장음표시 사용
51쪽
Da su MMA ARTIs CRITICAE DIFpICULTATTeile est , inquit oratione pro Caelio, accusare luxuriem. die, jam me deficiet, si qua dici in eam sententiam possunt coner expromere ; de corruptelis , de adulteriis, de protervitate , de fumptibus immensa oratio est; ut tibi reum neminem , sed vitia proponas, res tamen i a , Oeopiose , in graviter accusari potest. Sed vera sapientia
est , Iudices , non abduci a reo; nec quos aculeos habeat severitas gravitasque vestrari cum eos accusator erexerit in rem , in vitia , in mores, in tempora, emintere in hominem , in reum, cum is non suo crimine , sed
multorum vitio sit in quoddam odium injustum vocatus. Hactenus vir eloquentissimus & doctissimus , cuius verbis praclaraque sententia satis luculenter docetur, quemadmodum se gerere debeat is, qui aliquid in aliquem recte scribere meditetur , & quid potissimum spectari oporteat ab eo , qui laudem ex suis scriptis & comis
mendationem , non infamiam ac vituperationem reporistare velit. Sed, unde paullum digressi sumus, re
XXXVIII. Progredientur ulterius, & se etiam magis ac magis insinuabunt adversarii tui, qui, quas operis partes singillatim expenderint , eas inter se contendent; de cum te . quod quidem neque magni laboris , neque longae disquisitionis erit , tibimet ipsi non solum minus consentire , sed etiam tecum aperte pugnare ; & modo aliqua tanquam falsa reiicere , modo illa ipse , quae rein ieceris , tanquam vera amplecti; rursus ea concederes
52쪽
quae negaveris , & , quae concesseris , inficiari , com .perient; quid reliquum erit 3 nisi ut veluti quoddam de te spectaculum legentibus , miserandumne dicam Fan ridendum p proponant. Infamem tibi scilicet aut in sani gladiatoris, aut ex vetere aliqua fabula , eorum , quos Poetae in poenam admissorum scelerum furiis agitatos prodiderunt , personam affingent, & te tecum pugnantem , ac tibimet ipsi violentas manus asserentem , tanquam in scena , tui ipsius armis perculium abiectumque constituent, XXXIX. Quid vero p cum ablecto atque perculso insultare acriter incipient ac vehementer ; & te modo ad tua instituta revocare , modo artis illius , quam profiteris , elementa edocere 3 id cum in te dicta ia cere . in id p cum salse & amare iocari. Quid I cum , siquidem aliquid in te boni deprehenderint, ementitas tibi plumas evellere, & furtivis coloribus corniculam den dare , Tu vero quomodo tot convicia feres quomodo tantam poteris infamiam sustinere 3 Interea , quae voces erunt de te Z qui sermones hominum 3 qui risus 3 qui cachinni p Volitabis enim vero , quod magnopere e optabas , Civus per ora virum i de te in plateis , de te in triviis , de te in circulis nemo non otiosius loquetur ;quorum hominum generi huiusmodi conviciorum occasionem captantium , ampla sane dicteriorum cachinnorumque a te materies suppeditabitur. Jam in tantis popularium tuorum sermonibus, ct quotidiana tui nominis
53쪽
so Da suMMA ARTis CRITICAE DIFFICULTATE usurpatione, quid viros graves & sapientes sensuros putas 3 quid dicturos de te Non aliud sane & sentientdi dicent, quam quod in tali re quemque sapientem &sentire decet & dicere . Parcent ii quidem iniuriis, &propriae gravitatis rationem habebunt; sed ignorantiam iidem tuam & stultitiam non poterunt non condemnare. XL. Infelix enim vero tot laborum ac vigiliarum exitus ; calamitosa hominis conditio , quae moderatiorum fortasse animos & ad commiserationem posset inflectere, & ad defensionem impellere ; siquidem gravissi.mam Critici provinciam , aut ossicio adductus , aut precibus exoratus, aut alia quacumque de causa, modo Pr habili atque honesta, suscepisses . Verum, cum tua te eo
sola ambitio , sola libido impulerit, quid est 3 cur quisequam tui misereatur, cur tuas partes suscipiat, tibi adsit, tibi opituletur. Sed fac esse , qui misericordia adductus causam tuam , omnium iam opinione damnatam , aliquomodo sublevare contendat. Quid , amabo te , quid e cogitabit quid dicet 3 quid poterit defendere t Consilii inopiam excusabit 3 adolescentiae aestum praetendet Eperfugio utetur aetatis 3 doctrinae mediocritatem in arte omnium dissicillima causabitur e quo te sublevet, & v niam tibi aliquam deprecetur. Facilis est atque expedita responsio . Erravit , corrigatur ; peccavit, peccati poenam luat; temere fecit, castigetur; consilii eget, suo experimento sapere condiscat; adolescens est, rem sibi fuisse cum viris intelligat; ignoscas oro, si unquam pQ
54쪽
Acrro NIs I. LIBER I. ina . . . . verba perdis; Pietatis quoddam genus est , hae in re esse crudelem a constituendum exemplum in uno est, quo reliqui commonefiant, & minus audere alieno documento condiscant . Reliqua est excusatio mediocritatis doctrinae ; sed mediocritati in arte critiea locus esse qui potest e Haec omnino suffragari Critico ne quit . Mediocres enim Geometras , mediocres Philosophos , Rhetores , Grammaticos , Historicos, & , si vis, etiam Poetas , aliquo modo patimur; mediocres Criticos omnino non patimur.
XLL Tu vero, cum te ex omni parte circumsessum
oppugnatumque senties , quid consilii tibi capiendum
existimabis p Exspectant omnes , quemadmodum existimationem tuam a tanta sis infamia vindicaturus. Exsp eto in primis ego, qui tantum tibi periculum denunciana saluti tuae, si quo modo possim , consulere vellem . Excipiesne omnes adversariorum ictus an dabis operam , ut eos excutias atque repellas i Alterutrum necesse est, ut, aut vim vi repellas, aut iugulari te sinas. Dicam apertius.
Respondebisne p an tuo te silentio convictum fatebere pSed non dubito, quin responsurus sis. Ut enim quisque indoctior, ita plerunque loquacior est; hac scilicet ratione , ut ita dicam , sapientiae inopiam compensante natura, ut, quantum alicui consilii atque ingenii non contulerit , tantum ineptae garrulitatis & promptioris audaciae addidisse videatur . XLII. Euge; exspectatum iamdiu responsum, diutur-
55쪽
Da guMMA ARTIs CRITICAE DryricuLTArgniore cura elaboratum , ct acriori, ut tibi falso persu des , iudicio subactum in lucem p odit. Circumfertur. legitur , ct ab amicis tuis , qui te atque ulcera tua tamquam canes iambere sol cnt, vehementer probatur , &miris laudibus in caelum effertur , Tibi places, te ci eum spicis , st quasi magnum aliquid p aestiteris, ad vera
sariorumque tuorum penitus os obitruxeris, subnixus ambulas , & depugnatum iam debellatumque arbitraris. O te miserum , usurpabo illud , quod adversario olim suo ab eodem disertissimo oratore , cuius verba paullo ante a me recitari audisti, exprobratum , ne tu quidem fortasse ignoras; O te, inquam , miserum , si intelligis, miseriorem , si non intelligis , tua illa responsione id
unum egisse , ut novos tibi necteres laqueos, arctiores strueres pedicas, quibus iterum induereris , A ridiculum plane in modum implicarere . Nova denuo, mihi crede, arma, eaque multo prioribus magis capitalia adversariis ipse tuis subministrabis , quibus tandem aliquando confossus intereas. Huc omnes nimirum recident molitiones tuae, huc insicorum plausus, huc perennitas nominis ita hic demum totius fabulae exitus futurus erit . Nam ,
amabo te, quid tandem exspectari poterat & debeba pb eo, qui quanto promptior ad lacessendum , tanto est ad resistendum infirmior. XLllu Neque vero haec a me confingi putato, ut camsae serviam, sed historico pene more, quasi gelia iam sint sita exponi fideliter ac narrari, pro certo habeto . Re
56쪽
move igitur parumper illum assentatorum , si ve verius praestigiatorum gregem , quibuscum versaris quotidie , quibus assidue stipatus incedis , qui tibi plus nimio bla
diri, & oculis pene capto illudere consueverunt i tunc eaecae fortasse menti aliqua lux oborietur , & latereolam re incipies, quibus nimirum, aut apertis inimicis obsistis aut insidiosis amicis non credas. Assuesce bonam in partem salutaria monita accipere , ambitionem compesce in re , dare locum rationi ; & tum demum omnis contentio cessabit, & prorsus haec instituta inter nos controversia dirimetur .
XLIV. Haec de infamia , quae fere artis criticae usum comitatur , ac difficilem reddit molestiarumque pleni sumum . id vero illa de invidia 3 quae eiusdem artis comes esse solet,ab eiusque usu seiungi vix potest, qua ii facienda existimabis p Infamia molestias creat et invidia de nunciat pericula. Nam , aut nihil de veritate labor his , aut solius veritatis studiosius eris 3 utrum elegeris , id scito contra te futurum . si primum et quo in numero eum Criticum putabimus, qui nihil de veritate sollicuius , aut manifesto in mendacio teneatur , aut veritatem
dissimulet, eamque apertius enunciare non audeat 3 Si ab terum , vide quaein, ct tecum reputa , quanta invidiae tempestas immineat Critico illi, qui unam veritatem iascribendo propositam habere velit . Obsequium amicos,
inquit ille, veritas odium parit . Quod si ita eli ; quid Dgesi di in hoc tam lubrico atque ancipiti discrimine eon
57쪽
s Da suMMA ARetis CRITICAE DIFFICULTArnstitutus te quemadmodum geres Z Tune, ut veritati sera vias , acerbam atque odiosam praeteritorum saeculorum renovare memoriam audebis p tu iamdiu exesa situ aevetustate detrita turpi fit morum flagitiorum instaurare monumenta 3 tu obductas gravissimorum vulnerum clineatrices refricando exulcerare Z occulta nationum , provinciarum , civitatum , familiarum probra detegere a nudare dedecora non formidabis e Delitescebant in tenebris abdita & consepulta potentissi morum hominum is ta , rapinae, libidines , maleficia; obliterata prorsus erat ex hominum mentibus foedi ssimorum scelerum memoria ; chartae ipsae , quae tantam turpitudinem contin bant , diutumitate temporis obsoleverant. Tune igitue ea e tenebris vindicare 3 tu e latibulis expromere 3 tum lucem proferre non dubitabis I tu tanquam recentia vulgare e tu populo non tam legenda exhibere, quam exsecranda proponere 3 ino tandem id animo tot honestissimas familias , tot nobilissimas civitates , tot extetas nationes , regna , provincias , tot potentissimos homines laturos putas 3 Cupio tibi , quod tamen in me recipere non ausim, incolumem vitam salvasque fora tunas ; verumtamen , ut res e sententia cedat , potericne immensam illam invidiae molem , quae tantam impudentiam necessario consequetur , vel declinare , vel si
XL v. in id p quod se patriae ipsi , qua nihil anti
quius , nihil carius cuiquam esse debet , si ita veritas
58쪽
Acrio Nis L LIBER I. riposcet, bellum quodammodo cogeris indicere. Dura sane necessitas, sed illi omnino subeunda, qui unam ue ritatem inquirat, ab eaque discedere nefas putet. Hinc nova inimicitiarum origo , novae lites, nova iurgia , nova pericula; nova, eaque gravissima impeditissimi muneris difficultas . Cogeris enim , si eo te veritas adigat, quae Patriae ipsi tuae, ornamenta tute detraxeris atque abiudicaris , aemulis persaepe civitatibus tradere atque adiudicare. Conqueretur graviter illa de te; se a cive suo de veteri possessione, in qua tot annos sine conistroversia manserat, iniuria depulsam ; suis ornamentigse nudatam a te , ac spoliatam lamentabitur. Requiret boni civis ossicium , pietatem efflagitabit, ius denique suum, a te violatum atque imminutum, qua voce, qua tam crymis persequetur . Immerito haec fortasse de te expostulabit, qui cum de una veritate laborandum putaveris , posthabita Patriae caritate , eius unius rationem habendam duxeris . Ut ita sit; haec tamen huiusmodi esse vides, quae possunt per se tuorum in te civium animos vehementissime commovere, & summam odii atque invidiae flammam excitare ; qua ex flamma, etiamsi minia me consumptus evadas , nequibis tamen nonnisi male
ustulatus evolare .XLvl. At inquis; Multos gravissimos & doctissimos Criticos in re tam lubrica , ae tam difficili negotio impune fuisse feliciterque veriatos . Video . Sed hac
59쪽
ss Da suMMA ARTIs CRITICAE DIFFIcULTArgmabantur & erant, aut tantum in scribendo modum adhia huerunt, ut omnem offensionem vitarent , aut ea , quae vulgare placuit , tam certis invictisque rationibus confit marunt , ut nulla vi concuti, nullo labefactari modo pocsent, aut denique parta singularis eximiaeque opinione doctrinae, hac ipsa opinione, opposito tanquam aliquo firmissimo clypeo, ita se contra omnia adversariorum leola protexerunt, ut illis , quocumque auctore emissis , he levissime quidem perstringerentur. Verum, cum tua summa praestantique tantorum virorum sapientia quam
longissime absis, qui, si quid vales, non ingenio, sed
lingua vales, qui nulla commendatione doctrinae cens ris , qui non certa ratione pugnandum, sed insigni confidentia audendum arbitraris, levis , improvidus, promptus , acer , quid est , quod exspectes p non aliud pro ficto , nisi, ut ad veterem infamiam , tanquam cumulus, reeens accedat invidia . Haec scilicet erit merces pretatiumque impudentiae; hoc lucrum tot curis laboribusque
XLVII. Haec habui, quae in praesentia de summa aditis criticae dissicultate dicerem , reliqua consequentibus actionibus, quas de hae ipsa dissicultate , quam hac una
totam explicare non potui, habiturus sum, a me dicen tur . Interim, dum nostrae congressionis tempus adveniat,
noli in malam partem accipere, quae dixi; noli mihi irasci, tanquam inimico, ut suspiraris, tuo, qui, si te salvum utque incolumem minime cuperem, non te tam saluta
60쪽
ribus consiliis onerassem . Quod si periculosam hane aleam subire omnino volueris, fac quod lubet; te non impedio ; tuae te permitto cupiditati, quam video plus
ad impellendum , quam omnes rationes meas ad dete rendum , apud te momenti habituram . Sed hinc etiam confido fore aliquis fructus ut existat, quem ad tuum commodum utilitatemque referre possis, & hie quidem meo iudicio uberrimus, neque vero a te contemnendus' nimirum , ut, quam mihi fidem , artis criticae dissicultatem , non vano quodam artificio, quo te perverterem ,
exaggeranti, sed quo tibi prodessem magis, facili qua.dam popularique dicendi ratione explicanti non habueris , tandem aliquando invisius tuis, despectus ab omnibus , contemptus, abiectus tibimet ipsi habere com discas; & tum demum aliquid sapere incipias , cum te prorsus desipuisse intellexeris .