Axiomata theologica sancti patriarchae Augustini S. Romanae Ecclesiae doctoris maximi de angelis quibus explicantur difficiliora, quae de illis controuertuntur in scholis. Dubijs ex illis ortis breuiter disputatis, & resolutis. A p. Benedicto a S. Ia

161쪽

uir ad e xtra, c diuidit singulis pro- sectiores inteligunt perspeciesvm ut vul ; ergo nulla est necessitas asse. :ue aliores, sequitiar Angelos sup rendi, quod persectioribus Angelis mores habere ieientiani minus per quoad substantiam persectiores sint sectamquam Angelos inseriores ,ra ditae species uniuersaliores. R. ex .quod est contrsi doctrinam S Dio-S. Tho. Deum valde congruenter 'si, supra traditam, de oontra ratio omnia iecisse; ac proindE sicut iuxta nem. Ιχ. ex S. Tho. qu. I S. supraci Proportionem perfectionum natib iram striae. 3. ad a. hoe quod est coralium fuit distributio donorum su- gnoscere uniuersaliter dupliciter ac pernaturalium, sic etiam, & a sertio- cipi posse, primo ex parte rei cogniri diuisio comprincipiorum,quς erat litae, Vt si cognoscatur solum gradus necessaria ad operationes, di max, i uniuersalis rei, sic enim cognoscun me vitales exercendas; ac proindi. . tur inferiora lamm in confiiis,3e codebuisse, illa infusio specierum fieri dequenter imperfectius, quam si co iuxta proportionem naturalis perse- gnoscerentur in particularii secundcctionis Angelorum; itaui quo magis . ex parte medij cognoscendi. & hoc unus Angilus est alio perfectiuti eo 2 modo est perfectius cognoscere ali intelligat per speciςs simpliciorς quid in iniuersaliὸ perfecti, est enivniuersaliqres. h cistellectus, qui per unum uniuet. Dices quartor quod cognoscitur se medium potest singula propria, Ain particulari, clarius, & distinctius particularia cognosceret quam qui cognoscitur, quam quod cognosci- non potest, sed indiget diuersis aliis tur in 'niuersalis ergo si Angrii pei imediis minus uniuersalibus. -

De obiecto intellectus Angeli.

adens cognoscit se per suam substantiam. Ex Lib. s. de nin. Cap. 3-

162쪽

Vtrum Angelus cognoscat se ipsum per

suam substantiam, an vero per spe-t ciem

IN superioribus dubii, saepe dictu

est, Angelum cognostere seipsum per suam substantiam; non vero per speciem superadditam, nunc u dendum est, an hoc sit verum, &an, habeat locum solum in qu stione de facto, an vero de possibili Vtor praesenti axiomate s. Patris, nam licet loquatur de anima ratio nati, nihilominus a fortiori conui cit de Angelo,qui est omnino inco Poreus. Si enim illa etiam pro hoc statu, quoniam est incorporea, nouit

semetipsam per se ipsam, idest sinὰ

specie superaddita, sic enim intelligit hunc locum S. Patris etiam Gre' gorias de Valentia romo primo SDi Putat. q. generali qu. T. puncto p mo, S. sed confra; multo magis hoc Poterit Angel ,qui est omnino in- 'corporeus. & non dependet a phan i ta atibus in suis cognitionibus . Quibus positis.

cognoscere per suam essentiam, tamquam per speciem. Est S. Ilio. prima parte qu. articulo primo, &libro secundo contra gentes cap. 98. nostri B. Egi dij in secundo qu. a. artic. primo, Argentinae ibi qu. z. artici A. conci prima, Bassolis ibidequ. 3. Riccardi etiam dist. 3.artic. qu. prima Opreoli qu. a. artic. Πώmo concl. prima, cum quibus sentiunt communiter Thomistae tam antiqui, quam modem, eamque tuentur Scotus pariter in secundo qu. 2,fqiuramen decipitur in hoc, quod putat S.Th. docere essentiam Asgeli esse totale principium intellectio. nis,&intellectum ipsum Angelicusolummodo passive se habere; cum tamen expressεν. 8. de veritato artic. 6. dicat ex substantia, & intexlectu fieri unum principium intes eis ctriniso Probatur,quia Essentia A MIi habet omnia requisita ad hoe,ut

163쪽

sus; ergo potest eum intellectu sinE. Quaeri hic selet utrum Angeliis

alia specie efferatio cognitionis sui. perseueret semper in sui cognitione, Probatur antccedens, quia est ens ita ut nunquam ab ea cesset. Responin genere intelligibilium,eum sit im- deo breuiter. Sententiam assimatissa materialis, & in eodem genere, iria esse valde probabilem,quam sequu- quo est actus ipse intellectionis. atq; tur Herueus in secundo dist. qu. . adeo actu intelligibilis, est actus a Capreolus ibidem, & SuareZ in meis . proportionatus suo intellectui, tam-. taphili a disp.s s. sect. q. Probatur quam propriae potentiae, illi realiter pri, ex δnalogia ad alia uiuentia, s

Praesens, ut patet ex naturali uni qare habent semper aliquem actumne, quaen actus habet cum illo. ergo vitalem, a quo numquam cessant. Se

poterit Angelus per illam tamquam cundo quia obiectum est illi semper per speciem se ipsum intelligere. praesens, & naturali er determinans D sto secundo. de facto Angelum potentiam illam ad talem actum cupra dicto modo se ipsum intellige- nullo prorsus obstaculo, de quemad-re. Probatur, quia natura refugit su- modum apertis oculis, de datis omperfluum, unde habuit ortum axio nibus requisitis ad viden dum non ,

ma illud. Frustra fit per plura; quod potest potentia visiva n ,n exire in potest fieri per pauciora; sed ipsa sub actum visionis, ita cum in hoc den- stantia Angeli est sulficiens, & con- tur omnia requisita, no Videtur pos naturale principium respectit cogni- se Angelum suspendere hunc actum tionis sui, ut dictu in est; ergo nona ad quem determinatur a praesentia per speciem; sed per se ipsum de fa- obiecti naturaliter. Probatur tertiocio se intelligit . Confirmatur pH- quia si aliquid obstaret,hoc maximemo, quia naturaliter non dantur duo esset libertas ipsius Angelii sed haec principia in eodem ordine, respectu: non obstat; ergo nihil ob stat. Prω eiusdem actionis, quando unum de baturi minor, quia quaelibet actiose est suffieiens, ut patet inductione voluntatis necessario supponit albin caeteris omnibus agentibus. Con' quem actum intellectus, & ne detur firmatur secundo: quia Angelus co- processus in infinitum euelliendum gnoscit suam speciem intelligibilem est ad aliquam primam intellectione per seipsum, alioquin daretur proces independentem a voluntatera eonis sustu infinitumi & hoc ideo, quia . sequenter necessariam, de non libe species est actu intestigibilis,& est in- ram; sed haec non potest esse aliae tra intellectum ipsius Angeli; ergo' quam cognitio sui ipsius Ergo, &α idem dicendum erit de substantiata, Confirmatur, quia si omnes cogni-ΑΠSeli. . tione essent liberae; omnes pende-

164쪽

consequenter deueniendum esset ad aliquam volitionem, quae esset prior quassis intellectione,quod est absur

dum. .

. Dico tertio: Angelum posse cognoscere se ipsum per speciem superadditam tam intuitiue, quam abstractive; Prior pars huius assertionis est Marsilis in secundo qu. 7. artic. pri mo cones. a. & 3.& probatur, quia nulla est repugnati ;nam sicut Deus infundit uni Angelo speciein representantem intuitiue essentiam ait rius Angeli, ita posset dare similem ei, qua se ipsum cognosceret; in hoc enim nulla apparet contradictionis implicantia. Secunda pars huius coclusionis est. Scoti in secundo dist. 3.qu. I O. S. sed quae Nonem; Maioris, Batalis,& aliorum,& probatur,quia Angelus superior cognoscit intuitiue Angelum inferiorem per propria speciem illius, & abstractive per species aliorum Angelorum,cum gene rice conueniant omnes cum illo; &similiter Beati cognoscunt easdem res intuitiue per species influxas, &abstractive per species acceptas a rebris; ergo etia quilibet Angelus p terit cognoscere se ipsum intuitiue per suam essentiam, vcl per propria spec temo abstramue per species representantes alios Angelos conuenientes secum in eodem generet hoc

enim, quod est, Angelum naturat, terin intuitiue cognoscere seipsum GELIS. - a Asnon tollit;quominus possit habere, aliam notitiam abstractivam sui, sicut ex eo,quod per connatui ales species cognoscit intuitiue alios Angeialos, non impedit, quo minus eosdepossit cognoscere etiam abstractive; Confirmatur ex eo, quod iste duae cognitiones sunt diuersae rationis,de non sunt ad inuicem contrariae, cum sint in eodem subiecto, & versentur circa idem obiectum materialiter sumptum; nam postea ex diuersa ratione formali, sub qua attingitur ab illis,diversificantur etiam illae cognitiones inter se. Pro solutione eorum,quae contra praedictam Doruinam,& praecipue contra primam, de secundam Conclusionem opponi solent;Aduertem dum est ex S. Thoma qu. 8. de Veritate articula Cin corp.& alibi. Duplicem esse in Universo ordinem rerum, alterum entium, quae dicuntur naturalia: alterum vero eorum, quae

dicuntur intelligibilia. Ad primum spectat quidquid habet rationem et tis realis, siue sit materiale, siue imis

materiale: ad secundum spectant f lummodo immaterialia; unde ordo intelligibilium est ordo immateria- lium; sola enim immaterialia sunt intelligibilia: materialia vero, quat nus talia, actu non sint, nisi sensibulia, & hoc propter proportionem . quae debet esse inter potentiam, .&.obiectum; quemadmodum enim coepus non potest naturaliter agere in

165쪽

Spiritum propter improportionem, ita nec materiale, qua tale,potest e se obiectum motivum, & proporti innatum intellectus; sed solu,vel quod est in se i inmateriale, vel quod si in sua entitate est materiale, sit factum aliquo modo immateriale,& redactu ad gradum intelligibilium, non quDdem per realem separationem a materia secundum esse,sed per acceptionem formae intelligibilis, in qua materiale immaterialiter rc presentatur. Ponitur hic ab aliquibus inter hos

duos ordines haec coimenientia , quod sicut in ordine entium datur

aliquid,quod est pura potentia subiectiva, quod est materia prima,& aliquid, quod est purus actus, quod est

Deus, & mixtum exactu, & potentia, ut sunt caetera entia inter Deum,& materiam primam contenta,ita in

genere intelligibilium datur purus actus, qui est Deus, pura potentia , quae est anima rationalis coniuncta corpori, & aliquid partim potentia, partim actus,ut sunt Angelus,& an,

ma rationalis;ponuntur tamen com

muniter inter prςdicta sequentes differentiae. Pi ima est, quod non om ne, quod est uno modo in uno genere,est eodem modo etiam in alio;sed aliquando contrario modo se habet, ut patet in anima coniuncta corpori, quam dicunt esse puram potentiam

in genere intelligibilium, & in genere entium naturalium est partim actu,partim potentia; aliquando vero in utroq, genere aliquid utroque modo semper se habet, ut patet 1 Deo, & Angelinquorum hic est partim octus respectu cognitionis sui , partim potentia respectu cogniti nis aliorum, & eodem modo se habet in genere entium naturalium: csi sit actus completus in genere subinstantiar,& potentia respectit accidentium spiritualium,quae recipit in suis potenti s ; similiter Deus est purus actus tam in genere entium inrelligibilium,quam in genere entium naturalium. Secunda est, quod ea,que spectant ad unum genus contrariu, aliquando dicunt ordinem ad alia, vel etiam ad se, ut sunt in alio genere, ut patet in Angelis, qui si consideremur, ut sunt in genere entium,

intellectus Angeli est in illius essemita, ut accides in subiecto,& ut actus in potentia, divi potentia in substatia, a qua fluit. Procedit hec doctrina in sententia Thomistarum,& ali rum Doctorum, qui ponunt intellectum, & alias potentias animae essi accidentia physica realiter distincta ab ipsa substantia animae,physice I quendo; in nostra vero sententia,qui non distinguimus ista, nisi metaphysich, non habent locum, nisi secum dum nostram considerationem,& l gice solum,seu metaphysi loquem do. Consequenter ad praedicta dincent Thomistae, quod si Angeli eo siderentur in genere intelligibiliunt , essentia Anseli comparatur ad intculectums

166쪽

lectum, ut actus ad potentiam, & ut species intelligiollis ad facultatem intellectivam, de sieut intelligibi intrinsecum ad intelligens. His i itur sti explicatisin seeundum nostra principia philosophica metapnysice

acceptis, progredior ad contrari

rum obiectioneS.

Dices primo: Species intelligibblis est actus, & forma intellectus in illo exitans,& inhaerena sed essentia Angeli non est forgia sui intellectus, nec est iu illo, ut accidens in subiecto: non enim informat, aut inhaeret illi um sit ens per se sublistes. ergo haec non potest praestare intel. lectui Angelico id, quod praestat species intelligibilis, & consequenter non poterit esse illi ratio intelligendi se ipsum sine specie intermed a. Respondent Thomistae essentiam Anmli non esse quidem actum intelle. eius in essendo, sed in intelligendo,

de cuius ratione non est,ut inhaereat

potentiae, illamquae physice laso met, nisi sit accidens, ut est species intelligibilis respectu intellectas; sed suscit, quod si illi untius, quo pacto est unita quaelibet essentia suae

potentiae, & hγc modo non est a surdum, ut intellectus sit in eis nila, tamquam actus in genere entiu dieitentia sit in intellectu, tamquam

actus in genere intelligibilium, &tamquam obiectum intrinsecum inpotentia intellectiva. Haec doctrina

habet locum etiam in sententia iden

tificante potentias eum ipsa substantia animae, vel Angeli, si addatur illa limitatio, ut quod Thomiste accipvit per unionem physica m iptius 'potentiae cum estentia, nos accipiamus peridentitatem, & metaphysice solum. ut patet in ipso Deo, in quo non est dubium in omnium sententia intellectum identificari cu essentia ipsius,& tamen ha ac prestare ei perseetuli.

mo modo qaod praestat in uobis species ipsa intelligiollis imperfecto

modo inhaerendi, & informandi. I .ces secundo. nulla substanti est immediate activa, ut est communis sententia inter domistas; ergo

essentia Angeli non potest praestare id quod praestat species impressat cuius munus est concurrere essective mmul cum intellectu ad producenda ipsam intellectionem, seu verbum mentis. Respondet noster B. i Egi dius tractatu de cognitioae Ang lorum qa. 3. quem sequitur Caiet nus prima parte qu. Fq. arcic. 3. ad 4. & qu. s O. artic. primo: substantia Angeli no concurrere ut elicientem simul cum intellectu intellectionem, sed ut facientem intellectum in actu respectu sui, seu radicaliter, quatenus ab ipsa manet intellectus suificienter constitutus in actu primo per se ipsum ad eliciendam cognitionem substantia'. Hsc tamen responsio non placet pluribus alijs Thomibstis, tum quia conseque aheri tot litactivitatem elim ab a speciebu3T a im-

167쪽

impressis; nam etiam de his posset di litates essectivae actionis realis, &ci, quod nihil aliud praestant, quam physicae; sed tamen producunt

reddere intellectum suificienter in . cies actione intentionali, ac propte- structum, absque eo, quod concurrant effective ad ipsem verbum me. tis producendum; tum quia est ex presse contra Angelicum Doctorem; qui prima parte qu. 6. artic. rc

docet substantiam Angeli uniri eius intellectui, tamquam obiectum intelligibile per modum formae intelligi-hilis, & se habere ad illum sicut. ca lor ad ignem; sed calor ad ignem schabet simul cum eo in ordine ad aliucalorem producendum, ut princi pium activum; eigo pariter, & su stantia ipsius Angeli. Praeterea qu. 8 de Veritate articulo 6. docet ex substantia ipsa Angeli, &intellectit fieri

Unum principium productivum intellectivum, & hoc idein asterunt serrariensis, S Herueus. Propterea

alij Thom istae respondent substantia Angeli non posse quidem esse immediatum principium proximum elicitiuum actionis realis physic ς, siue actus accidentalis per modum potentiae, I virtutis; hoc enim semper requirit, ut sit potentia aliqua prinportionata actui; posse tamen esse ,

I rincipium actionis intentionalis, Rue actus per modum obiecti; si enim hoc potest species, quatenus habet vicem obiecti,multo melius id pol rit facere ipsa substantia, eu habeat omnia sequisita: quod confirmant exemplo talorum, qui non sunt v rea licet substantia non possint producere immediate actionem physi

cam & realem, possunt tamen intontionalem. Ratio a priori, quam assisegnant, est, quia ideo substantia non potest esse immediate activa in actione reali, quia immediatus terminus

talis actionis est accidens; ira orariis terminus immediatus est stis illς suo principioi' unumquodque 'enim agit secundum quod est actu illud. quod

agit, ex eo quod agitur, unde eos

ligitur, quod sit principium ageddi, & ideo princ ipium actionis realis staccidens, verbi gratia igni si qui immediate producit capyrem, ndna ignein, ut obseruat Aristoteles lib. de sensu, & sensibili cap. r eo quod non agat, ut ignis, sed quatenus culidus est; at vero in actione intelligibili, quia id,quod immediate agitur,& producitur, potest in esse intelligi bili,& representativo esse substantia: idcirco principium immediatum i, lius poterit esse substantia, ut est in proposito; intellectio enim, qua AtDgelus intelligit suam essentiam, im telligibiliter, & representative est linfamet substantia eius, & ideo potest produci immediate, licet partialiter,

ab ipsamet essentia. Haec retuli ingratiam sentensiae Tholmstica';nam de caetero hinc etiam fumitur arga mentum non leue ad probandum,

168쪽

Libstantiam esse immediate operatι propter suam magnam imperfectionuam; si enim concurrit ad produce dam cognitionem,seu verbum meniis in esse intentionali,necessario debet etiam concurrere ad pmducendam illam in esse phy sicin quem ad modum nostrς species impressae non

ita comproducunt in nobis esse inte. tionale cognitionu nostrarum, quin etiam simul concurrant ad produc

dum esse phy sicum earumdem; propter a consequenter ad ea, dux dixi in physidis, ubi admisi substantiam .esse immediate operativam respon-MO negando antecedens. Τ ' Dices tertio: unus Angelus non potest intelligete alterutri ver eius substantiam, tamquam per speciem; ergo nec etiam poterit intelliger seipsum per suam: cum si ea dem ratio utriusque. I. . communiter con cessio antecedente negando cons

quentiam; eoquod essentia alterius Anzeli non fit x nita realiter intellectui cognoscentis, & ad rationem speciei creatae, ad hoc, ut concurrat constituendo unum principium t tale cum intellectu ad intellecti nem producendam. & sit eius formale principium, requiratur, ut id, quod habet rationem speciei,sit re liter unitum intellectui, vel illi inhaerendo, vel terminando eius inharentiam, ut fit in proposito. Haec resp-sio non plene fatisfacit; nam quod species impressa untatur,& inhςreat, non videtur exigi propter aliud, nifinem, quia videlicet est accidens physicum, quod ex suo conceptu gene rico exigit inhaerere; quod ii esset substantia intellectualis proportio nata, & intime presens, nihil videtur

obstare, quo minus posset concurrere, ut patet in visione beatifica, in

qua Deus ipse per suam substantia

sine specie impressa, qsse mediet,co- currit ad ipsam visionem; neq; enim lumen gloriae habet rationem speciei, ut malὸ philosophatur aliquis modernus, sed datur ad eleuandam potentiam, ut sit proportionata ad illum rustu summe super naturalem, quapropter se tenet totum ex par Cpotentiae,non vero ex parte obiecti,

ut se tenet species impressa; Praete-rca ipsamet substantia ipsius Ang li, perquam unusquisque cognoscit seipsum, non inhaeret, nec informat ipsum Angelum, nec est unio pro. prie dicta, quae requirit distinctio.

nem realem duorum exir morum, quorum unum re vera non lit alte

rum, quod non est in prς sciati,& propterea est identitas, non vero Unio

physica;quibus sic se habentibus linvideo, cur si Angeliis sit intimc praesens alteri, non possit cum eius intellecta concurrere immediate ad siti cognitronemrac proinde quoad possibile censeo, gandum esse antecὲ- densetan postea de facta res ita se habeat, pendet ex voluntate Dei; qui

eum indiderit species' ipsis Angeli

169쪽

& unicuique speciem alterius, potest Essentia Diuina,quet sine speete line se, quod voluerit, ut unusquisque presia conc urit cum intellectu Beati in quocumque statu utatur specie ad ipsam visionem beatificam. ad cognoscendum alterum,eo quod Dices quintαν Si Angelus cogno- iste modus sit illis fortasse conu, scit se ipsum per suam ellentiasnῶ e turalior. Dices quarto: Principium forma. te quodcumque, per guod potentia operatur, est ei sub ordinatum, ins

rius, & depes dens ab illa; quod prς-

sertim haoet locum in cognitione; haec enim, cum sit actio vitalis, tribuenda est per se primo potentiae cognoscenti; sed essentia A g -li non potest esse principium subordinatu proprio intellectui, nec per se ab it.

Io in operatione dependens: ergo essentia Angeli non potest esse intellectui ipsius principium formale cognoscendi se ipsum. Maior est certa ex inductione per quaecumquiprincipia formalia, per quae omnes aliae potentiae operantur. Minor prohatur, quia sicut res se habet ad elle, ita & ad operarii intellectus autem Angelicus consequitur ad essentiam, ut potentia eius, & si est proprietas realiter ab ea distincta, ut ponitur communiter a Thomistis, etiam in- Dima in inhaetet ei; ergo huiusmodi essentia non potest esse principiusormale intellectui Angelico cognoscendi seipsum. R. maiorem esse veram de principio in esse sor mali entitativo, & intelligibili realiter di-

sincto, & inhaetente, non vero de

intelligibili subsistente, ut patet ingo etiam anima rationalis; nam etiaessentia latus est actu:intelligibilis, eum sit immaterialis, & est realiter,& intime praesens suo intellectui; led consequens est cotra Philosophus qui lib. Iri anima tex. d. l.

docet Animain intelligere se ipsa ', sicut es alias res, idest per species di-hinctas a sua essentia; ergo etiam Alsum erit quod Alselus cognoscat se ipsum per suam essentiam. R. cd muni er animam quidem separatam

intelligere se ipsam per suammet e, sentiam sine specie impressa,quia militant pro ea esdem rationes, quae

militant pN Angelo: unitam ver0 corpori dicunt cognoL ero se ipsam. per species alienas, & hoc vel in pae nam peccati originaIis, ut vult Scintus loco citato qu. 8. negante Deo cocursum ad intellectionem sui per

suam essentiam, vel ob naturalem

ordinem intellectus, & imaginationis pro hoc statu, qui exigit, ut nihil intelligatur, nisi imagi0atum, vel quia, ut docet S. Th. prima parte q.

87. artic. primo: intellectus animae coniunctae est in genere intelligibilium pura potentia, & propterea dicitur possibilis,& non potest intelligere actu, nisi fiat actu: non potest autem ficti actu, nisi mediantibus sensi-

170쪽

DE NGELIS. III sensibilibus,& ideo non potest in. el- dum de anima separata: non desunt ligere, nisi per species a sensibus ac- tamen, qui sentiant cum aliquibusceptas, cum pro hoc statu non ha- Nominalibus etiam pro hoc statu coheat illas a Deo inditas. & infusas, niunctionis habere aliquam cogni- ut habent .non solum Angeli, sed tionem sui sine speciebus, licet ima etiain animae separatae. Ex quibus perfectam, qualis est experimenta- patet axioma S. P. iuxta communio lis, qua percipit se esse in corpore, &rem D. D. sententiam esse accipiem exercere suas functiones.

' quisque Angelus cognoscit alium per speciem.

Ex Lib. 2. de Genesi ad Litteram Cap. 8.

A N eo modo demonstratu primo die, quo facta est lux, conditionem spiria

tuatis,se intellectuatis erraturae lucis appellatione intimare' In qua nais rura intelliguntur omnes Angeli Sancti,at Iue virtutes, re propterea non reportuit factum postea quam dixit Lacta est lux, quia non primo cognouit rationalis creatura conformationem Jam, ac deinde formata ethsed in i a sua conforma. ione cognouit, hoc est illustratione veritatis, ad quam conuersa formata est: c sera vero, qua infra funt, ita creantur, visnus flant in cogitatione rationalis creatura, ac deinde in genere suo.

Vtrum unus Angelus cognoscat alium per suam sub-st antiam, vel per substantiam ipsius cogniti, vel per species silcraddita S.

t . . . . . ' - . .

ANgelos se mutuo intelligere, perfectam rempublicani, & unusquil

est citra omnem controueris que sit obiectum proportionarunt salii; cum cnim constituant unam intellectus alterius,necessario sequi tu