장음표시 사용
421쪽
il Da PRAvo ARTis CRITI cIE usu ipsos evangelica habui se verba , ut receptae sam opinioni adlicere satius existimgrint, quam ab eadem cum erroris periculo recedere .XVI l. his ne quid clarius ktque apertius a sacris Scriptoribus enunci ri potuit, quam Christum re ipsa Pascha cum discipulis suis celebrasse , si evangelica verba tantummodo cursim perlegantur Misit Petrum OVoavdem dicelli , radici pgrate nobii Pascha, ut mandocemus . Discipuli reponunt ubi vis paremus p Docet eos Christus quid facto opus sit, ct quomodo se gerere in exsequendo mandato debeant. Indicia certa demonstrat, quae si sequantur, Dili non possint . illi imperata faciunt, di paraverunt Pascha . Quid vero illa multo prioribus clariora atque apertiora I Discubuit, O duodecim . Oostoli eum eo, ra ait illis, desiderio desideravi hoc Paschamarumducare vobiscum , adtequam patiar, Dico enim vo bis, quod ex hoc norum ma ducabo illud, douec impleatur is Regno Dei , ct reliqua , quibus opportune caena legalis ab Eucharistica distinguitur sic , ut illa praecesserit, haec fuerit consecuta . Et hic quisquam in tanta luce nobis tenebras offundere conabitur e Chronologos & Astronomos ingeret Lunares phases opponeti Cyclos obiiciete infinitam numerorum seriem obtrudet, quibus ab obvia Scripturarum intelligentia nos abducat, & ad implicatissimam controversiam adducat pXlX. Quanto igitur illud aequius feri & rectius debuisset quandoquidem evangelica verba ita sonabant, ut
422쪽
vi ad eorum veram germanamque significationem Patres omnes , totamque cum Patribus antiquitatem attraxe rint, ad eam ipsam significationem Astronomorum rationes & Chronologorum tabulas adducere , ut & Astronomia & Chronologia enunciatae a divino Scriptore veritati servirent ac famularentur. Nec vero dissicile erat
ipsam etiam eruditionem, quo tandem cumque a fonte petitam , eodem detorquere ac derivare . inod quidem si generatim a quovis requirendum fuerat, nominatim
ab i sto de potiori quidem iure postulandum fuit. Eleis
nim si Evangelistis non fatis concordare secum videbantur , ita temperari poterant, ut concentus plane conse
tiens exsistexet. Nam quid aliud exspectandum erat ab eo , qui optimo usus consilio divinos Scriptores concillare inter se & Harmoniam quandam essicere instituerat . XX. Haec sunt arma, quibus iste usus est; his adversarios suos provocavit , his contra omnes stetit, his pugnavit; an vero his feliciter usus depugnaverit, palmamque de tot acerrimis hostibus , quos se partim' adoriri, partim repellere iam inde ab initio professus est , reportarit, vos iudicate . Hic etiam exspectabit, opinor , dum ei triumphum decernamus, & victoriam voce maxima gratulemur . Sed quomodo ei victoriam
vir gravissimus 3c doctissimus, popularis suus, & quibus potissimum verbis , epistola ad eum missa, gratulatus sit ,
operae pretium est hoc loco cognoscere . Digna sene estriRc epistola , quae tota legatur , sed ego aliquot tantum D d a eju-
423쪽
ao Da FRAvo ARTIs CRITICAE uus eiusdem particulas excerpam , ex quibus quid hac de sententia , quam hactenus exposui , sentiendum sit, intelligetis. et ovi equidem, inquit Scriptor epistolae, pr
flantes ingenio atque eruditione viros sentire alteram tui verti partem , ea est , in qua nova opinio propugnatur , ansam praebere . . . . Quam ansam cui rei 3 Ad re verentiam Patribus debitam imminuendam. Dicatur ite rum , & pronuncietur clarius sic, ut omnes exaudiant. Ad revereuliam Patribus debitam imminuendam . Jam non ego solus hoc sentio , non ego solus damno , & accuso ; Praestantes ingenio O eruditione viri idem mecum sentiunt , idem damnant & accusant. Ex imminuta poram auctoritate Patrum quid incommodi ac detrimenti metuendum sit, ex eodem Scriptore discite . God per- neommode accideret faeculo nostro . Cur peculiare sicecu- Ium commemoratur e cur nostro potissimum faeculo scribitur od uni perincommode accidit Laeculo , alteri
certe commode accidere non videtur pol se , si praeseratim pereiciosa per se res aliqua sit atque exitialis . in id igitur cauta fuit, quare illud noserum ad reliquorum
saeculorum discrimen apposuerit Audite reliqua . Per- incommode accideret faeculo no ira , quo calamitosa patet hominibus celebriores Ecclesiae Patres in contemptum adducendi Deentia. Potuitne quidquam scribi verius, gravius, vehementius p Calamito', inquit, funesto vocabulo utitur ac lugubri ; calamitosa licentia non Patres
tantum, si qui inferioris notae sunt, sed celebriores Ee
424쪽
Acrro NIs II. LI3ER. VII. et Iclesia Patres in contemptum adducendi. di id p quod affr-mat hanc calamitosam licentiam patere . Quid sibi vult patere 3 quid verbum hoc indicat quid significat 3 nisi
multorum hominum animos istam ipsam calamitosam Patres in contemptum adducendi licentiam corripuisse,& longe esse iam lateque diffusiam. Sed quid tandem ab
hac calmitosa licentia , quae hoc etiam seculo patet latiusque diffunditur, incommodi consequatur, ex eo dem auctore audiamus. aeuo faculo, ait, religione nulla a Fidei nostrae Patribus Deique amicis, magnifice laudantur Patres, & merito ornantur praeconio , non pauci transfugiunt, di haud raro ad utriusque hostes, videlicet Fidei A Dei, infensissimos devolant. Huc nimirum accedunt , qui religione nulla a Patrum auctoritate recedunt , atque hic demum nimiae in opinando licentiae existus esse solet.XXI. Hactenus Scriptor Epistolae (Tillemoni. tom.II ep. ad N.N. art.Lxm. Criticus Critico, Criticus nobilis Critico nobili, eruditus erudito, popularis populari, ci vis prope civi suo. inare non est, cur iste de me conqueratur, perinde quasi alienis a meo instituto me quaestionibus immiscuerim . Protuli litteras Critici nobilis , protuli viri docti, protuli popularis, verba epistolae recitavi. Nec vero aliter me cum ipso gessi , cum ius etiam verba hac tota actione attuli, & tantummoda sententias exposui , ut non tam ego locutus sim , quam ipsum ex hoc loco loquentem induxerim ' Caeterum ,
425쪽
a et D g FRAvo ARTIS CRITICAE Usu quod ad me attinet, laudo summum hominis ingenium , singularem doctrinam , exquisitam eruditionem , quibus virtutibus inter paucos censetur atque eminet. Fateor , hanc quaestionem ad Dogma non pertinere. Scio, sura fragatorem etiam magni nominis esse nactam. Sed quid inde in Catholicam Ecclesiam commodi redundarit, non video ; illud sane video , magnam praeberi ansam potuisse ad infringendam Patrum non singulorum tantum , sed comunctim omnium auctoritatem in re quiadem non dogmatica, sed exemplo valde suo periculo La ; quae unica causa fuit, quare , cum bona viri doctissimi & eruditissimi venia , eiusque suffragatoris, non sententiam ego meam pronunciarem , sed qualemcumque animi mei sensum vobiscum hac super recommunicarem . Sed nimirum homines semus , & humani interdum aliquid patimur. Gloriae cupiditas non raro nos de instituto deducit, & quo nollemus adducit. Placet novitas opinionum , & illae ipsae, quae nostra causa excitantur, contentiones & turbae non displicent. Jactatur hoc modo nomen nostrum , Opera nostra cupidius expetuntur, leguntur avidius , magno pretio comparantur; nec vero per pe non auctor ipse minimo in lucro compendioque versetur. His de causis
nobis ipsi blandimur, & inanem ac falsam laudem,
vera contempta ac s)lida , aucupamur.
XXIl. anquam ne hanc quidem laudem , si laus
dicenda est auctorem dici novae ac periculosae opinionis, . . iste
426쪽
Aerio Nis II. LI3ER VII. das iste sibi vindicare potest, quam alii multo ante ei. , ipso
ultro fatente , praeripuerunt. 2 Alium , inquit, oidi , qui opiniomm hanc propugnaverit in Europa , ante colaum Villegetnonum, Antonium de Dominis , O Hievronymum Vecchiettum . Hi sunt , quos sententiae suae arictores, duces, magistros habuit, quique vexilliferi ad invadendum omnium Patrum , Theologorum, script rum Ecclesiasticorum , Chronologorum invictum agmen ei praeiverunt ; a quibus ego nominatim appellandis fortasse abstinuissent , si eorum ipse nomina reticuissset. Nihil dico de Villegagnono , quem ipse multis verbis collaudat . Antonius vero de Dominis, cuius ingenii fuerit , quam pravi , quam improbi , quas tu Dbas exciverit, quomodo erga Ecclesiam Catholicam se gesserit nemo ignorat. Vechielius porro cuias sit , t tere vos non arbitror , nec vero potest , Florentini .
Nostis hominem, patriam , locum , familiam ; indignus patria, loco , familia fuit; & plane dignus , qui
perpetuo carceri addiceretur,& cuius liber de Anno prLmitivo Augustae editus decreto publico flammis absumeretur . En fontes a me saepius his in act ionibus inducati , unde tanta novarum opinionum copia erupit, quaa recentem Criticam infecit.
XXIlI. Quid igitur , si quid Heterodoxi erudite, si
quid docte, si quid etiam vere protulerint, nobis vitio dabis, si nos illud ab ipsss mutuabimue 3 Multa ab iis certe & fuerunt erudite collecta, & acute excogitata, &
427쪽
r DE PRAvo ARTIs CRITICAE Usu vere etiam enunciata e Quid ergo est , cur tantopere in nos inveharis, si quid ab Haereticis excerpsimus, quod in rem nostram derivaremus 3 Hoc Patres ipsi factitarunt, quos non puduit eosdem interdum adire , ex eorumque eruditione proficere. Ego vero hoc nunquam istis vitio nulla sine circumscriptione dedi, nec dabo . Scio, Au. gustinum in exponendis Scripturis regulas quasdam Ty- conii Donatissae nequaquam neglexisse . Non me latet, Cyrillum Alexandrinum declarasse , non omnia, quae ab Haereticis proficiscuntur, falsitatis atque erroris esse arguenda ; laudibus etiam quaedam efferri posse , quin eorum erroribus faveamus. Non me fugit, Hieronymum Origenem aliquando laudassie; sed laudata,ut diser' te assirmat, Interpretem, non Dogmatisten, ingenium, non fidem . Haec ego non ignoro . Sed tantum abfuit, ut Patres Haereticorum suspectis aliquo modo de Fide Catholica opinionibus faverint, ut Haereticos ipsos qua voce qua scriptis nunquam non fuerint insectati . Quod si interdum casu aliquo Haereticorum astu veritatem simulantium decepti sunt, statim comperta fraude ab iis rela. gerunt, & a malo auctore acceptas opiniones sententiasque damnarunt. Illud vere & generatim dici potest , Haereticorum opera nobis maxime suspecta esse debere , qui, ut edocti sunt, qua tecte , qua aperte Catholicam Religionem adoriuntur, & convellere quam tum possunt conantur. Eruditioni quidem iudulgent di sed eruditionem ipsam pravarum erroribus opinionum perq
428쪽
perdunt atque corrumpunt. Serunt inter flores innoxios tetra aconita , & nocentissimas immiscent cicutas, quibus exitiale ac pestiferum virus inconsultorum hombrun animis importetur. Serunt triticum, sed aietania tritico confundunt, quibus sensim crescentibus triticum ipsum sotacetur. Quapropter cavendum maxime ab
iis esse dixi iam , & iterum dico , nec finem dicendi faciam , & a suspectis eorum opinionibus refugiendum. XVIV. Hoc ante me viderunt, ac providerunt viri gravissimi &doctissimi, quorum perscriptis auelarit tibus libenter subscribo . Vidit clarissimus Tille montius Criticus in primis nobilis , qui libertatem quidvis a quovis non sine periculo mutuandi infelicem appellat . Vidit Natalis Alexander vir doctissimus, & celeberis rimus item Criticus , qui diserte pronunciat, In rebus, qvie ad Chri stianam spectant Aeligionem majorem adhibendam fidem esse Scriptoribus Ecclesiasticis, quam Ethn eis di prophanis; addam ego potiori jure o Haereticis, a quibus maius periculum imminet, & quorum pestis ra lues dissicilius vitatur , & facilius adhaerescit. Vidit inter caeteros laudatissimus ille Meldensis Epist pus, quem unum ego hominem & ingenio summo, &eruditione multiplici, & doctrina singulari cum paucis amplissimi & florenti ssimi regni confero , multis antepono ; qui , quam ego hactenus reprehendi licentiam atque intemperantiam , ipse quoque repre hendit his verbis; Perniciosum , inquit, omnino recentium
429쪽
26 DE PRAvo ARTIs CRITICAE Usutium Criticorum Inventum est , qui comites se Hareticis praebere non dubitant, iisque multa adversus Ecclesiam commoda suppeditare non verentur. Vidit denique ante hos omnes Tertullianus cuius gravissima verba dignissima sunt, quae hic afferantur, & quibus meae huic acti, ni finis imponatur. Nobis, ait, etsi quaerendum esset adhuc di semper , ubi tamen quaeri oportet spvd -- reticos p ubi omnia extranea , ct adversiria nostra veritati , ad quos vetamur accedere . Suis servus cibaria
ab extraneo . ve dicam ab inimico Domini sui sperat Isuis miles ab infoederatis , non dicam hostibus Regibus donativum ac stipendium captat; nisi plane desertor , in transfuga , O rebellis p Etiam anus illa intra tractum suam drachmam requirebat; etiam pulsator ille vicini januam tundebat; etiam Oidua illa non inimis cum , licet durum Iudicem , interpellabat. Nemo inde frui potest , unde destruitur ; nemo ab eo illuminatur sa quo contenebratur . Suaeramus ergo in no ro, O a nostris , in de nostro .
430쪽
Ulta graviter ex hoc loco pro rerum , quas tractandas suscepi , dugnitate atque praestantia a me superioribus actionibus dicta sunt, dolorique meo , quem sane magnum a que acerbum ex nimia intemperantium Criticorum suopinando licentia conceperam es parui ; eique sum, quantum mihi quidem temperare potui , citra sustam cuiuiaque offensionem obsecutus. Nam cum ad eam causam accedere placuisset, quae gravissima per se esset, & vero a me cum Religione maxime coniuncta existimaretur , non erat perinde agenda, quasi in eorum argumentorum genere versiaretur oratio, in quibus, quid sentias , vel in utramvis partem disputes , non est magaopem