patrem habete dicuntur quomodo veram Divinitatem habere poterant, quiri Deo facti dicebantur Rursus Plato apud D. August. l. I 3. de Civit. Dei e. 26. Deos a summo Deo factos , dicebat esse corporeos; imo colligatione animae , & corporis natura sua eme mortales , ac sola voluntat summi Dei factos immortales . Pori d
uales Dii erant isti, qui nedum ab alio
aeti erant, sed insuper corporei, & nais tura mortales , ab alte Iius gratiosa Voluntate acceperant immortalitatem λXXUIII. At inquies, Deos Paga norum sui me , scut apud nos Catholicos bonos Angelos , α Sanctos ; hos enim veneramur , & colimus, non tanquam summum Deum , i ed tanquam summi Dei Ministros, vel amicos, &stivos. Sicut autem Pagani ab uno Deo unam rem , ab alio aliam , pula a Cerere fruges, a Baccho vinum petebant,
54쪽
cuta existitnctant, unum uni re , alte Tum alteri praesidere: ita & nos ab unoeκ sanctis, rem unam , ab alio aliam petere solemus. Uel ergo Pagani, saltein sapientiores , damnandi non sunt, vel damnandi cum eis nos Catholici eri
XXIX. Similia opponebat Maximus supra relatus; cui S. Augustinus epist.
et . olim 44. respondet. Ad summania tamen , ne te bu Iateat, in DerHegaeonvitia imprudentem trahat , scias a Chrisianir Catbolieit, quorum m Usro Oppido etiam Ecelesia eonstituta es , nuIIum eoIi mortuorum , nihil denique ut Numen adorari, quod sit factum , γ eonditum a Deo , sed unum ipsum Deuntis , qui fecit , eos idιt omnra. Uenera-miar etiam ergo nos Catholici , & aliquem cultum honoris praestamus Angeis is , & Sanctis , eos parit Er invocamus ,
S adjutores poscimus e at non tanquam Deos , ac numina adoramus , quasi ab eis aliquid prinei paliter eκpe stimies, sed ut per eorum , qui Dei amici Iant, occoram ipsis adstant , merita, & intercessiones , ab ipsb Deo , quod petimus , reportemus . Hinc Fausto Manich*o similia obiicienti apud D. Augi . lib. xo.
contra c. 4. his Verbis. Saeria
lata eorum Deorum verisis in Agapes , I Ia in Marures, quos votis miliis bus eoIitis. Respondet S. Augustinus
tis meritis eorum consocietur, auque ora tionibus adjuvetur . Ita tamen , Mi nulli
Mart rum , sed ipsi Deo Martyrum saeviscemus , quamvis in memoriis Marurum constituamur atiaria .
XXX. Sanctus item Cyrillus lib. 6.
contra Iulianum id exprobrant en . Sanctos porr) inquit Martrres, neque Deor esse dicimus , neque divino eultu sci-ιicet illos adorare solemus , sed assectus , cr honoris . Et infra : Nos autem , uti di xi , Sanctos Marures non dicimus fuisse Deos , sed iIlos omni veneratione pros qui
solemus, corumque loeulos et eneramur be.
Hinc patet maximum discrimen inter Paganorum Deos, & Sanctos nostros:
Non enim Sanctos nos dicimus esse s Deos, nec eis divinum cultum praestam iis, sed veneramur tanquam Dei servos , & amicos, neque illis Templa , aut altaria sicut Diis erigimus, neque sacrificia offerimus, sicut Pagani. Sed colimus, & veneramur cultu honoris , non servitutis, non enim sanctis, sed uni Deo sanctorum & nostro servimus ,& sacrificamus, quamvis in eorum me mortis altaria constituamus. XXXI. Qubd si ad aliquem eoru in pro una necessitate potius , quam ad alterum aliquando confugimus, hoc non ideo est , quia putemus , unum praesidere uni res , alterum alteri: sed quia Deum, qui dividit omnia singulis prout vult, rem aliquam potius ad unius Sancti intercessionem , quam alterius concedere experti sumus. Caetervi 'innes pro quacumque re generaliter interceta res apud Deum cognoscimus. Praestat audire S. Augustinum ep. r 37. olim, nunc vero γλ ubi ostendens, cur in aliquibus memoriis Martyrum aliisua miracula fiant, quae in aliis α.unt, ait et Sicut enim quod Apostolus dieit : Non onmes Sancti habent dona curationum , nec omnes habent dijudicati nem spiνituum : ita nee in omnibus mem
risi sanctorum , isa fieri voluit ille , qui diυidit propria prouι vult. Uerum Pagini ex suis Diis ita unum praesiderei uni rei putabant, ut alterum, uuae sub praesidentia alterius Numinis essent, dare non posset, ut advertit S. Augustinus lib. 6. de Civit. Dei e. r. proptere concludens et Porris se is Cerere vinum , a
Libero panem , a Vulcano aquam , a Lymphis ignem petexe , erroris es s quanιο maioris deliramenti esse intelligi debet, si
cuiquam forum pro vita supplicuitur arer
XXXII. Aceedit; Summam esse dinserentiam inter Deos Gentilium , &Sanctos nostros. Satra enim tinquit Cyrillus lib. 6. contra Iulian. ipse fererunt hominibur , iisque flagitiosis , impu
lis Iunii er Adulter , norator Herculer,
55쪽
4o ames. II. De Idololatria Paganorum.
Venus impudica , aliique aliis Nitiis Idolla voces humanis sinities reverti uma ἡδ , iat Antisthenes Soeratis quam edidisse; sed ea, quae tanqualm
fama iraris, Diogeninque Pr ceptor , qui oracula, aut Deorum responsa fatidici ferit tempera utram quam maximi, hae venditabant, nimium credulos capien- ἐν Venere di vise narretur : Ego si Vene- tes , astutia , & fraudibus sacerdotum rem eapere m/hr Iιeeat, jaculιs nihil mo- numinis intus loquentium accidisse ; &νatus transfigam, quando honestas, pro- plerumque etiam ex sorti ima si irationebasque , una hcc nobνs multerer eorrupit. adstantium, dum ventus in, rueret per
Nostri vero, quos colimus Sancti, sue- rimas, aut humiditate, vel siccitate ni re viri pietate, ac heroicis Virtutibus mi a ligna illa crepitus ederent, suspi- insignes , quorum aliqui pro veritate ria , & quasdam quasi voces audiri exi- strenue certaverunt, & sinceritatem stimasse . Ita sensiit Plutarchus , cui fidei ebusque servarunt , ut animam Titus Livius suifragatur , qui pro sabu- ipsam propter Deum contemserint, & Ia reputat, Iunonis simulacrum fuisseis viriuiis adeo mirabilis se ipsios veluti locutum ,& interroilanti cuidam , num quasdam imagines vitae hominum pro- vellet Romam ire, auditum fuisse resiposuerint ; quare concludit S. Cyril- pondere, se velle . Aristoteles tribuit lus: Nihil es absu. d1, amo neeesse erat, humori melanconico divinationes illas ,
eos, qui tam clarιι facinoribus excellue- quia, qui illo abundant, ingenio marunt. ornar/ perpetuiι honoribus . . Ris valent, eo quod acrimonia atrae bi-XXXIII. Ex dictis apparet etiam lis contrahat spiritus , ut obscura, di Gquauium iit discriminis inter simula- ficiliaque melius perspiciam . Sed com-era, & Idola Paaanorum , & Imagi- munius creditum suit , fraudibus hu-nes Sanctorum. Nam Pagani Idola sua manis oracula constitisse. Has adum- colebant ut numina, eis sacrificia on bravit C lius Calca'ninus in tuo deis serebant , & divinitatem illis desse s oraculis libello . Dixeris etiam , vel ilia putabant, tandemque erant ima es , lud iuspecta reddere oracula , quod ple- aut bestiarum , aut hominum flagitioia rumque ita essent ambigua, ut vel ad larum , quos execrari debui sent po- utramque partem trahi possent, vel adtius. quam colere. At Imagines Sanis eorum intelligentiam altero opus esse elotum . nec colimus ut numina, nec oraculo videretur. Ila, qui ea Omnia
iis divinos honores deserimus, aut fictilia suisse , arbitrati sunt. xliquam illis adesse vim numinis existi- XXXV. Uerram quia de Diis, eo manius, sed solum in illis veneramur, rumque simulacris aliqua prodigiosa
di colimus, cu tu tamen honoris , eos, narrantur , quae humanum visa lanteκ- suos repraetentant , de quorum sunt cellere, & qtiae talia visa sunt etiam . inrigines, viros. inquam, suos pietas, hominibus Vastis, nec admodum cre
sanctitas, & Dei amicitia sonorabiles dulis, qui ea venerant exploratum , &reddidit. In his oportuit paulisper im- fraudes facile deteximent; Ideo respon-
morari, ut obsti uamus Ora Pa testanti- dent secundo alii, causas talium mira abus, qui propter Sanctorii in cultum ., bilium, & etiam oraculorum satidicoia& imaginum venerationem . nos cuin . rum fuisse Daemones. Ita Ρorphyrius Idololatris confundere conantur. Lib. de Damonibus , & Iamblicus d XXXIV. Teri id . Paeani rei one- musteriis fct. 3. e. 28. Io. , cse 2 o. ubibant, plura a Diis suis se consecutos ostendit divinationis causam esse , vel fuisse; ab illis accepisse oracula ,& reia Deum, vel Angelos , vel Daemones, ponsa ; Deorum simulacra fuisse locu- non vatem, aut anim .im humanam vita , ventura praedicendo , ac mirabilia Pliantasiae, & Lactantius Firmianus M. multa patrasse: quae Omnia insidentis x. Inniι. postqitam e. 8. admisit ut ve- in eis divinitatis argumentum fuere . rum , simulacrum fortunae non semel
Responderi potest primo, negando, locutum. Item Junonis Monetae Iuveni
56쪽
hῖ illam interroganti, num vestet Romam ire , respondentis se Hellar dein de eap. t . ubi agit de Daemonibus, eorumque lallacibus inventis, atque
portentis et Offundunt nquit tenebrar, b meitatem ealigine obdurunt, ne Do minum , vel Patrem suum norint, oetii illieiant Deilὸ, in Templis se Oeeurunt,t, fierificiis omnibur prasto adsunt , eduntque sepse pro/uia , quibus obstupefacti homines fidem commodent simula- eris divinitatis, ae Numinir. Inde est ubd ab auru e lapis novacula inessus
quens de Fortunae muliebris simula- ero , quod dieebatur suisse locutum, ait: Quod quirim si verum sit, mirari
monibus etiam sie discito est fatis j XXXVI. Porro Daemones mirabilia multa facere posse , vel immutandophantasiam interius . M allos corpo
reos sensus , vel exterius aliquod Corispus formando , variasQue figuras aia sumendo, docet Div. Tnom. I. p. qu. II 4. a. q. ad fecundum ἰ quo. et ε. de mis
o a. s. ad secundum , & alibi : & hoe pacto poterant etiam aliqua vaticinari , eum aliqua sutura in suis eausis praenoscant, ea nimirum, quae ut in pluribus evenire contingit, ut docet idem S. Thomas I. p. q. s . 3. Qilia tamen haee non cero cognoscunt, &multo minus si prorsus contingentia sint, & libera; ut docet idem S. Doctor I. p. g. et 4. a. I S., O q. s T. u. 3. hinc erxi, quia oracula verbis ambigi is conciperentur, obscuris, ac perpl
κ is , ut illa viderentur malὸ intellecta, si eventus non responderet. XXXVII. Poten etiam diei, non esse absurdum eredere, divina dispensatione aliquando sitisse permisiunia, ut dum eonsuleretur Daemon, certa, ac vera responsa haberentur , sicut Saul consulens Daemonem per Pythonissam eertum suae mortis oraeuiunia accepit. Non enim, ait S. Thomas x. a. q. 271. a. 6. ad primum. Propheta D Tom. II.
monum sempe hquunt1ιν ex Damonum revelatione , sed interdum ex inspiratione divina , Hut manifestὸ tegitur de
Balaam , eni dieitur Dominus esse Deu-tur Num. 11. tirit esset Propheta Damο- num , quia mur utituν etiam masis are utilitatem bonorum . Unde per Pr suas Damonum aliqua vera pranuneiat. Tum ut eredibilior fiat veritas , qua eriam ex adversariis testimonitim habet. Tanaetiam , quia eum homines talia eredum , per eorum dicta magis ad veritarem induruntur : Unde etiam Dbat. -Ita vera praedixerunt de Christo . Sed otia, quando Propheta Damonum is Damoniabus instruuntur , aliqua vera pra dierιnt , quan/oque quidem virtute propria natu ra . ecus est auctor Spiritur sanctus aquandoque etiam revelasione bonorum spirituum, ut patet per Augustinum illis de Gen. ad litteνam e. 29. Haec D. Thomas , qui aliqua per bonos Angelos
Daemonibus revelari docuerat. t. r. l. 64. a. Ti, de alibi.
XXXVIII. At dices: Saltem virtuta D onum miracula patrari non poterant et Leguntur autem multa a Diis Pariganorum .edita. Appollonius Tyanei immulta egit mirabilia . Coram Domitiano loquens evanuit ab oculis adstantium. Puellam Romae defuncta . revocavit ad vitam . Cum Τemptu in ingressus esset, valvis repenthace lusis dilparuit, nec unquam visus est: ibique auditae Uirginum voces in hune modum Veni, veni , in Curium veni , aliaque relata a Philostrato. De Ues.srasiano refert Tacitus Hist. lib. 4. e. 8r meum, εe manu aegrum sanasse. De Hadriano, mulieri visum restituis. se, Pannonium natum caecum Hadria num febrieitantena contigisse; quo ficto, & Hadrianum febris reliquit, S:
caecus visum reeepit, ut narrat Spartianus. Claudia vinalis ingentem navem cingulo trinit , alia item Vestalis aquam eri bro pertuso gestavit . mae omnia quid aliud sunt, nisi prodigia. sola virtute, quae vere divina sit, sa-
ctibilia XXXIX. Respondeo, illi non sui DE se
57쪽
Λ1 Quae lio II. De I Iolatria Paganorum.
se vera miracula , sed ludificationes Daemonum, sensius hominum perstringentium , vel non fuisse opera totam naturae creatae vim excedentia ia Quod dicitur de Appollonio Tyaneo , quiltot praestigiis miseroruin oculos fasciliavit, ut pro Deo habitus sit, I Hieroclc comparat ux Christo Unde Alexander Imperator, Christi , & Αppollonii ymagines inter suorum Deorum simulaecra collocavit , pari honore uintriunque prosecutus Is fuit insignis Magus, ejusque prςstigias recenset, ac detegit Eusebius t sciti & Philostrati mendaci aὶ in libro, quem edidit contra Hieroclem. od enim , conspectu Domitiani evanuerit , quodqileo disparuerit, nee ampli ux vitiis sit , sabulam reputat , quamvis & hoc ope Daemonum fieri potuisset. bd autem Puellam a morte revocarat ad vitam , Philostrato ipsi videtur incredibile : ratioci natur enim dabitando, num vitalis aurae scintilla intra Puel Iam compressa medicos delituerit, quae mox pluvia ingruente Ievi viscens , atque excitata in vultu resipisantis Puellae prodita sit ia Videri potest Eusebiuslib citato contra Hi eroclem , Omnia , quae de Appolloni narrat Philostratus , vel sabulo esse , vel magicis praestigiis conficia , solidis argumentis ostendens , adeo ut Euphrates Philosophus , alii que Appollonium magia:
XL- De Uespasiano etiam refert Τacitus ipse , homines ab eo sanatos, caecum scilicet, & manta egrui I , no fuisse arte humana insanabile . Medici
tiaraὸ disserere e huic non exestis vinia
Iuminis , redituram , si pelleremur obstantia : illi elapsor in pra um artur, si salubrii vis adhibeatur , poser. nt -- grari. Haec Tacitus . Si ergo uterque arte medica sanari poterat, quanto citius arte Damoni S iXI. I. De Hadriano Spartianus, qui factuin narrat, subdit , quamvis Ma rius Maximus , haec per fim Ἀlaticuenta facta commemoret, idest per ineantatio-υς . magica rem O ad morbum Ηadriani lavandum adhibita r ut interpretatur Dio.
Venam Salmasius histor. Augustae. in Spartianum ii 1 scribit: omnia ,
qua hὶe Spartianus narrat vere facta , ea Marius Maximur simulata , 6' I; Messe commemorabat , er ad hae tanια excogitata ab Antonino Pio quem Hadrianus adoptaverat ut Hadrianus in spem reruperanti fatalis indueeretur , qui ideo se oecidere tentabat , qubi ea- recuperare posse desperaret. me ut prohiberet Antoninus , ε' Hadrianum bono animo esse suberet , quasi brevi convaliaturum , hae iIlum arte , , simulatione aggressus est ia Induxit mulierem qua dam , qua dicerat, somno se mouitam , ut insinuars Hadriano , ne se ortiaeeret, quoi riset bene valiturus : quod eum nom scissit , esse eacatam : sussam tame/GHadriano bac eadem dicere , c genua ejus osculari, recepturam visum, δε ita fecisset . Induxit cr Pannonium quendam Deterem carum, qui a febriente miriaia
no tangeretur ad visum reeipiendum .
Ωuo facto . or illam oculos recepisse, G ab Hadriano febrem discessisse . Hac sunt ,
qua per Amulatione: n facta commemorabat Marius Maximus. Hactenus SalnIa
XLII. De duabus autem Vestalibus, iun1 cine illo trahente ingentem navem , a Ilura cribro aquam Restant i , id arte, & ope Dalaionum factiun anserit Lactantius tib. a. Instit. c. I T. Ve-artim etsi dxrem, ci , quod de duabus.
Vestalibus narratur, sitisse verum miraculum divina virtute patratamia rQuid ex hoc pro Paganis θ Mira-ieula illa si fuerimi vera non fuerunt edita in testimonium veritatis religionis Paganicae , de divinitatis ido-Ioium; Sed innocentiae , & castitatis illarum Vestalium immeritis Calumniis oppressie . ini id ergo mirum, si Deus, cui adeo cara Virginitas est, intestimonium illius etiam in taminis, Paganis positae miraculum adhibuerit Equidem sicut usus est sybillis , ut le-stinus veritatis Christianae, cur item non poterat illis tantinis uti ad iesit
58쪽
nii, utri Virgineae liueFritatis sand si brutis interdum, causa iusta accedente, etiam miraculose opem tulit cur non idem credi potest in Deminis illis , quae, etsi Religione infideles, in eastitate tamen servarunt fidem Operatur inquit Sanctus Thomas 1. 1. q. I X. a. a. miracula Deus ad hominumiatilitatem s ω hoc duplicitὸ . Uno qυiadem modo ad veritatis praedirata eonsi matronem . alio modo ad demonseati sem fanctitatis aIlerius, quam Deus hominibus mulι proponere in exemplum virtutis. Primo modo miraeuia possunt
fieri per quemeumque , qui veram sidem pradicat , nomen Chrisi inmeat , quod etiam interdum per malas sit. Et Deund .m hune motum etiam mala pose funι miraeuia facere . Seeundo autem modo non fiunt miraeula , nisi is Sanctis , ad quorum fanctitatem demonstrandam miraeuia fiunt, veI in vita eorum , vel etiam post mortem , sive per est , suci per alios e re. Clim ergo in Vestaljbus illis ea , quae narrantur , prodigiata, facta fuerim ad veritatis assertae , nimiri, in Virginitatis confirmationem , es inniper in demonstrationem t mittaquidem Sanctitatis virtutis nem Virginitatis earum, Non video, quin potuerint esse vera miracula divina virtute iacta . Quamobrem ad rem nostram idem Angelicus q. 6 de potentia ar. ad quintum loquens de Vestaliaquam in vase perforato de Tyberi
portante , nec tamen effusam, ait: non est remotum , quin sit in commendatione eastitatis, quod Deus verut per suos Angelos bonos scusmodi miraeuIum per retentionem aqua fecisset ; quia , si quia bona in Gentilibus fuerunt, a Deo fue
DUBIUM IV. De PoIytheismo , & Idololatria
De Idololatria Vituli in 'Deserto. I. Ebraeos suisse in Idololatriam is nimium pronos testantur scripturae, quae passim per Prophetas de hoc crimine ipsos reprehendunt . Morbum hunc in AEgypro, librservierunt per inultos annos , contraxere , eoque identidem laboraverunt positi in Terra Promissionis, pravo eis xemplo vicinarum Gentium, quae Idololatriae serviebant, & quibustum Dequenter conversabantur, permoti . Celeberrimus Idololatriae actus in Populo Hebraeo fuit, qui narratur Exodi 31. ubi, Moyse trahente moram in Sin coram Deo , Populus taedio affectus . ac morae impatiens , petiit ab Aarone , ut ipsi faceret Deos , qui illum praecederent in itinere per Desertum, existimans sorte, Moysen veluti: Deo raptum , non amplius rediturum. Quibus Aaron nimi4m indulgens, ex in- auribus , ac monilibus tam inarum conis flatum Vitulum aureum populo clamanti et . 4. Hi sunt Dii tui Israel, qui
te eduxerunt de terra rupti , proposuit adorandum: sequitur enim v. S. quod eum audisset Aaron ad eavit AI tare eoiram eo , , praconix voee elamaυie dicens r C as DIemnitas Domini ea.
Surgentesque mane obtulerunt holoeau
sa , st εο tar pae eas. Quaerimus erisgo , in adoratione huius vituli , qui actus ingentis Idololatriae fuit, & propterea Iuverh a Deo punitus, quo directa fuerit illius Populi adoratio, se ii quid intenderit in Vitulo illo adorare. II. 'occasionem huic quaesito dedit Calvinus , qui tum in Commentariis ad dictum Caput Exodi, tum in lib. r.
59쪽
& eoluisse verum Deum; concludens. Nihilominio ela Deum aeternum Ddsi unum , verumque Cesi , ae terra Domi num sis talibus simu eris persuasi eram se colere: de hac ratione IdoloIatras sui Dse, non quia salsiim Deum colerent, ut Gentiles , sed quia , etsi verum Deum colere intenderent , illum tamen sub imagine sensibili colere V
luerunt . Hoc autem Haeresiarcha iste excogitavit, ut inde inferret Idololatriae crimen nos non effagere, qui li-cEt verum Deum colere inte amus, illum tamen saepd colimus sub imaginibus sensibilibus repraesentatum.
gales , inter quos Vollius lib. I. de orig., Θ progressu IIo Iarr. e. 3. arbitrans Dis amoniam, nimirum superstitionem Numinis, de Idololatriam non solum esse , ctan homo alium colere a
Deum in animum inducit; sed etiam si cultum Religiosum mandato Dei adversantem vero Deo praestet, ut si in Creatura tanquam symbolo divinum repraesentante numen , Deum verum
adoret. Hanc, inquit, inita Idololatritam Israelitarum adorantium in Vi- Iulo Deum, eandem suisse Michae in suo Simulacro, de quo Iudie. x ., de Ieroboam in suis Vitulis , quos i Dan , & Bethel constituit , ut legere est I. Reg. I a. v. a S. At Iono aliter filiae Idololatras Achabum, avosque, qui adorando Baal, Astaroth &c., salsa numina adorabant, & non solum verum Numen in imagine salo, vel cultu irreligioso. Ita Uossius. Videndummodo est, an vera dicam hi Novato
. II. Quid adoraverint Hebrai in ritu
D tum suerunt Idololatrae , non praecise . quia in illo , ceu in Symbolo . vel Imagine adolaveaint verum
Deum, sed quia in illo intendetunt
adorare , & eolere falsum Nume , quale adorabant AEgyptii. In prima parte huius asserti dixi ,
Israelitas non praeiιὸ suisse Idolol tras , quia in illo Vitulo adoraverint verum Deum : Non enim dissiteor, Id lolatricae superstitionis reum sor eis, qui sub symbolo vetito, vel sub im gine falsi Numinis verum Deum adorare praesumeret, & ob id etiam damnandos , ut in speciem Idololatras Israelitas , si sub Ima ine Uituli in stituta ad repraesentanὸum, & cole dum salsum Numen AEgypti oriun, intendiment adorare verum Deum. Idemque damnarem tanquam si perstitionis reum , de vehementer de Idololati i
suspectuin, qui sub effgie bovis, vel
aliqua ignota imagine, aut ritu pQ nico intenderet colere verum Deum et
quia quod natura su1 malum est, vel usu , ω c suetudine ordinatum ad salsi numinis, & salsae religionis protestationem , non potest intentione utentis cohonestari , dicente S. Augustino contra Mendacium e. 7. ea , qua constat esse peresua , nullo bona eausa obtentu , nullo quasi bouo fine , nuIIa -- Iut bona intentione facienda . Quapropter damnati , Clemente XI. sunt ritus , & ceremoniae , quas Neophili Sinentes exhibebant Confusio, ac desunctis; etsi protestarentur , iis se colere , non Confusi urn , aut defunctos , sed verum Deum . Cum ergo Hebraei adorando Vitulum , exterius adorarent, quod AEgyptii sacrilege adorabant, non iuvaret illos bona intentio , nimirum adorandi in illo Vitulo verum Deum .
s de haec est secunda pars afferti Hebraeos fuisse Idololatras , quia de tacto in illo Vitulo intenderunt colere, dc
adorare Apim , aut Ser.rptra , que Egyptii adorabant, ut Deum in Boisve , de Vitulo . Et probo ex eorumdem Hebraeorum petitione, qu4 accedentes ad Aaron Exod. 32. v. I. dixerunt furge , De nobis Deos , qui nox praeedant. Volebant Deum ab nomine
iactum , qui eos doceret viam per D
60쪽
sertum, quam nesciebant . Si autem intendi lent petere symbolum verj Dei, non dixissetu De mbis Deos, sciebant enim . Deum Israelis , & verum , non esse saelibilem ab homine , sed factorem
omnium. Volebant ergo, ut Aar'lia,
sibi saceret Deos , quos viderant ii AEgypto, & quibus multi eorum sorte servierant . mod evincitur facto. Αa-
Ton namque, eorum mente percepta,
statim constavit eis vitulum, eumque proposuit adorandum. Sed quare vitulum Cur non potius columnam admodum nubis , aut ignis , sub quibus Symbolis eos praecedere verus Deus consueverat At sciebat Aaron, eos velle Deum, sicut viderant apud AEgyptios , ut dicit Hierondimus in e. 4. ea. AEgyptii autem colebant Bovem taminam , seu Uitulam, Isidi sacram , nomine Apim, ac Serapin . Unde Viluiniam potius, quam Uitulum conflasse,
Veroumile censent non pauci, cqlore nigram, quadrato in fronte candidam, ac maculatam in tergo , ut censet rodotus , sive in latere dextro, ut ali . Eum erso voluerunt, quem colebant AEgyptii r at hi in Uitula non colebant verum Deum , sed Bovem , Apim sci licet, ac Serapin; hunc ergo colue-xunt , non verum Deum. VI. Totum hoc confirmat faelum Ieroboami, qui, ut averteret Populum
1 sacrificando in Domo Domini in Ierusalem , secit duos Uitulos aureos more scilicet AEgyptioὶ dicens: Eece Dii
rui Israel , qui te eduxerunt de terra , ut legitur 3. Reg. 22. v. 18.
Posuitque unum in Bethel, & alterum in Dam. Scio, Uodium supra relatum velle, Ieroboamum hos Vitulos constasi se, ut Populus verum Deum in eis adoraret. Sed contrarium dicit Scriptura ibi υία. ubi legitur, Ieroboamum immolasse Vitulis: & e. 23. v. s. Uxor Ieroboam increpatur ab Ahia Propheta his verbis et Vade, ω die Ieroboam ... operatu; er mala super omnes, qui fuerunt aute te , ω feeisi tibi Deos alienos . O conflariter. Dii autem alieni ,& eoastatiles non erant verv. Dcua . Nec video, quomodo eontrarium cul-
quam suspicari liceat: Si enim Jer boam nil aliud voluit adorari in Bethel, & Dan , quam Deum Verum squi in Templo Hierosolymitano ad rabatur: quare ibi posuit Vitulas, Mnon posuit Arcam ad formam illius, quae sedes Dei erat in Templo Hierosolymitano . VII. Veriam , etsi darem gratis Calvino , & Vossio, Aaronem , & Iero boamum non Intendisse proponere Uitulas Populo , ut in eis adoraret salsum Numen AEgypti oratiri, sed ut in illo signo adoraret verum Deum: hoc enim sorte erui posset ex verbis illis
Aaronis , Exodi 31. et . s. clamantist Cras solemnitas Domini es, non Vituli, seu Apis; & Ieroboami animulmis non alium fuisse, nisi ut Deum, quem Populus adorabat sedentem super Cherubim in Templo Ilierosolymitano, adoraret in Vitulis, quas posuerat in Bethel, & Dan, ne eundo in Ierusalem cor Populi averteretur ab eo ad Roboam; quod indicare videtur Ios
phus lib. 8. antiquit. Iudaic. e. 3. Nun
quam tamen dabo , Populum in illis Vitulis adorasse Deum verum, sed revera in vitulis More AEgyptiaco suain adorationem fixisse. y III. Hoc Demonstro. Observando primo, quod AEgyptiis solemite erat Bovem, & Vitulum pro Deo colere: ut
habetur Exoda 8. v. 1 Item huius, ac caeterorum animalium , quae colebant,
effigies , & simulacra in suis templis
habere consueverant , ut refert Pomponius Mela lib. I. e. f., & Strabo tis. 7. 3. Tempore, quo AEgyptiis servierunt, plerique Hebrςorum superstitiones AEgyptiacas imbuerunt, indeqAcquovis tempore propensionem ad Idο- lolatriam coluerunt.; quae reprehen
dunt Iosue 14. v. r4. auferre Deos , quiabus servierunt Patres vestri in Mesopotamia , ω in Euvio . Eaechiel. c. LO. v. T. S. , Er e. x3. ν. S. Insuper Θ DNnieationes fuar , quas haburrat in AEv-pto , non reliquit. momodo igitur credi potest , populum assuetum adora.