장음표시 사용
131쪽
ve trierarum eommunieatoriarim eoumbis. P. H. Iaρcione, Miribuunt, in aliam descendunt sententiam. Prior tamen opinio, si conelliorum acta perlustramus attentius, se nobis valde Brobat. Utraque sententia justo examini nunc est submittenda, &harum litterarum usus luce nova adaugendus. Primas iure quasi tenet partes ille Concilii Galcedonensis canon, qui nobis statim erit enucleandus. Rebus enim Christianorum pacatis, patres Con. cilii Chalcedonensis saeculo V. celebrati, vel pietatis vel negotii causa peregrinationes suscipientibus, de securitate & hospitio prospexerunt In canone XI. qui ita est constructus: Παντας τους πενητας rini λοριε'
Omnes pauperes es Digentes auxilio, cum 'ine ingere,
sub probatione epistoliis vel ecclesiasticis vel pacificis tantum modo commodari deo mimus, non commendatitiis litteris: Dropterrea , quod commendatisiae literrae personis obnoratioribus solummodo conceduntur. x Aliam hujus canonis interpretationem subministrat nobis ex BALSAMONE, ZONARA,& ALEXIO ARIS TENO, BE VEREGIVS, quae ita fluit: Omnes pauperes, ου qui auxilio induent, cum examinatione, eum episolis sex pacificis ecclesiasticis solis viam ingredi statuimus, ernon eum commendatitiis ἰ quoniam litteras commendatitias iis solispersonis, quae sunt suspectae, praeberi oportet. y Ex hoc canone intelligimus, litteras commendatitias non cuivis homini, sed vel in. signioribus tantum Christianis de re ecclesiastica bene merentibus, vel malae notae viris esse datas. Dissidia de his verbis sunt exorta ivri σου τι κἀς ἐπιτολὰς προσμειν τοῖς giri μονως εν υποληψει παρή- Commendatitiae litim ae personis hono ratioribus
solummodo conceduntur. De Voce potissimum concerta.
tio est enata, quae, ut HENRlCVS STEPHANVS κὶ &'sVIDAS a ex optimis observant auctoribus, ct bonam existima. tionem,& minutam apud alios opinionem seu suspicionem significat,
132쪽
no De sabili primitivae Ecelsae , . TROMMIO, e apud proianos sacrosque auctores vox Hria, ,& sumitur de illis, qui sibi solis sapiunt, & nasum rhinocerotis timbent: πολλους γὰρ ἐπλανησιν ἡ multos vana decepit -- flam. Sirac. Iil. a3. Sed inficiatur hoc FERRARI US, .lso. rendor υπολφλ semper suspicionem, nunquam honorem
Inde quam maxime nunc canonem de litteris commendatitiis, quae , suspicione maculatis datae sunt, explicare satagiti Recentiores com.
mentatores ZONARAS, BALS AMON, R MATH AEus
BLAsTARES de suspicione hunc canonem sunt interpretati, de hominibus videlicet, qui macula & mala laborant Ninione, aqua sententia non prorsus alieni esse videntur FRIDERI Cus SPANHEMlVSe &cl. &dere historica excellenter meritus
Io. GEORGIUS PERT SCHIUS. f)In eandem sententiam descendit PHILIPPUS PRIORIVS, g qui arbitratur, in hoc
canone de clericis peregrinis & segregaris agi, qui sibi malae fidei inussissent notam, sed rursus ad Pileum essent vocati. Inde etiam ZONARAE judicium ad canonem XIll. Apostolicum in suas traxit partes. Sed obstant litterae pacificae, Pauperibus S indigem tibus auxilio datae. Limato proinde ingenii acumine reponit IO.
ANNEs CABASSVTIVS: Sed jam 'aero, em solis pam peribus, smia suspicione improba laborantibus, nou alias, quam
pacificas praeberi opo rteat litteras, cum tamen clario ris notae pere grinι minus habeant susstitionis, di pssupertas viliores personas , 'so sertim vagas di errabundas, multo facilius ac frequentius admen . dacia es imposturas adigere Hleat. h Satis adsecutus mihi videtur CABASSVTIVS hirius canonis sensum, ex quo non inferioris sortis, sed illustrioris conditionis peregrinis, de quibus nulla aderat suspicio, has litteras commendatitias esse adhibitas, cum sala infimmat. .am explanationem IS IDORUS MERCAT OR in sua admittit versione, adserendo: Quia commendatitias epistolas, quos dicimus, eis dare tantum convenit, qui is opere sunt clariores. 0 In hanc
133쪽
harie CABASS UT II sententiam' descendit NATALIS
ALEXANDER, de hoc, quem tractamus, eanone, ita edisse. rens: Ita vero deor erunt palos , ne commendatio subsidia ab ex- traueis extorqueret , quibus sponte pauperibus suismire eomenienslia Suffragio porro nostro non plane indigna est ΛLEXII ARISTENI in hune canonem tommentatio, quae canonis sensum ita reddit: Pauperes, qui aiaxilio indigent, eum litteris episcoporum 'mei'iris iter facere duent, ut, qui opem iis ferre possu', miseriere dia: ι in eos commoveantur. Epistolis autem commendatitiis iis non opus - es, hae enim 'esbteris tr Hyrenis reli is Claritas exhiben. tur. lν Confirmatur nostra sententia canune Constitutionum apostoli earum CCXCR qui ita fluit: De sacerdotibus autem, qui remotaesae emitates mutant, transeunt. 'e ab utris in 'rebem, decrerimus, ut osten at litteras commendatriasqdimissiorias episcoostrum, qui eos ordis erunt, di me irarum spiritualium, atque Ac ad rei sacras , exerce as admittantum m
. - Non insolens fuit hie litterarum, de quibus agimus, commem. datitiarum saeculis Gelaiae Christianae recentioribus usus, Pra sertim, quum, decrescente purioris doctrinae nitore, ct irruente superstitione, clerici crebras ad religiosa loca instituerent peregrinatio. . nes, ct commercium ecclesiam inter Orientalem & Occidentalem am' huc duraret. Prospiciendum erat proinde his Clericis, de securitare, &honesto, quo fruerentur, holaitio, minus intimiore ad fipraesules ecclesiarum accessit. Hoc ipso fine & omine PETRUS. atriarcha Theopoleos, Clericum 'queridani his litteris instruis xerat commendatitiis ad Pontificem Romanum. Audiamus ex
134쪽
ua G flabili primitisse Ecelsae
litteras commendatitias dedi ad beatili mum Papam Romae, easpuper quendam, qui ex solemni voto Hirroselmam proficiscebatur, misi ad Harissimum magistrum di ducem Italiae Argyrum y ut dirigeret adsanctuatem ejus. Quo ex tempo6 elapsum es biennium: nec de istis potui auro quam comperire. Et rece iterum has describens, mis ad tuam Iu Deum dilectionem , ut 'opter amo rem nostri, seu potius Uter Deum, ob quem, D' pro quo epistola es, Pro Cisriso enim legatione fungimur, inquit divisus Apostolus, ejicias, ut ad max, me venerandam illius beatitudinem perducatur, simulque petas, respondeatque scripto, quod mittas ad nos. Deprehendimus his in
litteris, primo documentum, episcopos orientales auctoritatem pomtificatus non concessisse soli epis po Romano, sed suam, tui praefuerunt, sedem episcopalem appellasse δεπιευωσυνν, seu pontificatum. . Porro observamus, episcopos suos, quibus averunt, clericos abitu ros, litteris adauxisse commendatitiis , ut non solum libere reci. perentur, sed Sad episcopos maximae auctoritatis, nec non ad s.cra accedendi gauderent potestate. Tam dissicilia & ardua non sunt interpretum, circa has litteras commendatitias, sententiarum divor- . tia, ut conciliari nequeant. Id sine scrupulo donari potest ARI. STE NO, aliisque canonum antiquis Iimorum indagatoribus, litto et ras commendatitias quoque in auxilium clericorum esse datas. Ita nimirum comrnendatitia epistola significat fidei ct vitae testimqnium, ἡ quo peregrinus erat augendus, ne aliis de se ipso adserret suspiciosnem. Confirmare mihi videntur hujus concilii praesules in canone .Xlu. meam sentontiam. En canonem ipsum: Peregrinos elericor Ulectores in alia cisitate praeter commendatitias litteras Diepiscopi :nusquam penitus ministrare debent. Ο Qui concilii Chalcedonensis canon antiquissimus, quas appellare amant Rumanenses Apostolicas, confirmari potest: constitutionibus, ct quidem canone XXVl. qui haesi constructus: Mηδ α των ἐπισκοπων, η ἡ διαμών , άνεο ιτυτατικῶν γραμμιαλ--, i. e. nultam episeci
135쪽
ve titterarum eommunicatoriarum eon bis. P. H. in rem aut presbterorum aut diaconorum fine commendatariis luteris
At quoniam fragile ct lubricum est, de his constitutionibus apostolicis, virorum emunctae naris judicium,.& saltem id certum, recenistioris illas esse aetatis, quod ex ipsorum decretis patescit; libet, anis tequam huic argumento finem imponam, ad concilii MILE VITA.NI II. canonem XX. provocare, qui ita est constructus: Plaeuis, ut, quicunque clericus propter necessitatem suam alicubi ad comita. tum i e voluerit, formatam ab ipso episcopo accipiat. Quod flsis
formata Diaueri pergere, a communione removeataeri q) Α quo
non di Isidet canon Concilii AGATH ENS I S, secundum quevi, clericis me epistolis commendatitiis emscopi sui licemia non patet evagandi. Accedit Concilii VENETl Cl ea non U. qui hanc evulgavit legem : Curicis sne commendatitiis epistolis episcopi sui licem tia non soleat evagandi, ου' omni loco, od quem e epistolis episcopi
sui, ut dictum es, veverit, tu communione bubeaΠtur aheni. s Quos canones Romanenses in Concilio TRIDENTINO ob oculos habuerunt positos, hunc In modum statuentes : Nudus euricus per grinus με commendatitiis sui ordinarii litteris, ab ulgo episeoso odivina celebranda es sacramenta administi anda admittatur. t Sattestimoniorum, quae nos edocere PDssunt, hoc litterarum commen. datitiarum genus ad clericos, hominibus honestioris conditionis non exclusis, omnino spectasse. Nucleus horum, si recte judico, disenonum ad duas redit caussas, quarum altera est fidei vitatique pinrioris testimonium, altera, propensa emolumenti & hospitii hen, gnioris conciliandi ratio. Utraque tessera clerici peregrinationes Q. stipientes erant adornandi, &illa destituti non temere admittendi. Ubi enim illos hoc desedit testimonium, Verendum erat, ne aliquid monstri alerent, ct falsae doctrinae dispergerent semina. Adimenda provide erat ecclesiis, ad quarum accedebant limina, suspicio. Porro hae nota erant mactandi, ut ea, quae viris de re ecclesii astica bene merentibus competunti in ipsos effunderentur beneficia, benigivusque
136쪽
ceteris advenis gregariis haberentur. Quin & ipsi hi eanones in no stra adhuc aliquo modo vigent ecclesia. Nulli enim, nisi cujus vires& studia antea exploravit lacrorum antistes, & cum tessera adorna- 'vit, suggestum sacrum ascendere fas est, quod in corpore Iuris ecclesialtici Saxonici u plus una inculcatur vice. Periculum enim est, . ne, si viris ignoti nominis sermonem pro rostris sacris habendi con. cedatur facultas, errores in auditores disseminentur, aut alia haud llevia in sacri coetus detrimentum inde subnascantur incommoda. . Quin imo nec ipsis sacro officio jamdudum initiatis, falcem in alienam messem mittere, & sine praescitu parochi, sermonem Pro stris sacris habere, & sacris fungi officiis, in aliena parochia licitum
est, ne αλψοτριοεπι ιοπίας se contaminent macula. Quod nunc
ad vocem spectat, prorsus haesito, nec illam de viris gravi quadam macula adfeciis solum sumendam esse censeo: quia laudatus canon disertis verbis inter vilioris & beatioris sortis peregrinos di stinguit. Pauperibus tantum litteras concedit pacificas , sed eo- imendatietas iis, qui honestioris sunt conditionis, vindicat. Satis sobrium eli laudati ALBA SPINAEI judicium, quo τοῖς ς ν personis, his litteris instructis, insignis attribuitur duenitas, quae jumtibus ecclesiae alebantur, es longe lautius ae ein iosius em iripiebantur, prae his, qui tantum pacificas, aut eommunicatorias adferebant. A LXXV. At ne mordaeius de hoc canone explanando disputare videar,
largiar cum B. IOACHIMO HILDEBRANDO, y has litteras
commendatitias datas esse Dimo clericis depositis, sed iterum ad cistdinem sacrum Vocatis; Iecundo, poenitentibus, seu iis, qui eum iecclesia redierunt in gratiam, tertio, emigrantibus, ut in similiam sacram reciperentur, quainto, illis, qui in foro se insontes demonstrarunt. Evanescit nunc sinistra hujus canonis expositio, S singu- ' ilaris quaedam his litteris commendatitiis conciliatur auctoritas. Nec mea cado causa, si concedo, litteras commendatitias, etiam viris, iqui in suspicionem venerant, esse adhibitas, qualis suit Paulli epistola l.d PHILEMONEM ONESIMO data; nihilominus res plana
137쪽
est, etiam peregrinantibus, quibus nulla malae famae inusta fuit Iabes, has datas esse, ad beneficium liberius iis subministrandum lit.
teras, quas dixi, commendaritia. Quibus litteris commendatitiis Romanus Episcopus, ejusque proceres, aut monasteriorum Abbates S praestiles, monachos iter initituuntes, nostra quoque aetate, adau. gent, ut a suae prosessionis sociis, & claustrorum curatoribus beanigne excieiantur, & comiter habeantur. Haud improbanda est haec primitivorum Christianorum eonsuetudo, quae mutuum indieat pietatis & amoris studium, quod sanctissimi Novi Foederis condito res nobis sedulo commendanti Si enim, quod nemo, nisi male feriatu & infrunitus negaverid, omnes fideles arciissimo juncti sani unionis vinculo, sequitur, mutuum amoris ossicium, quo nostris opibus esto. rum sublevamus inopiam, non esse negligeiaum. Desiit nune in nostra ecclesia hoc publicum hospitalitatis jus. Ne tamen omni nervo & auxilio privarentur exules & mi Venae, constitutum est, ut ex aerario sacro publico stipem Pro conditione recipiant, imo etiam quandoque quotannis recipiant. Inde eleemosynae ad alendos exu les & conversos plus una vice in anno, diebus Videlicet solemnibus quibus per de preeationes publicas eum Deo redimus in gratiam, in nostris colliguntur templis. ProspeXerunt jamjam patriae nostrae patres, principes optimi, his ob religionem in exilium pulsis do auxilio, ut nonnulli annuis alantur stipendiis, alii ex sacri senatus aerario viatico adaugeantur Zὶ satis largo. At illustrius aliquod hu.jus hospitalitatis, quam peregrinis nostrae religionis debemus' eo fessoribus, testimonium in vado est. lmis adnue defixa est inimimedullis SALlSBURGENSIUM exulum sors, qira patriae fines &dulcia, ob fidei Lutheranae confessionem, relictuerunt arva, ct novas quaesiverunt sedes. Inaudita & incredibilis fuit benignitas, qua hi extorres, quibus interdictum erat patriae aditu,' & bonorum suo. rum usu, in omnibu , quas ementi sunt longo & dissicili itinere regionibus sunt excepti. Non opus erat litteris commendatitiis' ip rum enim fides, fidei consessio, rerum jactura, Vinculorum signa, summa inter tot infrunitorum hostium cavillationes & ve. xationes , animi constantia, innocentia, fiducia denique & spes in
rebus tam incertis & fluctuosis firmissima, hos SALIS BURGENsita
exules nobis de meliori commendarunt. Nullus a mutuo, qui his piis advenis adhibendus erat, amore, Medum humanitate S miseri-
138쪽
r34 De sabili primitivae Ere De
cordia sitit adeo alienus, ut illos suo auxilio beneficioque judicaret indignos, ut potius larea manu suu opes in hos veritatis Lutheranae testes profunderet. Nec divites solum, sed & illi, quibus curta est supellex, & qui alias ad rem sunt attenti, profusos in SALISBUR. GENSES hospites fecerunt sumtus, quod singulare hospitalitatis documentum antiquum primitivorum Christianorum redolet amorem institutumque.
Periculosae nunc aleae rem adgredior, argumentum de forma, characteribus, signis & notis, quibus litteras & communicatorias &commendatitias adornatas esse, haud obesae naris viri adserunt, ut. terius pertractiturus. illis videlicet est persuasum, ne harum litterarum commendatitiarum subverteretur auctoritas, Providam adiit.buisse Patres & Episcopos curam, ut illas notis & characteribus insi. dirent, quo de veritate illaum episcopis exteris, quibus offere. antur, accurate constaret. Quod litterae formatae a forma sive externa sive interna, sive denique ab utraque nomen sint sortitae, nullus prorsus est inter historicos dissensias. Hoc saltem in argumento variant, uti observat cl. IO. GEORG. PERT SCHIVS, .)quod alii formam tantum internam, alii Vero, praeter eam, exteta. nam quoque urgeant. Praeter enim signa, cnaracteres & litteras arcanas, accessisse putant signa externa, in nartis, forma, inscriptione,& sigillo conspicua, quam sententiam defendit :l OD ELLUS.
Nec immerito hanc litterarum communicatoriarum formam obser.
vant Critici, dum hujus opinionis indicium tradit CYPRIANVS b haud levidense. Meminit CYPRIANVS in epistola ad presbyte.
ros , & diaconos Romanae ecclesiae emisia, perlatas esse per CL R. MENTI UM hypodiaconum litteras, quibus sciscitasantur iIIarum conditores, utrum rumor de excessu FABIANI Verus esset, nec ne ρΛt obvia suerunt quaedam dubia CYPRIANO, ut de ipsius epistolae fide ambigeret, inde haec monet: Legi litterus, in quibus, nec qui
se ripserint, nec ad quos scriptum fit, 'viscaηter exIressum es. Et quoniam me in iisdem litte is, Ur scriptura, di sensus υ chartae
De quoque moverunt, ne quid ex vero vel subtractum fit, vel im. mutatum eandem ad vos epipolam authentissim remisi, Ut recogno , scatis,
139쪽
' semias, o ipse fle, quam tamentis Θμdiarem perferendam dedistis. b
Usum harum litterarum formatarum hoc aevo jamjam extitisse, haec CYPRIANI epistola perapte confirmat. Scrupulum scribendi ratio saltem & interna & externa CYPRIANO movit, utrum sit vera, ct fide digna. Sed RIGALTIUS c rem hoc mitigat argumento, quo asserit, quaedam formae requisita ex cautione inter pericula
ersecutionis DECIANAE esse praeterita. Hi ne illa CYPRIANI
iaspicio. Non defuerunt primis, post exantiatas Christianorum v rationes, saeculis homunciones, qui, abiectis in sinum manibus, hoc titulo abusi, Christianorum sumtibus erant alendi. Putatilii Christi assectae, paupertatem ementiti, fruges consumere, & numerum secere nati, suam curarunt cuticulam, & Christianos in distribuendis neficiis admodum largos male defraudarunt opibus, Premunt horum erronum & Gnathonicorum vestigia, putatiliae pietatis praecones, fratres MORAVIENSES, & hujus nominis & societatis inquilini, qui exustis suis, tam largitionibus, quam desidia, opibus fratrum suorimi sumtibus aluntur. Qui, si laborare, & olus prandere vellent, aliorum opibus uti nollent. Quo igitur his desidiosis& maleferiatis Christianis ponerent obicem patres, ipsis nihil vide ni batur aptius, litteris, certis characteribus notatis, ex quibus episcopi intelligerent, quales essent offerentes Τ
Ι. LXXVII. Filo quasi Ariadneo haec CYPRIANI epistola ad duo capta,
in hoc, quod hactenus de litteris formatis, tractavimus, argumento non negligenda, ducimur, quorum alterumψsalutatio, & inscriptio in his litteris ecclesiasticis consueta, alterum autem tabellariorum, quibus, haec provincia in primitiva ecclesia fuit demandata, ratio. De utro- 'que momento agemus. In primordiis suarum litterarum ecclesiasticarum salutationem praemittere, aequum duxerunt episcopi, apostolorum imitati consuetudinem, qua nervosa & amoris plena in suis, quas ad ecclesias emittebant, litteris, salutatione praefati sunt, quod omnes docent epistolae. Sufficit Paulli salutationem in epistola ad Romanos adduxisse: Omnibus , scribit, qui Romae sis, Deo caris, vocatis, sanctis, patiam pacem a Deo Patre nostraqD mim Iesu Christo. Cap. i. v. I. ut alias, quae facili opera evolvi posae T ruat,
140쪽
sunt, litterarum apostolicarum omittam fallitationes. Nee silentis o involvendum est, illum ipsum gentium doctorem, nulli apostolorum secundum, hanc salutationem tesserae quasi posuisse loco, ut suis auditoribus de veritate suarum litterarum certistime constaret. Salintatio, scribit, mea manu Paulli, quod Agn- es in minibus epis sis. Ita seribo: gratia domini nostri Uu Christi eum vobis omnis bus. Amen. a. Theis. III. I. i8. Eandem salutandi rationem postea o, servarunt primitivi patres, IGNATIVS, POLYCARPUS, aliique, quod vel inscriptio epistolae Smyrnensis supra expositae confirmat, quae ita eli constructat da Melesia Dei, quae habitat Smynam, Mel sae Dei, quae apis Philadelphiam diversatum, b omnibus ubique terra m sanctae N eatholicae ecclesae paroeciis, misericordia, pax, earitas, a Deo patre, ae Domino nostim Iesu Christo, multi ueturi: Nullum hic est dilsidium, quia rerum adsunt testimonia in patrum epistolis obvia, ct vel praetextatis nota. Notatu vero hoc dignum est, praefixisse quandoque patres suis epistolis signum crucis, quod ipsis in rebus saeris agendis potissimum fuit in pretio. Λlt ea, quae hujus ritus adfere saepe Iaudatus FRANCISC. BERNHARDIN. FERRARDVS e documenta,recentiorem omnino produnt aetatem. Crucis signum etiam appendicis addiderunt loco, sed monumenta, hac illustri clausula cnotata, omnino sunt recentiora, quod non infietatur FERRAMUL Patres inprimis Graeci tribus usi sunt crucis signis. Neque insoIens fuit, litterarum initia litteris A & Ω facere, ut testatum facerent episcopi, a Christo principium & finem omnium rerum esse iaciem dum, quod postea edocebo. Reliquum est, ut alteri capiti paucis manum admoveam. Meminit CYPRI AN VS CLEMENTII hypodiaconi, qui litteras Romae datas ipsi tradiderat. Antiquissima rei ecclesiasticae documenta manifeste docent, non cuivis homini, sed viris spectatae fidei S integritatis h*s litteras perferendas esse tr
eum. Ita nimirum in epistola S. I G N Α TII ad Philippensis . EV PHANIVS lector: ct in epistola ad Philadelphienses, BVRGVS, nec non in epistola Sti Polycarpi ad Philippenses CRESCENS: hue sessi appellantur litterarum tabellarii. Diffluunt hujus rei docv. mentis S CYPRlANI & HIERONYMI epistolae, in quibus SATURUS lector, OPTATVS consetar, CLEMEN.TIVS Hypodiaconus, CYPRIANVS diaeon , SISINNIUS,