장음표시 사용
371쪽
g63 Da pRAvo ARTIS CRITICAE Usu esse potest , quin ita , uti ab Ambrosio relata sunt; re ipsa a SS. Martyribus Sixto & Laurentio fuerint pronunciata . Omnino nescio quid divinum sonant, & tantum flexanimae vis adjunctum habent, ut in audientium mentibus infigi atque haerere debuerint, & dignissima existimari, quae posteritati nullos vel tenuissimo apice immutato traderentur . Hic ego iterum quaero ab istis,
ubi in his verbis Eloquentiae primilegia I ubi scenae pubi theatra ubi stetitii Heroes illi ab istis perperam
excogitati , qui a Patribus artificiose secum colloquentes in scenam producerentur ubi denique ea , quae , cum Patres de Sanctis Martyribus scribentes legimus , nos oporteat meminisse Z Monita isti sua sibi habeant, sibi reservent , & meminerint in posterum de Patribus di monorificentius sentire , & temperantius loqui. XX. Ab Oratoria ad Poeticam gradum faciunt. Atque
hic quoque audite rursus , audite, inquam, istorum verba& ea vos momentis suis pro vestra aequitate ac sapientia penditote . Est cur credamus, inquiunt, S.Paulinum ex Pomtica disciplina ingenio S. Felicis virtutes celebraturum ab
ejus artis licentia se nequaquam abstinuisse. in id hic ego dicam , aut agam e Nolo dolentius vociferari; nolo conquestionibus intemperantius indulgere . id faciam igitur aut dicam Parco misellis; parco ignorantibus, qui sicuti nunquam verae Eloquentiae studuerunt, ita,quid Poesis sit, nunquam didicerunt; redarguendi quidem certe , sed non minus etiam docendi. Poeta fictor est , Poema
372쪽
Acrio Nis II. LIBER VI. 36sest compositio . Itaque hi tantum Poetae habendi sunt, qui aliquid ad arbitrium quidem , sed substrata facti alicuius illustris veritate componunt ac fingunt, & ita nobis naturam suis expretam coloribus in aliquo Heroe exhibent , ut ad vitam recte instituendam illo veluti proposito exemplari erudiamur . Caeterum qui tantum res gestas adstricta poeticis numeris oratione persequitur, is non Poeta , sed Versificator habendus est. Electioribus quidem verbis in rebus exponendis hic uti potest , sed res ipsas fingere omnino non potest; ut non aliud inter Oratoris & Versificatoris orationem discrimen intersit, nisi quod altera adstri, numeris est , altera plane incedit libera ac soluta; nisi forte communes utrique numeri iudicentur, ut una oratoriis vineta sit , altera poeticis numeris adstringatur. In huiusmodi autem Poeta , qualis Paulinus fuit , mitto reliqua tanti viri ornamenta a sanetis Ambrosio, Hieronymo, A gustino , Gregorio scriptis suis celebrata , quorum gratia plurimi eius ab istis fieri debuit auctoritas; sed tamen in huiusmodi Poeta quae suspicio exaggeratae aut ementitae veritatis esse potuit Sed haec isti neque distinxerunt unquam , neque distinguunt, qui illud unum videntur habuisse propositum , ut Acta Martyrum poetico exmpreta metro in falsitatis suspicionem adducerent. XXI. Quapropter non hoc loco eorum ego mentionem laciam , quae de Martyribus bene multi versibus exam rarust , quorum egregios labores isti tanquam e poeticae
373쪽
s io DE PRAvo ARTIS CRITICIE usu distiplina ingenio , & ab hujus artis licentia profectos crimi stabuntur. Neque vero quidquam dicam de Hymnis & Rithmicis hujusmodi carminibus, quae quidem caris mina , si vetuitate commendentur, magnam obtinere debent his in rebus auctoritatem. Picturas autem quid hic in medium asseram quae non solum nos delerunt cognitione formarum , sed rerum etiam notitia erudiunt . Don enim dubito , quin illa statim potestas quidlibet a dendi Pictoribus atque Poetis communis mihi ab illis sit opponenda . Esto; Acta nobilissimae Martyris Euphemiae Asterius Amasenus Episcopus expressa tabulis tanti fece.rit , ut ea digna putarit , quae a se descripta posteritati spectanda propemodum transmitterentur . Esto ; eadem contra Iconoctastas a Concilii Niceni Patribus fuerint adhibita ad sacrarum imaginum asserendam confirmandamque venerationem . Haec ab istis nullius auelaritatis, nublius momenti existimantur, in quibus Poetarum videlicetta Pictorum licentia dominari potuit . Itaque per illos retexantur licet Coronae illae ac lacerentur , quibus Prudentius Poeta nobilis & pius Martyres insignivit suos. Inducantur Elogia illa , quae sanctus Damasus carminibus exarata Martyrum sepulcris pro sua erga eos pietate ac religione insculpenda curavit. Picturae denique amoveantur, ne Pictorum licentia ad confirmandam veritatem abuti videamur. Haec aliaque hujusmodi ex eorum loquendi formulis , si eas recte interpretemur , necessario consequi, mentientur isti profecto, si videre se negent. Qua
374쪽
Acrio Nis II. LIBER VI. g rXXII. Qi tanquam , si me audire volent, non erit, eur tot circumlocutionibus utantur , cur nova Eloquem
ita privilegia excogitent, cur poeticae licentia fines amplificent, atque his similia comminiscantur , quibus incauti facile decipiuntur. Dicant aperte quod sentiunt; quidquid isthic latet in eorum pectore , tandem aliquando erumpat in lucem . Si ita fiet, non mihi contendendnm ulterius erit, non diutius laborandum ; non eliciendae sententiae, atque a verborum involucris, quibus eas circum vestire solent, mea magna molestia, &vero etiam vestra explicandae. Nam quid est 3 quod eos impediat , quo minus, quod sentiunt, aperte enuncientis Pudor at eos non puduit nova , uti vidimus , opinionum portenta in medium afferre , & ea plusquam Oratoria ac Poetica licentia confirmare . Antiquitatis auctoritas p at ei refragari ac contradicere in multis, ut demonstravi, non dubitarunt . Reverentia erga Patres at eos
quo in numero ducant,& supra in aliis actionibus,&paullo ante vidimus, ac suis ipsi verbis perspicue declararunt. Religio Catholica at huic fortasse plus nocent hoc modo tecto atque obscuro, quam si eam illustri atque
aperto, nulla simulatione , dissimulatione nulla adorirentur. Facilius enim ab imperitis caveri tum possent, qui cum ancipitia quaedam vocabula usurpari audiunt, facile in errorem inducuntur. Prodant igitur sine tergiversatione mentem suam sententiamque declarent. Dicant, Acta Martyrum , quae ab se temere excogitatis
375쪽
s a Da PRAvo ARTIS CRITICIE usu veritatis indiciis carent, esse dubia , esse suspiciosa, esse commentitia , esse falsa , plena verborum esse , inania veritatis . Haec si dicent, si hoc modo sententiam enunciabunt tuam , magna me primum , ut dixi , cura liberabunt; tum imperitis non offendiculo erunt, non piis scandalo . Ita dicent, ut nemo sapiens eos audiat; ita dicent, ut eorum dicta nemo pius excipiat; ita denique dicent, ut eos sua ipsorum oratio refellat &sermo condemnet.
XXIII. Sentio, Florentini, mihi vestrae occurrendum esse satietatis sentio in magna rerum copia moderati nem adhibendam . Sed ignoscite , quaeso, si ulterius dicendo provehar ; & ad ea, quae restant, mentes animosque vestros, quaeso , reficite , & quam sancti ipsi Martyres, quorum nunc causa agitur, in tolerandiscruciatibus patientiam exhibuerunt, eandem mihi de illis dicenti exhibere ne recusetis . Quanquam haud scio , utrum maiorem mihi, an istis , de quorum intemperantia iamdiu dico , hanc ipiam eritis patientiam exhibituri. Neque enim his , quae hactenus exposuimus, veritatis ac falsitatis indiciis contenti ad alia &multo graviora progrediuntur , quae quidem ego nunc temporis angustiis exclusus non singula persequar , sed praecipua solum , quam brevissime potero , expendam . XXIV. Homines , quod miremini, Philosophiae caeteroquin amantes philolophari Martyres nolunt , &
siqua hujusmodi , quae Philosophiam sapiant , in
376쪽
eorum A ciis occurrunt, omnia ab A ctorum Scriptore addita ex ingenio criminantur. Non negarim , interdum in Actis Martyrum aliqua reperiri, in quibus dialecticum acumen, eg respondendi ac lacessendi prompta vis ac plane insignis apparet. Ego certe quoties Aeta
sanctissimae Virginis & nobilissimae Martyris Caeciliae (a
Antonius Rosius de sS. Maratyribus egregie meritus omnium primus sacra Urbis Coemeteria exquisita indagatione perlustravit, is inde quae colligi potuerunt spectantia ad Martyres monumenta eruit, quibus opus illud longe utilissimum coagmentatum fuit , quod Roma subterranea inscribitur . Idem Acta san-
ae Caecilias edidit una cum Paggione S. Urbani l. & Litteris s. paschalis I.
de Rebetatione , FnDentione & Tran-gIatione corporis B. Caeciliae in avitam
ejus domum iam a S. Urbano in Basili.
sam consecratam . Haec omnia ex Va
ticanis aliisque optimis MSS. depromis Psit, atque eruditis adnotationibus ita lustravit. Postremo ne quid, quod ad nobilissimam Martyrem pertineret, omitteret, recentiorem eiusdem corporis sub Clemente vi II. P.M. Detectionem adiecit. Volumen hoc Paulo Smnis drato Cremonensii Gregorii XIV. fratris filio Tit. s. Caeciliae Cardinali nuncupavit . non tam quia is eo Titulo decorabatur, quam quod ipsum Titu.
Ium maenificentissime decorandum curavit. Quae pia ad ejusdem ornamentum Cardinalis munificentia contulit
hic breviter adnotabo. Corpus B. Casis ciliae arca argentea , Clem VI H. quadfuit munus, pondo cc M. conclusit. Mispulchrum lapidibus pretiosis ornavitis Conspicuo in loculo lydio lapide covinstructo eius statuam eo corporis positu , quo reperta fuit , egregie et horatam locavit. Antiquum Cib inritim sepulchro imminens , subterraisneam Confectionem , Pres, terium, Oratorium beatissimae Martyris, Banneum , in quo Martyrium passa est, marmoribus pretiosis, aere inaurato, egregiis picturis nobilitavit. Ad alem
dos lychnos xc., fere omnes alge teos, qui perpetuo collucerent, anisnuos redditus attribuit. Annuos item
redditus Presbyteris, Clericis aliisquaministris constituit.Pretiosissimas Samctorum omni ex parte Reliquias colle git , & auro argentoque inelusas in eandem Basilicam intulit,quam demum ex asse haeredem reliquit. Non dubium quin plua Cardinalis tam insigni muis nificentia tantae Virginis & Martyis ris , cuius etiam ad pedes tumulati voluit, patrocinium sibi conciliarit .
377쪽
s PRAvo ARTIs CRITIC E usu legi, legi autem saepe , toties philosophantem , toties acutas ratiocinationes concludentem , instantem Quaesitori suo Almachio, eiusque dicta repellentem & refellentem sum demiratus. Sed miror, non minus istos, qui multa ad rem non pertinentia meminisse nos volunt, eorum oblitos esse,quae diserte servis suis promisit Christus; ipsis , cum stetissent ante Reges O Praesides, verba non defutura , quibus non tam ipsi loquerentur, quam Spiritus Sanctus in ipsis loqueretur. Spiritus igitur Sanctus , istis auctoribus, in Martyribus suis philosophari non potuit 3 Eadem est ratio locorum Lacrae Scripturae, quae passiin in Actis citantur , & quae isti a Martyribuc prolata negant I perinde quasi quo magistro Petrus , qui
piscator antea fuerat, & sacris certe Scripturis non suduerat, tantam Scripturarum , quantam ab Ccenaculi egressu ostendit , cognitionem acquisivit , eodem Ma tyres acquirere magistro non potuerint.
XXV. Verum , qui philosophari Martyres nolunt , & quibus notitiam Scripturarum negant, non tam eae Philosophiae, quam ex Scripturarum ipsarum praescripto maiorem fuisse ab ipsis adhibendam in dictis moderationem contendunt. Optandum fortasse, inquiunt, oppo tune apponitur particula fortasse ad mitigandam asperitatem acerbioris duriorisque sententiae optandum fuisset ira
tam apud posteros immortalitatem bus non quam citissime defectoria , nominis consecutus est, qui tam pie sed diu ae perpetuo mansuria mucia opes suas impendit, easque in operiis candas existimavit.
378쪽
Ac et Io NIs II. LIEgR VI. in posteritatis exemplum , ut Mart res suavitatem Omoderationem a Christo Domino discipulis fuis praescriptam , O cum re , tum verbis in semetipsa expressam , operibus retulissent. Neque enim credendum es Ditibnum Spiritum ita esse locutum , ut multi Mart res locuti esse perhibentur. Optandum , dico ego , & multo quidem potiori iure optandum , ut moderationem a Chriseo Domino , tum re , tum verbis in semetipso expressam , ipsi in eius servos , quos modis omnibus exagitare non sunt reveriti, retulissent, neque huius tam intemperantis licentiae exemplum posteritati reliquissent. Quo loco, ut videtis , isti nescio qua religione ex improvilo correpti nonnullis sanctorum Martyrum dictis graviter offenduntur ; quasi vero , exempli causa , illa conflanteeaeque ac iuste clarissima Virgo Q Martyr Agatha Tyranno non exprobrasset suo ; Impie, trudelis oranne non es confusus amputare in foemina , quod in matre A.
xisti. Quid est 3 quod in his verbis quisquam reprehemdat quid i quod scandalum creet 3 nisi forte isti propriae dignitatis obliti se ab amplissimo Criticorum ordine ad infimum pusillorum vulgus sponte sua demiserint atque abiicerint. Itaque dico, haec aliaque huiusmodi dicta in sanctis Martyribus reprehendi non posse ; mu
to vero minus tanquam a Christiana mansuetudine ac patientia aliena in crimen vocari ,
XXVI. Patiens profecto erat & mansuetus Joannes ille Christi Praecursor , ct tamen Judaeos cum repre
379쪽
g 6 DE PRAvo ARTIS CRITICAE usu henderet, viperarum genimina appellare non dubit vit . Patiens certe & mansuetus Stephanus erat, & illa tamen suis popularibus exprobravit; Vos semper Spiritui Sancto resistitis , & quae sequuntur , satis gravia ac vehementia . Omnium certe Christus & mansuetissimus& patientissimus fuit, qui non praecepta solum patientiae& mansuetudinis dedit, sed luculentissima harum vita tutum nobis ad imitandum reliquit exempla I Herodem tamen vulpem nominavit ; dicite vulpi illi. Mitto hie ea commemorare , quibus idem Scribas de Pharicios, ct omnes generatim hypocritas exagitavit. Pos
sunt igitur haec aliaque hujusmodi dici, & sine piaculo diei, cum iusta ita loquendi causa adsit, & ita dici, ut
a mansuetudinis & patientiae praescripto non discedamus.
Pro sua quidem potestate ita locutus est Christus ; pro ea , quam impertiri servis suis ipse potuit & Martyres loqui pNtuerunt . Doceant isti, a sanctis Martyribus huiusmodi dicta extra locum, extra tempus, nulla de causa esse usurpata; demonstrent, praefracte, petulanter, odios ira , invidia , indignatione iactata ; ostendant, eos animo malo incitatos ac prava conviciandi voluntate locutos esse , tum a patientiae ac mansuetudinis praeseriptione discessiise concedam . Caeterum si loco , si tempore , si certa de causa , si quiete , si pacate , si nulla Praua animi commotione permoti locuti sunt, quid est equod eorum quisquam dicta reprehendat atque condemnet . 2 sn es Ha , recte & praeclare Hilarius adversus
380쪽
Acrio Nis II. LIRER VI. g Constantinum , non es cia temeritas , sed fides ; neque inconsideratio , sed ratio ; neque furor, sed fiducia . XXVII. At Turanni excandescebant. id igitur
num parcendum idcirco erat veritati e num praese&renda ignavia P animus humilis, demissus, abiectus , ostendendus p At illi saeviebant atrocius. Esto; sed eorum crudelitati robur invictum , & incredibilis constantia opponebatur ; & fortasse non magis commovebantur Martyrum dictis,quam eorundem in perferendis tormentis constantia irritarentur. Constantia igitur , animus excelsus atque erectus , firmum robur , pectus impavidum
minus erat exhibendum p minus libera Catholicae Religionis facienda professio e tacenda multa p multa dissimulanda 3 quibus Tyranni, si vellent, proficere & corrigi possent, ne illi saevirent atrocius, ne vehementius
in rabiem ac furorem agerentur. inae nova is haec ratio est 3 quod Tyrannorum ipsorum culpa fiebat , id
Martyribus vitio vertere 3 innocentes condemnare nocentes absolvere Atqui, quod vix credibile videam tur , hanc ipsam mansuetudinis laudem , quam patie tissimis Martyribus negant , quibus omnium minime debuissent , concedunt. Adduci non possunt homines iubila commiseratione perculsi , ut credant, tantam emPromptam esse in Martyres crudelitatem , quantam Acta ipsa praeseserunt & docent. Itaque exquisitiora qumdam dc inusitata tormenta ab Actis Martyrum rem movent qua re & invictae Martyrum patientiae insigni