장음표시 사용
131쪽
mgoroso, qui solis conuenit corporibus, ut ipse hic ait; nam de caeteto certum est ipsum admisisse transitu secundum praesentiam substantiae spiritualis de uno loco in alium, ut patet ex lib. 2. Retract. cap. 24. ubi ait De inferis magis mihi indeor decere debuisse, quod sub terris sint ,
quam rationem reddere, cur sub temris esse credantur ι siue Leantur , quasi non ita sit.ex qua retractatione habetur eum sentire receptacula ad quae migrant animae, siue in aeternu siue ad tempus puniendar, isse it laco corporeo, & consequenter motum ex hoc loco nostro ad illumelle verum motum localem, sed improprium, & aequivocum: & lib. II. de Gen. ad litteram cap. 33. adhue clarius de Christi Domini anima sic loquitur. Et Christi quidem animamve e v ae ad ea loca, in quibusρα
catores cruciantnr,υι eos solueret a torment A quos esse Ioluendos occulta n bisIua issima ια cabat, non immeriis to ered tur. 'somodo enim aliter a .cipiendum sit quod dicrum eo. uem Deussuscitauit a mortuissolutis doloribus inferorum, quia non poterat tenera ab eis . c. Admittit igitur S. P.&modum essendi in loco in creaturis spiritualibus, & secundum praesentiam sub stantiae. & secundum Ope rationem, siue applicationem virtutis, &solum negat illis modum eia sendi in loco, & motum localem proprie dictum,qualis est ille corporum, secundum quem dicuntur e .ck
cati competit parti laci, quod.Spiri
tibus competere non potest, qui carent partibus. Dico seeundor tam late paterra modum,quo Angelus potest se m uere localiter, quam late patet modus,quo Angelus est in locoMoquod mouere se localiter,mhil asilid est y, quam successu E esse in pluribus t
c is, quapropter omnibus i liis modis,
quibus in dubio primo dietium ea
Angelum esse in loco,tot etiam modis dicendum est eum posse moueri localiter, hoc est successive esse ilia alio, & alio Ioco i Dico tertio. Angelum posse m0
ueri motu continuo, ut communiter
fatentur Theologi, eo quod, licet substantialiter sit indivisibilis, habet
tamen ratione quantitatis virtutis quamdam virtualem extensionem,
propter quam potest ad certam spheram spatij suam praesentiam diffundere, & sic potest locum, quem Oc'cupat, paulatim relinquere, & vicinum similiter motu continuo,& non interrupto subireι quod ostendit ita se habere modus, quo anima ratio natis existit in toto corpore, esto, Sipsa spiritu Mis,& indivisibilis sit, quς ratione suae virtualis extensionis est in toto corpore, & postea in obitari Plurimum paulatim deserit inser mare corpus, donec penitus separa ta alium occupet locum,quem antra
132쪽
D E NG ELIS. II Rnon occupabat: sic de Angelii est ex una parte nullum motum pota
enim par ratio de illa,ac de illis,quibus positis. Dico quarto. Angelum iuxta comuniorem sententiam, posse se mouere localiter motu discreto, ita scilicet: ut eodem interpolate diuersa - loca adqquata acquirat,itaui primo deserat totum locum sibi ad quatu, reducendo se ad minorem partem illius,ibique per aliquod tempus ma nendo, &postea se transferendo ad
alium locum sibi adaequatum; quod esse instantaneu indivisibilitate proprie, & rigorosh dielai eoquod omnis motus intrinsech, & essentialiter componatur ex subiecto, termino a quo, & termino ad quem,ex quibus necessE e st, ut unus succedat alteri;&ex altera parte in rebus corp reis nullam dari entitatem vere, &realiter, ac proprie indivisibilem a manet ex hoc capite in hac sententia non posse inferri discretionem motus Angelici, sed solum primo mo- adhue clarius habetur in modo es- do. Dices. Angelus potest simul defendi in loco per operationem, quo serere unum totum locum, & acquia potest verbi gratia per totam horam rere totum alium immediate proxi- operari in loco sibi adaequato,& p sea per morulam nihil operari, deinde operari in alio loco distanti; &hoc modo sequitur motum illum e se discretum ratione interpolationis. Aliqui explicant motum diser turn Angeli, per hoc, quod componatur ex pluribus motionibus insta-taneis sibi inuicem succedentibus ;quod probant ex eb, quod Angelus possit inanstanti deserere unum lincum adaequatum,& acquirere alium immediatum,& sic deinceps acquire
gulos per singulas mutationes instantaneas. Huic sententiae subscri-Bit Becanus prima parte tractatu de Angelis cap. primo qu. 6. concide in sententia docente dari aliquos
incitus instantaneos recte infertur.
erum cum in physisis ostenderimmum; sed talis mutatio est instant,nea, cum sit tota simuli ergo Angm
lus potest in instanti se mouere, &mutare locum. Confirmatur, quia Angelus non habet partes; ergo potest se totum simul transferre de uno loco in alium Iocum proximum; ergo non eget tempore. R. distingu do maiorem ; potest deserere totum
locum simul itaui illa derelictio non
componatur ex termino a quo,& texmino ad quem nego; itaut componatur, transeat; Minorem pariter duestinguo: talis mutatio est instantanea, inadaequate, concedo,adaequa- te nego; & sic etiam distinguo conis sequens inadaequale enim dicitur
moueri, seu motus,quatenus accip-tur solum unum,uel alterum ex componentibus motum, idest vel subisctum, vel aliquis ex duobus termiis
133쪽
ria. CONTROVERSIM TERTI nis; vel etiam duo, puta subiectum,& alter ex terminis; adςquate vero, cum accipiutur simul, & coniunctim subiectum,&duo termini; numqua possunt esse instantaneo; sed necessario iriuoluitur successo, cum semper essentialiter requiratur negatio in uno, vel pro uno termino; qui habet oppositionem priuatiuam cualio termino, ut explicaui in primotomo Philosophiae naturalis cap. de motu; Aduerte tamen quod ly insta-tanee sumitur a me non in toto rigore, sed virtualiter,quatenus respectu nostri ita cito fit, ut naturaliter videaturinon posse fieri celerius; nam dGcaetero in rebus corporeis, siue per-'manentibus siue successi uis non ad mitto nec puncta, nec instantia sor- maliter indivisibilia; sed solum vir- tualiter hec dari censeo in continuo, ut suo loco dictum est. Dico quinto. Angelum non posise naturaliter secundum praesentiam suae substantiae moueri de uno extremo in aliud extremum distans, quin transeat per medium. Est communis sententia in scholis eorum,qui tenent Angelum esse prae sentem loco
per suam substantiam, Est enim ii intelligibile; quomodo Angelus naturaliter Roma discedens possit peruenire Constantinopolim, non tramscundo uer loca intermedia . Th
m istae vero, qui tenent Angelos noesse in loco, nisi per operationem transeuntem , facith explicant eos
posse hic Romae operari, & postea Constantinopoli nihil operando in
medio. Dixi naturaliter, quia non repugnat supernaturaliter dari talem motum; cum Christus Dominus in cet
lo existens passim fiat praesens in plurimis hostijs,non tranteundo per medium; siue fiat per aquisitionem no ouae ubicationis solum, siue per reproductionem, siue alio modo;praeterea plures Theologi censent totum sanguinem, ex quo corpus Sanctissimi Domini Nostri Iesu Christi forma. tum est, illico fluxisse ad locum conceptioni destinatum non transeundo per loca media. Denique probab, te est corpora Sanctorum glorificata posse transire ab extremo in extremum sine medio; Hoc Becanus loco citato probat ex lib. de leogniatione verae vitae cap. 6 . quem P tatiesse S. P. N. Augustini, sed re u
ra non est, ut patet ex censuris L
uaniensium,& ex lib. Cardinalis Bellarinini de Scriptoribus Ecclesiastiacis, & idcirco in nouissimis impreμsionibus emendatissimis reijcitur ita
appendicem tomi 9. habetur enim in dicto loco αuam eiis nunc amiamas ab Oriente in Occidentem cogit trone eruenit, tam euo tune pilud compus t c eruenire poterit. Dicit ibi Becanus S. P. hoc alibi docer . quod tamen adhuc non inueni. Eκdinis colligitur, diuinitus, seu s pernaturaliter posse Angelos tram
134쪽
DE N O E L I S. 1 ssire de extremo in extremum etiam quoad praesentiam substan-ΩOu transeundo per medium nec tiae.
De intellectu, & cognitione Angelica.
Angeli cognoscunt se serper suam subflautiam.
Ex lib. 11. de Ciuitate Dei Cap. 29.
Meliseipsos ibi melius, quam in se sis, verumtamen, se in seipsis sciunt, facti sunt enim, s almae sunt quam rue quι fecit.
De intellectiva Potentia, & cognitiOnibus Angelorum . .
DVbia sequetia hic colligorquia
de illis non habeo propria axiomata S. P. sed supponuntur ab eo, ut iam communiter nota,nec ha
bere aliam dissicultatem ab illis,qus in scholis de quacumque creatura intellectuali pertractari solent, eorum quaedam hic breuissime attinisgo, eo quod viam parant ad ea,quae postea in sequentibus dissicultat,bus sunt dicenda. Primum est. Vtrum intelliget Angeli sit eius substantia. com muniter negatiue, quod probant P a Tho-
135쪽
Thomista ex eo, quod nulla crea
tura potest esse sua actualitas; hoc enim est proprium actus purissimi. qualis est Deus; sed intellectio est actualitas Angeli; ergo non potest
osse eius substantia. Haec tamen ratio me non conuincit,eoquod non
est certum, quod nulla creatura po sit esse sua actualitas, in suo genere; nam de facto omnis forma simplex est sua actualisas; non est enim compo sita ex subiecto, & actualitat ;alias non esset simplex, di oporteret dare processum in infinitum; ad
illud, quod dicitur hoc esse propriuactus purissimi; Respondeo esse proprium eius esse actualitatem purissumam carentem quacumque Potentialitate tam subiectiva, quam obie-iua;quod non habet ulla crearura,
cuicumque enim necessario competit potentialitas obiectiva, idest non repugnantia ad esse, & ad non esse; nec diuinitus potest fieri, quod detur aliqua creatura, cui haec no competat; alias non esset creatura,
at hoc, quod est carere potentia subiectiva, optime conuenit pluribus entibus creatis simplicibus, ut Angelo cuicumque formae simplici; ac proinde, quemadmodum Ang
Ius sibi identificat alia praedicata, &suasmet differentias, specificam scilicet,& indiuidualem, sic non vide tur ex hoc capite repugnare quominus intellectso identificetur cum Angelo, si non de facto, saltem de pos
sibili. Probant secundo quia si late,
ligere Angeli esset eius substantia , esset subsistens, & hc non posset e sic, nisi unum intelligere, siue una intellectio; ac proinde noa posset assignari disparitas graduu in intelligendo, ita una intellectio sit persectior
quam altsra;cum hoc contingat propter diuersam participatione ipsius intelligere. Contra hanc rationem stat, quod non repugnat intellecti nem esse subsistentem, sicut non repugnat ipsam potentiam intellectivam, ut identificatam cum ipsa substantia in sententia, quam ego se
quor, & est S. P. esse subsistente .
Ad probationem R. non esse inconueniens dicere quod tunc in ivno quoque intelligente daretur unum tantum intelligere; cum quo tamen stat, quod una intellectio esset per sectior altera non quidem in uno, &eodem indiuiduo, sed in diuersis imdiuiduis: quo pacto unus Angelus est perfectior altero ratione differentiae suae e sentialis, ac etiam indiu, dualis. Probari posse sortius videtur eκ eo, quod si intellectio Angeli esset eius essentia, semper esset in actu intelligendi omnia, quae per totam aeternitatem intelligit; sed constat ex Sacra Scriptura non esse semper i actu intelligendi ea omnia, quae pinstea successive intelligit, habetur enim ibi unum Angelum indicar alteri; quid agendum; ergo talis intellectio non est de substantia Angelis
136쪽
si hare tamen ratio non conuincitde qaacumque intellectione, posset enim responderi suificere ad intentum,quod aliqua intellectio identificetur cum ipso, ut intellectio Dei, ut primae causae, vel sui iplius, a qua nopotest cessare; propterea puto selum rationibus topicis suaderi intellectioncm Angelicam no posse identificari
cum illo, non autςm ratione de n
. Secundu' dubium est: Virum intelligereangeli sit eius esse. Respo- dent gatiue Thomistae, & probant, eoquod sequeretur, quod sicut esse Angeli est totum simul, ita,& esset totum simul eius intelligere respectu omnium intelligibiliunia; sed intelligibilia omnia sunt infinita; ergo etiam eius intellectio esset infinita. Maior est certa, quia ubi datur identitas inter duo praedicata, si unum est totum simul, etiam ait rum necesse est esse totum simul; noenim possunt identiscari ens permanens, & ens successivum: minor est etiam in confesso apud omnes; cum non possit assignari terminus in I
bus intelligibilibus: Consequentia
probatur, quia intellectio specifica. tur non solum a subiecto; sed etiam ab obiecto; ac proinde si hoe est infinitum, necesse est etiam intellectionem esse infinitam; quod non potest habere locum in Angelo, cum esse Angeli sit determinatum tam secundum geam quam secundum specie, quod non competit intellectioni Angelicae, quς cum non sit in specie Angeli, sed possit essentialiter specificam ab omnibus speciebus entis, erit infinita. & in determinata. Haec ratio patitur magnam discultatemia,
nam aliud est esse infinitum in essendo, aliud este infinitum in represon
tando, de bene potest stare, quod aliquid sit finitum in esse, di quod sit
infinitum inrepresentando, ut patet in visione clara Dei,qua representa tur eius infinitas in omnibus attributis, & persectionibus Diuinis, & ta' meo ipsa est finita,& determinata iaesse,& in genere cognitionis interulectualis, & in specie visionis. Praeterea cum quaeritur an intelligeri. Angeli sit eius esse, non est necesse,
quod quaestio procedat de intellectione cuiuscumque obiecti, suis ceret enim ad verificandam conclusionem, si intelligere alicuita obiecit verbi gratia sui esset identificata civesse ipsius, esto intelligere aliarum rerum esset distinctum realiter ab ipso. Tertium dubium est. An potentia intellectiva Angeli sit identificata cum eius essentia, Respondenti
etiam huic Thomistae negative, de probant ex dictis dubio praecedenti, eo quod intelligere Angeli non est
eius esse; ergo nec etiam potentia
intellectiva; probant costsequentia, quia diuersis actibus admuatis dest specie differentibus correspondent
137쪽
propriae potentiae achequatae, & realiter inter se contradistinctae. Contra hune discursum stat, quod non semper requiritur tanta distinctio in
principiis, quanta est in principiatis,
siue in effectibus: quapropter, cum, ut dixi in tertio tomo Philosophiae naturalis cap. de potentijs anima ,sit expressa sententia S. P. quod potetiae anime non distinguuntur realiter ab ipsa anima, prout se tenent ex parte ipsius, praescindendo ab organis; unde potentiae vegetatiuae, &sensitiuae in ad quate sumptae identificantur cum substantia ipsius an, mae; Potentiae vero spirituales adae. quate omnino sunt idem cum ea, &solum interuenit distinctio virtualisl ratione quantitatis virtutis ipsius anime,& dsuersorum connotatorum ex
parte terminorum; sic pariter in prς-ienti philosophandum est de poten-lijs spiritualibus ipsus Angeli, tanto magis, quod etiam in rebus co
poreis, in quibus datur maior diuersitas, & multiplicitas, quam in spiritualibus dem luminosum illuminat, calefacit, &exsiccat,& eadem substa. tia corpore a producit in se suas pro, Wietates physicas realiter ab ipsa substantia distinctas; ut patet in aqua . quae reproducit in se suam frigiditatem amissain,suam fluiditatem postquam fuit congelata, suam humiditatem &c. & tamen est una, & eadepol entia aquae, per quam producit
haec accidentia propria iii se ipsa. ;
nam alias opporteret dam processum in infinitum; crgo similiter Amgelus per potentiam intellectivam. identificatam cum sua mei substa tia poterit producere intellectione realiter a se ipso contradistinctam. in
Quattum dubium est utrum dentur in Angelo intestedius agens, di intellectus possibilis. Respondent
Thomitiae negatis,et eoquod nulla est necessitas ponendi intellectum agentem in Angelo; cum enim iste
detur ad redd cndas, seu Producen
natas ad hoc, ut intel .eetus possibilis possit exire in suum actum,& Ang lus non accipiat species materiales
ab obiectis,quς postea sint reducendae ad esse spirituale, sed immediate
a Deo in sua creatione eas acceperit infusas, nulla est necessitas ponendi huiusmodi potentiam intellectuale agentem; discursus iste esset optimus, si esset ertum Angelos num quam accipere species ab obiectis.
sed de hoc est difficultas magna; na Scotus in secundo dist. 3. qu sit. Vbtilita Ricardus qis. 6.& noster Greg Ariminensis dist. 7. qu. s. sentiu0t Angelos accipere species ab obiectis: nihilominus.
Dico probabilius esse in Angelis
non esse intellectum agentem pro prie dictum. Probatur ex communi consensu aliorum Theologoru, SceSprς dicta ration eicum intelligant omnia obiecta per species immateriales
138쪽
non verb a rebus acceptas; hoc enim,quod est accipere species a r bus corporeis, arguit magnam imperfectionem in cognoscente; quae non debet admitti in natura spirituali perfectiori quolibet ente cocpOreo. Aliqui dicunt nec etiam dari in
eis intellectum possibilem proprie dictum, eo quod a principio creat:O .nis semper sunt in actu secundo intellectionis sui,& Dei; ac etiam plurimorum aliorum oblectorum.Si d cas in ordine ad multa alia obiecti esse in potentia tam in ordine adactum secundum, quam in ordinoi ad actum primum, & consequenter saltem sub hac ratione posse dici habere intellectum possibilem. Resp ,den intellectum possibilem propriε dici in ordine ad intellectum agentem, quo carent; nam etiam in ordi-
me ad haec obiecta, ad quς sunt in potentia, non formarent tibi species , quando ea deberent intelligere; sed acciperent sormatas, & infusas ab ipso Deo. vel etiam Brte ab alijs Angelis:& prperea intellectus Angeli non est pura pineotia in ordine intelligibilium, cum possit ab omni
actu cessare; aequivoce vero admittam posse dici habere intellectum possibilem, eo quod naturaliter possint recipere, di producere suam imtesIectionem Quaestio ista, ut vides, est de voce; posito enim, quod nomine latcilectus possibilis veniat so-ῖ E L I au b . - r 9, tum,& proprie qui habet respectam
ad intellectum agentem, a quo reci piat species depuratas, & redditasipirituales; certum erit non esse in
illis intellectum possibilem propriet
dictum, posito quod dicatur eos re cipere quascuinque species a Deo. Si verti dieamus nomine intellectus possibilis venire quamcumque pintentiam intellectualem crearam recipientem quemcumque actum o diuatum ad cognitionem, siue sint species impressae, siue verbum mentis; ut propterea dicatur etiam intellectus passibilis a patiendo, idest a
recipiendo actum secundum, siue formam aliquam spiritualem, liue hanc receperit a principio suae creationis, siue postea; in hoc sensu nulla est difficultas posse admitti in eis imtellectum passibilcm, siue possib, .lem proprie dictum. 3Dices primoreum Scoto eontra primam partem nostrae assertionis. Intellectus agens est quedam persinctio naturae humanae; ergo non debet denegari Angelo, qui est natura persectior. Probatur consequentia.
Natura persecta debet habere vi tutes, & facultates, quibus possit acquirere sibi suas persectiones. &exire in aetiis secundos sibi proportionatos; sed cognitio plurium obieetorsi verbi gratia uniuersesium, di singulatium est actus proporti tus naturae Angelieae, es non potest iu eam produe, nisi habeat intelle ctum
139쪽
etum agentem, sicut non posset humana, si eum non haberet; ergo omnino necesse est ponere etiam in Angelo in testectum agentem. Minor
in qua est difficultas, probatur; quia singularia in qualibet specie sunt i numerabilia, & cognitio distincta . uniuerialium, qualis est illa Angeli,
quae non est confusa, continet, & in-- cludit, vel saltem necessario supponit cognitionem omnium, & sing lorum indiuiduorum;sed horum omnium non habent Angeli species in- ditas; cum haec sint innumerabilia; ergo debent habere principium, pcrquod possint acquirere species impressas proportionatas, quibus poslint exire in actum cognoscitiuun
illorum; hoc non potest esse, nisi intellectus agens; ergo omnino nece
se est ponere in illis intellectum agetem. Respondent Thomistaeiintellectum agentem non pertinere ad persectionem simpliciter naturae humanci sed ad persectionem eius, quatenus est natura impersectat immo in
genere creaturarum intellectualium
imperfectissima, cum in tali ordino sit pura potentia,& Ut est pura potentia subiectiva, & activa, sed in completa sit acquisitiua proprie persectionis. & complementi, per quod possit exire in actus secundos; pr Pterea ut est in potentia ad illud supponit eius absentiam. quod importat impersectionem. Ad probati nem re oadent; nauiram Angelicam habere a principio omnem petfectionem completam in rationGprincipij activi, & ideo non indigere virtute ad illam acquirendam, Gcut indigentaliae naturae,quae ponulcarere suis perfectionibus, vel complementis eorum, vel quae non habent a principio suae productionis
Omnem suam persectionem, sed debent illam acquirere paulatim. Dices sec undo. Si in Angelo nodatur intellectus agens, hoc maxime erit, quia in eo semper intelle.
eius est in actu, & eius obiectum est semper intestisibile in actu; sed ubrumque: est falsum; ergo &c. Prob. Minor, quia Angeliis non semper iatelligit ea omnia, quae potest inteli, gere, & eius obiectum non solum comprehendit res immateriales, sed
etiam materiales, & corporeas; quae
cum sint intelligibiles solum in pintentia, possimi per intellectum agentem fieri intelligibiles etiam in actu; ergo &c. Respondent Thomistae caCaietano prima parte qu. q. art. 8.dub. primo sufficere, quod si semper in actu respectu aliquorum intelligibilium; eius enim obiectum primarium est quidditas immaterialis;& motivum, quod est primum obiectum respectu Angeli, habet ratio
nem, & obiecti, & speciei intelligibilis, quod est ipsa essentia Angelis
non sic se habet res in ordine ad c gnitionem nostram pro hoc statu ;nam obiectum motivum animae ra
140쪽
tionalis unitae empori secundum Ordinarium, di naturalem modum imtelligendi est res materialis, quia n,
hil possumus nunc intelligrae quid-ditatiue, nisi naturas rerum sensib,
lium; obiectum vero terminatiuum
semper est cum dependentia a phantasmatibus. ut docet Aristoteles lib. 3. de anima textu 3 o. non sic est de
Angelo, qui inteligit per species in materiales, & independentes a V ciebus sensibilibus. Hoc, quod mihi videtur dissicile in hac sententia, est, unde habeatur, quod Angeli omnia omnino obiecta intelligant per species inditas a Deo, & nulla omnino per species ab ipsis rebus acceptas; si enim dicas hoc haberi ex perfectione ipsius naturae Angelieae; contra
est, quia est quid perfectius posse intelligere utroque modo, quam uno
tantum modo; tanto magis, quod nulla sufficiens assignatur repugnantia, Propter quam necessario pt d, cendum supra illum modum perfectiorem non posse Angelum habere hunc alium, esto minus perfectum;& praetere intra idem genus rei qui potest id, quod est persectius, potest etiam id, quod est minus perfectum, ut verbi gratia qui potest producere octo gradus lucis, vel caloris, potest etiam producere duos vel tres, estos E L I s. I 2Iisti sint quid minua persectum,quam illi; sed de noe infra redibit sermo.
Dubium secundum est: an in Aa- gelis detur alia cognitio praeter i tellectivam. R. negative. Probatur primo quia:Angeli non habent cor. pora sibi naturaliter unita, quorum sint formae substantialiter ea informantes, per quae possint habere cognitionem sensitivam. Dices, quod
sicut possunt exercere alias opera. tioaes vitales, ut loqui, generare,ambulare, manducare, &c. in corporiabus assumptis, sic etiam poterunt exercere cognitionem knytiuam. m. iam supra in secunda Controuersia dictum esse: Angelos non exerce re proprie illas operationes vitales, quae intrinsece,& essentialiter vitales sint, sed solum quoadmodum; ae
m inde sicut non possum illas, sic
nec etiam potant excrcere istas.Probatur secundo,quia ad ordinem unia uersi spectat, ut sicut dantur substantiae totaliter corpores, sic etiam dentur substantiae totaliter spirituales,&intellectivae, & non solum partiat,
ter, ut est honio, cuius cognitio alia est intellectiva , alia sensitiva; ideo enim Angelus vocatur mens, & intellectus, ac etiam intelligentis ab solute, non sic homo,