장음표시 사용
191쪽
exempla comprobant. Cf. V. g. Luc. 9, 62. Μt. IO, II. Rom. 9, 29. 2. Petr. 2, 6. Jud. 7.&c. Hinc ergo, ut plenam Iucem ubique obtineat interpres , et vel judicare possit , utrum subiecti et praedicati notiones sibi congruant, Praeter terminorum potestatem semper ei attendenda, consulendaque erit ipsa rei natura. Praeterea ordinaria vocesbulorum potestas nonnunquam natura rei est inferior; aut vero eam transgreditur. Quum jam nemo, nisi sobria ratione destitutus, de re
gravi tenuiter, aut de tenui graviter loqui soleat, PoteStas vocabulorum pro hac rei conditione veIaugenda, vel deprimenda erit; quod procul dubio obtinet in sequentibus exemplis Μt- 6, 32. μεριμνησατε ib. 7, 3 . U1 κρινετε. Rom. I, 28.
τα ριη καθηκοντα. 'Mi. 25, 2 o. Fςι καλον ib. 3, I 4. In veniS ad me. JOh. 7, II. εκεινος Denique natura rei docet. utrum loquentis dicta ad vivum resecanda vel vero mitiganda sint. Ubicunque nimirum pro omi suo rigore acceP-ta naturae rei parum, vel vero PrOPSUS non convenirent, ibi certissime commodo, vel ut dici as-
Solet , Sano sensu capienda sunt. Quae ob SerVatio praecipue valet ad hyperbolas, vel dicta PrO- Verbialia rite interpretanda; e. g. citius camelus transibit per foramen acus, quam dives in regnum coelorum ingredietur 'Μt. I9, 24. it. Eritis odio omnibus ib. IO, 3ο; vel την lμαρτυριαν αυ- ου δεις
192쪽
de majori dissicultate tantum, et caetera dicta commodo SenSu interpretari.
Inde quoque dijudicandum venire, quid de
corum sit, quid non: SaItem Per transennam annotasse licuerit.
S. 96. Quid sit cavendum in hac re st
Interpretem pro his naturam rerum cogni-
tam, Perspectamque habere debere, sine monitu cuivis patebit. . Quo enim Pacto Secus explicationem ad eam exigat 8 At quum rerum conditio , quarum in S. scriptura sit mentio, aut ad quas alluditur, satis superque descripta sit in Archaeologia biblica Cl. D. et Canonici Iahri, superfluum foret, sontes et subSidia Commemorare, unde haec notitia haurienda sit. Ex adverso au tem minime supervacaneum fuerit interpretem
monere, primo, ne subtiliorem notitiam rei lo-
quenti adscribat, quam quae ei revera praesto fuit; cujus monitionis gravitas atque necessitas in ademum penitius intelligetur; dein ne invito auctori olnrudat aliquam eruditionem, quod fieret, si
ea, qriae abunde pistent ex iis , quae ubique et
omni aetate oblinent , ad eruditiorem aliquum on-
193쪽
tiquitatis cognitionem revocaret , veIuti accid tCel. Michaelis Prov.. Io, 14, ubi plane textum
mutare debuit, ut locus fieret eruditioni, et Elch,
hornio Apoc. 2, 7. de quo loco conser. Baucr Theologie des Apost. Iohanne8.
M, quum rei alicui circumjocta sunt. Quod est in proverbio e circumstantiae mu.
tant casum ; id quoque commodo sensu de Voca. hulorum potestate valet. Variare nimirum vocabulorum potestatem, non modo Pro temporis, sed etiam pro loci, varietate, quis nesciat , aut
dissileatur 3 Ut enim nihil dicam, de ponderum,
menSurarum , aut etiam nummorum vocabulis,
quae saepius eadem sunt in diversis regionibus, at non paris tamen Valoris; manifestissimum hujus assertionis argumentum habetur in vocabulo adorare , quod aliam Ionge potestatem habuit apud Iudaeos , aliam apud graecos. Porro Pro eo ac diciture circumstantiae aggravant caSum; Sen. tentiae aut dicti gravitas quoque Saepenumero eX circumjectis demum recte aestimatur; ita ut pro eo etiam ordinaria potestas vocabulorum, si in ferior sit magnitudine rei, quam ea ex CirCum StantiiS nanciscitur , aeque augenda sit, ac id fieri oportet propter gravitatem rei internam.
194쪽
Exemplum cape ab ossicio ςondonandi injurias, vel obediendi magistratibus , quod Ionge gravius
adparet, si perpenduntur circamstantiae, sub qui bus illud Jesus ac apostoli scripserunt. In circumjectis saepius rationem residere as. sociationis idearum, et certi eloquendi modi; immo in iis plerumque orationis integrae occasionem contineri, jam supra innuimus. TheoIogus
denique illis spectatis saepius dijudicare poterit,
an sententia proposita ceu absoluta, vel relativa habenda sit, Pro eo nimirum, ac ea ita concre Vit cum certis circumstantiis, ut sine iis nequi,
dein concipi queat, vel nullum saltem vel levis-
simum indicium prostet, unde aliis aeque loquentem eam adplicare voluisse intelligeretur. En, quanta sint momenta, quae omnem interpretis eu-ram Provocerit, quo nihil eorum unquam negligat, quae rem aliquam circumstant i Ast simul tamen caveat VeI maxime, ne quid circumstantiarum ratione habita factum esse Statuat, quod
aliis causis adscribendum est. Equidem enim nolim v. g. causam silentii de daemoniacis in Evangelio Johannis inde repotere, quod apostolus hic inter graecos Scripserit, longe aliter de hac re sentientes et quo iacto, silentium istud alio in Iumine adpareat est neeesse , quam si SecuS stu- tuendum est. -
195쪽
Si naturae rei in interpretando ratio habenda est, eorumque, quae eam circumStant, quanto minus dubium es Se poteSt, quIn etIam Personae loquentis habitus spectandus sit 3 Quemadmodum enim VOCes nunquam rei ; psitis conditionem penitus exaequant k ita neque Omnem personae loquentis habitum expromunt , sed sere so res tantum reserant, quibus 'apertis demum interpreti circumspiciendum est, quid intus in animo loquentis agitetur. Et quidem inde non modo notio aut sententia unica, quae a loquente spectata, suit , earumque limites cognoscenda erunt. Sed etiam notionis aut Sententiae persectio
vel impersectio. At quum de hac re, infra demum peculiariter tractandum sit, hic loci ea mo- .do in censum adducenda erunt, ex quibus cognosci queat, quae suerit notio aut sententIAE SPEC- . tata, et quousque eam patere voluerit. Ex hac Causa autem prImo spectandus erat loquentis caracter. Si nimirum vir gravis fuit, et ad omnem humanitatem compositus, qui verba .secit; ab eo nihil non alienum erit, quod ludicrum, aut in. urbanum sensum tanderet. Quaemobrem repudiandi erunt, qui ,. g. πνευμα αγιον IOh. 14, de providentiae auxilio ordinario, aut Ioli. 2 , 4.
196쪽
- 17 sensu agrestior; acc;PIunt. Secundor rescitis. quia hic raro disertis verbis indicatur, 'et tamen Pro eo partim augenda eSt ordinaria Vocis pote stas, si Secus frigidus Sensus emergeret, part mmitiganda sunt dicta, quae SecuS. Saniam SenSUm
non funderent ; quum nemo assectu callens frigidum sacere solet, aut ad Omnem rigorem Verin
ha componit. Erraret itβque, qui V. g. κατα γελλεται Rom. I, 3. Simpliciter annunciatur red deret, aut diras ac imprecationes in Psalmis. Jobo , aut Ieremia, vel etiam increpationes est.
EA. Occurrentes ad ViVum resecaret. Tertio al. tendendum . eriL, utrum suo Solius aut aliorum
s mul nomine verba faciat, quia pro eo dicta vεlad .ipsum solum restringenda, vel etiam ad alios extendenda. erunt; quid jam vero ex his ubique obtineat, ubi non ex contexta oratione, ex adQjectis patet, inde unice dijudicandum venit, utrum quae dicuntur, loquenti soIi conveniant, nec ne, Eut plane ei convenire nequeant. ExempIa ha hes Rom. 7, 7. sqq. quo in loco Ρaulus partes hominis agit, Spiritu divino nondum animati ;I Cor. 8, I 3. ubi sensa exprimit probi cujusque Christiani; et Gal. 2. , 1 9 sqq. quo in loco, quae leguntur , nomine Christiani e judaicis sacris . trausgressi Proseruntur.
197쪽
do innotescat D Quod sit persona Aquens : σα
amotu animata, et quo nomino diserit p
Haud adeo Semper liquet, quae sit persona - loquens, ut de hac re non saltim adverti deli eat interpres. Potest autem haec regula statuit proloquente par est authorem libri tamdiu haboti . . donec contrarium inde eluceat, quod aut diserte
alium loquentem inducit -- quod, quando locum habet, interpretis maxime est attendere, ubi auc-' tor ipse filum orationis finita aliena resumat - auto ex modo dictorum refutatione inteIligitur, illa pro dubitatione ab alio injecta habenda esse. - An et quoassectu animatus dixerit loquens, ubi id disertis, verbis non annotatur, , VeIuti fit Joh. II, 33. 38. Μt. 24, 26. Luc. 9, 33. Rom. I, , 8. etc. omnibusque iis in locis, ubi spectatores vel au- ditores Jesu opera, aut sese gerendi rationem admirati esse leguntur; ex orationi& forma, V. g. . . abrupto dicendi genere, diminutivis, figuris repetitionis, exclamationis, aut denique ex FSy. chologicis rationibus, quae docent, quamam res
nonnihil vehementius et quo modo hominis ani- , .mum adficere indeant, cognoscendum est; nec dis ficile id erit ei, qui se penitus transformat in.
animum loquentis. Unde demum Pateat, .cujuS nomina dixerit loquens, jam suqra annotaVimus
198쪽
Ilic locus esse videtur , quaedam de salsishmphasium causis subjungendi. Emphasis . uti Ernestius loquitur, est augmentum, quod ad ordi nariam vocis potestatem accedit. Tale jam me. rito adjungi, ubi de re gravi sermo est, aut loquens affectu incaluit, aut etiam sermonis cohaeis xentia sine adjuncta notione non subsistit, abunde ex dictis patet. At hisce, causis non omnes. interpretes acquie Vere , Sed emphases ubique capistarunt; tibi vel etymologia vocis aut compositionis vis admittebat, aut alia peculiaris cori struendi ratio obtinebat, veluti infinitivi cum modo finito ejusdem verbi, aut singularis cum Substantivo pluralis formae, et quae sunt alia hujus gene ris. Id vero temere fieri Statuique, Prsieterquam quod ex Psychologica ratione puteat, quae prqhiDet exaltatiorem animum sumere , - ubi de re gravi, aut in genere non de ea re, quaeonimum possit et Soleat movere, Sermo eSt; et porro quod experientia doceat, primigeniam vo- eum vel formularum vim, a novitate destenderi tem, decursu temporis per frequentiorem con
suetudinem pede dentim diminui, et demum Pe-
nitus tolli; manifestissimis quoque exemplis mon- . Pori Potest . . Anne enim N. g om si ubique
199쪽
esset, intenta et veluti vibranti occulorum acie
intueri, cum INI uti fit PS. 33, 23. et Praeci- .Pue PS. 24a, 5. Permutari Posset, quod, nisi ubi cum I construitur, est simpliciter videre 3 Anne αποκαραδοπια, si ubique esset expectatio certissima quae fit exserto capite, Ρhil. I.; O. pctu sisset ab apostolo substantivo ελπις praemitti, q iodest simpli iter Spes 3. aut in ' genere , . anne in hac hypothesi toties, quoties fit, composita
possent cum simplicibus verbis permutari 3 An non denique, si formula gavisi sunt gaudio jam summum laetitiae gradum indicaret , maxime otiose Μt. 2. IO. adjecta suissent adjectivum et adverbium e magno valdo 8 &c. &c. Exin simul colli. gas , quid censendum sit de divisione empha-K sium in constantes Seu Perpetuus, et temporarias, de qua nescio, quomodo a pugna in terminis
G Extantibus pluribus orationibus, quae in
comparationem venire POSSunt. ,
Quin Praesidia interpreti accrescant, ubi plures
ei possint, Non obstante , quod tot Sint et tanta prae-
200쪽
sId s , quae oratio contexta InterpretI suppeditat, . aut in singulis dictis succurrunt, ea tamen haud
sufficiunt ad omnem difficultatem obscuritatem-
ve a quovis loco depellendam. Tam felici ei tum a demum esse continget, si plures Praesto sunt, fixe ejusdem, sive aliorum Scriptorum Orationes, in quibus vel eadem pertractatur materia, vel
saltem principia, quae quis Secutus sit, uberius exponuntur. Hisce enim invicem collatis, ne- . scio, quae amplius dissicultas relinquatur, quo
minus plene atque perspicue cognoscat, quam Ioquens prae caeteris notionem vel sententiam spectaverit. Εjusmodi jam vero loca, quae de eadem re tractant, dicuntur Ioca parallela; ea autem,
quae Suprema principia certi scriptoris vel systema uberius exponunt, analoga, et in biblicis scriptoribus vocabuIo abstracto pro concreto ana-
Iogia fidei dicuntur. Haec Igitur, nimirum loca
parallela et analogia fidei ceu nova praesidia interpreti accrescunt, ubi plures praesto sunt Orationes in comparationem adducendae.
S. Io 2. De locis parallelis., Loca parallela, quae esse loca de eadem re
tractantia mox diximus, vel sunt ejusdem scrip toris, vel aliorum. Ea jam vero, quae Sunt ejus dem scriptoris, in comparationem adducenda es.