장음표시 사용
71쪽
dendis praecepit. Griesbachius postea egrρgiam tractationem de versionibus , praecipue theo dis- .ce scribendis inseri curavit Parti VI: , Repertorii literaturae hil licae et Orientalis. Nec ' mitius egregie de hoc re disseruit Belehhardus in tracis
tatu grammatico theologico de adornanda N. T. versione LipS. 2796. quos Vero Bdhuc superas . ae videntur Hens Ierus in excursu, quem desu- Per Vernaculae versioni ep. Iacobi adpendicis Instar adjecit, et Hetaelius in praestitione ad ver-
sionem , germanicam Ν. Τ.; quem utrumque etiam secutus ebi Neilium,
Hermeneulica sponte sua in duas .partes dividitur; nempe primam de sensu rite inveniendo ; alteram de Sensu inVento rite ,reprεescia -- tando seu explicando. Prior iterum in tres sectiones subdividi potest, quarum prima tractat de sensu inveniendo per usum loquendi; altera de inveniendo sensu per consilium et neXum
orationis ; quam alii cum priori in hinam con- . trahunt, logicum hoc , oratioriis examen , Ceu Partem integrantem examinis grammatici hisbentes ; tertia denique de inveniendo sensu per vulturam loquentis. Secunda pars e contra divisione in 'sectiones prorsus earere pote-t, quiH,
72쪽
quae de diversis . sensum repraesentandi formis dicenda sunt, paucis ubSOlvi possunt.
Hermeneuticae biblicae Partis Ι. Sectio Ι.
De inveniendo sensu Per usum loquendi. Cap. I. De usu loquendi in. genere , ejusque certa cognitione comparanda.
suis vel qualis sit nextis νοσο inter et Agni aq
Omnis certitudo et veritas hermeneulica de-ι Inum pendet a firmo et constanti nexu, qui Vo.ces inter et significationes obtinet, quia Voces Sunt signa cogitationum , sine quibus nulla, adeoque nec certa cognitio obtineri potest eorum, quae loquens cogitavit, si nexus iste inconstans utque incertus est. Hinc ergo nil prius , niImagis investigandum est, quam quis sit et qualis nexus, qui tuter voces et significationes in-
Non est quidem absOmtσ. Inest quidem cuivis homini a natura insi-
'us nisus Sigritim significandae rei adeo attempe randi, ut si fieri possit, perceptionem, quae in
73쪽
de in an mo enascitur , et sic mediate rem ipsam, exactissime repraesentet. Nec minus porindolem rationis suae homo veluti cogitur, innectendis pluribus uni voci significatibus similitudinis rationem habere , eodemque modo similes conceptus . Similes relationes et modos similibus 'formis exprimere, ita ut haud temerarium opineris, significationem, qu e cum alia similitudinem reserat, cum ea in una eademque voce coaluisse, aut ubi similitudo formarum, aut
structurae intercedit; similem quoque notionem, aut sententiarum reIationem vel modum obtine.
re. - ASt quum Soni, eorumque per articulos in-
flexio ad summum naturalem quemdtam nexum
habeant cum certis animi sive exaltatioris sive
pacatioris motibus indicandis, iisque rebus, ac respondentibus eis repraesentationibus, quae .gO- num quemdam edunt, ejusque imitatione designari et possunt et solent ;. misxima vero pars linquae ad eam:. quam dicunt, discursivam cognitionem
Pertineat, quae per reflexionem ab arbitrio pen, dentem paristur; imo quum ipsa illa sonorum a rebus editorum imitatio libertatis aliquem usum in Volvat , et pro organorum sentiendi , vocis. que, ac proin etiam pro coeIi victusque Varia ratione maxime diversa, esse debeat; quum porro similitudinis ratio, quam homo in nectendis εpluribus uni voei notionibus, et certis Vocabu- '
74쪽
Iorum formis cum certis conceptibus sententiarumqtie relationibus et modis observes, pro variri a parte, ex qua res eadem spectari potest, et a diversis revera spectari solet, maxime multiplex esse possit ; minime necessitate quadamnaturae tactum cogitari potest, ut certus quidam Sonus certoque modo per articulos inflexus cum certa quadam notione , aut plures notiones uni voci necterentur, sed eodom modo cum illo se 'bahere statuendum erit ac se habet cum illo nexu qui obtinet in signis, quae honoris et praunii condecorationes statiata Sunt, aut etiam certam metalli massam, ejuSque certum Valorem, qui certe arbitrarius habendus est. Atque si jam
negari nequit, arbitrio locum fuisse in ejusmodi
. nexu inveniendo, multo magis ob arbitrio pen- debat, ut idem nexus a pluribus simul prohar tur, quod fieri tamen necesse erat, si inter eos commercium cogitationum obtineret. A mu-
tuo consensu igitur pendebat , quis nexus revera iniretur, et propter hunc libertatis actum vocabula recte definiuntur signa arbitraria cogi rationum. S. 24.
o Actia autem semel initus nexus inter certam
vocem et eertam significationem, aut plurium nο-
75쪽
lionum cum vino Vocabulo, ex eadem causa fr-
mirer et constanter' erat servandus, ex qua in inventum ab aliquo ejusmodi nexum ab initio
.ncedendum erat; quia quocunque demum tem-
rore, libertate sua homines abusi , ab eo iterum discessissent, hoc ipso cogitationum commercium sublatum, certe Suspensum suisset. Quantopere igitur homines volebant, istud esse Continuum. Bique perpetuum , tantopere quoque erat ΠερeS- sarium, ut initum semeI nexum, sive unius siuae. plurium significationum cum certa Voce, nun quam amplius desererent.
Ws. 25 Ruie non derogant mutationsa quas in linguis aς-cidisse Ozρerientia docet. Ast inquiunt , ratiocinio ' huic experientia non Penitus suffragatur. Ea enim nobis exhibet varii generis mutationes quae in nulla non lingua per decursum temporis acciderunt et quae
proin constantiam istam, qua nitimur, nou Sem per observatam suisse, sacto demonstrisnt.
. Attamen si mutationes istas, ad quas pro-
vocant , nonnihil accuratius perlustraVerimus, adparebit, eas vel prorsus non ad nos pertinere, vel nullam saltem inconstantiam aut incertitudi- . nem istius nexus inducere. Praecipuae enim sunt
sequentes :ga) factae Isunt progressiones notionum.
76쪽
vel notitiarum in melius . manente tamen eadem
specifica vocis notione b) aeceSSere nova Vocabula, vel significatus novi ad pristina vocabula veluti Praeter communem, technicus, civilis aut r ligiosus &c. c) obliterati sunt significatus pristini , aut diminuta est vel prorsus periit eorum vis. d) denique vocabula μεσα postea bono vel malo Solum Sensu usurpata sunt. - Quod jam
attinet prioris generis mutationes, ab eae ProrsuS non huc pertinent. Quamdiu enim eadem manet
specifica notita cum certa voce connexa, tamdiu dici nequit sactam esse nexus istius mutationem. Quae progreSsiones iactae sunt in ejusdem noti O-nis persectiori cognitione, non inde, sed ex hi- '
storia culturae humani ingenii addiscendae sunt. b
Accessione novorum Vocabulorum aut novarum
significationum, in pristino nexu nil mutatum esse sua Sponte intelligitur. c Si obliteratus est aliquis significatus, . aut diminuta est ejius Vis, ignoratio quidem, sed nussa .tamen incertitudo inducitur. Dein diminutio primigeniae vis adeo in natura rei ipsa sita est, ut ubi aliter evenisses et, peculiariter demonstrandum foret. Denique
liaud ea sicubi ita periit , ut qualitum ad vim dictorum percipiendam attinet, non vel ex integra orationia forma aut ex contextu intelligatur, a Sicque ejus jactura saltem compensetur. d) Ultimi demum generis mutationem eam eε Se , quae
77쪽
constantiam nexus nostri adficiat, non negandum est; at ea tamen Simul adeo raro eontigit, ut veluti exceptio regulam potius firmet, quam 'Iabefactet aut prorsus infringat. Dein ejusmodi mutatio non nisi post Iongissimum temporis in- tervallum, nec ita clam accidit, ut non expresse de ea re moneremur, itaque temporis modo ratio habenda sit, ut omne erroris periculum evitetur. Denique ejusmodi mutatio haud unquam extitit sine rei ipsius mutatione, ita ut non tam mutationem nexus inter vocem et significatum initi, quam mutationem rei ipsius factam esse dicendum, et proin magis ex rerum ip8arum, vicissitudinumque , quas paSsae sunt, historia, quam ex lingua ipsa addiscenda sit. Haec enim semper cum linguae studio conjungi debet, quia voces non tam rem ipsam, quam ejus unice per-
i ceptionem designant, oi Possunt commode eaedem munere, quamdiu res non in substantia, sed in acciden iis modo immutatur. Quae cum ita Sint, antum abest, ut experientia contraria sit ratio. cinio , ut potius ceu constantiae nexus vocabulo. rum et significatuum testem adpet Iare liceat.
ius hic dicitur usus loquendi isqvs a rema est intemretis DX. Quum nexus hujus firmitas sita sit in continua atque constanti ejusdem actus repetitione,
78쪽
seu quod idem est, in .. eadem Semper dictionum consuetudine , solenne saetum est hunc nexum
usum loquendi adpellare qui quum ita comparatus eSt, ut quadam neceSSitate contineatur, non poteSi non rite cognitus certam simul significationum notitiam praebere. Qui igitur neglecto usu , Vel plane contra usum etymologiam vel analogiam linguae sequeretur, is manifeste contra
logicam probabilium peccaret. Elymologia enim .
quae est investigatio primigeniae significationis ex
, elementorum linguae potestate vel secundariae significationis ex similitudinis nexu cum primigenia , haec inquam modo possibilem inducit significatus cognitionem, quum elementa linguae, si quem habeant naturalem significatum , non nisi certum quemdam animi motum sive magis sive minus impeditum designent, et plurium Plerumque elementorum potestas perassinis sit, ut quod prae caeteris seligi debuerit, definiri nequeat, eole inque modo' similitudinis ratio maxime mul-
ii I. lex eSSe POSSIt pro Vara etBte pBrta iam, ex quibus objecta possunt spectari. Analogia Vero, quae pro . majori vel minori similium formarum eadem potestate venientium numero significationem similis formae vel formulae definit, proh ohi-
lem quidem - cognitionem inducit, eoque quidem probabiliorem, quo major est similium sormartim
cum Certo conceptu nexarum numerus 3 At mini-
79쪽
me tamen certam efficit; quia exceptiones vix unquam obesse solent. Quod si jum non licet sequi probabilem sententiam prae certa, nedum mere possibilem , nunquam expligistio malere poterit contra aut praeter usum loquendi suscepta, ubicunque is penitus cognitus habetur. Et quum indagatio significationis semper primum esse oporteat interpretis negotium, usus Ioquendi ceu suprema interpretandi lex suspiciendus erit. s. Etymologiae et Analogioe lingum non nisi stiba diarius ustia so stit. Interim sicut cujusvis iacti veritas mirifice confirmari censetur , si ad testimonia internae quoque probabilitatis notae accedant; ita significatio quoqua, quae Per usum Ioquendi cognosci -
tur,' nonnihil roboris, lucis certe plurimum Ob-
tinebit, si etymologiae et analogiae linguae, yel linguarum congruere intelligitur. Id quod prae
cipue tum non spernendum est, si abnormis construendi ratio sicuhi occurrit, quae de veritate
significationis dubium movere possit, quod Verom OX concidit, quam primum ex cognita significatione prima ea deduci illustrarique posse intelli-
gitur , veluti se habet in Syr. N cum Ivel εισελθειν cum εις aliquid consequi, ubi pri-
80쪽
61rna significatio perVenire , pertingere ad alῖquid omne dubium removet et plenam lucem praebet.
Imo si satis manifesta et Prona est similitudinis eatio derivatae significiationis cum significatione , radicis , aut congruentia significationis primae cum elementorum Potestate ; et Praeprimis, si tortae formae vel formulae significistio permagno nititur similium exemplorum n a mero, exceptiones vero paucae Vel nullae prorsu S sunt, tantam acquirere potest collecta ejusmodi ex etymologia vel analogia significatio Probabilitatem , quae a certitudine parum abest, et desectum testimoniorum certi loquendi usus merito compensat. I'raeterea Elymologia insignem semper opem fert mc-mOIIae , quae tot , non raro longe divergentes ejusdem vocis notiones iacilius retinet, dum hu-
bet in significatione prima quasi punctum firmum, cui reliquas notiones diversis lineis et an- nulis , quos etVmOIOgia sutaedittat, connectere
Prima signifieatio autem non semper amplius historice cognoscenda , sed ex certis modo caraeteribus intelligenda est, qui sunt sequentes: si sicubi praesto est onomatopoetica notio , ea in dubie prima est. quia ad ejusmodi essormandas voces iisquθ notanda obiecta, e quibus ejusmodi sonu , quem Vocabulum P de Seseri, prodiit. homines natura duce veluti pro vocabantur. Ubi talis non adest, ea primum lo'