장음표시 사용
161쪽
quae Ioh. 6. inde a v. si . dicuntur, tropica intelligenda esse , etiamsi cum allegoria praecedenti arctissime connexa esse minime neganis dum sit.
Do Vmbolico et starabolico dicendi genere.
Ad allegoricum dicendi genus quam prox - , ' me accedit Symbolicum atque parabolicum dicen-ἰ di genus, quae ut eo conveniunt, quod quod vis figuratum dicendi genus sit , ita eo disseiunt ,
quod Biterum utatur signis . naturalibus veluti actionibus descrἰptis , alterum vero arbἰtrariis seu verbis. Symbolica nimirum repraesentatio est descriptio actionis significativae ; parabola autem est na oratio significativa sive ea vera sit sive ficta , seu aliis Verbis , est repraesentatio doctrinae vel rei certae per Veram aut fictam narrationem. Id vero non tale est quod diserimen quoque essiciat In interpretandi rAtione, sed in utroque potius una eademque via ingredienda erit. Uti ibi actio descripta , ita in purobola narratio non propter se ipsam, Sed utroque modo ceu signum alterius cujusdam cogitationis Spectatur; quod igitur, ut ab interprete quoque attendatur prorsus 'est nece8se , ne inepta 9utitificeta fiat interpretatio. Quantam vero Partes
162쪽
ad sensum quae Vero ad elocutionem seu vivi-'
dani suavioremque costationis repraeSentationem , modo pertineant, dijudicari ab non dissicuItor potest, ubi. consilium paraboIae, vel significatio actionis Symbolicae conceptis verbis subjecta ha-- 'hetur . et muIto adhuc minus , ubi singulis pIane partibus significationis quaedam notatio adjeeta , est, quod V. g. fit Μt. 13, 3. sqq. it. EZ. I 2. . IO. sqq. aut deniquc tibi Saltem occasio, quae 'opportunitatem fecit parabolae vel Symbolicae acta tioni, notata est Veluti Luc. 7, 4 I. Io, so . I 5, 1. Sq. I9, II. Ubi Vero expressa ejus
modi Indicia desunt , omnia pendent a subtili. interpretis judicio, quo definiat primo, quae par
tes salva sententia obe SSe Possint, quae ad probabilitatem narrationis adjuvandam , , vel ad vividam actionis descriptae imaginem efficiendam unice pertineant ; quae vero Salva Sen- . 'tentia abesse . nequeant , aut plane narrationem qua talem improbabilem redderent ; dein quae- 'nam iIlis contineatur sententia , aut res depin- gatur. Sicubi viderit omnes partes pertinere ad Sententiam, quod, quo minus fiat nihil prohibet, neque Vereri debebit, eas omnes Ceu Significativas habere . imo peccaret, si secus faceret. Id V. g. in parabola Μt. 22, a sqq. ' i omnino ita se habere videtur ; e contra autem
an parabola de filio perdito , quae habentur do
163쪽
stola prima, de annulo de vitulo mactato &c. ad solum ornatum pertinent. ' S. 82.
Orientales libenter solent universa per Sin gula repraeSentare , et pro eo , quod Omnino valet , Singularem causam. Commemorare. Id
Praecipue oblinet in proverbiis, in gnomis et propterea. etiam istud dicendi genus gnomicumsdpellatur, Quod vero, sicubi obtineat, nosse , et simul intelligere in singularibus non esse acquiescendum, sed ad uniVersa sSSurgendum , unum idemque est. Prius autem plerumque vel 'forma dicti peculiaris indicat, aut certe consiolium loquentis docet. - Qua ratione universalis Eenteratia ex dicto singulari invenienda sit, praeceptis doceri nequit ; sed haec res tota iterum
pendet a subtilitate judicii ; quae , universa in singulis ad rationem consilii, cui vis. ea praedito
Vocabulum parabola in S. seriptura diversas habet significationes et non semper istud dicendi genus denotat quod mox descripsimus , sed saepius modugeneraliter simili dutinem , simile CXemplum, compa -τBtionem, Aut planct quodcunque figuratum dieendi. genus , veluti proverbium ad instar hebratet , u
significat. Ideo pertinet. ne quaevis oratio, quae hae voce designatur, juxta Da X praescriptas Obseru
, valiones tractanda esse Puletur.
164쪽
sit, est, sub universit hic nos non modo ea comprehendere, quae stricte talia sunt, sed etiam eδ, quae communiter VeI a potiori obtinere
De mythico dicendi genere. vocabulum veI in significatione sabulae, vel etiam de Harratione in substantia qui dem vera , sed in isdjuriclis tamen vario modo
ex ingen o exornata vetereS acceperunt. Verum in neutro isto sensu Pecul ariter a nobis spec- , turi debet. Quatenus enim fabulam notat, ea
tenus de mythi interprolatione eadem valent , quae mox Supra de parabolarum. interprettitione diximus. Quoad vero narrationem sucti pro εcopo habet , mythus non aliter nisi ceu vera histor a interpretandus erit. Utrum Vel quatenus veritate nitatur narratio , de eo non est ,
quod hermeneutica praecipiat. At recentiores alio adhuc sensu accipiunt, , quo ceu peculiare
dicendi genus spectatur. Definiunt nimirum
mythum , symbolicam , historiae sormam prae se . serentem Ideae alicujus vel i prυblematis philo-
εOphici repraesentutionem ; distinguuntque inter philosophi jum et historicum mythum , pro eoae , Vel ideae repraesentationem, vel facti aut sta
165쪽
ius cujusdam explicationem pro scopo habet. Et omnino quidem eatenus dissert a symbolico
aut parabolico dicendi genere , quisterius istud ad ideas sero restringitur, aut iactorum expli-
catione Occupatur; at non adeo tamen, ut brOp terea peculiares interpredundi regulae statuendae essent; sed uti V. g. in sarabolis, ita hic quo que unice monendus erit interpres, ne iacti de scriptionem qua talem Spectcttam eεSe, et verum factum subesse exiStimet, Sed ceu adminiculummodo dijudicet, quo sensibus vel captui admo-
eut Ir Veritas Sensum transgreSSΩ , aut status certus explicetur. - Verum omnis cardo rei in
eo vertitur, utrum illud sicubi in s. scriptura, et ubi obtineat, quia secus perperBm. Vetui iacti narratio , et eodem quidem sine instituta , in nudam fictionem commutaretur ,' et qUNCUnque facta non essent ad placitum, hoc artificio e numero eorum eximi po8Sent. Hinc jam vero patere debet, eam rationem non posse sussicere ad mythum statuendum , quae inde depromitur ,
quod narratio aliqua ceu talis spectari possit ,
ut per eam ideatis aliqua veritas repraeSentetuΓ s
et status quidam aut factum explicetur , quia haec etiam verae narristionis ratio non modo e Se
Potest , sed solet quoque. Curni enim , qui
Persectiones suas infinitas per mundi egregiam machinam , per pulcherrimum εγderuIn cursum
166쪽
ber tempestatum et tonitruum phaenomena ream.
festavit hominibus, curni , inquam , is idem non etiam Veris iactis usus sit, quibus religio Dis sublimiores veritates admoveret humano cap -
tui 3 An non secus sere periclitaretur reVelutio . nis veritas, si fictum deprehenderetur factum cui illa superstructa , et quicum sere CongreSSa cesi 8 Hinc ergo tam parum est; ut propter nar ration Is alicujus rationem istam negligatur lac.
tum, ut potius vel maxime intersit de ejus veritote inquirere,. nec antea in fictis reponere licebit , nisi ubi expressis verbis author ipse indicat, non aliud ei in tuli narratione struenda. conis
salium suisse, quam veritatem aliquam invisibi Iem ad coptum deducendi; aut alia adsunt in. dubia fictionis Indicia.
D Non possum ab hae materia discedem, quin ad-
.huc cominem morem regulam , cujus multiplox est
in interpretando usus , et quae non immerito hue reserri videtur; nim)rum e eam interpretationem esse Pr serendam , ' quae eum constantia usus loquendIconsentit. Ut enim eundem semper in ' cereo. loco usum polysem se vocis, vel formulae Observet tenecti.
que loquens, piaecipue ubi intra paveas lineas ver Scttur . certe citius supponendum est, quam ut variarat ἔ quum, perspicuitati offitiat tam repentina. variatio , nee ullum in eodem servando usu artig-
167쪽
. Quum membra orationis cum communi consilio , Seu notione aut Sententio, quae loqueri
li per integram orationem propOSita eSt, Cohaereant , non possunt non inter se ;psa quoque
cohaerere; et quum nexus hic multo propinquior sit , et quasi Proximam dictorum causam contineat , facile , multo felicius non modo notiones
earumque termini , Sed et ea, quae .inde non cognoscuntur, ex hoc membrorum nexu mutuo intelliguntur. Nexus hic antecedentium et consequentium orationis series seu contextus dicitur, ejusque multiplex et varia est ratio. Vel enim .se hiabent ut genus et species, subjectum et
praedicatum, Partes et totum, ut ratio et conse-
quens ; veI etiam sibi opponuntur , quae est ratiologica ; vel in similitudinis, temporis aut loci
demonstrandum foret, si alleubi scetis statuendum sit. Id autem tamdiu non effici poterit, quamdiu
Eodem servRto uSu commodus sensus obtinetur.
Hinc ergo αδικια 36, 9.' certe per perfidia
et arati. 3 , 9. de terrae incolis . interpretan dum erat. Regula haec vero non ultra eXlendenda, atque eum ea confundenda est, quom suora g. 78.em Ernsstio commemoravimus. Nam aliud est coriisi ιstAntiam a sua loquendi , aliud eonstantiam leopi
168쪽
ratione posita sunt , unde psychologici, historici et optici nexus species exurgunt, quarum quaelibet vario modo interpretem adjuvat. '
Si contextus Iogici ea est ratio, quam dIximus, non potest non fieri, quin inde potissimum cognoscatur, quae significatio aut explicatiO sit caeteris ante renda. Quae nimirum araeteris speciebus ejuSdem generis abludit, quae sequenti alicui explicationi ,, aut opposito non congruit aut loquentem non redderet consequentem, ea locum habere nequite e contra au- em ea, quae antecedentibus et consequentibus congruit seligenda, atque si ita comparata est, ut huic membrorum rationi mutuae unice eonveniat , certissima habenda erit , etiamsi sorte sufficientibus testimoniis confirmari nequeat , sed etymologia et analogia linguae tantum nita
tur; id quod των ἀπαξ λπομενων explicationem satis firmo Ioco ponit. Exempla iam, quibus
haec ejus vis illustretur, haec sunto α) ex V. F. esse interpretem Per Gen. 4a , 23. , quod sine semente crescit , per LeV. i 25- 5. et Ies. 37, 3 o. extra dubium collocatur. Porro
l P crocodilum densiavo ex adjectis praedicatis
169쪽
O. non esse Virgam tribulationis, sed sceptrum
iaὶ5igne potestatis, pi rans legislator in sequen
ti membro comprobat. Item Jes. 49, 6. non esse vastatos sed stirpes et iamilia Israelitarum ex praecedonti membro Ii qu t. Vocem et Sagittas Dei Ps. 77, I 8. es Setonitrua et fulgura, membrum V. 39. OStendit. Jes. 14, 12. Luciserqm esse regnum Bahyloniae personificatum satis patet ex Verborum conS quentia ; et denique Am. VI. - XI. aortitos pri. mos de praesenti explicandos esse ex v. I 2. COllia
gitur , ubi aoristi secundi aeque de praesenti usurpantur. β) ex N. F. πενΘHντες Mi. 5 . 4. P
tius accipiendum esse de lugentibus ob peccata sua , quum ob calamitates physicas, docet Omnis reliquorum membrorum ratio, quae omnia certam
animi dispositionem commemorant, quae hominem habilem reddit consequendae felicitatis regni Messianici, Joh. 6, 5 i. et corpus meum cibuη est, quod pro viia hominum tradatur; non pro prie. , sed tropice accipiendum esse; ex V. ,55. adparet, in quo dicitur, corpuS meum vers
cibus est, et sanguis meus verσ Potus est; Σεδια πυρος i. Cor. 3 j I 3. tropice accipiendum se, Sequentia απυριον, λιθους τ
170쪽
ευλα etc. demonstrant. Si Iob. 2. , 38. sensus esset: quid hoc facienda nobis innuis 3 auditores dictum Iesu: destruite hoc templum: non
potuissent proprie intelligere. Porro λογος Ioli.
de abstracto haud dici potuisset. αγιον denique Luc. I, 35. non impulsum divinum, sed vim divinam denotare, non modo ex mox
sequenti membro parallelo, sed simul etiam ex . opposito V. 34. ubi habetur, quoniam virum non cognosco: patescit. . Praecipue inde definienda venit particularum -POteStas ac quae in N. T. aeque Vaga est, ac in hebraicis particulis obtinet. Haud raro enim .
particulis mere copulistivis connectuntur, qua Tum Una nunc alteram explanat et illustrat veluti '
lomparationem cum altera innuit veluti Ioh. 5, 27. coli. I9. 6, 57. Similiter enunciationes
per particulas causales junctae reperiuntur quamquam non deprehendatur inter eas cauSurum ne-
xus, Sed potius aut item una alteram explicet veluti Ioha 7, 35. . 16, 9. Sq. aut una ex altera '