Anekdoton ex Petronij Arbitri Satirico, fragmentum. Praefixo iudicio de styli ratione ipsius. ..

61쪽

46 PETRONII ARBITRI dixit Trimalcio, clamorem Homeristae sustulerunt, interque Familiam discurrentem Vitulus in lance clunaria elixus, allatus est, dc quidem galeatus. Secutus

est Aiax , strictoque gladio , tanquam

insaniret, concidit, ac modo Versa, modo spuma gesticulatus , mucrone frusta collegit, mirantibusque, vitulum partitus cst. Nec diu mirari licuit tam elegantes strophas: Nam repente Lacunaria sonare coeperunt, totumque Triclinium intremuit. Consternatus ego eXsurreXi, ει timui ne per Tectum Petauristarius aliquis, descenderet. Nec minus reliqui

Conuiuae mirantes, Crexere VultUS, CXpectantes quid noui de Caelo nuntiaretur. Ecce autem deductus e Lacunaribus subito Circulus ingens, de Cupa videlicet grandi excusius demittitur, cuius per

totum orbem Coronae aurcae, cum ala

bastris unguenti, pendebant. Dum haec Apophoreta iubemur stimere, respiciens ad mensam, Iam illic Repositorium cum Placentis aliquot, erat positum, quod medium Priapus a pistore factus, tene bat, Gremioque satis amplo, omnis generis poma δί uuas sustinebat, more Vulgato. Avidius ad pompam, manus por-

62쪽

FRAGMENTUM. Qxeximus, dc repente noua Ludorum re missio, hilaritatem sic refecit. Omnes c-nim placentae, omniaque poma, etiam minima vexatione conta sta, coeperUnt effundere crocum, & usque ad nos molestus humor,accedere. Rati ergo sacrum esse periculum, tam religioso apparatu perfusum ; consurreximus altius, & Au gusto patriPatriae,Felicite diximus. Quibusdam tamen, etiam post hanc VCnerationem , poma rapientibus , ipsas mappas implevimus. Ego praecipue, qui nullo satis amplo munere, putabam me onorare Gytonis sinum. Inter haec, tres Pueri candidas succincti tunicas, intrauerunt: Quorum duo Lares bullatos supra mensam, posuerunt : Vnus pateram

vini circumferens, Dij propitij, clamabat. Aiebat autem, unum Cerdonem: alterum Felicionem ; tertium Lucronem vocari. Nos etiam veram Imaginem ipsius Trimalcionis, cum iam omnes basiarent, erubuimus praeterire. Postquam ergo omnes bonam Mentem, bonamque Valetudinem sibi optarunt: Trimalcio ad Nicerotem respexit:& Solebas, inquit, suauius csse in con uictu; nescio quid nunc taces, nec mu-

63쪽

8 PETRON1I ARBITRItis. Oro te, sic Felicem me videas; Na ra illud, quod tibi usu venit. Niceros delectatus affabilitate Amici: Omne me, inquit, lucrum transeat, nisi iamdudum gaudimonio dissilio, quod te Talem video. Itaque Hilaria mera sint, cisi timeo istos Scholasticos, ne derideant. Viderint. Narrabo tamen, quid enim mihi aufert, qui ridet i Satius est rideri, quam derideri. Haec ubi dicta dedit, talem Fabulam exorsus est. Cum adhuc seruirem, habitabamus in vico angusto nunc G

villae domus est j ibi, quomodo Dij volunt, amare coepi uxorem Terentij coponis: noueratis Melissam Tarentinam, pulcherrimum Baci ballum. Sed ego non mehercule, corporaliter, aut propter res

venerias curaui; sed magis, quod bona,moriar, fuit. S i quid ab illa peti j, nunquam mihi negatum fuit. Assoni semisia sem habui: in illius sinum demandaui, nec unquam fetallitus sum huius contubernalis. Ad villam, suprcinum diem obiit. Itaque per scutum, per ocream egxaginaui quemadmodum ad illam peruenirem. In angustiis autem, Amici apparent. Forte Dominus Capuae exierat ad scruta Scita expedienda. Nactus ego

64쪽

F R A G M E N T V M. 69 occasionem , persuadeo Hospitem nostrum, ut mecum ad quintum milliarium veniat. Erat autem miles sortis, tanquam Orcus apoculanius. Nos circa gallicinia, Luna lucebat tanquam meridie , veni

mus inter monimenta. Homo meuS cmpit ad stellas facere: sed ego Cantabundus & stellas numero: Deinde ut respexi ad comitem; ille exuit se, SI omnia VC-stimenta secundum iam posuit mihi in

animo in naso esse. Stabam tamquam mortuus. At ille circumminxit vesti inen

ta sua, & subito Lupus factus est. Noli

te me iocari putare i, Ut mentiar , nullius

Patrimonium tanti facio. Sed, quod coeperam dicere : Postquam lupus factus est, ululare coepit, &in Siluas fugit. Ego primitus nesciebam ubi essem : Deinde ac cessi, ut vestimenta eius tollerem: Illa autem, lapidea facta sunt. Qui mori timore , nisi ego ρ Gladium tamen strinxi, &mataritata Vmbras cecidi. donec ad villam Amicae meae, peruenirem. In laruam intraui; pene animam ebulliui. Sudor mi hi per bifurcum volabat: oculi mortui: Vix unquam refectus sum. Melissa incamirari coepit, quod tam sero ambularem: Si ante, inquit, Venisses, saltem n

65쪽

1o PETRONII ARBITRIbis adiutasses: Lupus enim Villam intrauit, S omnia pecora , tamquam lanius sanguinem illis misit. Nec tamen derisit, ctiamsi fugit : Seruus enim noster lancea collum eius traiecit. Haec vi audiui, operire oculos amplius non potui, sed luce clara hac nostri Domum fugi, tamquam copo copilatus. Et postquam veni in illum locum, in quo lapidea vestimcnta erant facta; nihil inueni, nisi sanguinem. Vt vero domum veni, iacebat Miles meus in lecto , tanquam bouis: collum illius, Medicus curabat. Intellexi illum versipellem esse , nec postea cum illo. panem gustare potui: Non, si me occidisses. Viderint, qui de hoc alibi exopinissent: Ego si mentior , Genios vestros iratos habeam. Attonitis admiratione uniuersis : Saluo, inquit , Trimalcio, tuo sermone , si qua fides est , ut mihi pili inhorruerunt: ia scio Niceronem,nihil nugarum narrare. Imo certus est, SI minime linguosus: Nam &ipse vobis, rem horribilem narrabo. Asinus in tegulis , cum adhuc capillatus ,essem , nam a puero Vitam

chiam gessi i p i in imostri delicatus decessit, me hercules, margaritum,cacritus,

66쪽

F R A c M E N T V M, FrM omnium numerum. Cum ergo illum Mater misella plangeret nos tum plures in tristimonio essemus : subito Strigae coeperunt. putares canem leporem persequi. Habebamus tunc hominem Cappadocem, longum, valde audaculum S qui valebat, Iouem iratum tollere. Hic audacter stricto gladio, extra ostium pem cucurrit, inuoluta manu sinistra curiose, Mulierem, tanquam hoc loco saluum sit, quod tango ; mediam traiecit. Audi mus gemitum , plane non mentior, ipsam non vidimus. Baro autem noster iv trouersus se proiecit in Lectum, S co pus totum liuidum habebat, quasi flagellis caesus: Quia scilicet illum tetigerat mala mamis. Nos cluso ostio redimus iterum ad ossicium: Sed dum mater ample xaret corpus filij sui, taMit δί videt mi- nuciolum des ramentis factum: Non cor habebat, non intestina , non quicquam: Scilicet iam strigae puerum inuolauerant, A supposuerant stramentitium Vaccatonem. Rogo vos , oportet credatis, sunt

mulieres plus sciae: sunt Nocturnae , ω quod sursum est, deorsum faciunt. Ceterum baro ille longus , post hoc factum, nunquam coloris sui fuit: Imo post pau-

67쪽

12 PETRONII ARBITRrcos dies phreneticus periit.Miramur nos, S pariter credimus , osculatique mensam rogamus Nocturnas, ut suis se teneant , dum redimus a coena. Et sane iam lucernae mihi plures videbantur ardere, totumque Triclinium esse mutatum, cum

Trimalcio: Tibi dico, inquit, Plocrime, nihil narras 3 nihil nos delectaris & solebas suauis esse, canturire, belle deuer-

bia adjicere, Melicam heu, heus Ab istis dulcis carica. Iam , inquit ille , quadrigae meae decucurrerunt , ex quo podagricus factus sum: Alioquin cum essem adolescentulus, cantando pene phtisicus

factus sum. Quid saltareZ quid deuerbia r quid tonstrinum i quem parem habui, nisi unum Apelletem oppositaque ad os manu, nescio quid tetrum exsibilavit: quod postea, Graecum este assirmabat. Nec non Trimalcio ipse, cum tubicines esset imi tatu s,adDelicias suas respeXit, quemCroesum appellabat. Puer autem lippus, so didissimus dentibus, catellam nigram, at que indecenter pinguem, prasina inuoluebat fascia ; panemque semissem ponebat supra Torum: Atque hac nausea recU- fantem saginabat. Quo admonitus ossicio

Trimalcio , Scylacem iussit adduci, Prae-

68쪽

F R A C M E N T V M. I3sidium domus, familiaeque. Nec mora, ingentis formae adductus cst Canis catena vinctus , admonitusque ostiarij calce, ut cubaret; ante mensam se posuit. Tum Trimalcio iactans candidum panem: Ne mo , inquit, in Domo mea, me plus amat. Indignatus puer , quod Scylacem tam effuse laudaret, Catellam in terra deposuit; hortatusque, ut ad rixam properaret: Scylax canino , subito, usus ingenio, teterrimo latratu Triclinium impleuit , margaritamque Croesi, paene lacerauit. Vec intra rixam tumultus constitit: Sed

candelabrum etiam supra mensam euer sum , vasa omnia crystallina comminuit , SI oleo feruenti aliquot conuiuas respersit. Trimalcio, ne videretur iactura motus, basiavit Puerum, ac iussit supra dorsum ascendere suum. Non moratus ille usus equo, manuque plena scapulas eius subinde verberauit , interque risum proclamauit: Bucca, bucca, quot sunt hic. Repressus ergo Trimalcio, camellam grandem iussit misceri, potiones

diuidi omnibus scruis, qui ad pedes sedebant, adiecta exceptione: Si quis, inquit , noluerit accipere, caput illi perfunde. interdiu severa, nunc hilaria.

69쪽

s4 PETRONII ARBITRIHanc humanitatem insecutae sunt Ma leae , quarum etiam recordatio me, si qua est dicenti fides, offendit. Singulae enim gallinae altiles, pro turdiscirculatae sunt,& ova anserina piloata : Qilia: ut comessissemus ambitiosissine nobis Trimalcio petiit: dicens exossatas esse gallinas. I ter haec, Triclinij valvas Lictor percussit, amictusque veste alba , cum ingenti frequentia Commistator intrauit. Ego maiestate conterritus , Praetorem putabam venisse. Itaque tentaui assurgere,& nudos pedes in terxam deferre. Risit hanc trepidationem Agamemnon , dc Continete , inquit, homo stultissime. Habinn Scuir est, idemque lapidaxius , qui videretur monumenta optime facere.

Recreatus hoc sermone, reposui cubitum, Habinnamque intrantem cum admiratione ingenti, spectabam. Ille autem iam ebrius, uxoris sitae humoris imposuerat manus, oneratusque aliquot coronis, Vnguento per frontem in oculos fluente , Praetorio loco se posuit, continuoque vinum , & caldam poposcit. Delectatus hac hilaritate, Trimalcio, de ipse capaciorem poposcit scyphum , quaesi, uitque , quomodo acceptus esset i Om-

70쪽

nia, inquit, habuimus, praeter te: oculi enim mei hic crant: & me hercules , be- . ne fuit. Scissa lacuum nouelidialem seruo suo misello, faciebat, quem mortuum manumiserat. Puto cum vicensimariis magnam mantissam habet. quinquaginta enim millibus , existimant mortuum.

Sed tamen suaviter fuit, irtiam si coacti sumus dimidias potiones, supra ossiculacius effundere. Tamen, inquit, Trimal-cio, quid habuistis in Coena Dicam, inquit , si potuero, non tam bonae mcmOxiae sum, ut frequenter nomen meum obliviscar. Habuimus tamen in primo porcum poculo coronatum circa, sa cunculum , sic gizeria optime facta , S certe betam, panem autopyrum de suo sibi, quem ego malo , quam candidum: & vires facit, &cum mea re causa .facio, non ploro. Sequens ferculum

fuit Scriblita frigida, Si supra, mel caldum , infusum excellens, Hispanum. It que de Scriblita quidem non minimum C-di: De melle me usque tetigi circa cicer , & lupinum, calue arbitratu,& mala singula. Ego tamen duo sustuli, & ecce in mappa alligata habeo , nam si aliquid

muneris meo Vernulae non tulero, habe-

D iiij