장음표시 사용
41쪽
quintam d iem Ianuarii stituemus extitisse primam conceptionis, erit igitur hic
partus legitimu .ut qui ex nono mese limari accipiat dies sex. nam sint, octini stris est dies s 36. sic qui videtur octinaestris partus exactus ex mensibus a C. Ci sare institutis, nouimest riserit, ac persectus. Idem faciet iudicium, si nascem: puer decimo septembris, aut undecimo, aut etiam aliis usque ad decimi im- quintum crus eminentis. Sed liaec dicta sint. Minor propositio nullam liabet difficultatem videtur nulli, si vera sunt,qu. ae supra positimus principia de absolutione, oc maturitate socrus. quia si ea non debet mensi utri numero stabiliri, sed optima omnium partium conformatione,& ex co, quod ob magnitudinem totam impleat cinitatem uteri, alimentumque ubet tu, po-i Ostulet. 5: frigidi aeris inspirationem possunt haec certissime contingere non solum is a. die sed aliis etiam diebus paulo superioribus, ut puta at 68. vique ad 1 7. qui sextum mensem terminat. Neque enim aliqua inueniri ratio potest contrarium persuadens. Vetum ii quispiara voluerit hanc demonstraci, aD sero ego rationem in hoc genere, nisi meum me fallit iudicium, ellicacisti in atri qualis ea sit, audi. Sumo igitur mihi maris formationem , ut plurimum absolui citius quam foeminae, ut plurimum quidem dixi, quia me non fugit aliquati do viragines sco. mellas citius ei formata est inminatis ruetis. Terminus masculi estioog lii: nus dies ta igesimus: faeminae quadragesimus secundus. Deqirare ita loqui iit au- 'thoi libri de pueri natura. Et factus iam est puer. de ad hoc pervenu femei laquide in in quadraginta, dc dii obus diebus, ut longillime primam coagmentationem dc coarticulationem accipiens. Masci aliis vero, ut longissime in triginta diebus: ut plurimum enim hoc tempo te, aut paulo breuiore , aut paulo longiore articulatio ipsis contingit. dc parum postea declarat id id ipsum a purgatione, quae post partum statim accidit puerperis. nam quae si zinelias pepercrutat, purgantur ex utero diebus quadraginta duobus, ut plurimum, de aliquando satisfaciunt 2 s. ex masculi autem puerperio purgatio fit 3 ρ. diebus, de aliquando citra periculum purgatur mulier zo. diebus. Galenus, Avicenna, de omnes Medici de eiuscemodi formatione idem it, tuerunt: declaratesque quot diersi spatio eiuscemodi fieri possit anticipatio, dixe- i' re per diem unum,aut plures. vel ba Galeni sic habent. Atque sic completur formatio uniuersalis scctus in die uis triginta in quibusdam in aliis in diebus triginta quinque: ac in nonnullis tempus formationis e tenditur usque ad quadraginta: tamen in quibus lain ista tempora anticipant, dein quibusdam postponuntur partitioncs totalis temporis i imationis, tum per
unum diem, tum perplures. haec ille. Statuamus modo anticipationem fieri per tres dies, vel duos, vel unum nunc nec statio resultabit partus sex mensium. Formatus enim 27. die, motu sensi- Lbili mouebitur die, s . nascetur postea die i6ι. rursus, formatio succedat die 6.i ascetur die i68. Deinde contingat computatio diebus 28. horis It .motus fiet diebus 1 . horis i 6. nascetur diebus i 73. conceptus deformatus 19. motum habebit die s8. natiuitas continget i7 . Vides igitur secundum hanc regulam necessarium cs
aliquando partum sexumestrem,&hunc existere vitalem. Dicit fortasse qui stapiam admittendos non esse eiuscemodi partus ob raritatem: sed si citra distinctionem loquamur, dubio procul aberrabimus. Quod raro fit id quidem duplex est: quoddam sui euctus neces latias habet cauilas: quoddam habet fortuitas. illud sciri potest hoc minime: ita sentiendum ex omnium Pbilosophoruco sensu. Partus igitur sextimestris licet raro uiuat,quia natura, ut plurimum re. Soseruat illud ad septimum, vel nonum, vel decimum mensem : ideoque ivt plurimum lethalis est. Aliquando tamen sexto mense fere pleno abs lutuς, necessatias habens caussas tum persectionis suae,tum exitus, vitalis est
Secunda ratio. Facultas concipiendi in utero, de generandi aliquandi du
42쪽
b is, aut tribus amicis atmnis. Ergo cadem facultas aliquando suas operatione diebus quindecim antici pare potest Consequentiano videtur habere ali litam difficultatem. Nunc antecedens declaro. Mulieres conceptioni non istatuuntur idoneae, nisi post annum duodecimum: Viri non habent semen saecundum, nisi post annum decimum quartum, vel quod aliis placere scio,post vigesimu in primum ita excommuni consensu philosophi,&Medici decreuerunt. Hana, tamen regulam aliquando fefellisse constat. Nam puellam octauo anno concepisse,& nono peperisse scribit inter Medicos Ioannes Matthaeus de Gradi. inter Theologos. DD. Gregorius,5 Hicronymus. Puerum notacin annorum sui am nutricem compressi se ille memorat. Hic vero idem contigisse puero anno- tum decem Epistola ad Vitalem scribi Ex eodem praetcrea au bote constat salo monem anno suae aetatis decimo, aut undecimo genuisse Roboam. Et Achan eiusdem aetatis Ezechiam. H. contigisse dubitat nemo. Cur igatur non poterit puer ex foecund 1,& calido semine procreatus, in primi para adolescentula, fere pleno sexto mense nasci vitalist hic non adest monstrosi ut ita dicam raritas, qualem for allis in superioribus casibus inueniti quispiam suspicabitur: . Sed breuis quaedam anticipatio dierum quod summum est quindecim a partu medietatem anni ait ingente, vel decem, vel etiam pauciorum: cuius anticipationis caussae adsunt necessariae: una seminum robur; alia uteri paruitas ; tertia quod victus nondum allueuit gestare pueros. Quarta alimenti defectus: qui in adolescentulis ac ferὰpuetis necessatio deest cum non possint longiori tempore susticere: Si quidem alimento indigent, primum ut nutriantur: Secundo ut augeantur: tertio, ut fiscui subueniant, hoc autem grandiori existent ac totam implente cauit aternuteri, seri non potest, sue ui suppeditari suificiens a
Haud absimilis ratio est sumpta a senibus. statutum est lege Papia a Tiberio. Caesare edita, ne sexagenarii uxorem duce ent, quod ad filio cum procreationem idonei ininime censeresu ic Aristoteles in Politicis conuertientem in uxore ducenda aetatem definiuit annorum triginta parum plus, aut minus, atque i nes ipsbs ineptos huic numeri iudicari, scribit. quoniam certu
Hacque ratione rectis sine Plautus in Mercatore. Annos natus sexaginta qui erit, si quem ictui mussu maritum, seu Hercto
adeo ccxlibem, i cortarier, cum eo nos hac lege agamus.
Relatum tamen est a Plinio Solino, Valerio Maximo, Numidiae Regem Mallinissam post annum suae aetatis octuagesimum sextum, silium nomine Mathimatum procreasse. Catonem Censor naum octuagesimo exacto e filia Salomi clientis sui: qua de caussa aliorum etiam liberorum propago, Liciniani erant cognominati: Hi Saloniani ex quibus Vticcnsis suit. Nuper etiam Lucio Moy es, lustrio Saturnino in urbis praetura extincto notum est, Comelia Scipionum Ge-' tis Volusium Saturninum. qui fuit Consul post annum sexagesimum secundum fuisse genitum. Et usque ad octuagesimum quintum apud ignobilcs vulgaris . repetitur generatio. Scriptum praeterea reliquit AEaeas Pius Pontifex Maximus. Vladii laum Lituanum Regem Poloniae anno nonagesimo genicitos procreasse, quorum alter patris nomine Vladi statis, alter vero Cassi mirus suila peliatus. Eiiciunt ambo Reges, unus Poloniae, alter Ungariae. Novi ego virum, illusti: ssimum anno natum 78. quatuor genuisse filios, S v nam filiam natorum . postremam. Si ergo senex frigido alioquin temperamento, & semine in relati ne adlic ipsum iuuenem praeditus, nonagesimo anno masculam procreabit proso lein, quae tum septimo, tum nono mense in lucem prodire potcrii. cur idem iu-
uenis longὰ validior, foecunda iunctus muliere, non poterit habere filium pleno duntaxat sexto lunari mense: Quom odo quaeso videri potest hoc impollibile, si possibile iudicatur septimestiem nasci posse ex nonagenario Exempli ia gratia nascatur ex sene puer die is . & horis is . Ex iuuenc cur nasci non po- terit die 162. vel aliis deinceps usque ad isi. anticipatione facta dierum i
43쪽
aut Io. a termino, quem nouit diuinus Hippocrates. Sand, hic ego nihil ratio ni aut sensui repugnans inuenio. Amplius facultas generatura, quamuis fixtu in utero existente maxime negotietur: nihilo minus ipso iam egresso adhuc permanet in infantis corpore vi que a l aliquot menses. Nam procreans demes usque ad annum unum cum dimidio parum plus, aut minus commoratur, buntque dentes ex quibusdam excrementis glutinosis .i capitis ollibus, α maxillarum dei malis. xt ex sententia avi libris libro de Carnibus dictitin in hi tuit libro de Generatione hominis. Mox autein eadem facultas otiosa manet in corpore usque ad annum septimia, ut idem au hoc sci ibit hisce verbis: Excidit autem ubi ad annos primi alimen- i oti peruenerint quibusdam etiam prius ita morbido alimento nati fuerint. Pluri- .mis autem cum Ceptem annos impleuerim.&in eodem opere. Pucri linquit septem annis praeteritis dentes explent. Porrb haec facultas eadem est, quae a principio generauiti' utero socium, distinxit, forinauit, disposuit, *uxit, ad summamque ducens resectionein oriri fecit. Adeo tamen potens est aliquando, ut multis mensibus suam actionem anticipet: vicum sitim, atque natis ut pileri, dentire illos facile. item admodum contig:ile legimus illi, quina n-sibus quatuordecim utero gestatus, cum dentibus natus cst. Hanc si quispiam negnierit Historiam, ut putiquae longe a vulgari opinione dissentire videatur; hic sciat oportere hunc negare. quae tanquam certillima recipiuntur ab omnibus. Nempe obseruatum fili se non semel puerum cum dentibus natum scribit de hac re Solinus, Plutarchus Avicenna.&alii avitiores grauissimi. Resero lic verba Plinii libro 7. capite i6. quae in hunc modum liabent: Caeterum edicis primores septimo mense gigni dentes, priusquam in supera eius parie,liaud dubium est. Septimo eo idem decidere anno, aliosque tu ilici. Quosdam ct cum dentibus nasci scuti Marcum Curium, qui ob id dentatus cognomitiatus ell. Et C. Papirium Carbonem praeclaros viros Ego hactenus vidi quatuor curii dentibus natos. unus it in C stro Gresperii ditionis Caniarinensis, qui praeterea habebat membrum virile satis magnum. cum pilorum nigrorum multitudine, videbatur statura gigas. Alterum vidi medicinam faciens apud septem pedanos: de duos in Cingulanis montibus. Si haec vera sunt, cui haec Φeadem facultas non poterit ita ei iuvalida, ut breui tempore estorinato corporo cogat illum foras prodire ex utero, quinque, sex, aut decem, duodecim quo diebus ante communiter statutum pariendi tempust Quod quaeso in natura magis mirandum, an quod in partu fiat duodecim dierum anticipatio, an facul-.tatem generativam suo munere peti ungi septem mensibus ante istatutum tela pusi hoc ceite videtur mihi magis rarum & admirandum. Ad haec non minor videtur ratio de octauo mense natis, quam de iis,
qui sexto. At vero, si credimus Hippocrati si Polyboeius discipulo, si Galeno, & Sabino enarratoribus, nullus unquam octauo mense natus vixit.
Sed tamen docebimus sequenti libro vitiere illos aliquando in Aegypto, in Graecia, in Hispania. in Italia , aliisque regionibus. Eacde causia factum
fuit, quod hoc mense natus, vitrens si omnibus ad vitam necessariis parti bus praeditus fuerit, admittatur adhaereditatem, ac tritamen tuin irritum faciat, vi memini me legisse apud Alexandrum linolens in in secunda Codicis de posthum is haeredibus instituendis vel exhaeredandis. q. quod cert rum, umero terrio. x Baldum subtilis limum. l. C. consilio C XII l. tertii libri, Sc consilio 4or. in sine secundi libri. Hac igitur eadem ductus rati ne dico nullam esse in ipsa natura repugnantia iii, sexto mense natum vib
Confirmatur haec ratio, quia si de quo minus videtur inesse.&inest ergo id inerit de quo magis videtur, per regulam topicain a minori ad maius, sed minus certe probabile videtur quinquemestres partus editos aliquando fa- ille vitales, re tamen id apud quosdam Hispaniae populos contigille claris limorum constat virorum. teli imonio. Erunt igitur euaru aliqGando
44쪽
timestres vitae superstites. Quod dixi de parui qiuinquemestri perdin)ndua Mena Catholici & Potentissimi Philippi Hispaniarum Regis medicus libro duPartu septimestri hisce verbis consirmat. Hinc quoque haud absurdum videri debet si quinquemestris partus editus sit vitalis apud Valentinos feruente incine plagam, sicut& apud Matrid.incolas nonnullos obseruatum sentio expudica matre, honestissimamque vivendi rationem nacta natum cile quin a iemestrem vitalem. Nulla itaque ratione suadebor unquam ad aliquem tempo ris numerum amplectendum actionis naturalis dimensorem, nisi quatenus in illo contigerit operationem esse absolutam, per ipsamque explicari deinceps, o quantum temporis duratura sit plus oc minus. haec Ferdinandus. Cui allentit Franciscus Valesius eiusdem discipulus, sed praeceptore, ut ego sentio, longe doctior, incommentariis epidemiorum, affirmans partum quinquemusti cmaliquando vitalem nasci, recte concludens naturam in suis actionibus non determinui ex necessitate numeris quibusdam determinatis, Hic si vera sunt, nemo inficiari poterit partum sexti mensis pleni, aut fere pleni, vitalem existere, quod in praesentiarum persuademus. Hae sent rationes, satis, nisi fallor, probabiles: quae contra opinionem aliorum essiciunt pactum sextimestrem a. liquando fore pro vitali adviiciendum: atque licet demonstrativae non sint neque enim subiecta materia eas recipit in pro natura tamen subiecti validae cen-
Porrδ neque desunt authores praestantissimi, quorum fide proposita opinio
confirmari possit. Auiemna libro tertio suae medicinae tract. 2. n. H.cap. primo in hunc modum scribit,agens de partu septimestri. Vt plurimum quidem moritur natus ante hoc spatium, additque caussam his verbis. Quoniam tolerat motus vehementes in debilitate creationis huiusmodi natus , namque licet in radice sit fortis: tamen est proximi spatii cum creatione. Notent haec verba,ut plurimum, cuius oppositum est:vt raro, sensus igitur est: Nati ante septimum mensem, idest, in fine sexti mensis, maiori ex parte moriuntur. ergo minori ex parte vivunt, per regulam a sensu contrario. Hanc extitisse mentem Avicenna . Alter eius locus confirmat in libro nono de animalibus, quo in loco dicit audi-uisse ex fide digno, quondam natum mense decimo luirto, dc vidissis alterum natum sexto.sunt qui dicunt, Au cennain iis verbis locutum fuit sede Partu septimestri: nam cum dicit,Sexto mense natum, vult dicere, praeterno sexto mense, sed procul lubio hoc non es interpretari contextus: sed corrumpere. multa enim absurdiorexcogitari potest explanatio, si diceremus partum septimi me sis, einoctimestrem: hanc nouimestrum. Misis dereliquis. Absurditatem praeterea huius explanationis hinc animaduertas, quod ibi loquitur de partu iacissime contingente, ideoque ait, audiuisse quendam fuisse i s. mense natum. Huie ipsi tanquam rarum opponit natum sexto mete, oc non dicit sese ab aliis audiuic
o se, sed vidisse, ut maiorem fidem faceret. Notabis me in priori A vicennae contextu fuisse imitatum lectionem antiquam. Hanc enim sequitur Nicolaus Fl rentinus, lacobus de Partibus, Gentilis Fulginas, ac alii sapientissimi explanatores praesertim Andreas Sclunensiis Arabicae linguae disertissimus. Affero hic testimonium Nicolai grauissimilariptoris, qui ita seribit: Et fortasse considerata bene vatietate formationis tus, &ipsius motionis possibilecit videre, quod non solum in undecimo mense possibile est foetum gigni, sed duodecimo, decimo tertio, decimo quarto, ut scilicet dixit Avicenna: imo de in octauo mense,& quod adhuc plus est,in sexto mense. haec ille. Amplius demonstrare volo ex Autore libri de natura pueri, omnino septimestres parius inter naturales communesque partus admitti debere. animum
' aduerte. Negat hic author sextimestrem partum, quia septimestris duntaxat meminit: interim vero dieit, Masculum formatum esse,ut plurimum die tri- gelima; tunc assumo mihi regulam a generatione ad motum, a motu ad par tum: nempe nasci puerum duplo tempore post motum. Praeterea S hebdomadum decides,&mes exactos cocurrere ad huiusinodi opus,ex his coficia
45쪽
rationem ad hominem meo iudicio,validisssimam: si puer formatus 3o, mo Debitur sexagesi ino. Ergo nascetur Iso. qui terminus texti pleni ex consuetudine antiqua Gr.ecorum com putandi triginta dies pro mense,& sit quidem sexto mense pleno crit vitalis . scio non valere rationem, si menses lunares dierum 29. S horarum I a. accipiamus: de qua putandi ratione satis multa in saperior hus. At ad hominem argumentum videtur mihi irrefragabile: cum ille aut horseptimestrem admittat, computationemque fieri debere mensibus solatibus,eXactisq; profiteatur.
Caeterum variis obseruationibus id verissimum esse demonstrare possumus..Vxor A ndreae scarpelli de villa Auenalis Cingulanae dioecesis peperit filium dio
16'. qui adhuc ivit agens annos 18. gracilis tamen habitus,te non multum cO
locatus, satisque imbecillius.' Audiui etiam a Bernardino Aloyse septempedano medico insigni, & multae obseruationis sese vidisse in Castro Sacti Angeli mulierem peperi ise filium die ir s. hunc vivere, sed impotentem ad coitum: asse
ruit enim, illi tum admodum paruum esse genitale membrum habeti annos x - α te ites adeo paruos,& imbecillos, ut emittere semen, imo generare non pos sit. Eustasia Virgo Deo dicata in aede Beatae Rodogundae, cum mater eius ab Ortiisset puerum quinta nonas Iulii, profecta vero ad coiuugem decimoKalendas Augusti ipsam Eustasiam pepetit septimo idus Iamiarii sequentis anni: qua Ie 17c. die nata est: morbo perpetuo iacturam natalium attestante, ne quis ad superfoecationem confugiat, In monte Sancto agri Piceni mea patria duos no-Hi pueros: quorum alter natus fuit die a 77. alius vero 17 . sed quid prosequors iugulat Hoc unum profiteor si quis diligenter animaduertat consimiles partus ubique inuenturum. Verum quia de partu sextimestri in genere disputauimus, posteque hunc aliquando vitalem esse demonstrauimus, tum rationibus, tum autoritatibus, tum exemplis: reliquum est ut de eodem in specie pertractemus,
quantum scilice ad partum mulieris nobis propositum pertinet, omnes. dis licultates, si quae sunt, dilucidemus.
3u sentiendum de Pari. Herum 168. vel r7 nobis propsio. HAE c , quae generatim dicta sunt, manifestum faciunt, partum nobi abit
lustri illinis viris propositum dierum 168. vel i7 . tunc sextimestrem esse, tum eum quidem legitimum, ac vitalem. Nam licet aliqua discordia sit depi imo conceptionis temporς ponamus autem illud fuisse, cum primum fuit inter sponsos, consumatum, ut aiunt, matrimonium a partu septimestri secunducomputationem Hippocraticam, dierum scilicet 282. distat spatio dierum dun- . taxat duodecim, vel undecim,&horarum quatuor, ad iuxta putationem nostram distat solum diebus nouem, putamus enim septimestiis principium esse die i78. cum i 7. sit finis sexti mensis: de qua re plenius disputabimus in tractatione de partu septimestri. ita sentiendum est de eiuscemodi calculo, si admittatur mariti sententia. Sed si sponsi testimonio sit standum, partum edidit illa diei 74. post congressum cum sponso, ego sane hoc perlibenter recipiens, ut qui sciam vix contineri posse sponsum,quin statim data occasione rem liabeat, i partu septimestri ex Hippocratis putatione distat diebus octo, vel fortassis septem. & horis duodecim: ex nostra vero diebus quatuor, Sc fortallis tribus.& horis duodecim. Quis igitur monstrosum hunc audebit appellare partum
Q ais arbitrabitur naturam in suorum operum absolutione antici pare non posse sodiebus duodecim, vel decem, vel octo, vel quatuor, vel tribus t tandem quis natura hanc imposuit legem, ut nec citius, nec tardius possit diebus 182. & h
ris i I. foetum vitalem emittere
Haec manifestam fidem faciunt recipiendum esse Lunc partum. Quod si aliae postea adduntur coniecturae, reddetur adeo certum hoc ipsum nego-
46쪽
LIBER PRIMVs. Unum, ut nullus amplius dubitandi locus inueniri possit. Coniecturae autem 'pii itam suisse hine adolescentulam ex optimis, honestissimisque pM
rentibus. cum enim si natura comparatum,ut corpus,&anima congruam C tione quadam harmonica, i que corporis aliquando in animai & anima incor iis magna facilitate, M simul vehementia penetrent filiorum non deducantur e corpore, aut anima parentum, sed a Deo O. M. x nih:lo creatae in hoc terreno corpore infundantur, in quo etiam vim ergastulo Continentur tamen nascitur corpus filiorum cum hac illaue procliuit te. qua Parentum corpora esse disposita contigerat ,huic similitudo moriun. nam
Similis esse putristesset Atini
de quidem recte, ut inquit Lyricus Poeta. Fortes creantu ortibus, o bonis; Est in iuuencis es in equis 'atrum - . Virtus: neque imbcilem feroces
Referre possum holoco, quae scribit Euripides apud Stobaeum capite 2 s.
. Patre ab improbo non posse nasii fidum.
Rursus. Hunc ego puerum tanta modestiat dirum noui, Et cum bonis conseruando. Retatem coluisse. o parito igitur ex tab homine malus Nas nur 'nullus hoc mihi persadebit unquam. Verum quamcus a patre degenerare filios aliquando videamus, tamen vl- ,riae re verissimum filias plerunque mores matrum repraesentare. Neque noverisimile est. vi filia statim ab ineunte aetate honestissimis matris moribus ii buta honestatem in grandiori aetate non insequatur.& c contra ex inhonesta
mari enasci filias hone as ratissime videmus: atque haec secunda coniectura estraret iis. Accepimus enim matrem sponsae adeo honestam religiosam, piam, ut incredibile videatur filiam degenerasse. Dicebat enim Horatius.7 quesii filem, Sic lucro aduersum potui se nasci Et Theognis apud Antonium Monachum Mellita tomo t.
Ona 'quisiuros nascitur, aut hyacinthus, Sed neque ab ancilia situs ingenuus.
Iuvenalis id explicans satyra sexta inquit.
Scillari expians, ut tradat mater honestas, fas alios mores, quam non habet. de sequi cur. Ei uola, tu vivetintroducere turpem
47쪽
Vtile porre.&satyra I . est. Sicnatura iubet. Velocius, ct citius nos Corrumpunt vitiorum exempla domes a, magnisci ubeant animum authoribus. Hinc qui praecepta uxoris ducendae tradunt, in primis admonent ex bonis parentibus natam, eligendam esse coiugem, de qua re pulchra scribit Iolaus in Heraclidis, cum inquit:
Quod est. Nesilae liberispultarior honor,
Guampatre bonos, o honestos natos Uxores ducere a bonis. Mulier. mictus d Ario Valis communicat non laudabo. Liberis dedecus causa voluptatissuperari. De qua reconqueritur Theognis Poeta inter Graecos facundissimus,lta scri- i.
Canes quirim, o asinos, quaerimus o Cyrnec equos Generosos; ohaec qui que vult ex bona progenie Separare. I xorem autem ducere malam ex malogenerenon ras Vir bonus, modo bipecunias multas asserar. Neque Permis viri renuit esse orouisis Dcupletem praesieri bono. Pecuniae enim coluntur, exi malo genere bomu uxorem Acit. Ei malum bonus stigenus cisiit. In summa meminit vir sapiens,atq; prudens spreta vulgi consuetudine, quod Dos est ma a,
Tertia coniectura est, quod toto suae virginitatis tempora morata est in m onasterio Diuae, si bene recordor, Clarae, in quo moniales multae degunt vitam 'religiosam habentes, ex quarum consuetudine non potuit illa, nisi mores consequi admodum probos, de vivendi rationem honestissimam. Nam ut Euimpides in Andromache:
Malum arminarum introitus me ia derunt, a mihi loquentes hos blande suusimnsermones. Quoniam certe, ut refert Plutarchus libro de educatione liberorum. A.
Si iuxta claudum habitaueris, disces &tu subclaudicare. Audi Menandri Comici praecipui versiculos.
48쪽
msapientibin conuersans, or ipsieeuadesse ient.
Cum maia conuersans, se ipsi euades malus. Quia igitur haec mulier,anteaquam nuptui traderetur,semper cum bonis mulieribus,&morata: vit e conuersabatur,frustra,meo iudicio, suspicionem de impudicitia eius vir habet.
Adde quod statim monasterium egressa tradita fuit viro, nec in domo pa- . tris mansit, nisi diebus octo. Haec fide iciunt manifestissimam, perperam de 'honestate huius mulieris dubitari,quod partum sextimestrem ediderit.
Dubitationes,quae his dictis accidunt. Etenim quia multa sunt quae in propos tamateria dissicultatem faciunt: ea -- breuiter proponamus, dilucidemusque. Audiamus itaque in primis Gai num in fragmentoCommentarij ad librum Hippocratis de septimestri partu sieloquentem: Antecentesimum octogesiimini secudum diem S quindecim ho ras: vel post quartum si a pra ducente iam una, nullas, de parum infra ait: Quippe cum nulla citra hoc.ruri is sic igitur neq; citii scriptum hoc termino, sic ne que tardius io .diebus nasci, qui ita concepi xtus est potest .ac parum postea subdit: sed sicuti dixi, neque in minori tempo, quam dimidio anno fieri septimestrem partum soccundum vult. Eaec Galenus. Ex quibus certo certius est, patium ex eius doctrina ante i 82. diem noes levitae superstitem. Accedit ijs Aristotelis iudicium, qui libris de animalium sistoria negat partum sextimestrem,assero cius verba libro septimo c. q. quae sic habent: Foetus,qui maturius, quam septimo mense prodeat, nullo pacto vitalis est. Qui septimo, vitalis quidem hic primum exit. Notanda sunt haec verba.Nullo pacto vitalis est . atque haec, Primum vitalis est: quae nostram funditus euertere opinionem videntur. Praeterea faciunt dissicultatem Avicennae verba de hac materia dilucidinsime disserentis. Nam lib. 3. fen. 2I. trach. 2.c. I . inquit: 3ψ Et scia; inde quod mensis septimus est primus menss, in quo parit ipsam, ergo, si septimus pii inus est mensis vitalis, nullus omnino vivet sexto mense
Item nostra opinio re agatur Astrologis,qui recipere nolui partum sextimestremi rationemque in planetas reserunt.
Postremo quod attinet ad partum nobis propositum, videtur suspicionem facere non contemnendam, ut quidam Iurisconsultus arbitratur; quod non conueniant inuleem de primo die concubitus ipsi sponsi. alium enim alius dicit. Hae sunt in hac materia dubitationes. Lo
Ex Dario propositarum dubitationum rI Arum dubitationum explicatio ex iis, quae hactenus diximus, sicile depre-λ hendi potest. Nam,si hoc verum est,quod omni alioquin dissicultate carchartes ipsas fieri per additamentum non est prosecto mirum, si Hippocrates, δίGalenus, aliique plures, horum authoritate ducti, putauerint vitalem non estis partum ante centesimum, & octogesimum secudum diem , id enim scripserunt illi vel quod longa experientia nouersit,uel quod ab obstetricibus , quas fide arbitrabantur dignas, audietunt. Non propterea tantam his tribuere debemus, quin alio modo res habere possit: sic experientia meliori in dies indicante. Vi-λ detur mihi nullam certe controuersam habere potui sie quosdam cognoscere alios etiam esse terminos partus septimestris. Nam quemadmodum non vertitur vitio Hippocrati, qui primus nouit partum dierum is r. aliis incognitum, cur vitio verti debebit Curtio. I. C. qui vitalem partum nouit dierum i 8 i. cuc Egidio Medico, vitalem profiteriti nat una diebus i8c Zcuratus tandem princi-
49쪽
pium septimetiris esse diem i78 .experientia nouerunt,tatio ipsi minime roluctatuc Rursus Hippocrates nunquam nouit octimestrem partum vitalem: at ii uit Aristoteles, scriptisque mandauit:&ego noui pariter, ut sequenti libro de inoni dabo. An propterea aberrauit Hippocratest non quidem, quia scripsit. qiiod ab obstetricibus sui temporis audierat, &ipse perspexerat. Nec errauit Aristoteles contra Hippocratem scribet quia, ut sepe dixi. meliorem de partu hominis habuit notitiam. Galeni igitur verba intelligenda sunt hoc modo. Nui
lae mulieres parium emittunt vitalem ante i 82.diem quantum Hippocrates no
uit non itaque absolute intelligi debet haec lententia, sed ut dixi, ad hominem. i, Si iuspiam vero diceret, nostram opinionem esse contra Hippocratis se tentiam: Dicerem ideo id contingere, quia ille minime nouit parium sextimestre multatem: non autem, quia repugnet esse vitalem principiis ab Hippocrate tradi iis, de quibus h ictenus egimus. Sic itaque satisfacimus Hippocrati, Galcno, Aristoteli ac alius non admittentibus partum sextimestrem. Quod veris ad Astrologos pertinet quanti hac in re faciamus illorum iu cum sequenti libro declarauimus. Caeterum quod sponsi non conueniant de
primo die consummati matri nihil ad rem facit: quia sui e concedamus . diem sponse, siue sponti. p. extimestris est, ac vitalis, ut dictum fuit in Principio capitis vigessirini primi. Atque hic primi libri is
aeui Iactam superiori bro quidposthac agendum, es msi timestres
Emostratum superiore libro fu it, sexto mense natos fore aliquando vitae superstites: nunc de aliis partubus agendum, principio facto a septimestribus, qui quoniam magnas in se difficultates habent, diligenter tractandi sunt. Parius igitur septi inestres vocantur, qui dimidiu anni Solaris artingunt,& aliquando ad primos textae quadragenariae dies perue
latum. Pi incipium enim persectionis medietas anni est, antequam nullum vitalem extitilla partum pleriq; commemorant. Summus perfectionis huiusce terminus est, sextus cum dimidio quadragenariae sextae die si ultra quem octimestris partus continetur: magna vero est mediorum latitudo. Si dierum numero explicanda est natura partus huius, licendum die late limo octuagesimo secundo,& horis quindecim primum terminum existere: postr inum ducentesimum solum: a Isa.& horis quindecim, ad 2 6. inici med j dies parium etiam septimestrem continent. Annus quippe solaris, ut superiori libro declarauimus, complectitur dies trecentos sexaginta quinque &diei quadrantem: hiscentum, & octuaginta duae lao quindecim eum escere nume sorum comperies: ergo dies is a. de horae quindecim medietatem anni terminant. atque aliam medietatem inchoat. Sex quidem Solares de Lunares pleni de exacti lunt menses attingente partu, principio septimi sue Lunaris,sae Solaris mens nempe dies duos cum horis quindecim in Solari, at dies quinque,& h
ras quiadecim in Lunari. de licet dies paucos sumant septimi mensis. denomi
50쪽
nationem tamen facimus a parte totius quia ita obseruatum est vitalem tunc primum septimc strem cite: α quo ulterius progreditur, eo magis vitalis sectum cst. ita vi qui proxime accedat ad ducentesimum sextum cum horis duodecim, hic censeatur inter septimestres absolutissimus, ut puta, qui complectatur ex eios menses septem Lunares conssantes ex diebus vigintinouem, & dimidio. Nam septies viginti nouem, ducentos tres: septem dimidiati dies, ires dies int gros, & dimidiatum efficiant. In mensibus vero solaribus dies zo6. cum dimidiato, habent dies duntaxat 26. septimi: quod sane comperies hinc verissimum esse si diebus isti. & horis quindecim, addideris dies viginti tres, & horas duc, io decim,etunt in totum dies supputati io6. cum aliqua horarum par te: qui ab exacto , de pleno solari septimo deficiunt diebus tribus, horis 1 i. nam dies 1 i o. complent exactum Solarem. Incipiunt igitur septimestres partus esse vitales a182. & horis quindecim , terminantur ad ducentos sex, & Eoris duod cim. Intermedij dies omnes vitales magis ac ininus , prout magis ac minus accesserint ad ducentos sex, vel recesserint. Quod de quadragenarii, ' dicebamus,ita accipiendum est, quod quinta quadragenaria ex veterum monumentis partim vitalis est, partim non est vitalis, nam priores viginti, dies non perbibentur intra septimuin vitalem, imo nec si addas unum, aut alium diem,lieet dies quinque & horae quindecim, de septimo Lunati sumantur mense: at Q qui sequuntur postea usque ad ducentos, inter vitales numerantur. Ego vero censeo post 17 perfectionem habere septimestrem: id hactenus ter obseruaui:
nec rationem contrarium persuadentem inuenio. Neque tota sexta quadragenaria lethalis statuenda est,quia sex primi dies cum dimidio septimii in redium tur Lunarem. De his quaedam scribemus parum infra. De hoc partu sic scribit Aippocrates libro huic tractationi dicato: Enimuero septimestres, diebus centiio sua rima duobus, de quota diei parte utunturin lucem. haec ille. Nos per quo tam diei partem intelligimus, horas quindecim,ut in superiori imanifestum fecimus computatione. Plutarchus libro de placitis Philosophorum quinto, capitii 3. idem asseruit ex Authoritate Polybi, cum alti Polybus centum,&octuagi 3 ta duos dies dimidiatumque natales efficere: quod semestre tempus esse, quanto tempore sol ab uno solstitio ad alterum perueniat. septimestres vero ideo dici quandoquidem sexti mensis dies in septimo implent. Enimuero Mathema tici octo omnis geniturae menses dissociabiles esse aiuri septem vero sorderabl-les. Haec Plutarchus: Quae eo potissimum consilio in medium asserre volus,
vi studiosi lectores iudiearent, an liber de Partu septimestri Hippocrati ascriptus, magis debeat ad Polybum eius discipulum referri. Sed quaedam de hostargumento dicemus postea.
Hi Gratis i cibum verboruam expcraratim QEd quo dilucidor nostra haec reddatur tractatio per obscuram enarremus db octionem Hippocratis, qua ille computandi rationem habet. Verba sic legen da sunt ex Theodor. Zuingeri viri doctissimi traductione. Nam, si de primo mense dies quindecim, de qui que vero mensibus dios centum quadraginta septem cum dimidiato die, computaueris duo siquidem menses diebus propemodum unde sexaginta constant j comperies ad septimam mense in lanni dico aimidium diei etiam particula quota particulς quotii accedente amplius quam viginti dies desiderari. Haec ille. Quod supra dixerat de primo persectionis se-
pumestris patius termino id nutic demonstrare conatur,supputatione quadam satis mehercule dissicili: quia solet Hippocrates in rebus exercere hominum ingenia dissicilibus: vel etiam quia ab harum retum contemplatione, tanquam a sacris quibusdam mystcriis alios arcere volebat. Summa explanationis in I sic modum habet. Statuamus decimaquinta Aprilis mulierem concepisse,quindecim dies . de toto mense, conceptus adsunt, qui pro uno mense in computa'