장음표시 사용
161쪽
erit dierum,dominus Deus tuus Deus Ῥnus est.Huc facit , quod νeteres tradiderunt in capite de Deo Ecclesiam,partim a ludaeis, o Gentilibus disiidere, partim ab vir iue aliquid decerpere. AIudaeu ccusgit initatem naturae a Gentilibus disti Bonem personarum. Iris execratur, quod unitatem essentiae in Ῥnica h
postasi collocent, hos despuit, quia deorum quandam turbam populumque constituunt, eum quidem effentia disserentem, ne si nihil deerat inter Deum crDeum, lovem ab Apolline π coctem discernere non dialeant. Et certe apprehendi non potest,cur nobi, tam obnixe commendent bcripturae , xt nitatem Dei fortiter teneamus, in tres postasis nihilo minus
credamus , sine quibus articulu, nihil est ut reliquos profuturas deremus cum ab iis prorsum dependeant, nisi enuntiatis, Tres sunt unus Deus cisimpliciter γ erasit. Nam ires rei a distincisas esse personas,quarum quaeliber Deus sit absolute supra satus elue
probatum est. Vnum Nero Deum esse, non plures tot tantisique sacrarum literarum momentis persuademur, γt pluribus simplicioribus vetas nemo afrmare Paleat solem meridie lucere. Etenim, i more nostro praemittamus oracutiantiqui testamenti,M suum decalogum Dei digito irtute e maratum proponit populo,prima eius xerba fuisse refert, of m dominus Deus tuus, Non erunt tibi dij drnnsalij, coram me. Quamsintentiam multis dicendi tropis, diues in loci, amplificauit. In Deuteranomio,Vinires: quoniam dominus ipse est Dem, non est alius praeter num. Et paulo post , Sciso ergo hodie em cogitatoin
oviae tuo, Pqd dominus est Deus in cati fir semin
162쪽
hi terra deos mσnon it adius. Q d itidem reperit capitibus sexto tri simosecundo. David non
in alia vixit fide. inquit, deus praeter dominum p .r,. deum no bum, aut quis deus,praeter deum no iram. Et quonia tu magnus es' scis mirabilia, tu es deus Uss.flus. Et,cognoscant,qu d nomen tibi dominus. Tu blus altissimus in omni terra. NEqκe enim si 'fias, i i. E. t e T dominus. Non enim est alius extra te, Cr non etifortis sicut deus noster. Mai is auitam hanc religioncm er. Gpraedicauit, apud quem, uosum primus nouisii
mus,eν praetermenonen deus. Et, prater me non etismator. Et, Ego dominus oe' non amplius, prαter me . - 'non esideus. Ego deus cir non est alius formam lucem creans tenebras. Malachias qui prophetis colophonem adiiciens per spiritum s. iusiit, t recordaremur . eorum, quae perpraecedetes fuerant literis consignata, quo iue adesset dies domini magnus, Nunquid non Liritu Pater unus omniu nostru Νuqurd non deus unus creauit nos inti propheta sequutisunt eandem δε- Ebrinam posteritati reliquerunt. Ecclesiasticus quidem ab hoc axiomate syum opus ordiri voluit , Unus, in- . . quit, lausiimus. A uctor verbsapientia, non est alius deus Praeter te. Sι requiris nostri testamenti locos. Α-postolus ad Corinth scimus, ait, quod nullus est deus, nisi unus Et iterum, Siquidem iant dij multi nobis au- tem inus e F deus, Et ad Ephesios, unus deus cr Pa- ter omnium, quiseiper omnia cr per omnia. Et ad Ga- ' '
latas, Mediatorautem unius non est,deus autem nus
est. Et ad Timotheum. inrasolus est potens rex regum, dominus dominantium, quisolus halet im mortalitatem, lucem inhabitat inaccessem,cui honor per 'm sempiterni m. Amen. QMn etiam Christus Mutam
163쪽
I. minori metap. c. a. 3 ex motu
rso Dr s. TRINITATE Ust,sacrorum omnium scriptorum numen, Quid me interrogas de bono, Unus est bonus deus. L Patrem nolite γobis Ῥocaui uper terra. Vnus enim eripater die-per,qui in caelis eri. Item, Deo soli ferulas.
Huaccedit naturalis omnium animorum consin-sus. Haec Ῥult communis naturae vox atque religio
quam praeter, hoc tantum habet religio nostra seupem naturalis , quod quidem ad diuinitatis caput attinet, tagnoscat in Deoper arum ternionem. A d eudemsiopum properant grauisiima argumentagrauistimorum philosophorum, a causis praecipue dueta est iciem tibus σ mouentibus,quibus illi dei monarchiam per
Multos haud regnare bonu est,rex unicus sq. Vnum extat of tauo P sicorum. In mouentibus nequites e proarsus in infinitum Alioqui quaenan daretur causa intermedia, cum Ῥbi nihil est extremum, nihil quoque sit intermedium. In mouentibus igitur primum mobile se num oportet. Alterum septimo, Vbi omnia in escientibus ad dinum principium sis necessuriὸ sistere probat Aristoteles,nesine ordine simper ab alio est ici 'uniuersa necesse sit confiteri. Tertium primo de caelo , cum docet no' extare νηο plures mulios. Cum plures mundi no ex stant, ν arnius mundi γnicu3 sit motus, 'unus motus ab unico motoreprofici ritur,necesse est, i Deus, qui estorimus morur, fit tantum aruio. Q rtum in Metaphsicis bi multis ratiocinationibus a dici ' nam esse Ammam causam se iremam, quarum praecipua agubernatione sumitur. Optima guberna '
164쪽
LIB. sECUN DYs. VI I aratione inter omnes Reipub. formas Monarchia omnium maxime celebratur. Si ergo aliqua est rerum moderat m,si ea somnium praestantstima, nus enmoderator Deus,a quo naturae adminisbratio dependeat. Quintum eri omnin prope philosophoru a mnia referumtur ad aliquod num extremu . Si enim essent multi extremisines, cuncita in incertum volucrentur,
absque constituta destinatione. Sextum apud eosdem tritis imum est. Pura potestas, quam materiam prima appetamus, nica tantum es e potest, quia non nisi formis distinguitur. Ergo non nisi 'unus purus a Tusconfitendus est, ne a ius purus π potestaspura sibi ὸ regione re tondere non videatur. Septimum non p. I. sunt Duo extare potentia, virtute insinita. Nam si simul extarent, distinguerentur inter se aut duo non exisserent. Non possent autem distingui nisi in γηο aliquid esset. quod non esset in altero. Hoc autem repugnat naturae infiniti, tuo uo complexu omηia co-tinet. o Huμm ex communibus notionibus concludia 8.ex gestur. Nulla Ῥnquamgens extitit quam opinio Deorum lium iure
imbuerit, tuae non num quasi summum praefecerit σcos reliquis Testimonio sunt Romani Graeci, qui fu- D. premum Deorum fecerunt Iouem, 'vij,qui sera - tis, orio ferὸ Orientales, qui Bel*m. Nonum ex s. Ufectu, signis, oraciau, responsis π caeteris, quae Cl mens Alexandrinus, Iustinus Philosophus, Athenago ras , A ristides, Eusebius, Theophilus, Arnobius, La-οantius,comptu seque alii scriptu mand uerunt. io Decimum ex Getilium libru Ciceronis, Macrobi, plo Cic de natirini, Porphyrij, Plutarchi, exti, Maximi orii, se- Mac tib i.
165쪽
δ D s. TIGNITATE Nutam lib. strois premi Dei, quales apud nos habentur Angelia deplae. c hane ii Dei homines,qui consis udine etianos, urucap. s. scripturam Diuolent appetiar/. Nam quamu ustus
'Plotiaen. c. multos coleret . Japientes tamen eruditi unum
libr. i. .i. semper esse existimauerunt, t constat ex carminiis Naximus bus, quα etiamnum supersunt, Phoolidis, o bu ae r initio G, Orphei, Muμi ex fragmentis eterum poetarum. sermonu . quorum integra olumina extabaηt te apore Iustini Martyris, quandρpraecipuus distebat aestus Idolol triae. Testimonia quidem omni exceptione superiora apud eum caelantur in libro illo unico, qui inscribitur de Dei monarchia apud Eugubinum tertio de porenni Philosophia,sed ,ehementis impiorum animos Arnob lib. runt libri Ciceronis de Natura deorum, quibus tam' aduersiis acre bellum erroribus indixit, t eos olim ente . pagani authqritalepublica, dum a Nobris illiuspro iudiciis Terentur, flammis in medio foro abolendos
censuerint. Et certe argumentis firmioribus non sententia statui non potes cotraria reued quain qμibus iste Deos a stoicis introductos eneruat, quibus Deos Epicureorum ocissos'prouidentia charitaliarum Cic de es acuos tollit, quibus denique populares Deos
mi dςρn quia plebeis indigetati essent , sciit os, facillios, Iupposititios, putatilio; demonstrat. c d enus o gumenti ab aliis externis scriptoribus fuisse trae latucommemoras Eusebius in opere depr aratione Tu
gelica, ybiprodit quosdam dicentes multos quidem esse deos populares , sed Ῥηicum erum, multos esse . deos poeticos, sed num Philosephicum, multos esse deos artisiciosos ed nicum phsicum. His complures rationes addiderat nostripartim ex rebus Iu en'
166쪽
LIB. SECUN Dus. Is3 sistentia, hicism Damascenus Theologus sic ratio- Aug. lib.scinatur. Omnis multitudo fumit originem ab aliqua de civit. simplici unitate, in circulo ab γnico centro du- cap.,incuntur quam plurimae lineae. In aliquam eτὸ nil Iushquaest. rem suum ortum haec mundi uniuersitas refert. Veriz I a. ne haec in immesiumprouehantur, reuertor ad in Em- Dam.lib.ntum. criptura σ Natura docent unicum esse Deum, cap.I. Mripturac seminaria per naturam,naturalis; philosophos sparsa docenthunc Deum ad tres isque in diuiduas sub si lentias progredi , ,ti Atis superjue 'ostendimus, cur igitur dubitamus de Catholica Christianorum disciplina , cur non assentimur caele ii Christa uorum sententiae, quae nihil aliud sapit, pen- rit, loquitur fAt manifesta unquis,cAradiectio est,Tria re distine Ea Tria γnum,num esse numero. Fasteris. Nam hk de eodem assim sine cotramatio m negatio non coobruitur. Afirmaturperf- diectione. rarum, negatur pubstantiae imparitas. Asseueratur identitas naturae, refutatur ispostaseon. bos sterjra ri em atque consenatum ausculta paucis. Longe est illud tres personas esse tres Deos, quod scriptura σsides nostra in iciatur, aliud tres personas esse Deos, quod a Mose caeteris sacrisoriptoribus literis con-I atum recipimus. QDmuis enim profiteamur tres dpe
hsse persono, id est, tres res indiuiduas per sie cohae- Ρna.
xentes,measidem concedamus esse Deos, non tamen
propterea esse tres Deos inferri patimur. A diuisis quippe ad coniuncta no emper valet argumentum, vi A ristoteles in libro de interpretatione sequenti ex- , ibi 'ai. ille est citharoedus,ille est bonus, . .. .
agitur citharoedus bonus. Nam γt duo primapm-
167쪽
captio ex eo existit, quod Bonitas in assumptione ine qua homo est, in consecutione Ῥero de eodem non t homo est, sed Ῥt citharoedus enuntietur. Aristotelico adiici potest alterum instituto prae ii longὸ
conuenientius exfonte,riuo, fluuio ab illa pere niter manantibus. Fons & riuus & fluuius sunt . . aquae. Fons & riuus & fluuius sunt tres. Fons igitur & riuus & fluuius sunt tres aquae. Fa amin complexionem fessu ipso deprehedu, partim propter trium forum perpetua inseparabilitatem, quam Dpposuimus , partim quia absoluese m simpliciter . bique eadem substantia emergit ab ipsa Raturigine.
Vitiu autem ratiocinationis in eo laret,quEdnumerus
notanda. Triurn in media propositione notet subsistentias, imconclusione ero adsubstantiam siue esentiam iolente tralatur. Sic in reproposita , cum dico depe=nis, Dij sunt, erum quidem aio, quonia ni habentes deitatem, similiter m de isdem vere affirmo, Tres su n r,quoniam certe punt tres perfnue Cαterum Yum infero, Ergo tres sunt Dij, consequentia in nis est uia dum simel odivisim concesii,sunt tres, hunc numerum ad perfnas referebam, dum auteniconiundi m costigis, sia ni t res Dij, iam eundem numerum ad deitatem accommodas , atque multiplincas deitatem,quod grande est nefas. Vides perspicuλ, t ad numerum personarum non con sequatur essen-- me multiplicatio. Adde Dei nomen aliter accipi in hocpeus et ha enantiationibuι, Pater est Deus, Filius est Deus, hens deita. Spiritus S .est Deus, aliter in hae Pater & Filius e,no prom & Spiritus s. sunt unus Deus. Na in primis Deus
fui idem. idem quod Habens deitatem, quod quidem pers nae congruit, in postrem non similio er Habeares
168쪽
deitatem Ionat sed ipsim potius deitatem Inden, n επι quod No Irischolastici clamitant, in m u Deus er deitas ideriabens deitatem idem sollicent, non tamen semper interdum habere eundem modumsignificandi, quod alia sepe sunt in
existat substantivorum, alia adiectivorum notatio- tura σres potest quidem dici depersonis,T res dii, erum G du naturae in appositiuehumatur,oporte hoc fu ,Tres qui sunt diuinis. ii , , Tres,quorum quisque Deus est. Q nia Tho.I.q. 3. humeralia addita adie Guis insubstantiva transcunt, art. 7. atque ita non tam personas,quam substantiam ampli viguerius sicant. si mauisos res deo, id est, tres diuin-s per Instit.cap. sonas posis dicere atque interpretari. Nam o b - i'. 1's. 4.lum Deus aliquando sumitur Opostatice, ac Utro sensu, citro iue commeat cum diuina persona si eispost si, tres dii. t cum in vicenos inbolo legitur, Deum de Deo, Nominis stili, en de lumine, Deum verum de Deo Vero, Deus acce-O- apud paula Deumfudissesanguine ad a quireta priones L cclesia. Nec restagatur Alba ψω cum in suosmbo- duae. io Arabit, Tres deos aut dominos dicere Catholica re- Achar. gione prohiberi Non enim propterea negat posse dici
personas deos aut . minos. Cur enim hoc modo lo- querentvrscripturae, dque admitterent Theologi prae -
Iertim sicholastici. ii hoc esset contra religionem) vG tib i digrum repellit false m eor m opinionem, qui non putantali ,Tres persbnas esse tres deos, quod ipse ne- ....i Egat aliud, Tres persenas esse deos, quod nec ipsi nec piorum aliquis a Most prophetis enuntiatum, imb ero aratione c intelligentia distatum insicia,tur. si enim hoc plurale dij ignificat habentes dei ratem, G depcrsonis ere pronuntiatur , Sunt habemes deitatem , quamobrem de iisdem non dic
169쪽
metaph. Cic.I. de natura deor.
DE s. TRINITATE deorum numerum multitudinemq: te rectὸ putas colligere, recurrendum erit ad circumstriptiones , qua modo praemisimus . nec unquam simpliciter conceden-idum propterauectoritatem erbi Dei Tres esse deos, quippe cum Dei ox Dius dicat oum, in atque cum ea reciprocetur. Id apparet ex Mose apud quem essentia ponitur laquam dei desinitio, Dominoasuo esse cognosti cupiente, sicqtie demo b ante , eandemque numero essentiam in tribus personis, Ῥt proinde Pater,Filius, spirituι s. ere ac proprie v-nus deus iure habeantur. Hae exclamant sempiterna nocte induci communes notiones,acsingilstedi, um,quod neque re neque intelligentia consulere valeat Nam aiunt unitatem multiplicari in personas nih laliudxidetur esse quam diuidere individuum, π sicut ridendus est,qui num diceret non unum, ν irinum non trinum, tuod milia
ret contra communem an morum ἰννο,δο, atque etiam
principium illud perse notisiimum, De quolibet v-no contradictoriorum x de nullo simul, quod qui negaret ex omni hommum memoriar ertus essnemo praeter Heracutum Cr Epicurum indocti limos
homines, sic ludibrio sin3μiunt, digni existunt, qui
Triadem copulare audent cum unitate. Non enim nitas Trinitas esse potest, nec Trinitas Unitas maguquam Trinitas non Trinitas, π Vnitas non unitas. Quasi verba inani undamus , cum an culo de Deo
ceu fucum aliquem astinentes multa philosiophamur de dei unitate singularitate,simplicitate, cum tamen reuera non Ῥnum, non singularem, non sim'licem deum constituamus ,sed deos complures, ac plicatos,
proprietatibusque cor relatio'sM inuolatos onsti
170쪽
i I p. sECUNDUS. Vae Ericius lyinis. Atqui ipsisumm, qui primis incommunes sententias pranaciter de sinu res,ac pro Ium abhorremus aprodigiosis imaginationibus. pro irentes in nostris libris deum quidem omnia posse , sed ed . tamen cauendum ne contradicitio implicetur i am hoe bis lin nusterio aliquid inesse repugnantiae falsisIme di
citur. ξ tenim ιγι liceat magna paruis componere , refri Augustinus attingit aliquid tale Cicero gcm ciereia
nos olim ea vixisse animi itemque corporis constitutione, ut eodem temporis pundio simul merent. siti rent iustarent,otiandi,negotiandi, dormiendi, laudioernodiandi piditate tenerentur, laeseret denique,Vrotarento morerentur. Q ud si reliqua imittis erant paria facies forma, decor uetas, moles, magnitudo, crasistita, color, temperamentum, ingenium, seipientia,mores, voluntas,potestas, mutua neces uu-.do,eaedem omnino animi cor corporis dotes atq, qua titates' Num de iis,obsecro, vi/, ere G proprie dimceretur, Hi duo unum sum a niὸ areia citius is praedicandum de Patre, Filio, s. piritu,quorumnii ad propter singularitatem substantiae istam insipi
rubilitatem af,; immanentiam infinitis numeru inum greditur' M ultiphilosophi, Platonici aesertim, xt eis attribuit Aristoteles,ideam rem uniuersam conce Met pb fidebat rei ause plures res singulares crearu quam
libet. Alexader Aphrodisius, itemseu A berrois Ariari num duntaxat esse omnium inreuectum asserueret. ac singulares animos ab illo carptos dematosque,
tandemini usu resilui, Iecus mixta inskaeti . . . . iumenta redire a idemus. Nonnusti praeterea censuerant, . , Ieandem numero humanitatem a tribus simul a - ' iii reapsis uresfumram homines, eo tum ni i