장음표시 사용
141쪽
rant, ac de Tribonianismis inducendis, in eadem . Regia, in qua Faberi indat principium iuris octauum . illationes, quas pro lincipum auctoritate supra leges iam ex ipso Fabro retuliunde est contra principium iuris adeo a Fabro magnifactu nivelle, quod ob asserta, quae continentur in libris articulo primo citatis, possimus non obseruare in corpus iuris redacta, ob placita antiquorum prudentum reij cere debeamus Tribonianismos, vera praecipua ratio iuris conuincit, quod nec Faber, nec alius potest ob quamcumque rationem iuris veteris, ita illa , quae veteres prudentes tradiderunt, vel veteres leges sanxe runt, inducere, lubd leges ciuiles ac Iustinianismi, seu Tribonianismi non sint in praxi obseruandi S omnibus aliis anteferendi, ut latius ari sequenti inhaerendo ipsius Fabri doctrina
Oi endam , atque si verum amamus id Cognoscemias tiam non
Obscuro patefieri ex iis, quae de modo scribendi, de dissensioni bus diminuta auctoritate antiquorum prudentum adduxi, inter ista est certo magna ponderatione dignum dictos prudentCs non ex propria sentcsi la, sed solum quid ex suppositione legum, d sanctionum, ac morum apud Romanos vigentium
sentirent loquutos fui Te, multa addere postem, sed solum innuo, quod dictus erillus, ubi supra, in multis capitibus ostendit dictos prudentes. praecipue Proculeianos seqKutos esse Stoicos,&m eorum doctrinis sententia Stoicorum habere pro una
mento V. gr, quod foetus in matris utero non est animal, nuchQmO, sed portio viscerum maternarum, ut Stoici docebant, di ideo leuiorem poenam inferiorem illa, quam meretur, qud hominem occidit constituerunt, vi cap. 6 dictus erillus probat, quod mors sibi taedio vitae vel, c. inferri posset, quod omnia fluunt, nec idem sunt, seu manent, sed murantur , ut Cratatillus dixit,ac in his suas sententias stabilijsse, Stoicos in multifimitatos fuisse , v. gr. argumenta Verborum laqueis innectendo
quae omnia in dicto auctore videri possunt, ex quo solum referre volo, quod ipse ostendit cap 9.qubd Stoici facile variabant eorum exemplo Iurisconsulti quoque variarunt, mutaruntquQ3 senten
142쪽
i Noua volem iudicia dignitatis,
sontentiam eccum Plutarcus de Chrisippo Stoico scribat, sepe diuersa , pugnantiaque scripsisse, id postea de caevola, lapiniano ac Sabino Paulo, atque Martiano, inter prudentes celeberrimis specialiter probat Addo,qsod idem auctor cap. 18 de Marcello Proculeiano habet haec verba , ille notas scripserat ad tubanum contraria sectae
auctorem quacumque poterat ratione illum cavillans, C rc-prehendens, unde credo postea Vlpianum Marcello indignatum notas scripsisse ad Marcellum, ut Iulianum ulcisco retur, qudd passus fuerat Iulianus a Marcello passiis est Marcellus ab Vlpiano lactentis sunt Metalli verba quibus addo quod ut expresse habetur Li. C. te vet. ivr.enucl. Idem
Vlpianus, de Paulus notas scripserunt ad Papinianum improbantes ac impugnantes ipsius asserta, sed tales notas ob honorem splendidissimi Papiniani fuisse nullius auctoritati ci solum illa, quae ex talibus notis deprompta sunt a Triboniano δε redacta in corpus iuris ciuilis gaudere auctor tate ob praedictam specialem sanctionem Iussiniani, Mex talibus notis esse aliquas leges depromptas, ut deducitur Ao 6 F de piab in rem ac desumpta ex notis Pauli ad
lib. IO.quaest. Papin. xl. i8. V. deseruit depromptae notis Ciusdem Pauli ad lib. 13. quaest. Papin. atque exi. 16. . qua infra ad .patr. descimpta A notis Pauli ad lib. s. responsorvina Papiniani innuo quod Paulus edidit notas etiam ad Scaeuolam, &ad Iulianuin,&Vlpianus fecit notas non solum ad Marcellum, sed etiam ad Aristonem e praedictis autem quod intendo confirmari prudens lector e se deducat,plu
ra enim sunt subdenda. X I. Vt rationem iuris clarius intelligamus notandum id, quod Ant. Faber in turis p. Papin tit 2 princi p. et firmadponundo pro principio disterentiam inter rationcm naturalem, d ius naturale, quatenus etsi ius naturale aestjmetur c ration naturali, ita ut magis a ratione naturali, U- ius ciuile a ratione ciuili constituatur, quia ius natural di ctamine
143쪽
dictamine rectae rationis , ius autem ciuile ab arbitrio te is latoris suacan essentialem formalitatem recipit , attamen quia late patet rati naturalis, seu diuers, ratiocinationes iuxta principia naturalia, maturam rei fieri possiunt,ac ratio naturalis quaedam ut grauiter, alia Vt leuiter Obligantia, alia solum ut congrua, o decentia dictat,& aliud praeci siti loquendo, Mattendendo ad unam rem tantum , aliud Omnibus circumstantiis ponderatis suadet, inde sequitur,quod, cum nomine iuris naturalis intelligamus id, quod iuxta naturale dictamen rationis tenemur obseruare , non possint idem esse ius naturale, ratio naturalis, praecipue quod nomine iuris naturalis intelligi hic debet id, ad quod a natura habemus ius, ita ut aedatur ius tale ii prohibeamur id
Consequi ut v gr. natura habemus ita vi vim cpcllendi Cum moderamine inculparor citctae, si tirannus id prohibe re sub poena mortis, quid contra ius natorale fiat ius a
turale prohibet occisionem sui ipsius , si aliquis vulneret
grauito seipsum peratur contra ias naturale. Pater habet
ius ad curam, de obedientiam iij, filius habet ius educationis, nutritionis, praecipue dum est infans respectu Patris; si pater non prouideat infantulo de nulli e re ipsum lacta e in matris defectum , Me contrari filius nolit obedire , sub cura Patris esse , sed respectu aberius extranei
in 'ito patre id practicet, fit contra ius naturale; si autem Pater non solum ac , seditiam alia , hi congruisas si ad exacta abundare , ut competenter Se optimo modo diacotur, fit id, quod ratio naturalis dictat, non tamen id ad
JUOd ius naturale obligat, nam nullus peccat, si optimo modo non prouideat filio dummodo sum cienter id faciat ad quod accre videtur etiam exemplum in fine, ubi sirinal cium a Fabro de lego ima bonoram Patris filio de ' itiae non de iurenat Urali, sed secundum rationem
Iem filio debetur, ut ibi faber explicat quamui, pilio rerum est de iure gentium posset id impiisti
144쪽
i Noua mirer in ista ignitatu,
d; om est de cire oax itan locum habe euam quoad ius ciuile ita v d bri sum quid sint ius ciuile, seu id , quod
est iuxta ius ciuile, M eis aliquid iuxta iuris ciuisis rationem , nam magis late patet ratio iuris ciuilis , seu ratio legalis, quana ius ciuile, nam esse de iure ciuilii est effuid , quod ius ciuile praescribit, A absolute obligat, imo, si loquamur iuxta phrases corporis iuris ciuilis , de prudentum antiquorum iurisperitorum neotericorum cruditorum nomine iuris clarilis venit, vel id tantum , quodpi videntes antiqUi indo XCrunt, vel id, quod aliae parte, iuris Civilis non incluso ore praetorio dictant, vel id, quod
ex omnibus partibias iuris ciuilis resultat esse iuxta ius ciuile faciendum ut patet ex codem Fabro in iuris pr. Papin. iure ciuili agente, ita ut tum quia ratio iuris ciuilis dice repotest solum id quod respicit iuris prudentiam antiquorum prudentum, vel partes omnes iuris ciuilis excepto iure praetorio, vel ius ciuile secundum omnes suas partes consideratum, tum quia ratio iuris ciuilis aliquando proponi tur, ut respicit unum quid tantum ad ius ciuile spectans sed
antiquatum, non autem omnes circumstantias considerando, Gon debemus ex co,quod in iure ciuili, vel in iuris ciuilis ratione aliquid irmari dicatur , statim censere, quod debeamus id absolute acciri praxi facere iuxta ius cicilles, praecipue si sit aliquis eruditus Neotericus,veluti est Ant. Faber,
qui id asserat, maxime quod etiamsi aliquid sit constitutum contra talem rationem iuris non possumus sequi regulam&dictam rationem iuris sed id, quod de facto constimuim est l. in his, . de legibus.
XII. Audiamus Fabrum ibi supra princ. 6 in quo agit de iure ciuili sic loquentem Ex superioribus apparet in hoc iuris pxincipio ius ciuile sum generaliter, quatenus omnes iuris ciuilis i m scripti, quam non scripti partes complectitur non autem specialite pro eo iure, quod ex auctoritate i interpretatio ς prudentum d et disputationem accommodatum,
145쪽
prudentibus compositum fuit, quod communi nomine retento simpliciter ius ciuile appellari scribit Pomponius in .1. . his lenibus, . de orinitar Nec rursus de eo iure, quod ciuile dicitur ad differentiam praetorij, honorarij, quomodo sumitur appeluatio uti ciuilis a Papiniano in . ius autem T. F. hoc tit ubi ait ius praetorium , siue honorarium illud esse, qudd praetores intro duxerunt iuris ciuilis adiuuandi, vel corrigendi, vel supplendi gratia propter publicam utilitatem , qua de causa ibidem ille partes omnes iuris ciuilis scripti numerans praetermisit eam par icin qua ex magistratuum edictis venit, quo nomine non o do pra torum, sed aedilium quoque edicta continentur, quam Iustinianus non praetermisit in constat. hoc tit. c. neque ero in libris nostris quicquam est frequentius, quam ut ius praeto-
Π m tanquam plane diuersum opponatur iuri ciuili, sed tamen nihil vetat etiam ius praetorium ciuile dici sumpto generaliter nomine iuris ciuilis,quatenus opponitur Uri gentium et natura ii, quomodo a nobis post ustinianum in d. g. constat, hucusque acceptum est hactenus Faber ex cuius verbis praecipue ultimis apparet veram esse diuersiitatem significationis dictionum, seuphrasiis iuris ciuilis supra allatam idem Faber superius ibidem, sic ait, sed & iuris scripti ratio, si qua sit diligenter inuestiganda est, si nulla sit, ut contingit aliquando in iis, quae sunt iuris posi- imi constituti secundum ea, quae dixit nus ad princ. a. ii sui'.
illat 1 non eo minus seruandum est ius scriptum, constatu-xurn neque curiosius exquircnda ratio est, ne alioqui multa ex hi , qua certa sunt, subuertantur l. non omnium Q sic I T. de Jςgibus , sin ratio aliqua repeliri potest cam , vel singularem Vel communem, de uniuersalem esse necesse est, c. in iis , quae Constituta sunt contra rationem iuris, non possumus sequi re ualam iuris, i in his eodem hactenus Faber, qui an curiosiusCxquirendo rationes Tribonianismorum, aliarum legum mul ta ex his, quae certa sunt, quantum est ex se subuerterit, res ipsa
loquitur, quod autem in specie respectu Tribonianismi, etsi sit contra lucis rationem sentiat, esse obseruadum in praxi,ostendam Irt seq. R Duo
146쪽
ii Nova Celeres indicia digni alis,
XIII. Duo notanda sunt Primo, udd sicut optime F hier,
ubi supra d.tit. a. princ . sic ait, non enim ratio quaelibet naturalis sussiciens est ad inducendum ius ne quidem naturale, ut supra probauimus, c. exemplis plerisque ex pupillari obligatione
liberoruit in parentum boni succemione dotestamenti factione sumptis , quae omnia licet rationem habeant naturalem, iuris tamen naturalis auctoritate non nituntur , quanto minus igitur naturalis ratio sussiciens esse potetit ad inducendum ius ciuile
'ero cum ratio naturalis tanta est, quantum esse oportet ad ius inducendum, ducit proculdubio ius naturale , dcc. Ita ego dici, secundum tiam ipsius Fabri amerta, o leges Ciuiles,quod
non ratio quaesibet iuris non solum naturalis , sed ciuilis sulficit ad inducendum ius ne quidem ciuile, ita ut multa, etsi rationem habeant ciuilis iuris, attamen iuris ciuilis absolute sumpti aucto-ritate non nitantur. diligenter inspiciendum est, an ratio iuris, seu ratio iuris ciuilis tanta sit, quantum esse oportet ad ius indutacendum, quod in praxi nos sequi debemus sunt vulgata iurale S. C. de iudic quae talis est placuit in omnibus rebus praecipuam esse iustitiar, aequitatisque , quam stricti iuris rationem, Mi 63. F. do religios ubi Papinianus docet strictam rationem
non debere in conisideratione haberi, secundum quam socius inuito socio , proprietarius huito sufructuatio facere religiosum aliquem locum inserendo corpo defuncti non potest , d. l. 'I. E de ver oblig. ubi ad rem nostram sic Labcthir, se cilici videre
de eo , quod vetercs constituerunt, Celsus adolcscens scribis eum, qui moram feci in soluendo Sticho, quem promiserat, posse emendare eam moram postea offerendo, cile enim hane quaestionem de bono, aequo, in quo gen re plerumque sub auctoritate iuris scientiae perniciose, inquit erratur tonderet lector, quod non sustici auctoritas iuris scientiae, c. Vide alia;
in fine allatis Faberiit. i. princi 2 illat. s. sic ait, quarto ex eo
dem principio fit, quod uitanus scribit in i ita vulneratus s vitio due Aquil multa iure ciuili biitra rationem dii utanai pro
147쪽
pro communi,ac publica utilitate recepta esse, idque innume-iabilibus exemplis probari posse,N . Denique ne singula percurramus ad hoc principium referenda sunt quaecumque in libris vostris legimus contra iuris rationem constituta esse, c. Addo quod idem Faber, ubi supra illat. . sic loquitur, quinta infertur ex hoc eodem principio iuris prudentiam proprie nec artem sepe scientiam , si artem scientiam accipias eo sensu , quo philosophi, cum quaerunt, an Logica, Physica Rhctorica, calia huiusmodi artes sint, an scientiae mam cum iurispmdentia circa equitatem potissimum versetur, aequitas autem nullis cer' tis regulis definiri possit, scd pro rerum , ac circumstantiarum Varietate alia atque alia sit, ut supra diximus ex Si de accest. l . E. de diueris temp. praescrip. apparet fieri nullo modo posic, ut
tu in certam artem redigatur, tantum abest, ut quod scientiis Omnibus, quae verae scientiae sunt, proprio in is , rtis demon strationibus concludatur que nimirum prudentisimae a tres nostri iuris prudcntiam non sciciatiam simpliciter dixeron , quoniam in aestimandis rerum omnium , quae vel dicuntur, vel aguntorii cum stantiis prudentia potissimum consistit, ars tamen d scientia quoque dicitur non male, quoniam habet etiam sua principia ex quibus quid saltim mero . summo iuri con sentaneum sit, aut contrarium certo sciri potest, quod summum in licet ab e quitate plerumque abhorreat nuestigandum tamencst , vel hoc ipsum , ut sciri possit, an equitati locus si debeat,
Pr ne hactenus Faber animaduerto e equid diuersiim,es ali quid juxta ra ione ac principia iuris,acese aliqo id iuxta ius Citii led*i praeticandum quia eL mnibus hucusque ex abro allati constat, quod ratio iuris non est sussiciens ad ius ciuile in ducendum , sicut dixit idem Faber de ratione naturali, sed solum
in aliquibus casibus est tanta, quantum requiritur ad ius indu Cendum , ita ut non debem has , quialc amus aliQuid ecte contra aut iuxta rationem iuras cras Cre, quod sit aliquid faciendum Vel non faciendum in praxi iuxta ius ciuile.
148쪽
H4 Noua veteres vindicia dignitatis
&alibi ostendit Faber rationem iuris, o principium iuris saltim multoties isse idem dc quae de principiis iuris ciuilis, de iuri prudentia ut scientia scripsit dictus Faber elucidantur ex di- ipsa ad hunc articulum spectant, a quia posset aliquis hallucinagi credendo, quod sicut in Philosophicis, aheologicis repugnare principiis. illi rationi, quae principium philosophiae, vel Theologia est, reddit rem absurdam, de iniquam, ita dum apparere dicitur aliquid repugnare principio iuris ciuilis,
Vc iurisprudentiae, seu rationi, quae principium cst iurispruden xxx fit quid absurdum, ciniquum contra sicut Ob Prin cipia Theologica , vel Philosophica aliquid dici debere isticindamentum tam solidum, quod omnino id amplecti .sequi possiimus , imo tenemur hoc semper , quia invariabilia sunt ata respei stuprincipiorum iurisprudentiae sit idem asserendum sub loquar sequuntur,vi pono eiusdem Fabri in prooem. Iurispr papin scien sic loquentis haec verba ut in caeteris scientias omnibus, itai in iuri prudentia nostra duo tint principio rum genera Vnum eorum quae prima principia dicuntur, Min- dependentia , atque ut Philosophi loquuntur , primo prima, Cuiusmodi tamen sunt apud nos perpauca , nec alia fere vlla,qH-m quae partem faciunt iuris constituti, quorum licet pletumque etiam alia , nulla tamen melior unquam ratio est, quam quod sit Merint constituta Alterum est corum,' a subordinata
iunt, ut aiunt iecim laria, quorum rationem , si alticis inuesti.
ges, facile reperias pendere illa ex aliis superioribus, quae vel adluris prudentiam ipsam , vel ad Philosophiam aut naturalem
aut moralem, aut politicam , aut oeconomicam omnin rei e rantur. Omnibus tamen istis commune illud est, quod rationem habent pro causa, suamque ostentant, S praseserunt veritatem,ndi ex sensu solo ut Mathematica, ex Physiici pleraque, sed ς Ratiocinatione, quaecum solius hominis propria si, tanto X e lentiorem fatendum est Iuris prudentiam nostram esse a t ac maricis disciplinis, quanto praestantior ratio est dignio lonia taxia ζοῦ naturalis,pronaque hominum ad dissentiendM
149쪽
authoritati Luris ciuilis. 12s
facilitas a po numero eisicit, ut in vera , dc recta cuiusque rei ratione indaganda,&constituenda pauci Consentiant, quis tamen neget abundare iuris prudentiam iis principiis, quorum, neque ratio,iaeque fides in dubium vocari possit ab co qui Iuris. consulti nomen, laudemque sibi ausit ad rogare , cum enim in nium , quae uniuerso iure nostro continentur summa diuisio illa
sit, quod alia constituti iuris, alia recepti esse dicuntur, quid certius esse potest iis, quae constituta sunt a legumlatoribus rivi constituendi potestatem habuerunt suid rationabilius iis, quae nullo , nisi cogente imperio recepta inueniuntur me quod tam multa sint ista pi incipia facere debet, ut scientia infinita, de quod consequens esset, hoc ipso incerta es e videatur iastam
enim facit ea res, non infinitam, nec incertam , nihilque verius dici potest, quam quod iam olim a cratio dicimo sciit, Scsinitum . proinde cortum ius nostrum sic quortam tamen neutrum vere diceretur, si neque certis, neque finitis principiis constaret. Quidni ergo erit nostra etiam iurisprudentia vere scientia Quidni certas quoque ex tam certis Principiis habebit illationes, consequentias. Ex praedictis verbis elucet, quod
Faber accipit pro maximo principio iuris id, quod lex positiva ad placitum legislatoris edita. abrogabilis institi ut, cuius, ut utar verbis eiusdem Fabri licet plerumque etiam alia, nulla tamen melior unquam ratio est, quam quod sic fuerit constituta, nomine principi iuris gaudere ideo dicitur, quia inde plura ad
ius ciuile spectantia dimanarunt quae illationes a Fabi O VOCan xHr habentes quandam similitudinem cum secundis conclusio
nibus scientificis deductis e principiis alicujus scientiae sie que refundentes quandam analogicam rationem principi in te gem fundamentale predictam respecstu principi scientiar, quibit, lucidari debent , quae alibi dictus Faber nimis amplificando praerogatiua iurispmdentiae illam cum scientiis comparans sebi
psit. Videtur Faber phrasim iuris constituti pro ut significat tu, quod Principum constitutione, vel lege aliqua statutum est ac cipere ut autem phrasi iuris recepti, prout exprimit ius, quod
150쪽
Io a Celeres indicia digni nisi
ab antiquis prudentibus inductum fuit, merito id importari
patet ex Nisonio de verb signis. Prateio in Lexicon, ex qui bus auctoribus possem alia afferre forte a mente Fabri non aliena, sed quia non sunt neces aria illa praetereo, solum subdo, quod etiam ali erudit neoterici Iurisconsulti intelligunt pro principio iuris legem positivam, qualis v. gr. fuit una ex illis quae in duodecim tabulis fuerunt Roma promulgatae ut patet ex uiacio, qui in lib. 7. q. Pauli ad i. 31. 65 3 . . de excus tuta sic loquitur. Haec quidem initio nobis constituenda sunt principia iuris, Curatorem testamento dari non poli e l. i. in fine QConfir tui ne a patre quidem , vel alio parente , Ut adolescentem habet in potestate, quod hac lege ostenditur i generaliter a nemine cuiuscumque sit sexus, vel iuris , aut conditionis curatorem testamento dari posse, tutorem tamen a parente qui impuberem habet in potestate testamento dari posses, tutorem inquam non uratorem dcc Cur non possit Curator testamento dari ratio haec est, quia tutoris, vel Curatoris datio citantum competit, cui lege specialiter data est, δί quatenus data est l. muto , . tutoris de uici de lexo a tabul. quae patri per
misit tutoris dationem,non permisit etiam Curatoris dationem, quia ita lex scripta est , paterfamil uti tutelae, pecuniaeque sua legassit, ita ius esto, lex de tutela loquitur non de curatione, non plus sibi adrogare potest, a liberos habet in potestate , quam
ci ex nominatim dederit , S ita vice mutata clatri dicitur curator dari l. ventri de tui. 5 cur dat quia inquit edictum p toris loquitur de curatore dando, non de tutore dc pari ratione, quia lex 11. ab ait patritam non matrifamii filiis suis in puberibus cst tutorcni dare , quia lex ait paterfamiliaq, item , quia ait tutelae suae, quod ita prudentes semper accepc xlant de tutela liberorum suorum quos in tua familia,& potestate habet, non permittitur patrifamilias extraneo dest, qui non est parens virili sexus per vitilem sexum descendens docia tela non sua id est de tutela extraneorum pupillorum quid quam testamcnto decerneres Ex his igitur concludamus malWm