Hermeneutica biblica generalis usibus academicis ab Altmanno Arigler, theologiae doctore ..

81쪽

Quodsi pro dictis, usus Io quendi primario

est interpreti cognoScendus, jam agitur de eo, quomodo certa ejus cognitio obtinenda sit. Qua otione talis comparetur in liriqua adhuc viva, nec obscurum, Nec incertum est: Nec multum discriminis interesse, aut negotii sucere existimo , si lingua quidem emortua e St, at sontes ex ea aetate superSunt , quis adhuc Vivebat, satis Dberes, eaque lingua in interpretando perfigrinoidiomate utentes, quae adhucdum viget. Verum aliud est , si tales nulli amplius praesto sunt, sed

oti demum aetate Scripti, quo lingua jam extra risum collocata erat , Pro uti intuitu linguarum bibli sturum Ohtinere videtur. -- Novi jam quidemd aleciis hic omnia deserri et fontibus ejusmodi,

cum sibi ven icat , quae repraesentationμm indieat sensus mani me serientem, quia rudis homo sensuum imperio sere subest. Tertio deniquo ea erit caeteris

praeserenda, cujus notio magis est 'concreta, si si . mol ita comparata Est, ut aeterae commode ex ea derivnti queant; quia abstrδetae notiones progredienistis demum culturae Partus esse Solent. Unde simul intelligitur , qaantopere errarint, qui . notiones mam xime generales significationes primas esse declara,

82쪽

veluti versionilius, comentari IS &c. lingua emortua demum exaratis, non nisi subsidiarium usum concedi. Nec ego quidem dialectis usum heuri- .sticum abjudico , sed constitutivum tamen mini-

me concedendum, sed ad domesticos ilIOs fontes.

utut nonnihil Fecentiores revocandas esse existimo. Non enim ulla lingua, nisi natio ipsa pe- .nitus subjugata, et ad alienas leges vivere coacta fuerit, ita extirpata est, ut nulla ejus cognitio apud cultiores, et quidem eo amplior , quo viciniores fuerunt viventi linguae, servata, et in scholis ad

Posteros Propagata suisset. Ne fideliter satis

versarentur, et conjecturis indulgerent eruditi, suspicio quidem est, nec pace mea penitus ina- .nis intuitu aliquorum, praecipue recentiorum ; ast contra antiquiores nulla iandata exceptio locum habere videtur. Quod enim urgent, non modo varietates inter ipsos quoque obtinere, sed plane extare manifesta errorum etymologicorum exempla , partim falsum est, Partim non stringit. Varietates quippe tamdiu non labefactant fidem eorum, quamdiu Probari, nequit , eas non ex . uberiori linguae cognitione historica descendisse , Vel saltem descendere potuisse, quod vero a ne- mine hucusque, quantum ego quidem scio, de- 'monstratum est. Quod attinet perversas derivationes, luculentius exemplum ex his non constat .

mihi, ni i quod habetur εν τοις o, qui Hah. a, IS '

83쪽

: tu per φmταωα, ac si esset , reddunt ;sed ructe hanc esse Veram Iectionem, τυις o jam abversatam ι satis probabilis conjectura est c NUIdeke in IIenkii Museo VOI. I. p. 422. Accedit quod antiquiores isti eruditi unius' alteriusve disiecti cognatae periti fuerint ; 'et quum ejus suppetias plerumque veIuti inScii adsciscerent,

praesumtio pro iis Stat, magis sincere eos versa ios esse in hac comparBtione, quam modern OS, qui haud raro novitatis Studio seu verius pruritu quod θm abducti ad rent. - E conixa autem,

qui repudiistis ejusmodi domesticis sontibus vel

periculum cultetur, ne peregrina linguae ejusmo- . di inserantur , aut arbitrio modus ponatiar, neScio;qtium negari' nequeat, cuivis dialecto sua esse peculiaria atque priva; et saepissime, praecipue in rariori hus, ubi earum auxilia Fraepri in is quae runtur , non haberi conSensum inter eas , sed maximam dominari variationem; quae arbitrio

ruditorum locum faeit; quae vero mox Cessant, si fides habetur domesticis traditionibus, ad eas- qtie, ceu ad lydium lapidem , exigantur dia

lectorum relationes. - Non impetro a me, quin commemorem epistolas Obscurorum Virorum, ceu

luculentissimum fidei traditionis Scholaris specimen. Eas enim ab iis viris prosectas esse, qui Iatinam linguam non nisi per trivia quadriviaque edocti sunt, constat. Quum jam in ilIis exic m

84쪽

quidem soloecismi. et barbarismi, ast nullum ta-

men migratae significationis exemplum, quid est, quod su8picionem moveat contra fidem hujus trais

ditionia t

rintes , ex quibus usus loquendi lingua mortui σognosci ρotest, atini Lexica, Scholia Oo. quorum diversiam cst Pon S. Hinc ergo licet non repudiandae sint dialecti ad illustrandas, immo. confirmandas quoque linguae mortuae significationes, tamen si quae superest adhuc viva traditio scholaris, ea prae-

primis audienda erit. Sin minus , consulenda erunt Lexica , Scholia et Glossae , versiones et commentarii , quae ex ea aetate descendunt, quo viva adhuc erat traditio scholaris , eorumque Pondus eo majus erit, quo magis antiquitate eminent, quo sunt pleniora, aut minus SuSPec-.

ta de judicii proprii usu.

Atque ex parte antiquitat Is Scholia et Glosa sae, quae inter id discriminis intercedit, ut illa

occupentur Verborum explicatione, quae ob con-

textum difficilem, hae vero eorum, quae ob antiquitatem vel raritatem usus Obscura SVnt; praeis tereaque illa haud raro rebus ipsis explicandis . operam navent; haec inquam ex parte antiquita tis persaePe magnam authoritatem consequuntur a

85쪽

quia non raro eX antiquissimis scriptoribus reis Petita sunto At e Contra . intuitu libertatis et si dei Lexicis multo inferiora Sunt, quum OhScuis riora modo Vocabula eXPlicent, et non raro conis textum secuta Sint, quod patet veI e vocis forma, vel ex diserta declaratione; Lexica autem

omnes linquae divitias complecti, hi 4torice verinsata esse, Simulque temporis rationem, saltem saepius observare Profiteantur. Praestant quoque ex hac parte Lexica versionibus et comis mentariis et quidem ex eadem causa; hii autem invicem comparatis, commeritarii potiores sunt versionibias eo, quod commentarii exempla plura. adseretido, quibus explicationes suas confirment, partim fidem Suam IuculentIus contestentur, partim ampliorem praebeant Iinquae cognitiois nem. Praeterea in Versionibus quoque advertendum est, utrum incorruptae ad nos Pervenerint, vel an non aliam Iectionem secutae sint BC quam nos. hodie tenemus ; cui dubitationi eommentarii iterum minus obnoxii sunt Aliquo modo huc etiam pertinent antiquiores grammatici quatenus nimirum 'iis vivus usus, vel major saltem librorum copia praesto

fuit, ex quibus Ieges linguae .cognosieerent; at quatenus cognitio haec legum linguae abstractioris virtute nititur, et praecipuas ingenii subtili-

ate, a nobis, deiscatioris philosophiae Iumina

86쪽

collustratis, quoad mlaciIe Superari Po-

terunt,

Etiamsi vero ab ejusmodi linguae cognitione, quae hisce mediis comparatur, non Omnis abesse oleat imperfectio, ea tamen, ni penitus oemo veri, certe diminui poUrit scriptorum ipsorum in hac lingua extantium lectione. Nam licet illi . ipsi sint, quorum explicatio quaeritur , Postquam tamen. potior linguae pars antea historice cognita fuerit , egregie adhiberi poterunt ad ea ple-

nius et penitius cognOScenda, quae per antea commemmorata subsidia Vel in obscuro aut inincerto relicta suerunt, quum non raro Obscura

ejusmodi vocabula vel in eodem contextu , vel aliis in locis, per clariora, nonnimquam plane' per logicam definitionem explicentur, vel saltem eo in contextu ponantur, qrii unicBm modo no . Ationem vel sententiam admittit. Αlque ex hae parte Intuitu N. F. satis felices sumus, quum permuIt; authores tum graeci tum etiam hesseruis stici vel ex eadem, vel non multum distanta .

aetate nobis supersint. Si vero neque his penitus .eonsultum fuerit, etymologiae vel analogiae studi

87쪽

um adhibendum erit; quae, praecapue analogiam, si satis manifesta est, atque copioso similium exemplorum numero nititur , satis Probtibilem

ia i

cognitioncm praebere, jam Supra ObserVaVimus.

Cap. II. De usu loquendi biblico.

N qualis sit usus loquendi bibliotis ;

quoad communis erati omnibus scriptoribus hellenisticis,

An interpreti catholico liceat ad Gioma originis redire 3

Frustra in sequentibus praeciperemus de Sequendo usu hellenistico vel hebraeo , si quod quidam contenderunt, decreto Conci L Trid. Sess. IV. quo vulgatam authenticam declaravit , revera prohiberetur catholicus interpres ad idioma originis redire. Quare praemittenda est quaestio αutrum hoc ita se Iisbeat, nec ne 8 ' ρ

- Equidem jam lateor me vix concipere, quo modo quidam ad hanc sententium delabi potuerint. Fac enim strictissimo sensu accipiendum

eSSe Vocabulum authenticus, quo denotat instr mentum ab omni omnino vitio prorsus immune

AEtque Perspicuum tamen, ne rum quIdem seqvitur, quod inserunt. Non enim Vulgata authen . tica decIaratur e regione Textuum originalium ,

88쪽

immo ne versionum quidem in genere, sed uni De e regione VerSionum . Iatinarum , et quidem 'Earum unice , quae tum circumserebantur ; ita ut quidquid . de Vulgata Statutum est, relativa

modo valeat, nimirum ratione habita Versionum

Iatinarum tum circumlatarum. Ut sontium exis pressa mentio fieret, iique exficite adprobarentur, nulla erat necessit3S. Nulla enim quaestio erat de illis, sed agebatur unice de vuIgata vindicanda contra neologorum criminationes, et de periculo praecavendo, ne fideles per novas refor- malorum Versiones, quae Continuo Procudebantur, '

et ad sententias novas consormatae erant, Per.

turbarentur , iisque inficerentur; forte simul etiam, ut provideretur iis doctoribus, qui graecae et hebraicae non erant periti. Id ita se habere, abunde patet ex Ioco historiae Concit. Trid. jam Supra s. I 5. e Sarpio citato. Prosecto si Concilio in mente fuisset fontes reprobare , - , eorumque 'USUm interdicere, non impune fieri permisisset, ut catholici passim iis uterentur et quidem mox post editum istud decretum; quod factum esse, Pallavicinius in II. C. VI. I p. n. 6. disertis verbis testatur, dicens. Nitin sorte inficiamur in editione vulgata multa eSSe am- bigua, obscura multa, quibus lux adsunditur asebibliis priorum idiomatum ' - Nonne primo- Arum idiomatum opo catholic interpretes Pasa

89쪽

utuntue y Nonne id etiam proxime post concilii

decretum egerant , quin et adhuc perduranto

Concilio 3 Quod palam facit , id inon opponi

sententiae Patrum concilii Tridentini. Tanto

autem minus stare poterit adversariorum Sente

tia . si ne quidem Stricto sed latiori sensu aecipiendum erit Vocabulum authenticus ; quod vero ita esse partim jam ex dictis intelligitur , Iuculentissimum autem fit ex declaratione Cardinalis . a S. Cruce, postea sub nomine Marcelli II. Pon-

tificis Romani . qui tum huic sessioni, tum cae. teris omnibus praesuit, quam decIarationem Ve-ga Theologus Concilii, et Cardinalis istius fami-

α ε . . ,

Iiaritate usus nobis refert L. XV. c. 9. de justis. tibi id agit ut ostendat, frustra laborare Calvinum in ostendendis vitiis vulgata, editionis , et ait r, Synodus non adprobavit menda , quae lingua, serum periti et in Ss. literis mediocriter versati

,,in ea deprehendunt, - sed - eatenus voluit authenticam haberi ut certum omnibus esset,

nullo eam descedatam errore, ex quo pernicio. sesum aliquod dogma in fide et moribus posset colligi. - Et ne dubites de his, possum tibi allegare pro his amplissimum et Observandissi- mum S. crucis Cardinalem qui - pridio isquam illud decretum firmaretur, et postea

non, opinor, semel mihi testatus est, nihil amplius voluisse patres firmare. ι Hoc sensu

. . . I.

90쪽

. - . ε

aecepto quid jam aliud sibi vult istud decretum, quam poMe Vulgatam sine periculo ad publicum

usum adhiberi, sontes vero pro matura rei sup-

poni ceu probos, et minime reprobari. ')

Quo idiomate conscripti sine libri hullei 3

Demonstrato sic jure, imo vel ossicio catho. lici interpretis redeunηi ad idioma originis nunc jam quaeritur ; quo idio te libri bibliot

conscripti suerint. Sed quum, qua lingua -nscripti sint libri V. F., et quibus subsidiis ea. Cognosci queat , jam satis tractatum fuerit in Introductione in libros V. F. a Cl. Iahnici edita, tade libris N. Τ. hic unice tractandum erit. ΗOsce jam vero graece conscriptos esse hucusque ab eruditis nitentibus testimonio Tertulliani , . quε non nisi graecum authenticum ubique versioni

derans, nou parum utilitatis accedere possis Eccleis siae Dei. si ex omnibus latinis editionibus, quae sirenmseruntur Ss. librorum . quaenam pro Ruthentica sit habenda, innoteseat; statuit et declarat, ut haec ipsa vetus et vulgata editio . qum longo tot .aearcularum usu in i sa eccle1ia Probata e4t , in Publicis ieetionibus , disputationibus , Praedicationibus , et expositionibus pro authentica habeatur , M. nemo illam rejicere quovis Praetextu audectio ,