장음표시 사용
171쪽
im, Da FRAvo ARTIs CRITICIE ususme mansit; quo tandem in antro extremos dies suos
elausit, & sanctisti me pucidissimeque decessit. Huius loci sanctitatem plurimi faciunt Masillienses, atque
illud antrum veluti sacrarium quoddam inter ipsos a Deo positum esse & constitutum arbitrantur. Itaque eo religionis causa frequentes ventitant, & relicta apud eos sanctissimae heminae vestigia , non obscura illa quia dem , sed maxime illustria ac prope manifesta , venerantur. Eo autem non crebri Massilienses solum veniunt ; sed eodem eiusdem religionis studio ex circumissantibus etiam provinciis summi fieri nunquam non consueverunt maximique concursus. Avenione cum essset Franciscus Petrarca , civis vester, Florentini, eo se eontulit, & sanctissimam foeminam impensius veneratus, cum ipsiam , tum etiam antrum , ubi illa habitasse araque obiisse fertur , pereleganti carmine celebravit.
XXIII. Haec quondam fuit de illo sanctissimo specu clarissimi ac sapientissimi viri perhonorifica sane ac plena auctoritatis testificatio . Haec item vetus est , iam i de ab antiquissimis repetita temporibus de illo ipso a tro constans Massiliensium & consentiens opinio. Quid tum p Exorti sunt isti, qui nimiam Massiliensium , eorumque , qui idem atque ipsi sentirent, levitatem credulitatemque , ut aiunt, increpantes, rem totam , propter incredibilem , quemadmodum ipsis videtur , a re motissimis disiunctissimisque regionibus Massiliam usque sve peregrinationem, si ve navigationem, nullis e
172쪽
Aer Iouis II. Lis3R I. rem , qui illo vixerunt tempore , scriptis consignatam , ab historia ecclesiastica removerunt sic atque amanda runt, ut prope reliquus ei tantummodo locus aniles imter fabulas, & Poetarum commenta relictus sit. XXIV. Video: hie quid egerim , Florentini. Erigunt se adversarii, & sperant aliquam favoris vestri ex allatis exemplis auram sibi afflari posse , propterea quia probam
biles Critici tum de sacobi A postoli in Hispaniam pr
fectione , tum de Caesaraugustana Deipara , tum denuque de hoc Mariae Magdalenae eiusque comitum Massialiam sive appulsu, sive adventia multo aliter , atque ego existimare visus sum, opinantur . Hic vero quid ego di- eam o quid reponam Possem equidem , si liberet, argumenta afferre , quae id ipsum , de quo isti triumphum agunt. docerent ac demonstrarent. Possem hic quoque ad traditionem confugere, cuius magna dignitas semper fuit, magna auctoritas magna vis; quae magnum semper attulit ad res confirmandas gravissimumque momentum Ad hoc in praesens non est necesse . Nondum enim ad ea facta venimus, quorum defensionem placet contra istos patrociniumque suscipere . Prima haec de pravo armiis criticae usu actio nostra , tanquam in pugna , velitatio quaedam est , in qua solum placet experiri, quid ego in lacessendo , ct explorare , quid ipsi in resistendo possint. Jam ut minime negem alios aliter prolatis de factis sentire ; contendo tamen non idcirco statim istis concessium esse, aliquod huiusmodi factum probris incessere a S per
173쪽
& per summum contemptum prorsus abjicere atque re
spuete . Hac ego nunc istos parte aggredior, quae debilis magis est atque infirma , & qua se peti a me cum ipsi minime volunt, tum ego illos pro eo , quod susce.pi, boni aecusatoris ossicio adoriri maxime debeo . XXV. Age vero ; res, quae in controversiam v nit , non satis liquet; alii aliud de ea existimant; alii negant, alii affrmant. Audio. si qias aliter , atque ego , atque alius quispiam , senti at, non contradico inec vero a quoquam postulo , ut hanc potius , quam ibiam , quandoquidem res in disceptatione posita est , se quatur opinionem . optio eius , qui rem discutiendam suscepit, tota sit s eligat, quod placet, quod libuerit, teneat ; me odiosum profecto nunquam interpellatorem habebit. siquae sunt, in utranque partem rationes proserantur , rationum ipserum momenta utrinque bona fide ponderentur; nihil malitiose subducatur , nihil fraudulenter dissimuletur, ad extremum lectoribus iudicium relinquatur. Quodsi quis sententiam interpon re velit suam , & , quod sentit, libere pronunciare , interponat, pronunciet, non impedio ; sed contrariae sententiae pareat, a probris dc contumeliis abstineat . XXvI. Quod igitur damno , ct iure quidem damno , illud est, quod , quotiescunque res aliqua in his storia praesertim ecclesiastica occurrit, quae explorati Gsima non sit, statim manifesta lalsitatis arguatur , continuo fabulis ae commentis, tanquam omni prorsus de
174쪽
Aerio Nis II. LI EAR I et it tuta probabilitate , adiudicetur. Quid p Non placent,
ut in postremo allato exemplo consistamus, rationes . quas asserunt auctores sententiae, quae Massiliensibus fauvet . Audio. Non satis quod contendunt , evincunt . Esto. Contrariae sententiae subscribere placet; per me lucet, subscribe ; fac quod vis, non repugno. Facile patior , in causa variis utrinque studiis agitata tuo te uti arbitrio . In hoc vitium non est. Verum , quod vitium
est in aliquo historico facto examinando vel maximum squo jure 3 qua lege p quo exemplo illico rem conre versam , quae tibi minime arridet , probris incesses contumeliis afficies 3 omni probabilitate nudabis p illi. si qua habet verisimilitudinis, tanquam ingenuitatis ornamenta detrahes p turpi ssimam falsitatis notam inures e ex hi storia denique miseram , abiectam , spoli tam eiicies , extrudes, exterminabis p Qui id factum
decuit Z qui oportuit 3 qui salva fieri aequitate potuit e XXVII. Atque hic nolite putare , Florentini , nos Italos istis , qui tantam Hispanis & Massiliensibus, quanis
tam ostendimus, iniuriam irrogarint, nos inquam It los istis praecipuos adeo atque eximios fuisse, ut nobis pepercerint, di nullum hoc in ipse genere , de quo H-co, negotium facesserint. Immo vero ita nobiscum si se gesserunt, ut nesciam , an quidquam nobis inferre gravius, maiusque facessere negotium potuerint , de quo neque satis dolenter conqueri me posse video , neque
vero setis vehementer vociferari me posse intelli
175쪽
i a DE PRAvo ARTIs CRITICae usu Tenuimus trecentos & eo amplius annos, atque ulla sine controversia tenuimus , Sanctissimae Dei Genitti eis aediculam , quae Lauretana nuncupatur, ad nos inaudito prodigio usque a Galilaea , quae Palaestinae regio est remotissima, caelestium spirituum opera mirabiliter de Statam . Quantum inde Italiae nostrae decus accreverit, quantum praesidium accesserit, quae sit populorum omisnium de illa augustissima domo opinio , hic nihil dicam , propterea quia huic rei certus est a me locus atque imteger his in actionibus reservatus . Nunc tantum dico; istos ne huic quidem omnium sanctissimo ac sacratissiamo loco pepercisse, neque tantam religionem , tot tantisque prodigiis confirmatam esse reveritos; negasse, Lauretanam domum eam ipsam esse, quam Sanctissima Dei Genitrix , Nagarethi cum degeret, habitarit, &ita nos per summam iniuriam omnium ornamentorum maximo sacratissimoque spoliasse. XXVIII. Jam vero , quo nam pacto ornatissimas ha-ste , quas paullo ante nominavi, nationes tam insignes
gravesque iniurias tulisse arbitramini 3 Quem luctum Hispanorum Z quos gemitus illorum populorum p quas fuit, se querelas putatis Massiliensium p per summam indignitatem sibi domestica erepta esse ornamenta ; vetullissima sanctistimaque monumenta immoderata istorum inopinando libertate polluta quodammodo ac violata; quod quidem est huiusmodi , ut vel ipsis barbaris immanibus, que gentibus miserum semper visum fuerit & maxime
176쪽
Acrio NIs II. LIEER I. calamitosum. Omnibus enim hominibus illud ab ipsi natura ingeneratum est, nihil ut iis rebus carius habeant, nihil diligentius custodiendum, nihil maiori cura, si quam
do sive ereptum sive violatum sit, aut recuperandum , aut vindicandum putent, quam ea, quae aliqua religione, aut etiam sola religionis opinione sunt consecrata. Reis
liqua sibi auferri iniquo quidem animo ferunt, sed alia
quo tamen modo patiuntur. Haec autem sibi eripi maxime indignum , miserandum , acerbum ac luctuosum existimant, & nullo modo ferendum arbitrantur.
XXIX. Nam quid nos Itali, si vere Itali sumus, &de patria dignitate solliciti , quid , inquam , de istis sentiendum existimabimus 3 o animo erga hujusmodi homines esse debebimus 3 qui non dicam tantum nobis invidere decus ausi sunt; sed tantam , quantum quidem ipsi assequi potuerunt, adimere religionem non dubitarunt . EM sane , ut de me fatear , ob attentatum abissis tam cinctum venerandumque monumentum, non solum vehementissime commotus fui, sed tantum an mo cepi dolorem , quantum verbis explicare non posmsim . Sed hac tota de re , ut paullo ante dixi , suo lico quo cum venero, ita sacratissimae illius domus, atque adeo Dei parae ipsius, cujus illa donum est, causam suscipiam, ita nervos animi ingeniique mei contendam omnes, ut si minus ea , qua par est , dignitate, causa ista a me tractabitur, illud perficiam profecto , quod solum de mea tenuitate praestare possum , ut Om
177쪽
ne studium meum , neque italiae universae , quae caelesti hoc munere cumulata caeteris gentibus atque nationibus praelata fuit, neque meae qualicumque erga sancti 1-mam atque amantissimam Matrem pietati , cui secum dum Deum omnia me debere profiteor, neque vero
Deiparae ipsi , cuius singulari atque eximio beneficio donum hoc ipsum tot iam annos , atque adeo saecula possidemus , defuisse videatur. , XXX. sed antequam huic actioni finem imponam fiatque ad reliquas , quas de pravo artis criticae usu habiaturus sum . progredi r; poterone ab istis obtinere , ut aequo inter voa , quemadmodum ab initio constituimus,
ct legitimo jure disceptetur p Nam, per Deum immmortalem l quod genus Criticae hoc esse dicam , quod nunc ab istis in morem inducitur I Hoc autem ius , quod novo huiusce artis criticae generi cuditur , inconditum omnino atque ab ipso humano sensu prorsus abhorrens, quo potissimum nomine appellem p Clamat perlaepe t ta astiquitan, atque aliquid ita, non autem secus, se habere proqunciat; clamat traditio, quae se omnino audiri vult; ornatissimorum populorum ac florentissima- rura uationum accedit consensus ,( ut nihil hoc loco dicam de ratione , quae non raro manifeste se prodit, &luce sua istorum oculos everberat atque percellit 3 ; ecce tibi repente exsurgit unus ex istis, nova Critici dignitas, mn studio vigiliisque confectus , sed unguentis oblitus stribusque perfuiua, & cerviculam iactans , ac ne-
178쪽
Acrio Nis II. Lia ER I. scio quid de veteribus, tanquam de obliviosis ae deli
ris senibus praefatus, unus maximis totius antiquitatis ci moribus obitrepere , unus sancti sumis traditionis vocibus reclamitare , unus conspiranti populorum ac nationum consensui adversari, unus gravissimae tot conse
tientium auctoritatum testificationi refragari, rationi , bri, aequitati resistere unus ac repugnare non dubitat . ae 3 malum l quae isthaec intemperantia est, atqu*licentia i tantumne isti sibi facultatis sument , quantum a nemine ante eos sumptum aut legimui aut audivimus pHaec autem ars tantum iuris cultoribus suis tribuet ptantum potestatis indulgebit 3 Non igitur traditio 3 non possessio p non ius e non aequitas quidquam valebunt e
non suffragabuntur pXXXI. Atqui ct ius,& aequitas, di possessio valere de bent,& cuiusque generis causas patroci nari. Nam, utram isti meliorem conditionem putant possessoris se,an petit ris P Ego tot annos atque adeo necula in possessione sum; nemo adhuc mihi molestus fuit; nemo litem intendit ;nemo dicam scripsit; nemo umquam dubitavit, quis eo iure e siem, quo , qui optimo . De repente exsiliunt isti,
litem intentant, dicam scribunt, ac ius in iudicio pe Mui incipiunt suum. Hoc tametsi iniquum videri potest,
tamen non repugnabo. Verum hoc loco quaero, eiusne , a quo petitur, an eorum , qui petunt, tota probatio futura erit Eorum arbitror. Ita plane est. Hos igitur proferre tabulas, ho3 docere, hos probare, siquidem ali-.
179쪽
i 6 DE PRAvo ARTIS CRITICIE usu quid efficere velint, oportebit. Quod si non faciant;
nunquam profecto me loco movebunt, nunquam de
possessione deturbabunt. Doceant ipsi prius certissimis lacietissimisque rationibus , sive me , sive eos , a quibus id acceperim , de quo lis est , in aliena iura aut venisse temere , aut dolo malo irrepsisse . Hoc nisi plane doceant, nisi demonstrent, nisi luce clarius ostendant, nulla ut mihi alia ratio suppetat, praeter hanc , de qua dico , diuturnae possessionis apud omnes iudices, modo non iniquos & perditos, causam obtineam necesse est Ita opinor fieri solere, ita oportere, ita aequum esse , ac
XXXII. Nam si cala aliquo tabulae interciderint,
cogesne me illas proferre, testamenta expromere ac
recitare , quae vel ignis absumpsit, vel imber corrupit , vel lineae devorarunt , vel ipse vetustas cons cit 3 nonne tum vel maxime inveterata me possessione tuebor p His ego armis instructus procedam in medium ;his contra petitores meos stabo; his, quoad potero , rem sistam ; quae mihi si arma eripiantur, omnes adversiari rum ictus excipiam necesse erit , quibus contra ius fasque omne iuguler atque conladiar. Illud vero novum in istis praeterea ac singulare , quod non annorum solum , sed saeculorum etiam possessione concessa , limtem intentare non dubitant. Negas possessionem e Usitatum . . Possessionis diuturnitatem inficiaris p Consuetum . Sed possessionem concedere , diuturnitatem pos
180쪽
Acrio NIs II. LivER I. sessionis non inficiari; & nihilo tamen minus persiare in repetendo , & quemquam conari de possessione , (a di de diuturna possessione depellere, hoc enim vero novum est ac plane iniquum . XXXIII. Verum , tametsi hoc & novum est & iniquum , tamen , quoad usque potero, istis indulgendo
Ecclesiarum audiendus est Natalis Alexander loco supra citato , cuius Declaras sententias Parthenius notaster tum in hae , tum vero multo magis in consequentibus actionibus exseripsisse videri potest . Huius, M.qust, impugnatores traditionis si qui de generis nobilitate gloriantur , vel haereditatis lauda , agros , domos sredditus possident , adeo antiquis ac firmis titulis nobilitatem suam ac possemnes vindieare non posse com
fidenter dixerim; quas si litigiosi h mines falsi postularent , ingeniosis forte , sed levibus freti coniecturis ,
illorum conatus acriter ac vehemenister repellerent. Ut ut est , Eecie. sarum P mvinciae traditionem sollicitare nolui , ubi de S. Maria Magdalena; nec Ecelesiarum Galliae eum
Romana & Graeca consentientem tra.ditionem convellere, ubi de S. Di nysio agendum fuit. nec Dionisii op ra Areopagitae abiudicare , quam invia speciosis, & dissicilibus argumenistis opiniones illas impugnari posse probe scirem , quibus pro virili respondi, probabilesque, ut ginum, responsiones ostendi , non minus,
quam contraria argumenta . Has
partes ut susciperem effecit abhorrensa novitate indoles, & quod Catholiciae religiosi Theologi ossicium esse duaxerim traditiones Ecclesiarum, ubi de illarum originibus agitur, sequi potius, quam evertere ; veterumque Patrum opera, quantum fieri potest, tueri , nec consentire Haereticis illa Fidei , ac disciplinae pmpugnacula spurcis illos traditionum Apostolic rum latices ad inferiora saecula d truduntibus, & auctoribus ignotis tria Mentibus . Non enim in destructio nem , sed in ad Sationem talentum qualecumque scribendi a Deo mihi collatum arbitror . Minus eruditus, Bereconditioris litteraturae minus periatus hoc nomine videar neotericis quibusdam Criticis, a quibus laudari meis ruissem, si Iaunoianas opiniones ad
pressem ; st quas dilui obiectiones ,
probationum loco posuissem; ossicio nihilominus fungar meo, inani vi riae non militans, quam spernere doctor Chri Ilianus debet ; sed uni Deo placere , & vere sapientibus probari