Josephi Mariani Parthenii S.J. Actiones

351쪽

bris vulgare non dubitarunt. Vos attendite , Florentini , & quantum potestis in re gravissima maximique momenti attentionem vestram intendite . Contendam& ego, atque omnes ingenii animique mei nervos in hac causa, quoad potero, exeram. Digna res est genere suo , quae luculenter tractetur, digna , quae diligenter audiatur , digna communi pietate , digna communi Religione , atque huiusmodi, in qua meum in dicendo studium cum vestra in auscultando diligentia certet. II. Sanctorum Martyrum agones, supplicia , crueiatus , quaestiones, responsa, causa suppliciorum &necis, exitus denique ipse , qui vitam sanctissime plemnque atque innocentissime traductam clausit & consecravit , vetustissimis, litterarum monumentis continentur , quae Mart rum Acta nuncupantur. Haec summa diligentia collecta olim fuerunt , ne tantarum rerum sempiterna plane commemoratione dignissimarum memoria prorsus interiret, ac diuturnitate temporis aboleremtur. Egregiam huic rei operam iam inde ab Ecclesiae ipsius exordio Clemens sanctissimus Pontifex & Maratyr navandam curavit, qui Urbem in septem regiones a se descriptam totidem Notariis assignavit, quorum munus esset Acta Martyrum accurate perquirere , litteri seque mandare. Idem praestitit Fabianus eius successor& item Martyr, qui illud preterea addidit, quo Acta Martyrum fide digniora & quam testatissima essent, ut septem a Clemente ad pium huiusmodi munus iam destina

352쪽

Aerio NIs II. LIBER v L s silinatis Notariis totidem Subdiaconi praeessent, qui, quae

Notarii collegissent , accurate diligenterque cognoscerent. Ecclesiarum omnium Principis & Magistrae exemplum reliquae secutae sunt Ecclesiae, & eandem ferme rationem in conquirendis describendisque Actis Martyrum adhibuerunt.

III. Neque vero quomodo fortissimi Athletae in agone suo se gererent certo cognoscere ac plane habere perspectum dissicile admodum erat, immo vero perfacile . Non enim fere ea iudicii forma adhibebatur, ut indicta causa Christiani nullo more , nullo exemplo, temere condemnarentur . Accusabantur, evocabantur, interrogabantur 3 nomen edere, Religionem profiteri cogebantur ; proponebantur edicta Imperatorum , contra quapfeci sse arguerentur ; ad statuas Deorum , quas colerent, quibus thus adolerent, adducebantur ; quod si recusa. rent, torquerentur, ac demum morte assicerentur. Omnino in his quaestionibus usitata ac plane forensis ratio servabatur ; palam atque aperte res agebatur, in conmspectu atque oculis omnium , ut, qui vellet, adesse possit, & Christiani ipsi Ethnicis immixti adesse non nollent , quo Martyrum ipserum responsis atque exemplis erudirentur, & se ad eadem , ubi oblata foret occasio, fortiter atque alacriter perpetienda, & ad fundendum etiam , si opus esset, libenter pro Christo sanguinem tanta proposita constantia confirmarent.

IV. His de causis factum est , ut, quae gesta er/nt,

cedi

353쪽

gso DE PRAvo ARTIs CRITIC E usu certo cognosci possent, quippe quae, aut ab Ethni cis , qui hac in re mentiri non poterant, audita , aut ab ipsis, qui adfuissent, Christianis accepta tenebantur . Itaque multa de Sanctis Martyribus praeclarissima ad nostram pervenerunt notitiam, & illa praesertim, quae interrogati Martyres constanter intrepideque responderunt, in quibus omnino divina vis & sapientia elucet, ut re ipsa impletum manifeste appareat disertum illud oraculum atque illustre , quod jam ante Christus pronunciarat illis verbis; tam steteritis ante Ileges, praesides nolite cogitare , quomodo , aut quid loquamini;

dabitur enim vobis in illa hora quid loquamini ; non enim vos estis , qui loquimini, sed Spiritus Patris vestri, qui loquitur in vobis. Et illud aliud non minus disertum atque illustre ; Dabo vobis os , O sapientiam , quibus

non poterunt resissere ac contradicere omnes adversarii

oestri. Quapropter responsa Martyrum & dicta , utpote quae Divino afflatu iuxta Christi ipsius pollicitationem ac vaticinium edita caelessem doctrinam continent, non dubium , quin Catholicis omnibus non solum probata esse maxime & commendata , sed summam etiam apud eosdem obtinere debeant auctoritatem .

V. Et sane , si Acta Martyrum sumere paulisper in

manus voluerimus , ubique non tam singularem in pe ferendis cruciatibus fortitudinem eminere , quam caelestem in dictis atque responsis elucere sapientiam reperiemus. Cum Secunda nobili ssima Romana Virgo imma-

354쪽

nissime caederetur , Russina seror, quae cum in eadem ecset causa, non eadem assiciebatur poena, Tyrannum appellans et Suid est , inquit , quod fororem meam honore, me autem ascis ignominia i jube ambas simul caedi, qua semul rarissum Deum confitemur . Quo , quid constantius ac diuinius diei potuit Crudelissimis torquebantur cruciatibus Marcus & Marcellianus fratres , quos cum his verbis Judex affaretur ; Resipiscite miseri, tios ab his cruciatibus eripite , responderunt a Nunquam tam jucunde epulati sumus , quam hac libenter christi causa perferimus . Quid Z cum Processus & Martinianus saevissime verberarentur, ecqua alia vox inter dolorem crepitumque plagarum exaudiebatur, quam haec 3 At nomen Domini benedictum. Quid i Joannes & Paulus proposita Imperatoris gratia a Terentiano sollicitati quam intrepide illa intulerunt Si tuus Dominus est Iulianus habeto pacem cum illo ; nobis non alius Dominus est, nisi Iesus Christus . id denique nobilissimam Virginem Sc Martyrem Luciam commemorem p quae Praesidem affata ; caste, inquit, di pie viventes templum sunt Spiritus Sancti ; cui cum Praeses interminaretur se iussurum illam eo raptari, ubi eius castitas violaretur, & sic templum Spiritus Sancti esse desineret, illa addidit praeclarissima; Si me invitam jusseris violari, palma mibi dum plicabitur ad coronam. Haec aliaque huiusmodi di cta , quae passim in Actis Martyrum leguntur, & hic colligere non vacat, nemo non videt plena invictissimi roboris

355쪽

gsa DE PRAvo ARTIs CRITICAE usubolis esse , plena sapientia caelestis , saluberrimorum plena documentorum . Qilo nomine , quemadmodum dixi, nobis Acta Martyrum commendata maxime esse debeat , & tanto commendatiora, quanto ea legendo de salubrioribus instruimur praeceptis, & acrioribus ad omne virtutum genus stimulis excitamur . VI. Jam vero cum tanta, quantam demonstravi, Martyrum Actis sanctitas , tanta religio, tanta auctoritas insit, tantus inde fructus, tantus in omni virtutum genere profectus consequatur ; quis unquam Catholicus esse poterat, qui ea, quoquo modo attentare auderet FD vvellus fuit homo Heterodoxus , qui cum videret quantum ex prope innumerabili Sanctorum Martyrum numero Ecclesiae Catholicae & ornamentum & firma mentum accederet, illud aggredi non dubitavit, ut, si qua ratione posset, Catholicam Ecclesiam tanto simul de ornamento spoliaret, & firmamento nudaret . Quam propter opus edidit , quod inscripsit , De paucitate

Martyrum, quo in opere negat tantum esse Martyrum numerum , quantus ad vanam ostentationem a Catholicis predicatur. Hoc , ut confirmet , omnia

fere acta Martyrum de medio sustulit , alia falsitatis , alia incredibilitatis insimulavit, alia alio modo labefactare conatus est. Quandoquidem autem contra omnem omnium taculorum auctoritatem , contra omne omnium Scriptorum testimonium pugnare instituerat , ut caeco quodam praeiudicatie opinionis impetu replebatur sDisiligod by Cooste

356쪽

tur, eo delatus est , ut Nerones, Decios, Valeri nos , Maximianos, Domitianos, Dioclet ianos, alia, que huiusmodi inauditae inhumanitatis monstra atque prodigia crudelitatis absolveret . Verum cum plane constaret, infinita Christianorum millia supplicio esse affecta , absolutis nocentissimis hominibus , saevissimae cladis culpam aut alio derivavit, aut in ipsos innocentissimos Martyres per flammam iniuriam contulit. Sed homo alienae laudis invidus ausu suo neque laetatus, nemque vero potitus est . Ipsi Heterodoxi (a) nimiam hominis in re testatissima abominati licentiam, eundem ad riri ac confutare non dubitarunt. Plus aprumd eos valuit aequitatis amor , quam qualecumque , . quod de propria Secta , cui opinio illa suffragabatur , fovebant studium ; & , damnata iniqui obtrectatoris sententia , praeclarum veritati,& vero et ivn perhonorificum Catholicae Religioni testimonium dederunt. VII. Hoc modo omnis prorsus aditus ad acta Ma tyrum non dicam convellenda , sed vel carpenda tantum omnino praeclusus videri poterat; quando Heterodoxi ipsi patrocinium veritatis , contra eiusdem Se- . ctae hominem , causamque susceperunt. Quid igitur p

Diamellum eon utarunt Chilo doricus Rulnartius e sacro S. Beneisi ianus Guillelmus Loescherus, & dicti ordine, vir doctissimus & eri Ioannes Leonardus Euata , ambo ditissimus, ae de S. Martyribus inhinter mi . Hae confutationes editae gniter meritus in praefatione , quam sunt vittembergae, altera an. 36v ., preciarissimo operi suo praemittit, altera au. Xyo3. Eundem induvelia quod Acta , Mart rtim se m -- iam nostris egregie confutavit The, qua ulu Irata inscribit.

357쪽

ls Ds FR, o usu Hanecine isti opportunitatem sibi tantam exercendi a tem illam serum elabi sinent Nihilne m lamma vetuo

starmorum monumentorum copia molientur Fmachinabuntur Z Temperabuntne sibi a veneranda amisnustate, quae, cum res tantia, tam varias, tam ill pres , & , quod precipuum est , a memoria nostra diseiunctissimas exhibeat, videtur quolam modo illis se e villandi ansam praebere , de ingenit1m illam, qua labrum, quaelibet crependi minem commovere rem ter ac provocare Hoc certe fieri nullo modo potuit,

nisi forte prorius ingenium isti exuerint iuum, dc pravum morem diuturna coniuetudine confirmatum codirexerint. Attendite igitur, Florentini, R videbitir, iis aliam quidem , atque ille Antesignanus, quem

paullo ante commemoravi, tenuisse viam , eeundem mectasse terminum , atque eodem v ri per diverticula tandem aliquando evasisse .

VIlI. Ac primo quidem ita ad Acta Martyrum cognoscenda aggressi iunt, ut in ea severissimum e camen acerrimamque disquisitionem instituerint . tandarem consilium , si temperantia consilii comes m modernc affuisset; sed quando una fere hoe in negotio domin t intemper1ntia fuit, consilium ipsum non Drehendere Tot enim verit1tis notas, tot seritatis indicia excogitarunt , ut si quis ea singulis Martyrum Actis accommodet, omnia propemodum tanquam taliadi commentitia damnare cogatur. H a porro verit C

358쪽

ACTIONI s II. LIRER VI. notas, haec ipsa falsitatis indicia saltem praecipua ( n que enim omnia per tempus licet nunc, si videtur paullo diligentius expendamus o Y -: IX. Volunt igitur tu primis Acta Martyrum , ut vetidi ea habeantur, esse brevia . id I qum nova isthae e lex est quae huiusmodi Actorum Scriptoribu, tanto post tempore edicitur. Lex , si eas res excipias quae sponte sua malae sunt, ut, etiam si lex non esset vitari deberent, futurum tempus resipicit, non praeteria.tum ; sed tamen quae nova isthaec lex est 3 Si multa natis rari debuerint,si saepius hic vel ille Martyr cruciatus su rit , si diversis tormentorum generibus affectus, si non semel , sed si iterum, si tertio, si quarto denique ad Judicis tribunal adductus, si pluribus interrogationiis hus fatigatus , si multae propositae ad difflavendum qua

stiones , si alia ex alia , uti fit, emergente controverissia sermo productus , si amplius pronunciatum & reus comperendinatus , si alia praeterea multa , quae usu in i diciis venire solent, inciderint, quamobrem iudicium ipsum non expeditius transigeretur , haecne omnia istis auctoribus omittenda a Scriptore erant, ut brevitati, quam veritatis notam esse contendunt, studeret Brevitas , ut ego arbitror, neque veritatis , neque mendacii indicium est , cum utrisque yeque possit accommodari; sed tamen ista ipsa brevitas Scriptoris negligentiam in terdum oscitantiamque coarguit, qui multa omiserit, quae posterorum memoriae mandare omnino debuisset. Bre-Z a vitas

359쪽

ss6 D E pRAvo ARTIS CRITICIE usu vitas quidem inepta , ridicula , supervacanea , ad rem non pectinentia resipuit; sed non verborum , nec rerum paucitate definitur ac circumscribitur . Brevis oratio longa esse, potest , si superfluis redundet; contra vel longissimul, si nihil redundans in ea sit, brevitatis virtute comm dabitur. Cur igitur brevitas ista hic tam topere sostillatur e quae Martyrum Actis omnino attemperanda erat, ut Acta ipsa pro natura quaestionum& Judicum & personarum , pro varietate rerum & te misporum , alia aliis contractiora , aliae aliis productiora essse necessario debuerint. X. Brevitati adiunctam esse volunt, quam vocant simplicitatem.Non repugno. Simplicitas,si recte intelligatur, falsitati, quae duplex dicitur, opponitur. Da mihi veram narrationem, non ex ingenio confictam atque compositam , hanc ego simplicem appellabo. Absit mendacii lacus, absint rerum extranearum pigmenta, & meo iudicio, &, ut credo, .etiam vestro, narratio & vera & --plex erit . Si quid aliud desideratur, nos doceant. Hic autem , ut quod sentio dicam , tum illa brevitas, tum ista simplicitas mihi valde in is is suspecta est. Certe Joannes Chrysostomus sin a Q. Epist. ad Philem. tantum abfuit, ut brevitatem in iis, quae ad sanctos viros quoquo modo pertinent, reposceret, ut potius minima quaeque po--cterorum memoriae a Scriptoribus consignari voluistset. Loquitur ille quidem de sanctis nominatim Apostolis; sed nihil prohibet , quominus de reliquis sanctis

360쪽

viris eius verba intelligantur. Nam quid ego eam proin lixitatem non amem , qua erudior , quae mihi prodest diqua melior fio 3 Isti vellent Acta Martyrum esse brevia ; ego contra Chrysestomi sententiae adhaerens multo esse vellem , quam re ipsa fiunt, productiota . sim plicitatem vero quemadmodum isti interpretentur plane non assequor; sed veteri subit, ne hanc quoque m lam in partem accipiant atque detorqueant . XI. Et sane tum brevitatis, tum simplicitatis nomine sancti Justini Martyris Acta isti mirabiliter efferunt, dc tanquam veridicorum Actorum specimen vulgo legenda proponunt. Gaudeo nobilissimi Martyris Acta istis vehementer probari. Laetor haec saltem eorum selicitet evasisse censuram. id vero, si omnia; fece . Mare tyrum Acta oppugnari vehementius, quam hac ipsia simulatione laudis non potuerint Attendite diligenter; nemo Judex bonus esse potest , qui susipicione non m veatur. Ego sane tanta liberalitate laudum commotus

Acta sustini illico adii, legi, & inter legendum illud statim menti obiectum fuit , quod est apud Poetam ;Concurritur , hora Momento , aut cita mors venit, alit

victoria laeta ; tolle disjunctionis particulam iam prope absoluta sustini Acta habebis atque perfecta. Rustico Praesidi sustinus sistitue eum laetis; ad obtemperandum Imperatori , & Diis sacrificandum invitantur , recusam tur ; pauculae fiunt interrogationes, respondetur ; caepitalis poena proponitur, excipitur; Judex fecisse vis