장음표시 사용
121쪽
De Gallia Romanorum provin ia.
Romano, quale tunc quidem erat, ignotam inducat, ut legiones
ab provin iis soparet, et monumentorum au toritate rosellatur.
Nam Marco imperante M. Claudius Fronto apud Oroll. n. 5478
dicitur leg. Atio m. m. exercitus legionarii et aiaxiliorum per Orientem in Armenium et Osrhoenam et Anthemusiam ductorum, qui cum certe nullam obtinuerit provinciam, nullos populos rexerit, tamen pro praetore appellatur. Rursus autem, qui legioncm ΙΙΙ Augustam regebat, eundem cum constet Numidiae provinciae pracsuisse saepissimeque DX. Am Pr. Pr. RP-pellari, tamen apud Renter. Insor. Alger. n. 1839 P. Iulius Iunianus Martialianus vocatur leguttis leg. III Aug. Severianuκ Aleaeandrianiae praeses, ut in ipso eo titulo, in quo praeses praedicetur, propraetoris significationem omissam osse videamus. Quae cum ita sint, qui legati Augusti logionis alicuius dicuntur, quan Vis non saepe pro practoribus appellentur nam
rara ea EXempla esse reperio , omnea praetorio iure suorunt ac simul cum legionibus provincias roxerunt. Invenio autem
harum legionum dici legatos Augusti, quos ita assero, ut minus
anxio quaesiviase me fatear neque omnes a me aut titulos aut
legatos recenseri existimem. De legione I Adiutriae, itom de legione III Aug. dictum est; legatus Aug. leg. I Italicae L. NO-vius Crispinus Martialis Saturninus est apud ores. n. 7420 et et L. Iulius Lucilianus leg. Augusti leg. Ital. in titulo Dacico, ut Videtur, apud Mur. 495, T; leg. Aug. leg. f M si nerviae)in Dacia, sed lectionis incertae, Q. Lollius Urbicus sub H driano apud Oroll. 6500; DA. Aug. pr. pr. DA. III uol. Appius Cl. Lateranus, cos. anni 197, Augustae Vindelicorum apudor 'll. 1399; leg. A-. leg. III Gallio. L. Aurelius Gallus in titulo Romano apud Grui. 1091, 8; legatus Aug. leg. Im Flaviae in titulo Nomausonsi T. Iulii Maximi Brocchi, de quo iam dictum est, apud oroll. 6490; leg. Ἀ- . leg. VI Victr. L. Minicius Natalis in inscriptiono Tiburtina temporis Hadriani apudoreti. 6498; leg. Atig. leg. VI UD. L. Iunius Victorinus in titulo Britannico apud Oroll. n. 6744 similiterque Hongon. apud Oxell. 6050 supplevit; lex. Aug. pr. pr. provino. Iudaeae et leg. XVret. Pompeius Falco sub Traiano apud Oreli. 545s; les . Aug. g. A Gem. P. Iulius Geminius Marcianus apud Oreli. 6911
122쪽
Ds Gallia Romanorum ProVincia.
Ren. Insor. Algor. n. 18l8 et seg. Aug. leg. X G. P. Claudius Pallas in titulo Pannonico apud Oreli. 4964; Dκ. Aug. leg. XIC P. F. L. Iulius Marinus sub Traiano apud Marin. Act. fratr. arv. tab. LVIII et leg divi Antonini Aug Ieg. XI G. M. Claudius Fronto apud oreti. 5478; multi legati Augusti legionis XIII Geminae in titulis Dacicis, volui Grut. 32, 2; Massi Mus. Ver. 248, 6; oroll. 1248 et 19li ot 1943; leg. Nervae leg. XVIVIuviae Firmae et leg. Traiani leg. VI Verratae apud Oreli. 364. Hos igitur invenimus Augusti legatos legionum, sed fuisse puto aliquanto plures. Nam quod molestum sane est, saOPein titulis etiam iis, qui publice positi sunt, fit, ut Augustimentione omissa qui superiores dignitate sunt, roliquis legionum legatis pares esse videantur. Unum exomplum iam attulimus rectoris Numidiae, qui legatus leg. III Aug. nominatur,
alia sunt in titulis Dacieis apud Massi Mus. Ver. 238 , 6 et 241, 4 et 247, 6 et 249, 8, ubi legatos log. XΙΙΙ G. eadem
potestato praeditos fuisse Oxistimo atque illos Augustorum lo-gatos, quos citavimus. Insigno etiam exemplum duo tituli
M. Claudii Frontonis apud Oroll. 5478 ot 5479 exhiboni, quorum in priore plenius dicitur legatus Augusti, in altero simpliciter leg. leg. I Min. 93. leg. XI CI Quare ut in iis qui
legati tantum legionis vocantur, multos latere existimabimus, qui ab imperatore ipso mandata acceperint, ita illud intelligemus, nunquam eos, qui cum sub illius togati imperio essent, minore poteState uterentur, Augustorum legatos egae dictos. Quamquam otiam altera haec cautio adhibenda est, ne omnes, qui Augustorum legati fuerunt, provincias simul cum militibus rexisse Statuamus. Nam non modo ad provincias tuendas, verum etiam ad alios usus Augustorum legati militibus imponebantur, velut paeulo ante M. Frontonem, ut legiones auxiliaque per orientem duceret, togatione ab Augustis ornatum esse vidimus, idemque in eodem titulo leg Augg. legionis priamae Minerviae in expeditionem Parthicum deducendae appellatur. Cf. Renter. Inscr. Algor. n. 1818. Nihilominus tamen ad varias provinciarum divisiones inveniendas hoc, de quo disputavimus, legatorum discrimen erit utilissimum. Sed ut ad Raetiam redeamus, ad annum sere 176 p. Chr.
123쪽
Iγε Gallia Romanorum Provincia.
pervenimus, quo legionem I Adiutricem ad eam tutandam peculiari legato paruiaso intelleximus. Ab oodem autem M. Aurelio Dio LV, 24 roseri legionem III Italicam in Raetia esse institutam: qui etsi in illo legionum catulogo eam cuique legioni provinciam tribuit, in qua quaeque Alexandri tompore quo scripsit, erat, tamen legio III Italica, quamdiu omninosuit, in Raotia videtur fuisse, priorque legio I Adiutrix alio
esse translata. Unam igitur habebat legionem nova provincia, sed suum Augusti legatum nominaturque paulo post Appius Cl. Lateranus XU vir sacr. Dc. cos derio. DX Aug. yr. yr. g. III uni. apud Oreli. 1399, ex qua inscriptione eam videmus
praetoriis viris ita consuesso mandari, ut spein consulatus anserret. Reliqui togati nullam temporis significationem habent; nam nee Terentius Pudens Uttedianus leg. Aure. ProPrael. provinciae Retitie apud Oreli. 1943 neo ille les. Aug. pr. pr.
provinc. Raκ apud Steiner. Cod. Insor. Rhen. n. 29s, cuius nomen periit, quo tempore vixerit cognoscitur, sed vixisse tamen probabile est aetate Severi.
Similo Raetiae orat Noricum, attributum diu in Pann niam, ut diximus, initio quidem in Illyricum. Etenim de huius quoque provinciae Origine atque initio ab vulgari sententia discedendum esse existimamus. olim quidem anno 8 p. Chr. Pannonia putabatur esse instituta, quo tempore ne bellum quidem Pannonicum ipsum, quod Tiberius gessit, finitum ess constat; tum Borghesius in Annal. Inst. arch. anni l844 p. 320 annum s0 p. Chr. praetulit. Nam anno l4 p. Chr. post excessum Augusti Tacitus Annal. I, l6 narrat Pannonicas tres legiones, quibus Iunius Blaegus pra esset, seditionem fecisse, eodemque tempore i. e. sub mortem Augusti initiaquo Tiberii Delmatiam a P. Cornelio Dolabella rectam esse docet titulus Delmaticus apud Oreli. 2365, quem civitates superioris provinctae HMyrici leg. pro pr. Divi Augiasti et Ti. Caesaris Augusti posuisse dicuntur; item Velloius II, li 2 Dolabellam narrat, quo tempore Blaesi legiones deficerent, suarum in maritima parte Illyrici disciplinam servasse. Hinc Borghesius anno I 4 p. Chr. duas provincias diversas, Delmatiam et Pannoniam, fuisse atque huius originem ad annum tu continuo post bellum
124쪽
Dε Gallia Minnnorum provincia. 115
Pannonicum finitum reserendam esse colligit. Sod etiamsi anno l4 suisset propria provincia Pannonia nec suisso paulo post intelligemus), tamen non doheroi videri anno 10 osse condita. Nam Pannoniae et Delmatiae, quas existimant, primi Iegati suerunt Iunius Blaesus et P. Dolabella, qui ex quo Ρannonia domita est, usque ad Tiberii principutum permanserunt. Nec vero Blaesus aut Dolabella anno 10 in Illyrico esse poterant; nam ille a Cal. Iul., hic a Cal. Ian. eius anni consulatum gessit soroll. 6442 . Neque omnino tunc iam ex more Romano nova provincia condi poterat. Nam Tiberius quamvis confecto bello, propior cladem Varianam non anno tu, sed demum mense Ianuario anni t 2 triumphavit prosoquontibus legatis, quorum opera in Pannonia usus orat Suet. Tib. 203. Tum rite nova provincia institui poterat , quam antea Tiberii
legati ipso absente tonuerant, sed non esse institutam docet Augustus ipso in monumento Ancyr. V, 4i: Pannoniorum gentes devictas per Tib. Neronem. qui tum erat privignus meus
et legatus, imperio populi Romani subieci protuli us fines Illyrici ad Istri fluminis ripam, quo loco, si novam ipse provinciam eondidisset, certe Pannoniam nominasset. Item qui Velleii ΙΙ,125 verba accurate interpretabitur, tum quidem Pannoniam nondum sui age peculiarem provinciam intolliget; siquidom Bl sum ait in Illyrico legionibus praefuisse, Dolabellam in maritima parto Illyrici. Quare quamdiu Augustus viveret, unam provinciam Illyricum servatam esse videmus. Nimirum Tiberius cum anno l2 p. Chr. triumpharet, imperium non deposuit, sed cum Germanico paulo post Germania sit Gallia cum octo lo-gionibus tradita esset, ipse ne neglectus esse videretur, totum Illyricum cum quinque legionibus, quas absens per legatos
regeret, Recepit, ae prorsus ex vetere more factum est, ut
anno 14 Tiberius in Illyricum proficisceretur, ut Velleius II,
tra ait, ad formanda para, inae bello subegerat i. e. ut res
Pannoniorum pomponeret, forta8se etiam novam provinciam,
quam condi placuisset, institueret. Neque huic rationi obstat, quod P. Dolabella in titulo quem citavimus, Divi Augusti et
125쪽
116 De Gallia Romanorum provineta.
ipso ins in omnibus provinciis haberet, quamdiu supervixit Augustus, nulli Augusti, nulli Tiberii separatim erant legati, sed omnes Augusti et Tiberii, qua de re infra plura dicentur. Veruntamen si Tiberii initiis Illyrici nomino Pannonia comprehendebatur, quando ea propriae provinciae ius accepit 3 Certe non ante annum 20 p. Chr. , quo cos. M. Valerio Messalla et M. Aurelio Cotta in fastis Ostiensibus Oroll. 6 13
sic notatur: V Cal. Ian. Drusus triumphavit ex Illyrico. Etenim
Drusus, Tiberii filius, anno l7 in Illyricum profectus est Tacit. Annal. ΙΙ, 44), quod Suevi ab Cheruscia opprimerentur, quo tempore Maroboduus, Μarcomannorum rex, receptus
est. Versabatur igitur cum imperio ad Danubii ripam in Norico et Pannonia Tacit. ibid. c. 63), sed erat tamen etiam in Delmatia, ubi Germanicus in Asiam proficiscons eum visit Tae. c. 53). Rediit Drusus in urbem propter mortem Germanici, sed denuo ad Illyricos exercitus missus ost ineunte anno 20 Tae. Annes. III, 7), ubi Piso in Delmatia versantem adiit. Nonno igitur apertum est, et Pannoniam et Delmatiam cum quinque legionibus, quae in iis erant, sub communi IlIyrici nomino ei esse traditas 3 Triumphumque paulo po8t eXIllyrico ogit Tac. Annal. ΙΙΙ, I9). Neque perturbari debemus, quod Tiberius ipso post bellum Pannonicum triumphasse ex Pannoniis dicitur in calendario Praenestino; nam recte fit, ut ex populo, qui nullum ipse provinciam efficiat, triumphus nominetur, sed ut ox alia provincia triumphus nominetur, alii qui triumphavit praesuerit, fieri non potest. Neque illud rationi
nostrae adversatur, quod P. Dolabella etiam cum adesset Drusus, in provincia mansit; certe Iaderae eum anno 19 p. Chr.
suisse titulus apud Spon. Misceli. crvd. antiq. p. 18l docet. Quamquam utrum tunc Tiberii an Drusi legatus fuerit, incertum est, sed alterum hoc probabilius cum quia Drusi imperium Germanico, sub quo nullos Tiberii legatos in Germania suisse constat, aequatum esse putamus, tum quod in titulo, quem diximus, leg. Pro pr. , non legatus Aragusti appellatur. Redisso autem Dolabellam eodem sero tempore quo Drusum videmus ex Tacito Annal. III, 47, qui iam anno 21 eum in senatu Romano dixisse refert. Quas cum ita sint, anno 20 p. Chr.
126쪽
nondum ulla fuit provincia Pannonia, latuitque sub nomine Illyrici, sod postquam Drusus in urbem revertit, Pannonia condita, duabus legionibus instructa, proprio togato tradita est. Nam apud Tacitum Annal. IV, 5 Tiberius Pannoniam,
Moesiam, Delmatiam in proVinciarum recen Sione commemorat. Noricum igitur, cum usque ad annum 20 p. Chr. Illyrico, tum Pannoniae adiunctum e88et, habuit tamen suos procuratores, quorum complures eX inscriptionibus Latinis collegit
Ι. G. Seidi. in Relationibus Acad. Vindob. anni 185i p. 62, sub Claudio C. Baebium Atticum procuratorem Ti. Claudi Capsaris Aug. Germanici in Norico Oreli. 6938 , Q. Paetum Μemmium Apollinarem proc. prov. Νοricae Grui. 437, 73, Ustionum Secundum et Bassaeum Rufum Oroll. 3574), Flavium Titianum sub Antonino Pio. Nam illo lapis Celeianus,
in quo eSt: POS. P. AUG. FLACCO ET GALLO, non Procuratorem
aliquem anni 124 p. Chr., sed aliud noscio quid videtur signi-
. ficare. Equidem nillil inveni. cur non, postquam Pertinax in Motia et Norico adversus barbaros pugnavit, etiam Noricum in propriae provinciae sormam redactum esse videatur. Instituit etiam ibi M. Aurelius legionem II Italicam, quae nisi ablegato regi non potuit Dio LV, 24): ae postea nominantur legati, velut Ti. Cl. Candidus, Sevori dux, apud oress. 798, C. Μacrinius Decianus leg. Aure. Valeriani et Gallieni in pr. pr. Prov. Numidiae et Norici apud Oreli. 7414 Μ. Ulpius Acilianus benes . eos leg. II Ital. in lapido Celeiano apud Seidi.
l. o. p. 83, nec dubium est, quin Q. Herennius Silvius Maximus, qui legat. leg. V Italicae et alae Anto inianae vocatur apud Oreli. 6745, legatus Augusti in Norico fuerit legionemque atque alam, quae proVinciam tuebantur, in titulo suo exprimendas curaverit. Cf. oroll. n. 6506. Ueruntamen, ut ab hac digressione ad id, quod nobis Propositum est, revertamur, substitit Augustus in Gallia prope triennium rediitque in urbem anno l3 a. Chr. a. d. IV Νon. Iul. mon. Ancyr. II, 33 cum nota nostra , postquam Paulo anto iam Tiborius ad consulatum anni 13 gerendum Romam revertit. Relictus est in Gallia ad bellum cum Germanis gerendum Drusus Nero, Tiberii frater Dio LIV, 25b. Is quae-
127쪽
De Gallia Romanorum provinciR.
ritur qua potestate fuerit. Νum uni tantum ex Gallicis provinciis praefuit 3 an maiore quodam iuro utebatur 3 Do prima eius expeditione sic tradit Dio LIV, 32, cum principes Galliae ob censum, qui tunc primum agebatur Liv. epit. CXXXIX),
res novas molientos Lugdunum convocasse ad aram Augu8to
condendam Suet. Claud. 2; Strabo IV, 3, 2), tum prope insulam Batavorum Rhonum transisse, Usipotes et Sigambroa et Frisios et Chaucos suporasse: quorum illud facere non poterat nisi qui Lugdunensi praeesset, hoc nisi Belgicae. Rexit igitur utramque. Do Aquitania taeetur quidem, sed non quod eam non rexerit, ut opinor, sed quod in ea nihil memoria dignum gestum est, ut prorsus Drusum univorsae Galliae, quae imperutoris osset, ab Augusto praefectum esse iudicem. Sic confundebatur quasi illa provinciarum descriptio, quae modo instituta erat; neque enim ne esse erat, tres haberet Drusus legatos, sed prout belli rationes poscere videbantur, etiam plures legionibus praeficere poterat. Hieme autem in urbe peracta rediit Drusus in Germaniam anno 1l itemque anno 10, quo Praetor erat, quamquam Augustus et Tiberius
eum comitabantur Dio LIV, 36 , idem habebat imperium quod
antea, siquidem et in Cattos expeditionem suscepisse narratur
Dio l. L; Flor. IV, i 2, 26ὶ, et filius eius Claudius illo ipso
anno Lugduni natus est Cal. Augustis Suet. Claud. o. 23, unde eum non minus Lugduni quam ad inferiorem Rhenum imperasse Videmu8. Neque magis anno 9, quo congulatum gessit, imperium deposuit, sed propero transgre8sus in Ger
driennium igitur summum Galliarum imperium ita tenuit vitrici legatus, ut singulas Provincias per suos legatos rexisse videntur. Succossit autem fratri Tiberius Vellei. II, 973, quem Augustus cum ipse in Galliam prosectus esset, item ut illum universae Galliae praesecit. Neque enim quod Dio LV, 6 narrat: του δ' Ουv Τεβέριου ἐς π iv του αὐτοκραetopoc αρχ'v ἀveti του Δρούσου προαIM .v το τε ἐπtκλ ει ἐκεινη ἐγαύρωσε καὶ υπατον αobicaliter intelligi potest, nisi sic, ut Tiberio imperium Galliarum ac ius suorum legatorum singulis provinciis praeficiendorum, quod olim Drusus habuerat, delatum osse existi-Di0jitreo by Corale
128쪽
De Gallia Romanorum provinci .
rnemus. Rexit igitur universam Galliam Τiberius anno 8 a Chr., rexit item anno T, sub cuius principium cum in urbem ad consulatum redisset, non multo post in Germaniam abiit DioLU, 8ὶ neque ulla re memorabili gesta revertit. Hoo tempore Tiberii fortuna deficere coepit. Auguatus enim, cum C. et L. Caesares aperte tamquam heredes imperii ostentaret, primum in tanto Galliarum imperio relinquere noluit ornatumque anno 6 a. Chri tribunicia potestate Syriae praeficere cogitabat; quod quoniam illo sub specioso nomine ad ignominiam suam pertinere intelligebat, commeatu aegre impetrato
Rhodum discossit Comment. epigraph. II p. 99). Sed in
Galliae imperio quis ei successerit, non traditur neque erat qui8quam cum domo imperatoria tam coniunctus, cui Augustus tantas provincias committeret. Divisum igitur est imperium, quod Tiberius tenuerat, eoque magis, quod iam multis victoriis videbatur esse effectum, ut barbari minus essent metuendi. Quamquam unus nominatur L. Domitius, de cuius moris narrans Go. Annal. IV, 44 haec pauca habet: vise delectias, mi minor Antonia, Octavia genita. in matrimonium daretur, post exercitu flumen Albim transcendit, longius penetrata Germania quam quisquam priorum, easque ob res insignia triumphi adeptus est. Is propinquus erat Augusti, quoniam Antoniam, ex sororeolus neptem, in matrimonio habebat, Alve minor ea erat, ut Tacitus ait, sive maior, ut Suet. Claud. t et Plutarch. Anton. extr. reserunt, ut ne partem quidem Galliae datam osse intolligamus nisi ei, qui propter amnitatem fide dignus esse videretur. Eundem autem Suot. Ner. c. 4 non minus aurigandi arte in adolescentia clarum, quam deinde ornamentis triumphalibus eae Germanico bello appellat. Gessit igitur Germanicum bellum et ex Germania triumphum retulit. Sed utrum Belgicae an Lugdunensi Galliae, cum referret, praesuit 3 Nesciremus prorsus, nisi in fragmento Morelliano Dionis Vol. VI
129쪽
De Gallia Romanorum pro incire.
'Aλδεα, μηδενος oi tu civit0υμενου otαδὰς φiλiαv τε τοῖς ἐκεινηναρδαροις συveddeto καὶ νωμον ἐπ' αὐτod et o ΑυIosaeto' tδρυσαeto. etοτε δὲ προς τε τυυ Ρηvov lμετελθων καὶ ἐκπεσοντας τινας Xερου- σκων καταIαrgiv δi' ἐτέγωv ἐθελητας ἐδυστυχησε καὶ κατα*povησαto ρων και τους αλλους δαρ Ἀρους ἐποιχοεv. Duae in his discernuntur L. Domitii expeditiones, duae provinciae, quarum in priore cum esset, et Albim transiit et feliciter pugnavit, in altera cum Cheruscorum exules reducere vellet, Rhenum transgreS8u8 Parum prospere rem ge8git. Nam unius certe provineiae QSSe non possunt, quae a Dione narrantur, qui cum dicit eum quo tempore populis ad Istrum imperaret, cum Hermunduris seliciter pugnasse, haud dubie aliam osse significat illam provinciam, quae ad Istrum erat, aliam, ex qua Rhenum traiecit. Triumphum autem certe L. Domitius in ea provincia adeptus est, in qua bene rem gesserat, i. c. in priore. Sed quae tandem orat 3 Tres omnino tuno erant ad Istrum provinciae, Moesia, Illyricum, Lugdunensis Gallia, haec quidem
Secundum in , quae Supra a nobis OXposita Eunt, nuper admodum Raetia subiecta tam late propagata. Iam duae illae certo dici nequeunt; ex quibus et per ignotas prorsus gentes iter erat ad Albini et qui profoetus esset, vix diceretur Germanicum bellum gessisse. Neque asserri debet exemplum Drusi, quom Tac. Annal. II, si in Illyricum ait missum esse, ut Suevis opem contra Cheruscos postulantibus auxilium ferret. Neque enim intrare Germaniam iubebatur, sed provincias Romanas, si quem barbari impetum sacerent, tueri, cf. II, 62 sq. et tamen Galliae potius quam Illyrico esset praefectu8, nisi Tiberius, qui Germanicum modo ex Galliis revoca88et, earum provinciarum quietem satis tutam esse significare voluisset. Ceteri autem Romanorum imperatores, qui ad Albim penetrarunt, a Rheno omnes prosecti sunt, ut paulo post Tiberius Vellei. II, 106), ut Domitium unum ab Istro exisse credi no- queat. Relinquitur igitur Lugdunensis Gallia, cui L. Domitius pracsuerit, quam qui negant usque ad fontes Rheni et Danubium pertinuisse, quae Dio tradit, nullo modo explicare poterunt. Nunc insigne hinc existet argumentum, quo et quae Strabo de finibus provinciarum Gallicarum docet et quae ipsi
130쪽
De Gallia Romanorum proVinei R.
supra de tempore, quod apud Plinium illustretur, disputavimus, confirmentur. Sed quando L. Domitius Galliis praefuit 3
olim Pighius Annal. ΙΙΙ p. 523 putabat anno i 2 a. Chr. eum
in Germania bellum geggi8so, quo tempore Drusum, privignum Augusti, Galliis praesuisse intelleximus. Nulla prorsus praesidum Galliae lacuna relinquitur nisi haec quae fuit postquam
Tiberius Rhodum concessit, cum Augustus propinquorum SuOrum gubsidio Orbatus cos, quos remotius propinquitatis Vinculum teneret vel quorum fidem plane spectatam haberet, maximis exercitibus praeficere coepit. Pervenit igitur in Lugdunensem Galliam L. Domitius anno foro 6 a. Chr. exeunte mangitque ad annum 2 a. Chr. , tum Belgicam accepit, in qua provincia pontes longos, quos Tac. Annal. I, 63 commemorat, munivit, mansitque ad annum 2 p. Chr.; hic enim annus in fragmonto Μorelliano succedit iis, quae de Domitio narrantur. Secutus autem est L. Domitium sino dubio C. Sontius
Saturninus, is, de quo comment. II p. 84 et 122 disputavimus. Etenim fuisse eum in Germania testantur et Voltei. II, lub et 110 et Dio LV, 28, ad eundemquo fragmentum tituli Tiburtini
pertinere demonstravimus. Sed qua potestate fuerit quaeritur; certe enim parum proprie loquitur Dio l. l. , qui eum Γ'ερiλανιας αρχοντα appellat; nam nulla imperante Augusto provincia
Germania fuit, neque quod Velleius priore loco habet: Tiberius cum) in iis quae minoris erunt discriminis, Sentitim Saturninum , qui tum legatus patiis eius in Germania erat, praerimcisset, quomodocunque scribendum esse putabimus, ita licebit interpretari, ut ab illo quoquo Germaniam provinciam dici existimemus. Nihil hic quidem dicit, nisi hoc, Saturninum et Iegatum Augusti fuisse et in Germania esse versatum ac bellum gessisse. At ambigitur in iis ipsis verbis, utrum esse oporteat qui tum - erat, in quibus erat pro eo, quod codex et editio princeps inuerat habent, scribitur, an qui iam - fuerat, in quibus iam mutatum est ex eo quod apud eosdem testes est tram. Hoc significat Saturninum antea Augusti. postquam Tiberius advenit, huius legatum fuisso, illud mansisse ei Veterem potestatem etiam sub Tiberii imperio, ut res ad quaestionem de Tiberii potestate redeat. Nimirum Tiberius cum